1454: Różnice pomiędzy wersjami
Wygląd
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne |
|||
(Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 19 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Nagłówek hasła roku}} |
|||
{|align=left width=100% |
|||
|valign=top width=100%|<center> <big> rok 1454 / MCDLIV </big></center> |
|||
== Wydarzenia w Polsce == |
|||
<center>[[XIV wiek]] · '''[[XV wiek]]''' · [[XVI wiek]] <br /> |
|||
[[1452]] « [[1453]] « '''1454''' » [[1455]] » [[1456]] <br /> <br /></center> |
|||
<center>__TOC__</center> |
|||
=== Wydarzenia w Polsce === |
|||
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! --> |
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! --> |
||
* Początek [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. |
* Początek [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. |
||
* [[ |
* [[3 lutego]] – [[Iława]] i [[Ostróda]] wstąpiły do antykrzyżackiego [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. |
||
* [[5 lutego]] – [[Gdańsk]]: wybuchło powstanie przeciwko [[zakon krzyżacki|Krzyżakom]]. Zajęto [[Wielki Młyn w Gdańsku|Wielki Młyn]] na [[Stare Miasto (Gdańsk)|Starym Mieście]] |
* [[4 lutego]] – wybuch powstania antykrzyżackiego w [[Toruń|Toruniu]]; początek [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. |
||
* [[5 lutego]] – [[Gdańsk]]: wybuchło powstanie przeciwko [[zakon krzyżacki|Krzyżakom]]. Zajęto [[Wielki Młyn w Gdańsku|Wielki Młyn]] na [[Stare Miasto (Gdańsk)|Starym Mieście]] - wypowiedziano posłuszeństwo Zakonowi. |
|||
* [[10 lutego]] – [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]] poślubił w [[Kraków|Krakowie]] [[Elżbieta Rakuszanka|Elżbietę Rakuszankę]], córkę [[Albrecht II Habsburg|Albrechta II Habsburga]]. |
* [[10 lutego]] – [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]] poślubił w [[Kraków|Krakowie]] [[Elżbieta Rakuszanka|Elżbietę Rakuszankę]], córkę [[Albrecht II Habsburg|Albrechta II Habsburga]]. |
||
* [[11 lutego]] – [[Gdańsk]]: komtur zamkowy Pfersfelder przekazał cały zamek radzie gdańskiej. Skończył się okres panowania Krzyżaków w [[Gdańsk]]u po 145 latach i 3 miesiącach. |
* [[11 lutego]] – [[Gdańsk]]: komtur zamkowy Pfersfelder przekazał cały zamek radzie gdańskiej. Skończył się okres panowania Krzyżaków w [[Gdańsk]]u po 145 latach i 3 miesiącach. |
||
* [[12 lutego]] – [[Elbląg|Elblążanie]] opanowali zamek krzyżacki w swoim mieście. |
* [[12 lutego]] – [[Elbląg|Elblążanie]] opanowali zamek krzyżacki w swoim mieście. |
||
* [[21 lutego]] – król [[Kazimierz Jagiellończyk]] kupił od księcia [[Jan IV oświęcimski|Jana IV]] [[ |
* [[21 lutego]] – król [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]] kupił od księcia [[Jan IV oświęcimski|Jana IV]] [[księstwo oświęcimskie]]. |
||
* [[6 marca]] – król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej [[Inkorporacja terytorium|inkorporacyjny]], mocą którego [[Prusy (kraina historyczna)|Prusy]] i [[Pomorze Gdańskie]] wcielono do [[Korona Królestwa Polskiego|Polski]]. |
* [[6 marca]] – król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej [[Inkorporacja terytorium|inkorporacyjny]], mocą którego [[Prusy (kraina historyczna)|Prusy]] i [[Pomorze Gdańskie]] wcielono do [[Korona Królestwa Polskiego|Polski]]. |
||
* [[19 marca]] – po dwóch latach konfliktu mieszkańcy księstwa oświęcimskiego złożyli hołd [[Kazimierz Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]]. |
* [[19 marca]] – po dwóch latach konfliktu mieszkańcy księstwa oświęcimskiego złożyli hołd [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]]. |
||
