Waga skręceń: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 00:10, 13 wrz 2022

Waga skręceń, zwana także wagą Cavendisha^[1] – przyrząd do pomiaru małych sił, np. elektrostatycznych lub grawitacyjnych. Przyrząd ten składa się z dwóch jednakowych mas umieszczonych na końcach lekkiej, poziomej belki zawieszonej na cienkiej, skrętnej nici^[2]. Skonstruowana została niezależnie przez Johna Michella i Charles'a Coulomba, który badał za jej pomocą siły elektrostatyczne; Henry Cavendish użył jej do wyznaczenia stałej grawitacji^[2].

Nawet pomimo zastosowania możliwie najcięższych, ołowianych kul, siły oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy nimi są na tyle małe, że przygotowywany przez Cavendisha eksperyment wymagał wyjątkowych starań, polegających między innymi na całkowitym zabudowaniu wagi skręceń, tak, by podmuchy powietrza i inne podobne zakłócenia nie mogły wpływać na jej zachowanie. Stosując swój układ, wyposażony w lusterka umożliwiające badanie niewielkich wartości skręcenia, Cavendish wykonał pierwszy w dziejach bezpośredni eksperyment pozwalający na obliczenie stałej grawitacji.

Wagę skręceń w 1896 r. udoskonalił węgierski geofizyk, Loránd Eötvös^[2]. W wadze skręceń Eötvösa, nazwanej wagą skręceń drugiego rodzaju, ciężarki m1 i m2 znajdują się na różnych poziomach. Służy ona do pomiaru gradientu poziomego siły ciężkości (drugiej pochodnej potencjału siły ciężkości). Podaje, jak zmienia się przyspieszenie ziemskie na jednostkę długości w danym kierunku i ma zastosowanie w celach geologicznych.

Przypisy

↑ Stałą grawitacji i waga skręceń. naukowiec.cba.pl. [dostęp 2016-10-10]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c waga skręceń, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-10-10] .

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Laboratoryjne potwierdzenie prawa grawitacji. ilf.fizyka.pw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-10)].

[naukowiec.cba.pl-1] Stałą grawitacji i waga skręceń. naukowiec.cba.pl. [dostęp 2016-10-10]. (pol.).

[Encyklopedia_PWN-2] waga skręceń, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-10-10] .

