Tekst źródłowy strony Władimir Putin

{{Przekierowanie|Putin}}
{{Polityk infobox
 |imię i nazwisko           = Władimir Putin
 |imię i nazwisko org       = {{k|ru|Владимир Путин}}
 |grafika                   =Владимир Путин (08-03-2024) (cropped).jpg
 |opis grafiki              = Władimir Putin (2024)
 |pełne imię i nazwisko     = Władimir Władimirowicz Putin
 |imię i nazwisko urodzenia = 
 |data urodzenia            = 7 października 1952
 |miejsce urodzenia         = [[Petersburg|Leningrad]]
 |data śmierci              = 
 |miejsce śmierci           = 
 |funkcja                   = [[Głowy państwa Rosji#Federacja Rosyjska (od 1991)|4. Prezydent Federacji Rosyjskiej]]
 |od                        = 7 maja 2012
 |do                        = 
 |partia                    = [[Jedna Rosja]]
 |poprzednik                = [[Dmitrij Miedwiediew]]
 |następca                  = 
 |2 funkcja                 = [[Premierzy Rosji|10. Premier Federacji Rosyjskiej]]
 |2 od                      = 8 maja 2008
 |2 do                      = 7 maja 2012
 |2 partia                  = [[Jedna Rosja]]
 |2 poprzednik              = [[Wiktor Zubkow]]
 |2 następca                = [[Dmitrij Miedwiediew]]
 |3 funkcja                 = [[Głowy państwa Rosji#Federacja Rosyjska (od 1991)|2. Prezydent Federacji Rosyjskiej]]
 |3 od                      = 31 grudnia 1999<ref group=uwaga>Putin sprawował władzę najpierw jako p.o. prezydenta po rezygnacji Jelcyna (z racji pełnionej funkcji premiera), a po zwycięstwie w wyborach roku 2000 jako pełnoprawny prezydent na podst. art. 92 pkt 3 Konstytucji Federacji Rosyjskiej. Formalnie kadencję rozpoczął 7 maja 2000 roku.</ref>
 |3 do                      = 7 maja 2008
 |3 partia                  = [[Jedna Rosja]]
 |3 poprzednik              = [[Borys Jelcyn]]
 |3 następca                = [[Dmitrij Miedwiediew]]
 |4 funkcja                 = [[Premierzy Rosji|6. Premier Federacji Rosyjskiej]]
 |4 od                      = 8 sierpnia 1999
 |4 do                      = 7 maja 2000
 |4 partia                  = ''bezpartyjny''
 |4 poprzednik              = [[Siergiej Stiepaszyn]]
 |4 następca                = [[Michaił Kasjanow]]
 |5 funkcja                 = 
 |6 funkcja                 = 
 |7 funkcja                 = 
 |8 funkcja                 = 
 |9 funkcja                 = 
 |10 funkcja                = 
 |podpis                    = Putin signature.svg
 |odznaczenia               = {{order|OHR}} [[Plik:За заслуги перед Республикой Дагестан 2.png|40px|link=Medal „Za zasługi dla Republiki Dagestanu”]] [[Plik:Почётный гражданин города Астрахани (лента).png|40px|link=Zasłużony Obywatel Miasta Astrachania]] {{order|BY-OPN}} {{order|KZ-OZO}} {{order|KG-OM}} [[Plik:Uzbek orden rib.png|40px|link=Order „Za wybitne zasługi” (Uzbekistan)]] {{order|LH|KW}} {{Order|OŚKM|KW}} {{order|OW|WK}} [[Plik:SA Order of King Abdulaziz 1kl rib.png|40px|Order Króla Abdulaziza al Sauda I klasy (Arabia Saudyjska)]] {{order|CU-OJM}} [[Plik:Order Ismoili Somoni Rib.png|40px|link=Kawaler Orderu Ismoili Somoni]] [[Plik:Order Zayed rib.png|40px|link=Kawaler Orderu Zajida]] {{order|ORS|1}} {{order|BA-ORS|Ł}} [[Plik:Order of Makarios III (Cyprus) - ribbon bar.svg|40px|link=Order Makariosa III (Cypr)]] [[Plik:National Order of Merit - Grand Cross (Guinea).png|40px|link=Wielki Krzyż Narodowego Orderu Zasług (Gwinea)]] [[Plik:ANG Order of Agostinho Neto.svg|40px|link=Order Agostinho Neto (Angola)]] {{order|OHChM|1}} {{order|ZH}} {{order|SU-MzNS|2}} {{order|SU-MzNS|2}} [[Plik:GDR Verdienstmedaille NVA 3 BAR.png|40px|link=Medal „Za zasługi dla Narodowej Armii Ludowej” (NRD)]]
 |commons                   = Category:Vladimir Putin
 |quote                     = Władimir Putin
 |www                       = http://kremlin.ru/
}}
'''Władimir Władimirowicz Putin''', {{ros.|Влади́мир Влади́мирович Пу́тин}}, wym. {{IPA|vɫɐˈdʲimʲɪr vɫɐˈdʲimʲɪrəvʲɪtɕ ˈputʲɪn|Ru-Vladimir_Vladimirovich_Putin.ogg|n=}} (ur. [[7 października]] [[1952]] w [[Petersburg|Leningradzie]]<ref>{{Encyklopedia PWN | id = 3964700 | tytuł = Putin Władimir W. | data dostępu = 2021-09-28}}</ref>) – [[Rosjanie|rosyjski]] [[polityk]], działacz państwowy i funkcjonariusz służb specjalnych, [[prezydent]] [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]] w latach 2000–2008 i od 2012; wcześniej [[Premierzy Rosji|premier Rosji]] (1999–2000 i 2008–2012). Z wykształcenia [[Prawo|prawnik]].

Funkcjonariusz [[KGB]] (1975–1990), pracownik administracji Petersburga (1990–1996), urzędnik administracji prezydenta Rosji [[Borys Jelcyn|Borysa Jelcyna]] (1996–1998) i szef [[Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej|FSB]] (1998–1999). Od 8 sierpnia 1999 do 7 maja 2000 premier Rosji, a od 31 grudnia 1999 także pełniący obowiązki prezydenta Rosji. W [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2000 roku|2000]] i [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2004 roku|2004]] wybierany na prezydenta Rosji. Po ukończeniu drugiej kadencji objął stanowisko premiera Rosji (2008–2012). W [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2012 roku|2012]], [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2018 roku|2018]] oraz [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2024 roku|2024]] ponownie wybierany na prezydenta Rosji.

W 2022 został jednogłośnie uznany za [[Zbrodnia wojenna|zbrodniarza wojennego]] przez [[Senat Stanów Zjednoczonych]]<ref>{{Cytuj |autor = Polsat News |tytuł = Putin uznany za zbrodniarza wojennego. Jednogłośna decyzja amerykańskiego Senatu |data dostępu = 2022-03-16 |opublikowany = polsatnews.pl |url = https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2022-03-16/wojna-w-ukrainie-senat-usa-jednoglosnie-uznal-putina-za-zbrodniarza-wojennego/ |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Moira Warburton |tytuł = U.S. Senate unanimously condemns Putin as war criminal |czasopismo = Reuters |data = 2022-03-15 |data dostępu = 2022-03-16 |url = https://www.reuters.com/world/us/us-senate-unanimously-condemns-putin-war-criminal-2022-03-15/ |język = en}}</ref> oraz [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej]]<ref>Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie popełniania zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości oraz łamania praw człowieka przez Rosję w Ukrainie ({{Monitor Polski|2022|367}})</ref><ref name="PAP-Uch" /><ref name="GW-Uch" /> w związku z [[Inwazja Rosji na Ukrainę|inwazją Rosji na Ukrainę]], a w 2023 został objęty nakazem aresztowania przez [[Międzynarodowy Trybunał Karny]] w [[Haga|Hadze]] z oskarżeniem o zbrodnie wojenne<ref>{{Cytuj |autor = International Criminal Court – Office of the Prosecutor |tytuł = Statement by Prosecutor Karim A. A. Khan KC on the issuance of arrest warrants against President Vladimir Putin and Ms Maria Lvova-Belova |data dostępu = 2023-03-18 |opublikowany = icc-cpi.int |url = https://www.icc-cpi.int/news/statement-prosecutor-karim-khan-kc-issuance-arrest-warrants-against-president-vladimir-putin |język = en}}</ref>.