* [[22 kwietnia]] – przedstawiciele szlachty i reprezentanci wszystkich miast pruskich złożyli królowi polskiemu przysięgę wierności na ręce biskupa [[Andrzej Bniński|Andrzeja z Bnina]], oprócz biskupów pruskich którzy odłożyli złożenie przysięgi do czasu przybycia do prowincji pruskich króla Kazimierza Jagiellończyka<ref>Ks. Jan Korytowski: ''Dzieje prymasów Polski''. Poznań 002, tom VII, s. 34.</ref>. |
|||
* [[9 czerwca]] – Elblążanie na opanowanym zamku krzyżackim składają hołd królowi [[Kazimierz Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]]. |
|||
* [[1 maja]]-[[8 maja]] – w [[Łęczyca|Łęczycy]] obradował [[sejm walny I Rzeczypospolitej|sejm walny]]<ref>Wojciech Fałkowski, Rok trzech sejmów: tenże, Pierwsze stulecie Jagiellonów, Kraków 2017, s. 294.</ref>. |
|||
* [[9 czerwca]] – Elblążanie na opanowanym zamku krzyżackim składają hołd królowi [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]]. |
|||
* [[16 czerwca]] – [[Gdańsk]] uzyskał wielki przywilej podporządkowujący [[Główne Miasto|Głównemu Miastu]], [[Osiek (Gdańsk)|Osiek]], [[Młode Miasto|Młode]] i [[Stare Miasto (Gdańsk)|Stare Miasto]] oraz uzyskał monopol wyłączności praw miejskich w promieniu 5 mil (tj. 30-40 km) i gwarancję, że na tym obszarze nie będzie zbudowany żaden zamek. |
* [[16 czerwca]] – [[Gdańsk]] uzyskał wielki przywilej podporządkowujący [[Główne Miasto|Głównemu Miastu]], [[Osiek (Gdańsk)|Osiek]], [[Młode Miasto|Młode]] i [[Stare Miasto (Gdańsk)|Stare Miasto]] oraz uzyskał monopol wyłączności praw miejskich w promieniu 5 mil (tj. 30-40 km) i gwarancję, że na tym obszarze nie będzie zbudowany żaden zamek. |
||
* [[15 września]] – Kazimierz Jagiellończyk wydał [[przywilej cerekwicki]]. |
* [[15 września]] – Kazimierz Jagiellończyk wydał [[przywilej cerekwicki]]. |
||
* [[18 września]] – wojna trzynastoletnia: zwycięstwo wojsk krzyżackich w [[bitwa pod Chojnicami|bitwie pod Chojnicami]]. |
* [[18 września]] – wojna trzynastoletnia: zwycięstwo wojsk krzyżackich w [[bitwa pod Chojnicami|bitwie pod Chojnicami]]. |
||
* [[9 października]] - wojna trzynastoletnia: [[Umowa z Malborka|układ w Malborku]] pomiędzy władzami Zakonu a krzyżackimi wojskami najemnymi<ref>{{Cytuj |autor = Marian Biskup |tytuł = Trzynastoletnia wojna z Zakonem krzyżackim |data = |s = 293-294}}</ref>. |
|||
* październik - krzyżackie wojska zaciężne zdobyły [[zamek w Kurzętniku]] nad Drwęcą |
|||
* [[12 listopada]] – Kazimierz Jagiellończyk wydał w [[Nieszawa|Nieszawie]] [[przywilej|statut]], na mocy którego wszelkie ważne decyzje państwowe były uzależnione od szlacheckich sejmików ([[Statuty nieszawskie]]). |
* [[12 listopada]] – Kazimierz Jagiellończyk wydał w [[Nieszawa|Nieszawie]] [[przywilej|statut]], na mocy którego wszelkie ważne decyzje państwowe były uzależnione od szlacheckich sejmików ([[Statuty nieszawskie]]). |
||
* [[Gdańsk]] przystąpił do |
* [[Gdańsk]] przystąpił do wojny trzynastoletniej po stronie Królestwa Polskiego. |
||
* [[Wąchock]] otrzymał [[prawa miejskie]]. |
|||
* obradował [[Sejm Wielkiego Księstwa Litewskiego]] w [[Brześć|Brześciu]]<ref>Andrzej Rachuba, Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569-1763, Warszawa 2002, s. 22.</ref>. |
|||
== Wydarzenia na świecie == |
|||
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! --> |
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! --> |
||
* [[9 kwietnia]] – [[Mediolan]] i [[Wenecja]] zawarły [[pokój w Lodi]]. |
* [[9 kwietnia]] – [[Księstwo Mediolanu|Mediolan]] i [[Republika Wenecka|Wenecja]] zawarły [[pokój w Lodi]]. |
||
== Urodzili się == |
|||
* [[9 marca]] – [[Amerigo Vespucci]], włoski podróżnik i odkrywca (zm. [[1512]]) |
