Trzon grzyba: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 02:47, 18 paź 2023

Trzon grzyba – część owocnika, występująca u wszystkich grzybów kapeluszowych oraz u niewielkiej ilości grzybów bezkapeluszowych (o owocnikach typu hubowatego)^[1].

Cechy budowy

Sposób osadzenia. Trzon może być osadzony na środku kapelusza (trzon centryczny), przesunięty nieco od środka, lub może wyrastać z boku kapelusza (trzony ekscentryczne).

Kształt. Trzony mogą być walcowate, stożkowate, pękate, maczugowate, lub płynnie przechodzące w kapelusz. Pod względem stosunku grubości trzonu do jego długości wyróżnia się trzony cienkie, grube, krótkie lub długie. Trzony mogą być proste lub wygięte.

Powierzchnia trzonu może być gładka, drobnoziarnista, gruboziarnista, łuskowata, owłosiona, kosmkowata, siateczkowata, rowkowana, żłobiona. Gdy pokryta jest bardzo drobnymi ziarenkami mówi się, że jest oprószona.

Wnętrze trzonu. W środku trzon może być pełny, pusty lub komorowaty. Często zmienia się to wraz ze starzeniem grzyba; młode trzony są pełne, stare stają się puste lub komorowate.

Podstawa trzonu (miejsce, gdzie wyrasta z podłoża) może być prosta, lub bulwiasta, jak np. u muchomorów. Czasami jest cała obrośnięta grzybnią. U niektórych grzybów trzon tkwi głęboko w ziemi (jak korzeń palowy u roślin). Jest to tzw. trzon korzeniasty. U podstawy niektórych grzybów występuje kieszonkowata pochwa. Powstaje ona z tzw. osłony całkowitej, jaka otacza cały owocnik młodego grzyba. Gdy owocnik rośnie, osłona ta pęka, a jej resztki pozostają na kapeluszu w postaci łatek (jak np. u muchomora czerwonego) oraz u nasady w postaci pochwy otaczającej trzon.

Pierścień. Występuje na trzonach niektórych grzybów. Powstaje on z innego typu osłony owocnika, tzw. osłony częściowej, łączącej trzon z brzegiem kapelusza, która również pęka podczas wzrostu owocnika, a jej resztki tworzą pierścień na trzonie. Pierścień ten może być gładki lub prążkowany, nieruchomy lub ruchomy. Czasami zanika na starszych owocnikach. U zasłonaków resztki osłony częściowej pozostają na trzonie jako pajęczynowata zasnówka^[1]^[2].

Kształty trzonu:

cylindryczny
pękaty
stożkowy
korzeniasty
bulwiasty
bulwiasty z pochwą
przechodzący w kapelusz

Struktura powierzchni:

gładka
łuskowata
drobnoziarnista
gruboziarnista
owłosiona
strefowana
włóknista
rowkowana
żłobiona

Przypisy

↑ ^a ^b BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
↑ TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .

[gum-1] BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .

[griz-2] TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[Plik:Amanita phalloides 1.JPG|thumb|250px|Trzon muchomora z pierścieniem i kieszonkowatą pochwą osłaniającą nasadę]]
+[[Plik:Amanita phalloides 1.JPG|mały|200px|Trzon muchomora z pierścieniem i kieszonkowatą pochwą osłaniającą nasadę]]
-'''Trzon grzyba''' – część [[owocnik]]a, występująca u wszystkich [[grzyby kapeluszowe|grzybów kapeluszowych]] oraz u niewielkiej ilości grzybów bezkapeluszowych (o owocnikach typu hubowatego).
+'''Trzon grzyba''' – część [[owocnik]]a, występująca u wszystkich [[grzyby kapeluszowe|grzybów kapeluszowych]] oraz u niewielkiej ilości grzybów bezkapeluszowych (o owocnikach typu hubowatego)<ref name=gum />.
-Trzon może być umieszczony na środku kapelusza (trzon centryczny), przesunięty nieco od środka, lub może wyrastać z boku kapelusza (trzony ekscentryczne). Trzony mogą być cienkie, grube, pękate, krótkie lub długie.
+== Cechy budowy ==
-Powierzchnia trzonu może być gładka, oprószona, punktowana, kosmkowata, lub siateczkowata.
+'''Sposób osadzenia'''. Trzon może być osadzony na środku kapelusza (trzon centryczny), przesunięty nieco od środka, lub może wyrastać z boku kapelusza (trzony ekscentryczne).
+'''Kształt'''. Trzony mogą być walcowate, stożkowate, pękate, maczugowate, lub płynnie przechodzące w kapelusz. Pod względem stosunku grubości trzonu do jego długości wyróżnia się trzony cienkie, grube, krótkie lub długie. Trzony mogą być proste lub wygięte.
-Wnętrze trzonu może być pełne, komorowate lub rurkowate. Czasami zmienia się to wraz ze starzeniem grzyba; młode trzony są pełne, stare stają się komorowe.
+'''Powierzchnia''' trzonu może być gładka, drobnoziarnista, gruboziarnista, łuskowata, owłosiona, kosmkowata, siateczkowata, rowkowana, żłobiona. Gdy pokryta jest bardzo drobnymi ziarenkami mówi się, że jest oprószona.
-Podstawa trzonu (miejsce gdzie wyrasta z [[Ziemia (podłoże)|podłoża]]) może być prosta, lub bulwiasta, jak np. u [[muchomor]]ów. Czasami jest cała obrośnięta [[grzybnia|grzybnią]]. U niektórych grzybów trzon tkwi głęboko w ziemi (jak korzeń palowy u roślin). U podstawy niektórych grzybów występuje kieszonkowata [[Pochwa grzyba|pochwa]]. Powstaje ona z tzw. [[Osłona całkowita|osłony całkowitej]], jaka otacza cały owocnik młodego grzyba. Gdy owocnik rośnie, osłona ta pęka, a jej resztki pozostają na kapeluszu w postaci łatek (jak np. u [[muchomor czerwony|muchomora czerwonego]]) oraz u nasady w postaci pochwy otaczającej trzon.
+'''Wnętrze trzonu'''. W środku trzon może być pełny, pusty lub komorowaty. Często zmienia się to wraz ze starzeniem grzyba; młode trzony są pełne, stare stają się puste lub komorowate.
-Na trzonach niektórych grzybów występuje pierścień. Powstaje on z innego typu osłony owocnika, tzw. [[Osłona częściowa|osłony częściowej]], łączącej trzon z brzegiem kapelusza, która również pęka podczas wzrostu owocnika, a jej resztki tworzą pierścień na trzonie. Pierścień ten może być gładki lub prążkowany, nieruchomy lub ruchomy. Czasami zanika na starszych owocnikach. U [[zasłonak]]ów resztki osłony częściowej pozostają na trzonie jako pajęczynowata [[zasnówka]].