== Życiorys ==
[[Plik:Spiridon Putin.jpg|mały|Spiridon Putin, dziadek Władimira, osobisty kucharz [[Włodzimierz Lenin|Lenina]] w [[Gorki Leninskije|Gorkach]] oraz później osobisty kucharz [[Józef Stalin|Stalina]] (zdjęcie pod koniec życia)]]
[[Plik:Vladimir Putin wedding-2.jpg|thumb|upright|left|Ślub Władimira z [[Ludmiła Putina|Ludmiłą]], 28 lipca 1983]]
Rodzina Putina posiada sięgające daleko wstecz tradycje „związków z władzą” w Rosji. Jak podaje brytyjski popularyzator historii [[Simon Sebag Montefiore]] w swojej monografii ''Stalin. Dwór Czerwonego Cara'', dziadek Władimira Putina, Spirydon Iwanowicz Putin (1879–1965) jako chłopiec dostarczał posiłki dla [[Grigorij Rasputin|Rasputina]], później był kucharzem [[Włodzimierz Lenin|Lenina]] i szefem kuchni w jednej z willi [[Józef Stalin|Stalina]]<ref>Simon Sebag Montefiore: ''Stalin. Dwór Czerwonego Cara'', Warszawa 2008, s. 286.</ref>.

Władimir Putin urodził się 7 października 1952 w [[Petersburg|Leningradzie]]. Był drugim dzieckiem Władimira Spirydonowicza Putina (1911–1999) i Marii Iwanowny z d. Szełomow (1911–1998){{odn|Gessen|2012|s=50}}. Ich pierwsze dziecko – 2-letni Wiktor – zmarło w 1941 roku, a przyczyną było prawdopodobnie niedożywienie i brak lekarstw<ref name="angora">{{Cytuj pismo |nazwisko = Łepkowski |imię = Paweł |tytuł = Miliarderzy u władzy |czasopismo = Angora – Wochenblatt auf polnisch |miejsce = Dortmund-Warszawa |wydawca = Verlag Huebsch & Matuszczak KG |strony = 12 |issn = 0867-8162 |język = pl |data = 2013-11-04}} przedruk za {{Cytuj pismo |nazwisko = Łepkowski |imię = Paweł |tytuł = Miliarderzy u władzy |czasopismo = [[Uważam Rze]] |strony = |issn = |język = |data = 2013-10-28}}</ref>.

Niektóre źródła uznają za wiarygodną relację [[Wiera Putina|Wiery Putiny (Osiepaszwili)]], podającej się za biologiczną matkę Władimira Putina. Według jej słów przyszły prezydent Rosji urodził się we wrześniu 1950 w [[Obwód permski|obwodzie permskim]] jako nieślubny syn Wiery i żonatego mężczyzny Płatona Priwałowa, a od trzeciego do dziesiątego roku życia mieszkał z matką i ojczymem w [[Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Gruzji]]<ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Krystyna Kurczab-Redlich]] |tytuł = Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina |strony = 12–32 |isbn = 978-83-280-2793-0}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Steffen Dobbert |tytuł = Vera Putina’s Lost Son |url = https://www.zeit.de/feature/vladimir-putin-mother? |opublikowany = [[Die Zeit]] |data = 2015-05-07}}</ref>.

Chociaż mały Wołodia wychowywał się wśród [[lumpenproletariat]]u, to był rozpieszczany<ref name="angora" />. W książce ''[[Putin. Człowiek bez twarzy]]'' autorka [[Masha Gessen]] twierdzi, że w szkole podstawowej jako jedyny miał [[zegarek]]<ref name="angora" />. W 1960 roku rozpoczął edukację. Przez pierwsze cztery klasy był pod opieką nauczycielki po kursach wieczorowych{{odn|Gessen|2012|s=54}}. Z powodu awantur został wykluczony z grona pionierów{{odn|Gessen|2012|s=55}}. Nauczyciele nie wróżyli mu wielkiej kariery. Uważali, że w najlepszym wypadku będzie pracował w bezpiece, choć byli tacy co nie wykluczali, że Wołodia stoczy się na drogę przestępstwa<ref name="angora" />.

W 1975 ukończył studia na Wydziale Prawa [[Petersburski Uniwersytet Państwowy|Państwowego Uniwersytetu w Leningradzie]]. W czasie studiów został członkiem [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego]], pozostając w niej aż do czasu zakazania jej działalności i rozwiązania w 1991. Już na studiach został dostrzeżony przez agentów [[KGB]] jako kandydat do służby<ref name="angora" />; kilka lat wcześniej, jako osiemnastolatek, osobiście udał się do siedziby KGB w Leningradzie, aby zadeklarować chęć zostania agentem<ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Krystyna Kurczab-Redlich]] |tytuł = Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina |strony = 70–80 |isbn = 978-83-280-2793-0}}</ref>. W 1984 roku został wysłany do szkoły szpiegowskiej w Moskwie{{odn|Gessen|2012|s=68}}.

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w [[KGB]] jako oficer operacyjny. W latach 1985–1990 służył na terytorium [[Niemiecka Republika Demokratyczna|Niemieckiej Republiki Demokratycznej]] (oficjalnie pracował jako [[Dyplomacja|dyplomata]]), gdzie miał zajmować się werbowaniem tajnych współpracowników<ref>[[Boris Reitschuster]], ''Władimir Putin. Dokąd prowadzi Rosję?'', Warszawa 2005, s. 21.</ref>.

W 1990 powrócił do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i objął stanowisko doradcy rektora w Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym do spraw zagranicznych. W tym samym roku rozpoczął współpracę z przewodniczącym Rady Miejskiej [[Petersburg|Leningradu]] [[Anatolij Sobczak|Anatolijem Sobczakiem]]. Po wyborze Sobczaka na stanowisko [[Mer (urzędnik)|mera]] Leningradu (przemianowanego na [[Petersburg]]) Putin objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Spraw Zagranicznych w urzędzie mera miasta. 20 sierpnia 1991, w trakcie trwania [[Pucz moskiewski|puczu moskiewskiego]] Putin wystąpił ze służby w [[KGB]]. W latach 1992–1996 pełnił funkcję zastępcy mera Petersburga, odpowiedzialnego za kontakty międzynarodowe i inwestycje zagraniczne<ref name="angora" />. Dzięki swojej pozycji miał możliwość nawiązania licznych kontaktów z osobami najwyżej postawionymi w państwie<ref name="angora" />.