* [[9 marca]] – [[Amerigo Vespucci]], włoski podróżnik i odkrywca (zm. [[1512]]) |
||
* [[Bogusław X]], książę szczeciński, słupski i wołogojski (zm. [[1532]]) |
* [[28 maja]] lub [[29 maja]] – [[Bogusław X Wielki]], książę szczeciński, słupski i wołogojski (zm. [[1532]]) |
||
* Data dzienna nieznana: <!-- wg kolejności alfabetycznej nazwisk --> |
|||
=== Zmarli === |
|||
* [[ |
** [[Katarzyna Cornaro]] – ostatnia panująca [[Królowie Cypru|królowa Cypru]] (zm. [[1510]]) |
||
** [[Aleksy Skantarios Komnen]] – książę trapezuncki (zm. [[1463]]) |
|||
== Zmarli == |
|||
|valign=top| |
|||
* [[4 marca]] – [[Hynek Krušina z Lichtenburka]], czeski szlachcic i dowódca [[Husytyzm|husycki]] (ur. [[1392]]) |
|||
<!-- Tabela władców: NIE EDYTUJ NICZEGO PONIŻEJ TEJ LINII! --> |
|||
* [[20 lipca]] – [[Jan II Kastylijski|Jan II]], [[Władcy Kastylii-Leónu|król Kastylii i Leónu]] (ur. [[1405]]) |
|||
{|border="1" align="right" cellpadding="4" cellspacing="0" width="260" style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align: center;" |
|||
* [[18 września]] – [[Rudolf żagański|Rudolf]], książę żagański (ur. ok. [[1414]]) |
|||
|align=center colspan=2|{{Edytuj tabelę władców}} |
|||
|- |
|||
== Przypisy == |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Polska}}||align=center| |
|||
{{Przypisy}} |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1447]]|[[Kazimierz IV Jagiellończyk]]|[[1492]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium książę Albanii}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1443]]|[[Skanderbeg|Gjergj Kastriot Skanderbeg]]|[[1468]]}} |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1446]]|[[Lekë Dukagjini]]|[[1481]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Anglia}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1422]]|[[Henryk VI Lancaster|Henryk VI]]|[[1461]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Władcy Azteków}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1440]]|[[Montezuma I|Motecuhzoma I Ilhuicamina 'Gniewny']]|[[1468]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Król Aragonii i Walencji hrabia Barcelony}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1416]]|[[Alfons V Aragoński]]|[[1458]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Elektor Brandenburgii}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1440]]|[[Fryderyk II Żelazny]]|[[1471]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Książę Bawarii-Landshut}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1450]]|[[Ludwik IX Bogaty]]|[[1479]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Książę Bawarii-Monachium}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1438]]|[[Albert III z Bawarii|Albert III]]|[[1460]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Książę Burgundii}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1419]]|[[Filip III Dobry]]|[[1467]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Cesarz Chin}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1449]]|[[Jingtai]]|[[1457]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Cypr}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1432]]|[[Jan II Cypryjski|Jan II]]|[[1458]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Król Czech}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1440]]|[[Władysław Pogrobowiec]]|[[1457]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Dania}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1448]]|[[Chrystian I Oldenburg|Chrystian I]]|[[1481]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Egipt}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1453]]|[[Al-Aszraf