+'''Podstawa trzonu''' (miejsce, gdzie wyrasta z [[Ziemia (podłoże)|podłoża]]) może być prosta, lub [[Bulwa (grzyby)|bulwiasta]], jak np. u [[muchomor]]ów. Czasami jest cała obrośnięta [[grzybnia|grzybnią]]. U niektórych grzybów trzon tkwi głęboko w ziemi (jak korzeń palowy u roślin). Jest to tzw. trzon korzeniasty. U podstawy niektórych grzybów występuje kieszonkowata [[Pochwa (grzyby)|pochwa]]. Powstaje ona z tzw. [[Osłona całkowita|osłony całkowitej]], jaka otacza cały owocnik młodego grzyba. Gdy owocnik rośnie, osłona ta pęka, a jej resztki pozostają na kapeluszu w postaci łatek (jak np. u [[muchomor czerwony|muchomora czerwonego]]) oraz u nasady w postaci pochwy otaczającej trzon.
-=== Bibliografia ===
-# {{Cytuj książkę|imię=Barbara |nazwisko=Gumińska |imię2=Władysław |nazwisko2=Wojewoda|tytuł=Grzyby i ich oznaczanie |miejsce=Warszawa |data=1985 |wydawca=PWRiL |isbn= 83-09-00714-0}}
-# {{Cytuj książkę|imię=Till R.|nazwisko=Lohmeyer |imię2=Ute |nazwisko2=Kũnkele|tytuł=Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie |miejsce=Warszawa |data=2006 |isbn=978-1-40547-937-0}}
+'''[[Pierścień (grzyby)|Pierścień]]'''. Występuje na trzonach niektórych grzybów. Powstaje on z innego typu osłony owocnika, tzw. [[Osłona częściowa|osłony częściowej]], łączącej trzon z brzegiem kapelusza, która również pęka podczas wzrostu owocnika, a jej resztki tworzą pierścień na trzonie. Pierścień ten może być gładki lub prążkowany, nieruchomy lub ruchomy. Czasami zanika na starszych owocnikach. U [[zasłonak]]ów resztki osłony częściowej pozostają na trzonie jako pajęczynowata [[zasnówka]]<ref name=gum /><ref name=griz />.
-[[Kategoria:Morfologia grzybów]]
+<center>'''Kształty trzonu:'''</center>
-[[bar:Stui (vo de Schwammerl)]]
+<gallery>
-[[ca:Estípit (micologia)]]
+Ovate cap icon.svg |cylindryczny
-[[cs:Třeň]]
+Stipe-ventru.png |pękaty
-[[de:Stiel (Pilze)]]
+Sporophore-papille.png |stożkowy
-[[et:Seenejalg]]
+Stipe-radicant.png |korzeniasty
-[[en:Stipe (mycology)]]
+Stipe-bulbeux.png  |bulwiasty
-[[es:Estipe (micología)]]
+Stipe-margine.png|bulwiasty z pochwą
-[[eo:Stipo (fungoscienco)]]
+Pileus-Turbine.png |przechodzący w kapelusz
-[[eu:Hanka (mikologia)]]
+</gallery>
-[[fr:Stipe (mycologie)]]
+<center>'''Struktura powierzchni:'''</center>
-[[gl:Estipe (micoloxía)]]
+<gallery>
-[[hi:डंठल (कवक-विज्ञान)]]
+Bare stipe icon.svg|gładka
-[[hr:Stručak (mikologija)]]
+Stiel Flockig.svg|łuskowata
-[[is:Stafur (sveppur)]]
+Stiel feinflockig.svg|drobnoziarnista
-[[it:Gambo (micologia)]]
+Stiel Grubig.svg|gruboziarnista
-[[lt:Grybo kotas]]
+Stiel Netz.svg|owłosiona
-[[hu:Tönk (mikológia)]]
+Stiel genattert.svg|strefowana
-[[nl:Steel (mycologie)]]
+Stiel faserig.svg|włóknista
-[[ja:キノコの部位#柄]]
+Stiel gerillt.svg|rowkowana
-[[pt:Estipe (micologia)]]
+Stiel gerieft.svg|żłobiona
-[[ru:Ножка (микология)]]
+</gallery>
-[[sh:Stručak]]
+{{commonscat|Mushroom stipe icons}}
-[[uk:Ніжка (мікологія)]]
+== Przypisy ==
+<references>
+<ref name=griz>{{Cytuj |autor = Till R.Lohmeyer; Ute Kũnkele |tytuł = Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie |miejsce = Warszawa |data = 2006 |isbn = 83-85444-65-3}}</ref>
+<ref name=gum>{{Cytuj |autor = [[Barbara Gumińska]]; [[Władysław Wojewoda]] |tytuł = Grzyby i ich oznaczanie |miejsce = Warszawa |wydawca = PWRiL |data = 1985 |isbn = 83-09-00714-0}}</ref>
+</references>
+{{Kontrola autorytatywna}}
+[[Kategoria:Budowa grzybów]]