W sierpniu 1996 został powołany do pracy w administracji [[Głowy państwa Rosji#Federacja Rosyjska (od 1991)|prezydenta Rosji]] [[Borys Jelcyn|Borysa Jelcyna]]. Inicjatorem ściągnięcia Putina do [[Moskwa|Moskwy]] był ówczesny szef administracji prezydenta [[Anatolij Czubajs]]. Putin objął stanowisko zastępcy szefa administracji nieruchomościami prezydenta, a w 1997 zastępcy szefa administracji prezydenta i szefa Głównego Zarządu Kontroli. Od maja do lipca 1998 był pierwszym zastępcą szefa administracji prezydenta. Od lipca 1998 do sierpnia 1999 był szefem [[Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej|Federalnej Służby Bezpieczeństwa]] (sukcesorki [[KGB]]). Od marca 1999 był jednocześnie sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej.
{{Galeria
|Nazwa=
|wielkość=220
|pozycja=right
|Plik:Putin and Yeltsin cropped.jpg|7 maja 2000 – Władimir Putin składa przysięgę, za nim jego poprzednik, [[Borys Jelcyn]]
|Plik:Vladimir Putin inauguration 7 May 2012-10.jpeg|7 maja 2012 – Władimir Putin składający przysięgę po raz trzeci
|Plik:2018 inauguration of Vladimir Putin-1.jpg|7 maja 2018 – Władimir Putin składający przysięgę po raz czwarty
|Plik:Инаугурация Владимира Путина — 07 (7 мая 2024).jpg|7 maja 2024 – Władimir Putin składający przysięgę po raz piąty
}}
W ciągu kilku lat pracy w centralnej administracji Federacji Rosyjskiej szybko zdobył zaufanie najważniejszych osób w państwie. Dzięki poparciu m.in. [[Anatolij Czubajs|Anatolija Czubajsa]] i [[Boris Bieriezowski|Borisa Bieriezowskiego]] został 9 sierpnia 1999 powołany na stanowisko [[Premierzy Rosji|premiera]]{{odn|Gessen|2012|s=27}}. W Putinie upatrywano potencjalnego następcę Jelcyna na stanowisku prezydenta. Jako premier Putin wprowadził ponownie wojska rosyjskie na terytorium [[Czeczenia|Czeczenii]].

Od 31 grudnia 1999 roku, po rezygnacji Jelcyna ze stanowiska prezydenta, Putin pełnił obowiązki prezydenta Rosji (zgodnie z art. 92 ust. 3 Konstytucji Federacji Rosyjskiej<ref>[http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/rosja-r4.html Konstytucja Federacji Rosyjskiej].</ref>). W wyborach prezydenckich, które odbyły się 26 marca 2000 został wybrany na stanowisko głowy państwa. Uzyskał 52,9 procenta głosów. W kolejnych wyborach prezydenckich, które odbyły się 14 marca 2004 zdobył 71,2 procenta głosów i zwyciężył już w I turze. Największym problemem, z którym zmierzył się Putin, było osiągnięcie 50-procentowej [[Frekwencja|frekwencji]] (wymaganej do ważności wyborów), co jednak udało się osiągnąć. 7 maja 2004 został zaprzysiężony na drugą czteroletnią [[Kadencja (politologia)|kadencję]] na stanowisku [[Głowa państwa|głowy państwa]]{{odn|Gessen|2012|s=159}}.

Brał udział w [[Wybory parlamentarne w Rosji w 2007 roku|wyborach do Dumy Państwowej]], które odbyły się 2 grudnia 2007, jako kandydat otwierający listę wyborczą [[Jedna Rosja|Jednej Rosji]]. Po wyborach nie objął jednak mandatu.

7 maja 2008 przekazał stanowisko prezydenta [[Dmitrij Miedwiediew|Dmitrijowi Miedwiediewowi]]. Tego samego dnia Miedwiediew przedstawił przewodniczącemu Dumy [[Boris Gryzłow|Borisowi Gryzłowowi]] kandydaturę Putina na stanowisko premiera. 8 maja 2008 Duma zatwierdziła kandydaturę Putina<ref group=uwaga>Stosunkiem głosów 392:56.</ref>. 4 marca 2012 roku został ponownie wybrany na prezydenta Federacji Rosyjskiej. 7 maja 2012 został zaprzysiężony i tym samym objął urząd prezydenta. 18 marca 2018 w kolejnych [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2018 roku|wyborach prezydenckich]] uzyskał 76,65% głosów i 7 maja 2018 złożył po raz czwarty przysięgę na sześcioletnią kadencję<ref name="22-22">{{Cytuj stronę |url = https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/rosja-putin-zaprzysiezony-na-prezydenta-po-raz-czwarty,835027.html |tytuł = Kolejna przysięga, kolejna inauguracja. Putin po raz czwarty prezydentem Rosji |opublikowany = tvn24.pl, 2018-05-07 |data dostępu = 2020-05-22}}</ref>. W dniach 15-17 marca 2024 w kolejnych [[Wybory prezydenckie w Rosji w 2024 roku|wyborach prezydenckich]] uzyskał rekordowy wynik (87,3%), jednak same wybory zostały uznane przez opinię międzynarodową za niewiarygodne i sfałszowane, ponadto przeprowadzone niezgodnie z prawem krajowym, jak międzynarodowym<ref>{{Cytuj |autor = Maria Domańska, Piotr Żochowski |tytuł = Spektakl Putina: „wybory” prezydenckie po sowiecku |data = 2024-03-18 |data dostępu = 2024-05-07 |opublikowany = Ośrodek Studiów Wschodnich |url=https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2024-03-18/spektakl-putina-wybory-prezydenckie-po-sowiecku}}</ref>. 

== Prezydentura i premierostwo ==
[[Plik:Vladimir Putin with Saparmurat Niyazov-6.jpg|thumb|Prezydent Putin i [[Prezydenci Turkmenistanu|prezydent Turkmenistanu]] [[Saparmyrat Nyýazow]] (2000)]]
[[Plik:Vladimir Putin with Luiz Inácio Lula da Silva-2.jpg|thumb|Spotkanie Putina z prezydentem Brazylii [[Luiz Inácio Lula da Silva|Lulą da Silvą]] (2005)]]
[[Plik:Bush&Putin33rdG8.jpg|thumb|upright|Spotkanie prezydenta Putina z prezydentem Stanów Zjednoczonych [[George W. Bush|George’em W. Bushem]] (2007)]]
[[Plik:PM of India Narendra Modi meets Russian President Vladimir Putin in Fortaleza.jpg|thumb|Władimir Putin z [[Premierzy Indii|premierem Indii]] [[Narendra Modi|Narendrą Modim]] (2014)]]

=== Sytuacja gospodarcza w okresie rządów ===
W początkowym okresie rządów Putina wyraźnie poprawiła się sytuacja gospodarcza kraju, Rosja uzyskała realne członkostwo w [[G7 (grupa)|G8]] i spłaciła większość swojego zadłużenia zagranicznego, m.in. zlikwidowała zadłużenie wobec [[Klub Paryski|Klubu Paryskiego]]. W 2000 roku zadłużenie zagraniczne kraju stanowiło ponad 50% [[Produkt krajowy brutto|PKB]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.rosjapl.info/rosja/gospodarka/inwestycje_zagraniczne_w_rosji.php |tytuł = Inwestycje zagraniczne w Rosji w latach 2000–2004 |autor = Oliwia Sierant |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20140315015301/http://www.rosjapl.info/rosja/gospodarka/inwestycje_zagraniczne_w_rosji.php |zarchiwizowano = 2014-03-15 |data dostępu = 2018-01-02}}</ref>.