Inal]]|[[1461]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Francja}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1422]]|[[Karol VII Walezjusz|Karol VII]]|[[1461]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Król Gruzji}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1446]]|[[Jerzy VIII]]|[[1465]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Hrabstwo Holandii}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1433]]|[[Filip III Dobry]]<br />(z [[Burgundia|Burgundii]])|[[1467]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Władcy Inków}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1438]]|[[Pachacutec]]|[[1471]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Japonia}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1428]]|[[Go-Hanazono|Go-Hanazono<br />(後花園天皇)]]|[[1464]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Kalif}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1451]]|[[Al-Qa'im]]|[[1455]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Król Kastylii i Leonu}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1406]]|[[Jan II Kastylijski]]|1454}} |
|||
{{Linia tabeli władców|1454|[[Henryk IV (król Kastylii i Leónu)|Henryk IV]]|[[1474]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Patriarcha Konstantynopola}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1453]]|[[Gennadiusz II Scholar]]|[[1456]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Litwa}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1440]]|[[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]]|[[1492]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Sułtan Maroka}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1421]]|[[Abdulhak II]]|[[1465]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Władca Mediolanu}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1450]]|[[Francesco I Sforza|Franciszek I]]|[[1466]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Lord Monako}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1436]]|[[Jan I (Lord Monako)|Jan I]]|1454}} |
|||
{{Linia tabeli władców|1454|[[Catalan (Lord Monako)|Catalan]]|[[1457]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Książę moskiewski}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1425]]|[[Wasyl II Ślepy]]|[[1462]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Nawarra}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1441]]|[[Jan II Kastylijski|Jan I]]|[[1479]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Norwegia}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1450]]|[[Chrystian I Oldenburg|Chrystian I]]|[[1481]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Papież}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1447]]|[[Mikołaj V]]|[[1455]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Elektor Palatynatu}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1449]]|[[Fryderyk Wittelsbach|Fryderyk I]]|[[1476]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Portugalia}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1438]]|[[Alfons V Afrykańczyk|Alfons V]]|[[1481]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1440]]|[[Fryderyk III Habsburg]]|[[1493]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium despota Serbii}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1429]]|[[Jerzy Brankowić]]|[[1456]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium elektor Saksonii}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1428]]|[[Fryderyk II