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[plik:Cavendish Torsion Balance Diagram.svg|thumb|250px|Zasada działania wagi skręceń, użytej do wyznaczania stałej grawitacji: przyciąganie pomiędzy kulami o masach ''M'' i ''m'' powoduje skręcenie kwarcowej nici, na której wisi ramię z mniejszymi kulami.]]
+[[Plik:Cavendish Torsion Balance Diagram.svg|mały|250px|Zasada działania wagi skręceń, użytej do wyznaczania stałej grawitacji: przyciąganie pomiędzy kulami o masach ''M'' i ''m'' powoduje skręcenie kwarcowej nici, na której wisi ramię z mniejszymi kulami]]
-'''Waga skręceń''', zwana także ''wagą Cavendisha'' – przyrząd do pomiaru małych sił, np. [[siły elektrostatyczne|elektrostatycznych]] lub [[grawitacja|grawitacyjnych]]. Przyrząd ten składa się z dwóch jednakowych mas umieszczonych na końcach lekkiej, poziomej belki zawieszonej na cienkiej, skrętnej nici. Skonstruowana została niezależnie przez [[John Michell|Johna Michella]] i [[Charles Coulomb|Charles'a Coulomba]], który badał za jej pomocą siły elektrostatyczne; [[Henry Cavendish]] użył jej do wyznaczenia [[stała grawitacji|stałej grawitacji]].
+'''Waga skręceń''', zwana także ''wagą Cavendisha''<ref name="naukowiec.cba.pl">{{Cytuj stronę | url = http://naukowiec.cba.pl/stala.html | tytuł = Stałą grawitacji i waga skręceń | opublikowany = naukowiec.cba.pl | język = pl | data dostępu = 2016-10-10}}</ref> – przyrząd do pomiaru małych sił, np. [[Prawo Coulomba|elektrostatycznych]] lub [[grawitacja|grawitacyjnych]]. Przyrząd ten składa się z dwóch jednakowych mas umieszczonych na końcach lekkiej, poziomej belki zawieszonej na cienkiej, skrętnej nici<ref name="Encyklopedia PWN">{{encyklopedia PWN|id = 3993360|tytuł=waga skręceń|data dostępu=2016-10-10}}</ref>. Skonstruowana została niezależnie przez [[John Michell|Johna Michella]] i [[Charles Coulomb|Charles'a Coulomba]], który badał za jej pomocą siły elektrostatyczne; [[Henry Cavendish]] użył jej do wyznaczenia [[stała grawitacji|stałej grawitacji]]{{r|Encyklopedia PWN}}.
-Nawet pomimo zastosowania możliwie najcięższych, [[ołów|ołowianych]] kul, siły oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy nimi są na tyle małe, że przygotowywany przez Cavendisha eksperyment wymagał wyjątkowych starań, polegających między innymi na całkowitym zabudowaniu wagi skręceń, tak, by podmuchy powietrza i inne podobne zakłócenia nie mogły wpływać na jej zachowanie. Stosując swój układ, wyposażony w lusterka umożliwiające badanie niewielkich wartości skręcenia, Cavendish wykonał [[10 najpiękniejszych eksperymentów z fizyki#Eksperyment Cavendisha (rok 1798) – wyznaczenie stałej grawitacji G za pomocą wagi skręceń|pierwszy w dziejach bezpośredni eksperyment pozwalający na obliczenie stałej grawitacji]].
+Nawet pomimo zastosowania możliwie najcięższych, [[ołów|ołowianych]] kul, siły oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy nimi są na tyle małe, że przygotowywany przez Cavendisha eksperyment wymagał wyjątkowych starań, polegających między innymi na całkowitym zabudowaniu wagi skręceń, tak, by podmuchy powietrza i inne podobne zakłócenia nie mogły wpływać na jej zachowanie. Stosując swój układ, wyposażony w lusterka umożliwiające badanie niewielkich wartości skręcenia, Cavendish wykonał [[Dziesięć najpiękniejszych eksperymentów z fizyki#Eksperyment Cavendisha (rok 1798) – wyznaczenie stałej grawitacji G za pomocą wagi skręceń|pierwszy w dziejach bezpośredni eksperyment pozwalający na obliczenie stałej grawitacji]].
-Wagę skręceń w [[1896]] r. udoskonalił węgierski geofizyk, [[Loránd Eötvös]].
+Wagę skręceń w 1896 r. udoskonalił węgierski geofizyk, [[Loránd Eötvös]]{{r|Encyklopedia PWN}}.
-W wadze skręceń Eötvösa, nazwanej wagą skręceń drugiego rodzaju, ciężarki m1 i m2 znajdują się na różnych poziomach. Służy ona do pomiaru [[gradient]]u poziomego [[siła ciężkości|siły ciężkości]] (drugiej pochodnej [[potencjał]]u siły ciężkości). Podaje, jak zmienia się [[przyspieszenie ziemskie]] na jednostkę długości w danym kierunku i ma zastosowanie w celach [[geologia|geologicznych]].
+W wadze skręceń Eötvösa, nazwanej wagą skręceń drugiego rodzaju, ciężarki m1 i m2 znajdują się na różnych poziomach. Służy ona do pomiaru gradientu poziomego [[siła ciężkości|siły ciężkości]] (drugiej pochodnej [[potencjał]]u siły ciężkości). Podaje, jak zmienia się [[przyspieszenie ziemskie]] na jednostkę długości w danym kierunku i ma zastosowanie w celach [[geologia|geologicznych]].
+[[Plik:Tortion bar.jpg|mały|150px|lewo|Stara waga skręceń w kształcie słoja]]
+== Przypisy ==
-[[Image:Tortion bar.jpg|thumb|150px|left|Stara waga skręceń w kształcie słoja]]
+{{Przypisy}}
+== Zobacz też ==
+* [[Wahadło torsyjne]]
+* [[Eksperyment Cavendisha]]
+== Linki zewnętrzne ==
-===Zobacz też===
+*{{Cytuj stronę | url = https://ilf.fizyka.pw.edu.pl/podrecznik/2/5/2 | tytuł = Laboratoryjne potwierdzenie prawa grawitacji | opublikowany = ilf.fizyka.pw.edu.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20180810175320/https://ilf.fizyka.pw.edu.pl/podrecznik/2/5/2 | zarchiwizowano = 2018-08-10}}
-*[[Wahadło torsyjne]]
+{{Kontrola autorytatywna}}
-===Linki zewnętrzne===
-*[http://wwwnt.if.pwr.wroc.pl/kwazar/mtk2/fizycy/126163/jakdziala.html Henry Cavendish i jego waga]
 [[Kategoria:Geofizyka]]
-[[Kategoria:Przyrządy pomiarowe]]
+[[Kategoria:Grawitacja]]
+[[Kategoria:Wagi|Skręceń]]
-[[de:Gravitationswaage]]
-[[en:Cavendish experiment]]
-[[es:Experimento de la balanza de torsión]]
-[[fr:Balance de torsion]]
-[[he:ניסוי קוונדיש]]
-[[ru:Эксперимент Кавендиша]]
-[[sr:Кевендишов оглед]]
-[[vi:Thí nghiệm Cavendish]]