Wzrost gospodarczy, odczuwalna poprawa poziomu życia obywateli, realny wzrost pensji i emerytur oraz odmienne od czasów Jelcyna terminowe ich wypłacanie, a także spadek poziomu bezrobocia i inflacji stały się jednymi z przyczyn wysokiej popularności prezydenta w społeczeństwie<ref>{{cytuj książkę |autor = Boris Reitschuster |tytuł = Putin. Dokąd prowadzi Rosję? |wydawca = Świat Książki |miejsce = Warszawa |rok = 2005 |isbn = 83-7391-994-5}}</ref>. Źródeł poprawy sytuacji gospodarczej należy upatrywać w czynnikach zewnętrznych, tj. we wzroście cen surowców, głównie ropy i gazu<ref>'', oraz reformom państwa, przede wszystkim systemu podatkowego. Powiązania gospodarki polskiej z Rosją, Ukrainą i Białorusią – wybrane aspekty'' – z prac studialnych GUS, Warszawa, 29.01.2015.</ref>, od których gospodarka rosyjska jest uzależniona<ref>Olga Zakrzewska: ''Bezpieczeństwo energetyczne w stosunkach Rosja Unia Europejska w kontekście współzależności eksportowo-importowych'', Kwartalnik KES SGH, Numer 1 (17)/2014, s. 153.</ref>. Za rządów Putina przeprowadzono też reformy podatkowe, wprowadzając [[podatek liniowy]]<ref>{{Cytuj |autor = Anna Głąb |tytuł = Putin: Świat zazdrości nam podatku liniowego – Portal Spraw Zagranicznych psz.pl |data dostępu = 2017-01-01 |opublikowany = www.psz.pl |url = http://www.psz.pl/162-wschod/putin-swiat-zazdrosci-nam-podatku-liniowego}}</ref>. Wraz ze spadkiem cen surowców obserwowanych od roku 2014, sytuacja gospodarcza Rosji ulega systematycznemu pogorszeniu<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.bbc.com/news/business-35398423 |tytuł = Russian economy hit by oil price slide |autor = |opublikowany = [[BBC|bbc.com]] |data = 25 stycznia 2016 |język = en |data dostępu = 2016-07-16}}</ref>. Wpływ na to mają także [[Sankcje międzynarodowe w związku z wojną rosyjsko-ukraińską|sankcje gospodarcze nałożone na Rosję po aneksji Krymu]]<ref>[http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2016-03-24/konsekwencje-zachodnich-sankcji-finansowych-dla-gospodarki Maria Domańska, Szymon Kardaś, ''Konsekwencje zachodnich sankcji finansowych dla gospodarki Rosji'', Ośrodek Studiów Wschodnich, 24 marca 2016].</ref>.

=== Wyróżnienia na arenie międzynarodowej ===
Imieniem Władimira Putina nazwano w 2011 roku jedną z nienazwanych wcześniej [[Władimir Putin atyndagy czoku|gór]] w [[Kirgistan]]ie, w paśmie [[Tienszan]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.rferl.org/content/kyrgyzstan_mountain_putin/2337817.html |tytuł = Kyrgyzstan Gets Its ‘Mt. Putin’ |data = 2011-03-14 |opublikowany = rferl.org |język = en |data dostępu = 2015-10-08}}</ref>.

==== Rankingi polityków ====
* Grudzień 2007. „Człowiek roku wg tygodnika [[Time (tygodnik)|Time]]<ref>{{Cytuj |autor = Richard Stengel |tytuł = Person of the Year 2007 – TIME |czasopismo = Time |data = 2007-12-19 |data dostępu = 2016-04-01 |issn = 0040-718X |url = http://content.time.com/time/specials/2007/personoftheyear/article/0,28804,1690753_1690757,00.html}}</ref>”
* Sierpień 2008. „Najbardziej wpływowy człowiek na świecie”, [[Vanity Fair (czasopismo)|Vanity Fair]]<ref>{{Cytuj |tytuł = ‘Vanity Fair’: Putin najbardziej wpływowym człowiekiem świata |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = gazetapl |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,5659867,_Vanity_Fair___Putin_najbardziej_wplywowym_czlowiekiem.html |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = By Catherine Elsworth |tytuł = Vladimir Putin picked as world’s most influential person |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = Telegraph.co.uk |url = http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/russia/2672459/Vladimir-Putin-picked-as-worlds-most-influential-person.html}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Filip Topolewski |tytuł = Dziennik/ Putin najbardziej wpływowy na świecie – Portal Spraw Zagranicznych psz.pl |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = www.psz.pl |url = http://www.psz.pl/162-wschod/dziennik-putin-najbardziej-wplywowy-na-swiecie}}</ref>
* Listopad 2009. „Trzeci najbardziej wpływowy człowiek na świecie” [[Forbes]]<ref>{{Cytuj |tytuł = #3 Vladimir Putin – Forbes.com |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = www.forbes.com |url = https://www.forbes.com/lists/2009/20/power-09_Vladimir-Putin_KNJM.html}}</ref>
* Grudzień 2012. „Drugi najpotężniejszy człowiek świata” [[Foreign Policy]]<ref>{{Cytuj |autor = AWR Wprost Sp. z o.o. |tytuł = Putin drugim najpotężniejszym człowiekiem świata. Numer „1”... nie istnieje |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = Wprost.pl |url = http://www.wprost.pl/ar/382758/Putin-drugim-najpotezniejszym-czlowiekiem-swiata-Numer-1-nie-istnieje/}}</ref>
* Październik 2013. „Najbardziej wpływowy człowiek świata” [[Forbes]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Władimir Putin najpotężniejszym człowiekiem świata |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = www.forbes.pl |url = http://www.forbes.pl/wladimir-putin-najpotezniejszym-czlowiekiem-swiata,artykuly,165637,1,1.html}}</ref>
* Grudzień 2013. „Człowiek roku” wg [[The Times]]<ref>{{Cytuj |autor = AWR Wprost Sp. z o.o. |tytuł = The Times: Putin człowiekiem roku |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = Wprost.pl |url = http://www.wprost.pl/ar/430797/The-Times-Putin-czlowiekiem-roku/}}</ref>

=== Kryzysy ===
Krytycy prezydenta zwracają uwagę na poważne kryzysy z okresu jego prezydentury: zatonięcie okrętu podwodnego „[[K-141 Kursk|Kursk]]”<ref>{{cytuj stronę |url = https://wyborcza.pl/7,76842,18536715,10-dni-dramatu-tragedia-kurska.html |tytuł = 10 dni dramatu. Tragedia Kurska |autor = |data = 2015-08-11 |opublikowany = wyborcza.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref> w sierpniu 2000 oraz [[Atak na moskiewski teatr na Dubrowce|ataki terrorystów czeczeńskich na Teatr na Dubrowce w Moskwie]] w październiku 2002 i na [[Atak terrorystyczny na szkołę w Biesłanie|szkołę w Biesłanie]] we wrześniu 2004. Wszystkie te wydarzenia okazały się tragiczne w skutkach. Krytycy Putina twierdzą, że kierowane przez niego administracja i służby specjalne miały wykazać się nieudolnością w trakcie akcji ratunkowych. Zwolennicy wskazują na fakt, że wskutek zdecydowanych reakcji resortów siłowych spektakularne akcje terrorystyczne zostały zahamowane, czemu jednak przeczy choćby zorganizowany w 2024 [[zamach w Crocus City Hall w Krasnogorsku]], który został zlekceważony przez rosyjskie służby ostrzegane wcześniej przez Amerykanów<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/cia-ostrzegla-kreml-ze-panstwo-islamskie-planuje-zamach-w-rosji-nyt-podaje-szczegoly |tytuł = CIA ostrzegła Kreml, że Państwo Islamskie planuje zamach w Rosji. "NYT" podaje szczegóły |autor =  |data = 2024-03-28 |opublikowany = pap.pl |data dostępu = 2024-05-11}}</ref>.