Łagodny]]|[[1464]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Szkocja}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1437]]|[[Jakub II (król Szkocji)|Jakub II]]|[[1460]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Szwecja}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1448]]|[[Karol VIII Knutsson Bonde|Karol Knutsson Bonde]]|[[1457]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Sułtan Turcji}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1451]]|[[Mehmed II Zdobywca|Mehmed II]]|[[1481]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Doża Wenecji}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1423]]|[[Francesco Foscari]]|[[1457]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium król Węgier}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1444]]|[[Władysław Pogrobowiec]]|[[1457]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|align="center" bgcolor="#E0FFE0"|{{Dominium Premier Wysp Owczych}}||align=center| |
|||
{|style="width:100%; text-align:center;" |
|||
{{Linia tabeli władców|[[1450]]|[[Roald]]|[[1479]]}} |
|||
|} |
|||
|- |
|||
|colspan=2 align=center| |
|||
{{Kalendarz_od_wtorku}} |
|||
|} |
|||
<!-- koniec tabeli wladcow --> |
|||
|} |
|||
{{Commonscat|1454}} |
{{Commonscat|1454}} |
||
[[Kategoria:XV wiek|*1454]] |
[[Kategoria:XV wiek|*1454]] |
||
[[af:1454]] |
|||
[[am:1454 እ.ኤ.አ.]] |
|||
[[ang:1454]] |
|||
[[ar:ملحق:1454]] |
|||
[[an:1454]] |
|||
[[ast:1454]] |
|||
[[az:1454]] |
|||
[[bn:১৪৫৪]] |
|||
[[map-bms:1454]] |
|||
[[be:1454]] |
|||
[[be-x-old:1454]] |
|||
[[bh:१४५४]] |
|||
[[bs:1454]] |
|||
[[br:1454]] |
|||
[[bg:1454]] |
|||
[[ca:1454]] |
|||
[[cv:1454]] |
|||
[[cs:1454]] |
|||
[[co:1454]] |
|||
[[cy:1454]] |
|||
[[da:1454]] |
|||
[[de:1454]] |
|||
[[et:1454]] |
|||
[[el:1454]] |
|||
[[en:1454]] |
|||
[[es:1454]] |
|||
[[eo:1454]] |
|||
[[eu:1454]] |
|||
[[fa:۱۴۵۴ (میلادی)]] |
|||
[[fr:1454]] |
|||
[[fy:1454]] |
|||
[[ga:1454]] |
|||
[[gd:1454]] |
|||
[[gl:1454]] |
|||
[[gan:1454年]] |
|||
[[ko:1454년]] |
|||
[[hy:1454]] |
|||
[[hi:१४५४]] |
|||
[[hr:1454.]] |
|||
[[io:1454]] |
|||
[[bpy:মারি ১৪৫৪]] |
|||
[[id:1454]] |
|||
[[ia:1454]] |
|||
[[os:1454-æм аз]] |
|||
[[is:1454]] |
|||
[[it:1454]] |
|||
[[he:1454]] |
|||
[[jv:1454]] |
|||
[[ka:1454]] |
|||
[[csb:1454]] |
|||
[[sw:1454]] |
|||
[[ht:1454 (almanak jilyen)]] |
|||
[[la:1454]] |
|||
[[lv:1454. gads]] |
|||
[[lb:1454]] |
|||
[[lt:1454 m.]] |
|||
[[lmo:1454]] |
|||
[[hu:1454]] |
|||
[[mk:1454]] |
|||
[[mi:1454]] |
|||
[[mr:इ.स. १४५४]] |
|||
[[arz:1454]] |
|||
[[ms:1454]] |
|||
[[nah:1454]] |
|||
[[nl:1454]] |
|||
[[new:सन् १४५४]] |
|||
[[ja:1454年]] |
|||
[[nap:1454]] |
|||
[[no:1454]] |
|||
[[nn:1454]] |
|||
[[nrm:1454]] |
|||
[[oc:1454]] |
|||
[[uz:1454]] |
|||
[[pi:१४५४]] |
|||
[[pnb:1454]] |
|||
[[nds:1454]] |
|||
[[pt:1454]] |
|||
[[ro:1454]] |
|||
[[qu:1454]] |
|||
[[ru:1454 год]] |
|||
[[sah:1454]] |
|||
[[sa:१४५४]] |
|||
[[sq:1454]] |
|||
[[scn:1454]] |
|||
[[sk:1454]] |
|||
[[sl:1454]] |
|||
[[sr:1454]] |
|||
[[su:1454]] |
|||
[[fi:1454]] |
|||
[[sv:1454]] |
|||
[[tl:1454]] |
|||
[[tt:1454 ел]] |
|||
[[th:พ.ศ. 1997]] |
|||
[[tr:1454]] |
|||
[[tk:1454]] |
|||
[[uk:1454]] |
|||
[[ur:1454ء]] |
|||
[[vec:1454]] |
|||
[[vi:1454]] |
|||
[[vo:1454]] |
|||
[[vls:1454]] |
|||
[[war:1454]] |
|||
[[yo:1454]] |
|||
[[zh-yue:1454年]] |
|||
[[zh:1454年]] |
Aktualna wersja na dzień 18:16, 2 cze 2023
Rządzący państwami w 1454
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- Początek wojny trzynastoletniej.
- 3 lutego – Iława i Ostróda wstąpiły do antykrzyżackiego Związku Pruskiego.
- 4 lutego – wybuch powstania antykrzyżackiego w Toruniu; początek wojny trzynastoletniej.