Oprócz tego wskazuje się, że w trakcie rządów Władimira Putina podejmowano próby zamachu na życie jego przeciwników politycznych, takich jak np. [[Aleksiej Nawalny]], [[Aleksandr Litwinienko]], [[Siergiej Skripal]] czy też [[Boris Niemcow]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://zdrowie.interia.pl/zdrowie/news-trucizna-we-wroga-czyli-jak-putin-pozbywal-sie-przeciwnikow-,nId,5871606 |tytuł = Trucizną we wroga, czyli jak Putin pozbywał się przeciwników politycznych |autor = Małgorzata Janik |data = 2022-03-07 |opublikowany = interia.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://polskieradio24.pl/5/3/Artykul/2052363,Setki-otrutych-jak-Litwinienko-zamordowanych-jak-Niemcow-Morderstwa-polityczne-za-Putina-to-zbrodnie-bez-kary |tytuł = Setki otrutych jak Litwinienko, zamordowanych jak Niemcow. Morderstwa polityczne za Putina to zbrodnie bez kary |autor = Agnieszka Marcela Kamińska |data = 2018-03-07 |opublikowany = polskieradio24.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2854131,Na-zlecenie-Rosji-15-lat-temu-zmarl-otruty-polonem-Aleksandr-Litwinienko |tytuł = „Na zlecenie Rosji”. 15 lat temu zmarł otruty polonem Aleksandr Litwinienko |autor = |data = 2021-11-23 |opublikowany = polskieradio.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref> lub [[Elwira Wichariewa]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://wydarzenia.interia.pl/raporty/raport-ukraina-rosja/aktualnosci/news-rece-drza-rzesy-wypadaja-opozycjonistka-o-otruciu-przez-krem,nId,6683453 |tytuł = Ręce drżą, rzęsy wypadają. Opozycjonistka o otruciu przez Kreml |autor = Dawid Szczyrbowski |data = 2023-03-28 |opublikowany = interia.pl |data dostępu = 2023-03-30}}</ref>. Z kolei oskarżenia o wykorzystywanie rosyjskich służb specjalnych do działań na terenie państw trzecich spotykały się z reakcjami Władimira Putina (np. po [[Eksplozje we Vrběticach|eksplozjach we Vrběticach]] w [[Czechy|Czechach]]), który w odpowiedzi utworzył ''[[Lista państw nieprzyjaznych Rosji|listę państw nieprzyjaznych Rosji]]''<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rp.pl/swiat/art8546931-czechy-zadaja-od-rosji-odszkodowania-za-wybuch-w-skladzie-amunicji |tytuł = Czechy żądają od Rosji odszkodowania za wybuch w składzie amunicji |autor = |data = 2021-06-29 |opublikowany = rp.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>.

Dążenia Putina i jego partii do zwiększania zakresu władzy oraz tolerowanie korupcji spotykały się z reakcją społeczną, np. w latach 2011–2012<ref>{{cytuj stronę |url = https://tvn24.pl/swiat/rekordowe-demonstracje-w-rosji-wyjatkowo-spokojne-ra193640-3534336 |tytuł = Rekordowe demonstracje w Rosji. Wyjątkowo spokojne |autor = |data = 2011-12-10 |opublikowany = tvn24.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref> czy 2017, gdy na terenie Rosji organizowane były wielotysięczne demonstracje społeczne<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-06-13/antykorupcyjne-protesty-w-rosji |tytuł = Antykorupcyjne protesty w Rosji |autor = Maria Domańska, Jan Strzelecki |data = 2017-06-13 |opublikowany = osw.waw.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>.

W trakcie wojny z Ukrainą w dniach 23-24 czerwca 2023 na terenie Rosji doszło do tzw. [[Bunt Grupy Wagnera|buntu Grupy Wagnera]]. Równo dwa miesiące później, tj. 23 sierpnia 2023 miała miejsce [[Katastrofa Embraera Legacy 600 pod Kużenkinem|katastrofa lotnicza]], w której zginęli m.in. [[Jewgienij Prigożyn]] oraz [[Dmitrij Utkin]], przywódcy Grupy Wagnera. W ocenie m.in. amerykańskiego Instytutu Studiów nad Wojną katastrofa była następstwem rozkazu wydanego przez Władimira Putina<ref>{{Cytuj |tytuł = Think tank: To Władimir Putin kazał zestrzelić Jewgienija Prigożyna |data dostępu = 2023-08-28 |opublikowany = rp.pl |url = https://www.rp.pl/polityka/art38997261-think-tank-to-wladimir-putin-kazal-zestrzelic-jewgienija-prigozyna |język = pl}}</ref>.

[[Plik:Vladimir Putin in KGB uniform.jpg|thumb|upright|Władimir Putin w mundurze [[KGB]]]]

=== Czeczenia ===
Putin często jest obiektem krytyki działaczy i organizacji na rzecz [[Prawa człowieka|praw człowieka]], głównie ze względu na jego politykę względem [[Czeczenia|Czeczenii]]. Zarzucają oni, że ta polityka doprowadziła w tamtym regionie do katastrofy humanitarnej, a prawa człowieka są w tej republice nagminnie łamane za całkowitym przyzwoleniem najwyższych czynników państwowych ([[obozy filtracyjne w Czeczenii]]). Krytycy Putina zarzucają mu, że swoimi działaniami doprowadził do eskalacji konfliktu na niespotykaną skalę i wzrostu zagrożenia terrorystycznego w samej [[Rosja|Rosji]]. Putin działania w Czeczenii tłumaczył dążeniem do zachowania integralności terytorialnej Federacji Rosyjskiej oraz walką z międzynarodowym terroryzmem islamskim, zmierzającym jego zdaniem do rozbicia Rosji. Obserwatorzy jednak zwracają uwagę na fakt, iż istotne mogą być dla Rosji znajdujące się w Czeczenii złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Zbiegły do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] podpułkownik FSB [[Aleksandr Litwinienko]] (zm. 2006) twierdził, że FSB po objęciu przez Putina funkcji premiera w 1999 na jego rozkaz przeprowadziła serię zamachów bombowych na bloki mieszkalne w [[Moskwa|Moskwie]] i [[Wołgodońsk]]u. Hipotezę tę popierał również nieżyjący już [[Boris Bieriezowski]]. Wydaje się ona znajdować również uzasadnienie w przebiegu tzw. [[Zamachy na budynki mieszkalne w Rosji (1999)|incydentu riazańskiego]]. Uwagę opinii publicznej zwrócił również fakt, że o zamachu w Wołgodońsku przewodniczący [[Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej|Dumy]] poinformował deputowanych trzy dni przed wydarzeniem<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rp.pl/plus-minus/art12037541-ci-glupi-ludzie-z-fsb |tytuł = Ci głupi ludzie z FSB |autor = |data = 2015-01-18 |opublikowany = rp.pl |data dostępu = 2023-08-04}}</ref>.

Obarczanie [[Czeczeńska Republika Iczkerii|Czeczenów]] odpowiedzialnością za zamachy oraz rajd czeczeńskiego oddziału, którego dowódcą był [[Szamil Basajew]], na [[Dagestan]] pod hasłami zbudowania na Kaukazie islamskiego kalifatu stanowiły ''[[casus belli]]'' i posłużyły do rozpoczęcia [[II wojna czeczeńska|nowej wojny w Czeczenii]]. Zwolennicy prezydenta chwalą go jednak, że swoimi działaniami doprowadził do stabilizacji sytuacji politycznej w Czeczenii. Z perspektywy czasu ocenia się, że zamachy i ich następstwa przyczyniły się do wzmocnienia poparcia społecznego dla Władimira Putina<ref>{{cytuj stronę |url = https://tvn24.pl/swiat/eksplozje-ktore-daly-putinowi-wladze-kto-wysadzal-bloki-w-rosji-ra470378-3412288 |tytuł = Eksplozje, które dały Putinowi władzę. Kto wysadzał bloki w Rosji? |autor = |data = 2014-09-22 |opublikowany = tvn24.pl |data dostępu = 2023-08-04}}</ref>.

=== Stosunki z oligarchami ===
Niektórzy analitycy{{kto|data=2019-04}} uważają, że zmianę na stanowisku głowy państwa na przełomie 1999 i 2000 mogli popierać oligarchowie rosyjscy i członkowie tzw. „rodziny kremlowskiej” – najbardziej wpływowi politycy z najbliższego otoczenia prezydenta Jelcyna, którzy chcieliby zabezpieczyć swoje interesy, odsuwając jednocześnie od władzy nieprzewidywalnego i ciężko chorego przywódcę państwa, a wprowadzając na jego miejsce sprawnego administratora.

Późniejsze działania Putina pokazują, że takie oczekiwania inicjatorów zmiany na stanowisku prezydenta nie w pełni zostały zrealizowane, a w przypadku niektórych stronników Putina, np. [[Boris Bieriezowski|Borisa Bieriezowskiego]] zmiana ta okazała się wręcz niekorzystna (Bieriezowski popadł w konflikt z Putinem i wyemigrował z Rosji).

Za rządów Putina ograniczono wpływy polityczne wielkich oligarchów, bądź wykorzystano ich pozycję ekonomiczną dla wzmocnienia roli prezydenta. Tych przedsiębiorców, którzy nie godzili się na współpracę z obozem prezydenckim i występowali przeciw niemu spotykały represje, czego przykładem może być aresztowanie i skazanie właścicieli koncernu [[Jukos]] – [[Michaił Chodorkowski|Michaiła Chodorkowskiego]] i [[Płaton Lebiediew|Płatona Lebiediewa]]. Wiele z wyroków zapadających w rosyjskich sądach w głośnych sprawach krytycy Putina uznają za objaw rosnącego podporządkowania władzy sądowniczej prezydentowi.

=== Zmiany w aparacie władzy ===
W okresie prezydentury Putina dokonano daleko idących zmian personalnych nie tylko na najwyższych szczeblach centralnego aparatu władzy, ale także na szczeblu regionalnym. Krótko po objęciu władzy doprowadził do odwołania (po ujawnieniu tzw. [[kompromat]]ów) prokuratora generalnego [[Jurij Skuratow|Jurija Skuratowa]], który publicznie podnosił temat korupcji wśród czołowych polityków Federacji Rosyjskiej<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-skuratow-oskarza-putina,nId,124981#crp_state=1 |tytuł = Skuratow oskarża Putina |autor = |data = 2000-01-13 |opublikowany = rmf24.pl |data dostępu = 2022-09-24}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/prokurator;generalny;rosji;jurij;skuratow;odwolany,238,0,44782.html |tytuł = Prokurator generalny Rosji Jurij Skuratow odwolany |autor = |data = 2000-04-19 |opublikowany = money.pl |data dostępu = 2022-09-24}}</ref>. Za rządów Putina od władzy odsunięto część starej ekipy związanej z [[Borys Jelcyn|Borysem Jelcynem]]. W najbliższym otoczeniu prezydenta pozostała część „rodziny kremlowskiej” oraz najbardziej lojalni urzędnicy młodego pokolenia, m.in. minister ds. sytuacji nadzwyczajnych [[Siergiej Szojgu]] czy minister ds. reform gospodarczych [[German Gref]]. Eksponowane stanowiska zaczęli zajmować ludzie współpracujący wcześniej z Putinem (bądź to w administracji mera [[Petersburg]]a, np. wicepremier [[Dmitrij Miedwiediew]], bądź w ramach struktur służb specjalnych, np. były minister obrony [[Siergiej Iwanow (polityk)|Siergiej Iwanow]]). Niezwykle ważną rolę w otoczeniu prezydenta odgrywają tzw. ''siłowiki''<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.newsweek.pl/swiat/wojna-na-ukrainie-wspolpracownicy-wladimira-putina-kto-rzadzi-rosja-wraz-z-putinem/3nnth4m |tytuł = To ich słucha Putin, zanim podejmie decyzję. Kim są najbliżsi współpracownicy prezydenta Rosji? |autor = Paulina Siegień |data = 2022-02-09 |opublikowany = newsweek.pl |data dostępu = 2024-05-11}}</ref> – politycy wywodzący się ze środowiska służb specjalnych, za najbardziej wpływowego z nich uważano m.in. Iwanowa<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rp.pl/plus-minus/art16518761-iwanow-przyjaciel-putina |tytuł = Iwanow, przyjaciel Putina |autor = |data = 2007-09-15 |opublikowany = rp.pl |data dostępu = 2024-05-11}}</ref>.

=== Poparcie polityczne ===
Wokół prezydenta zorganizowano ruch polityczny, zinstytucjonalizowany w ramach partii [[Jedna Rosja]], utworzonej w 2001 przez proprezydenckich działaczy państwowych i oligarchów. W 2003 ugrupowanie to wygrało wybory parlamentarne i stało się najsilniejszą frakcją w [[Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej|Dumie Państwowej]] (niższa izba rosyjskiego [[parlament]]u). Jej lider [[Boris Gryzłow|Borys Gryzłow]] pełni funkcję przewodniczącego Dumy. Charakterystyczną cechą tego ugrupowania jest brak jednoznacznego oblicza ideologicznego. Zasadniczą podstawą jego funkcjonowania jest nie wspólnota programowa, ale poparcie dla prezydenta i idea wzmocnienia jego ustrojowej pozycji. Istnieje też organizacja młodzieżowa organizacja [[Nasi (Rosja)|Nasi]], popierająca politycznie Putina<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.reuters.com/article/idUKL0326069320071203 |tytuł = Pro-Kremlin youth group vows to protect Putin win |autor = Simon Shuster |data dostępu = 2015-05-24}}</ref> i ślubująca lojalność wobec niego<ref>{{Cytuj |autor = Ian Traynor |tytuł = EU protests over Russian attacks on ambassadors |czasopismo = The Guardian |data = 2007-05-02 |data dostępu = 2016-04-01 |issn = 0261-3077 |url = https://www.theguardian.com/world/2007/may/03/russia.eu |język = en}}</ref>, oskarżona o pro-putinowską propagandę i prokremlowski [[Trollowanie|trolling]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/may/04/pro-russia-trolls-ukraine-guardian-online |tytuł = The readers’ editor on… pro-Russia trolling below the line on Ukraine stories |autor = Chris Elliott |data dostępu = 2015-05-24}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://www.theguardian.com/world/2012/feb/07/putin-hacked-emails-russian-nashi |tytuł = Polishing Putin: hacked emails suggest dirty tricks by Russian youth group |autor = Miriam Elder |data dostępu = 2015-05-24}}</ref>.

=== Centralizacja władzy i ograniczanie demokracji ===
[[Plik:March of Peace (2014-03-15, Moscow) Trubnaya Square.JPG|thumb|upright|Antyputinowska demonstracja w Moskwie, 15 marca 2014]]
W ramach wzmacniania pozycji prezydenta odbywa się od czasu objęcia prezydentury przez Putina proces centralizacji władzy. Stopniowo ogranicza się uprawnienia gubernatorów obwodów i innych władz lokalnych oraz autonomię wielu republik wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej. Kontroli działalności władz lokalnych mają służyć specjalni pełnomocnicy regionalni powoływani przez prezydenta.