- 5 lutego – Gdańsk: wybuchło powstanie przeciwko Krzyżakom. Zajęto Wielki Młyn na Starym Mieście - wypowiedziano posłuszeństwo Zakonowi.
- 10 lutego – Kazimierz Jagiellończyk poślubił w Krakowie Elżbietę Rakuszankę, córkę Albrechta II Habsburga.
- 11 lutego – Gdańsk: komtur zamkowy Pfersfelder przekazał cały zamek radzie gdańskiej. Skończył się okres panowania Krzyżaków w Gdańsku po 145 latach i 3 miesiącach.
- 12 lutego – Elblążanie opanowali zamek krzyżacki w swoim mieście.
- 21 lutego – król Kazimierz Jagiellończyk kupił od księcia Jana IV księstwo oświęcimskie.
- 6 marca – król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej inkorporacyjny, mocą którego Prusy i Pomorze Gdańskie wcielono do Polski.
- 19 marca – po dwóch latach konfliktu mieszkańcy księstwa oświęcimskiego złożyli hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi.
- 22 kwietnia – przedstawiciele szlachty i reprezentanci wszystkich miast pruskich złożyli królowi polskiemu przysięgę wierności na ręce biskupa Andrzeja z Bnina, oprócz biskupów pruskich którzy odłożyli złożenie przysięgi do czasu przybycia do prowincji pruskich króla Kazimierza Jagiellończyka[1].
- 1 maja-8 maja – w Łęczycy obradował sejm walny[2].
- 9 czerwca – Elblążanie na opanowanym zamku krzyżackim składają hołd królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi.
- 16 czerwca – Gdańsk uzyskał wielki przywilej podporządkowujący Głównemu Miastu, Osiek, Młode i Stare Miasto oraz uzyskał monopol wyłączności praw miejskich w promieniu 5 mil (tj. 30-40 km) i gwarancję, że na tym obszarze nie będzie zbudowany żaden zamek.
- 15 września – Kazimierz Jagiellończyk wydał przywilej cerekwicki.
- 18 września – wojna trzynastoletnia: zwycięstwo wojsk krzyżackich w bitwie pod Chojnicami.
- 9 października - wojna trzynastoletnia: układ w Malborku pomiędzy władzami Zakonu a krzyżackimi wojskami najemnymi[3].
- październik - krzyżackie wojska zaciężne zdobyły zamek w Kurzętniku nad Drwęcą
- 12 listopada – Kazimierz Jagiellończyk wydał w Nieszawie statut, na mocy którego wszelkie ważne decyzje państwowe były uzależnione od szlacheckich sejmików (Statuty nieszawskie).
- Gdańsk przystąpił do wojny trzynastoletniej po stronie Królestwa Polskiego.
- Wąchock otrzymał prawa miejskie.
- obradował Sejm Wielkiego Księstwa Litewskiego w Brześciu[4].
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 9 kwietnia – Mediolan i Wenecja zawarły pokój w Lodi.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 9 marca – Amerigo Vespucci, włoski podróżnik i odkrywca (zm. 1512)
- 28 maja lub 29 maja – Bogusław X Wielki, książę szczeciński, słupski i wołogojski (zm. 1532)
- Data dzienna nieznana:
- Katarzyna Cornaro – ostatnia panująca królowa Cypru (zm. 1510)
- Aleksy Skantarios Komnen – książę trapezuncki (zm. 1463)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 4 marca – Hynek Krušina z Lichtenburka, czeski szlachcic i dowódca husycki (ur. 1392)
- 20 lipca – Jan II, król Kastylii i Leónu (ur. 1405)
- 18 września – Rudolf, książę żagański (ur. ok. 1414)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ks. Jan Korytowski: Dzieje prymasów Polski. Poznań 002, tom VII, s. 34.
- ↑ Wojciech Fałkowski, Rok trzech sejmów: tenże, Pierwsze stulecie Jagiellonów, Kraków 2017, s. 294.
- ↑ Marian Biskup , Trzynastoletnia wojna z Zakonem krzyżackim, s. 293-294 .
- ↑ Andrzej Rachuba, Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569-1763, Warszawa 2002, s. 22.