Od początku rządów Władimira Putina charakterystyczny dla jego polityki był nieprzychylny stosunek do niezależnych mediów. Wyrazem tego było np. przejęcie niezależnej [[NTV (Rosja)|telewizji NTW]] już na początku pierwszej kadencji prezydenckiej<ref>{{cytuj stronę |url = https://tvn24.pl/go/programy,7/wiatr-ze-wschodu-odcinki,518052/odcinek-5,S01E05,611257 |tytuł = „Media są potężnym instrumentem wyborczym”. Jak Putin likwidował niezależne media |autor = |data = 2021-10-11 |opublikowany = tvn24.pl |data dostępu = 2022-03-04}}</ref>. Media, które nadawały przekaz niezgodny z oficjalną linią narzucaną przez władze, eliminowano także w kolejnych latach, czego przykładem był los rozgłośni radiowej [[Echo Moskwy]] oraz telewizji [[Dożd´]] po [[Inwazja Rosji na Ukrainę|inwazji Rosji na Ukrainę]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-03-03/rosja-rozprawa-z-echem-moskwy-i-telewizja-dozd |tytuł = Rosja: rozprawa z Echem Moskwy i telewizją Dożdʹ |autor = Katarzyna Chawryło |data = 2022-03-04 |opublikowany = osw.waw.pl |data dostępu = 2022-03-03}}</ref>.

=== Walka o sukcesję ===
W czasie prezydentury Putina pojawiały się pomysły przeprowadzenia zmian w [[Konstytucja|konstytucji]] umożliwiających mu kandydowanie na urząd głowy państwa na trzecią kolejną kadencję. W grudniu 2007 Putin oficjalnie udzielił poparcia jednemu ze swoich najbliższych współpracowników, wicepremierowi [[Dmitrij Miedwiediew|Dmitrijowi Miedwiediewowi]], który wybrany został na prezydenta w wyborach z 2 marca 2008<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.money.pl/gospodarka/polityka/artykul/putin;wskazuje;nastepce,94,0,304734.html |tytuł = Putin wskazuje następcę |autor = |data = 2007-12-10 |opublikowany = money.pl |data dostępu = 2024-05-11}}</ref>.

=== Nawiązania do tradycji radzieckiej ===
W trakcie prezydentury Putina nastąpił również zwrot ku pewnym elementom tradycji [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiej]]. W 2000 zmieniono melodię [[Hymn Państwowy Federacji Rosyjskiej|hymnu państwowego Federacji Rosyjskiej]], w miejsce kompozycji [[Michaił Glinka|Michaiła Glinki]] wprowadzono melodię dawnego hymnu radzieckiego autorstwa [[Aleksandr Aleksandrow|Aleksandra Aleksandrowa]] z nowymi słowami (które napisał [[Siergiej Michałkow]], wcześniej autor słów [[Hymn Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich|hymnu ZSRR]]).

Szczególnie hucznie obchodzono 60. rocznicę zakończenia [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w maju 2005. Zorganizowano m.in. wielką paradę na placu Czerwonym w [[Moskwa|Moskwie]]. Jednocześnie jednak w 2005 władze rosyjskie doprowadziły do ustanowienia nowego święta państwowego „[[Dzień Jedności Narodowej (Rosja)|Dnia Jedności Narodowej]]”, obchodzonego 4 listopada, w rocznicę [[Bitwa pod Moskwą (1612)|wypędzenia w 1612 wojsk polskich z Moskwy]], wprowadzonego w miejsce zniesionego święta [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]], obchodzonego dotychczas 7 listopada.

Putin także parokrotnie wypowiadał krytyczne słowa wobec rewolucji bolszewickiej i jej przywódców<ref>{{Cytuj |tytuł = Putin: Lenin podłożył bombę atomową pod gmach, który nazywa się Rosja |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = Onet Wiadomości |url = http://wiadomosci.onet.pl/swiat/putin-lenin-podlozyl-bombe-atomowa-pod-gmach-ktory-nazywa-sie-rosja/2g0xlt |język = pl}}</ref>, a także znany jest jego pozytywny stosunek do religii prawosławnej, więc możliwa jest inna interpretacja, gdzie Putin budując świadomość nowej Rosji, sięga częściej do jej mocarstwowej historii niż tradycji radzieckiej.

=== Polityka zagraniczna ===
Okres prezydentury Putina jest uznawany za czas odbudowywania międzynarodowej pozycji Rosji i znaczącego wzrostu jej wpływów. Kształt rosyjskiej polityki zagranicznej także pozostaje przedmiotem poważnych dyskusji zwolenników i przeciwników prezydenta Putina. Wskazuje się, że charakterystycznymi elementami działań Putina są: podważanie dominującej pozycji Zachodu (w tym dążenie do koordynacji polityki z [[Chińska Republika Ludowa|ChRL]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://pism.pl/publikacje/spotkanie-xi-putin-otwarte-wsparcie-chin-dla-celow-polityki-rosji |tytuł = Spotkanie Xi-Putin: otwarte wsparcie Chin dla celów polityki Rosji |autor = |data = 2022-02-07 |opublikowany = pism.pl |data dostępu = 2022-09-28}}</ref>), forsowanie podziału świata na strefy wpływów, podejmowanie agresywnych działań wobec państw sąsiednich, a także zwiększanie potencjału militarnego Rosji<ref>{{cytuj stronę |url = https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/8372033,rosja-ukraina-wojna-wladimir-putin-inwazja-agresja-chiny-kijow-nowy-porzadek.html |tytuł = Rosja straci Syberię? Ekspert: Chiny wykorzystują Putina jako „pożytecznego bandytę” |autor = |data = 2022-03-04 |opublikowany = dziennik.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>. Znamienne było m.in. przemówienie Putina podczas 43. Konferencji Bezpieczeństwa w [[Monachium]], gdy jednoznacznie skrytykował politykę USA i NATO i podważał ówczesny system bezpieczeństwa na świecie<ref>{{cytuj stronę |url = https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/news-konferencja-bezpieczenstwa-w-monachium,nId,816243 |tytuł = Konferencja Bezpieczeństwa w Monachium |autor = |data = 2007--02-10 |opublikowany = interia.pl |data dostępu = 2024-05-11}}</ref>.

W polityce prowadzonej przez Putina widoczna jest też tendencja do przypisywania Rosji szczególnej roli w polityce państw byłego ZSRR, czego wyrazami już w początkowej fazie prezydentury były próba narzucenia [[Mołdawia|Mołdawii]] tzw. [[Memorandum Kozaka]] w 2003 roku<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2012-04-19/strategia-rosji-w-moldawii-kontynuacja-czy-zmiana |tytuł = Strategia Rosji w Mołdawii: kontynuacja czy zmiana? |autor = Witold Rodkiewicz |data = 2012-04-19 |opublikowany = osw.waw.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1399000,kryzys-demokracji-w-moldawii-to-nie-tylko-problem-lokalny.html |tytuł = Kryzys demokracji w Mołdawii to nie tylko problem lokalny |autor = Oazu Nantoi |data = 2012-02-21 |opublikowany = gazetaprawna.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>, oraz stopniowy wzrost wpływu rosyjskich decydentów na [[Siły Zbrojne Republiki Białorusi]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://polskieradio24.pl/5/1223/artykul/2737116,rosyjska-armia-bialoruska-ekspert-osw-to-juz-nie-integracja-ale-inkorporacja-faktyczne-dowodztwo-jest-w-moskwie |tytuł = Rosyjska armia białoruska. Ekspert OSW: to już nie integracja, ale inkorporacja, faktyczne dowództwo jest w Moskwie |autor = Agnieszka Marcela Kamińska |data = 2021-05-19 |opublikowany = polskieradio24.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>. Innym tego przykładem była [[Wojna rosyjsko-gruzińska|inwazja na terytorium Gruzji]] w 2008, sprowokowana przez Rosję i przygotowywana od 2006 roku, co strona rosyjska przyznała w 2012<ref>{{cytuj stronę |url = https://tvn24.pl/swiat/rosja-zaplanowala-atak-na-gruzje-putin-przyznal-sie-po-czterech-latach-ra270312-3503752 |tytuł = Rosja zaplanowała atak na Gruzję. Putin przyznał się po czterech latach |autor = Grzegorz Kuczyński |data = 2012-08-10 |opublikowany = tvn24.pl |data dostępu = 2023-03-25}}</ref>.

==== Stosunki z resztą Europy ====
[[Plik:Angela Merkel and Vladimir Putin (2014-07-13).jpg|thumb|Władimir Putin i [[Kanclerz federalny Niemiec|kanclerz Niemiec]] [[Angela Merkel]] (2014)]]
Jednocześnie Putin budował przyjazne stosunki z niektórymi państwami [[Europa|Europy]], zwłaszcza z [[Francja|Francją]] i [[Niemcy|Niemcami]] (dodatkowym atutem Putina w jego relacjach z władzami Niemiec jest jego biegła znajomość [[Język niemiecki|języka niemieckiego]]). Za sprawą pozytywnych relacji rosyjsko-francuskich i rosyjsko-niemieckich władze tych dwóch państw były niechętne krytyce poczynań rosyjskich w [[Czeczenia|Czeczenii]] czy na [[Ukraina|Ukrainie]]. Jesienią 2005 r. międzynarodową (a w szczególności polską) opinię publiczną poruszył fakt zawarcia niemiecko-rosyjskiego porozumienia w sprawie budowy [[Gazociąg Północny|Gazociągu Północnego]] na [[Morze Bałtyckie|Morzu Bałtyckim]]. Dodatkowym kontrowersyjnym faktem było wejście w skład rady nadzorczej spółki budującej Gazociąg byłego kanclerza Niemiec [[Gerhard Schröder|Gerharda Schrödera]], który jeszcze jako szef rządu zabiegał o zawarcie porozumienia w sprawie Gazociągu.

===== Stosunki z Ukrainą =====
Od wielu lat cechą charakterystyczną rosyjskiej polityki zagranicznej jest utrzymywanie silnych relacji z państwami byłego [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]], przez krytyków odczytywane jako próby ingerencji w wewnętrzne sprawy tych państw. Przykładem tego może być poparcie władz rosyjskich, jakie zostało udzielone przed [[Wybory prezydenckie na Ukrainie w 2004 roku|wyborami prezydenckimi na Ukrainie w 2004 r.]] [[Wiktor Janukowycz|Wiktorowi Janukowyczowi]], kandydatowi ukraińskiego obozu władzy, którego zwycięstwo miało zapewnić utrzymanie i rozszerzenie rosyjskich wpływów na Ukrainie. W wyniku wydarzeń [[Pomarańczowa rewolucja|pomarańczowej rewolucji]] na Ukrainie prezydentem został jednak nieprzychylny Rosji [[Wiktor Juszczenko]], którego wybór został przyjęty przez władze rosyjskie z wyraźnym niezadowoleniem. Od czasu pomarańczowej rewolucji stosunki rosyjsko-ukraińskie uległy wyraźnemu ochłodzeniu, a władze Federacji Rosyjskiej z prezydentem na czele wielokrotnie podejmowały próby nacisku na nowe kierownictwo polityczne Ukrainy, m.in. poprzez konflikty na tle [[Rosyjsko-ukraiński konflikt gazowy|dostaw gazu]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2011-09-07/ukrainsko-rosyjski-spor-gazowy |tytuł = Ukraińsko-rosyjski spór gazowy |autor = Sławomir Matuszak |data = 2011-09-07 |opublikowany = osw.waw.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>. Ponadto rządzona przez Putina Rosja wywierała presję na Ukrainę przeciwko podpisaniu umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską – w rezultacie [[Wiktor Janukowycz]] odmówił podpisania umowy, co wywołało wybuch [[Euromajdan|protestów społecznych]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2013-11-27/ukraina-rezygnuje-z-podpisania-umowy-stowarzyszeniowej-w-wilnie |tytuł = Ukraina rezygnuje z podpisania umowy stowarzyszeniowej w Wilnie: przyczyny i implikacje |autor = Wojciech Konończuk |data = 2011-11-27 |opublikowany = osw.waw.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>. Odsunięcie od władzy Wiktora Janukowycza i zwrot Ukrainy w kierunku zachodnim i podjęcie prodemokratycznych reform spowodowały reakcję Władimira Putina, który doprowadził do aneksji Krymu przez Rosję, konfliktu zbrojnego na terenie Donbasu, a następnie do zbrojnej agresji wojsk rosyjskich na terytorium Ukrainy<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.miesiecznik.znak.com.pl/dlaczego-putin-rozpetal-wojne-w-ukrainie/ |tytuł = Dlaczego Putin rozpętał wojnę w Ukrainie? |autor = Anne Applebaum |data = |opublikowany = znak.com.pl |data dostępu = 2022-09-18}}</ref>.

===== Stosunki z Polską =====
[[Plik:Vladimir Putin 20 December 2001-2.jpg|thumb|Władimir Putin i premier [[Leszek Miller]] (2001)]]
Poparcie udzielone pomarańczowej rewolucji przez władze polskie stało się również przyczyną ochłodzenia relacji polsko-rosyjskich. Postawa prezydenta [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]], który uczestniczył w obradach ukraińskiego „okrągłego stołu” w roli negocjatora została oficjalnie skrytykowana przez Putina. W trakcie obchodów 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej, 9 maja 2005 Putin w okolicznościowym przemówieniu nie wymienił Polski wśród najważniejszych sojuszników ZSRR w koalicji antyhitlerowskiej. Strona rosyjska odmówiła również uznania za [[ludobójstwo]] [[Zbrodnia katyńska|zbrodni katyńskiej]]. Władze rosyjskie podjęły też wiele kroków, które zdaniem części obserwatorów spowodowały pogorszenie [[Stosunki polsko-rosyjskie (od 1989)|stosunków polsko-rosyjskich]], m.in. 10 listopada 2005 wprowadzono zakaz importu produktów mięsnych pochodzących z Polski, zimą 2005 bez podania przyczyny przerwano dostawy gazu do Polski. Po objęciu funkcji prezydenta Polski przez [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] spekulowano o możliwości jego spotkania z Putinem, do czego jednak nie doszło. 8 lutego 2008, po raz pierwszy po kilkuletniej przerwie, wizytę w Moskwie złożył polski Prezes Rady Ministrów, [[Donald Tusk]]. Sam Władimir Putin jako prezydent przebywał w Polsce dwukrotnie: z oficjalną wizytą w dn. 16–17 stycznia 2002<ref name="kremlin-polska">{{cytuj stronę |url = http://www.kremlin.ru/events/detail/2002/01/148863.shtml |tytuł = Официальный визит в Польшу |autor = |data = |rok = |opublikowany = www.kremlin.ru |język = ru |archiwum = https://web.archive.org/web/20090831153538/http://kremlin.ru/events/detail/2002/01/148863.shtml |zarchiwizowano = 2009-08-31 |data dostępu = 2008-02-16}}</ref> w dn. 27–28 stycznia 2005 jako gość uroczystości 60. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu [[Auschwitz-Birkenau]]<ref name="kremlin-auschwitz">{{cytuj stronę |url = http://www.kremlin.ru/events/detail/2005/01/83052.shtml |tytuł = 60-летие освобождения Освенцима |autor = |data = |rok = |opublikowany = www.kremlin.ru |język = ru |zarchiwizowano = 2009-08-31 |archiwum = https://web.archive.org/web/20090831153538/http://kremlin.ru/events/detail/2002/01/148863.shtml |data dostępu = 2008-02-16}}</ref> oraz, już jako premier, 1 września 2009 podczas obchodów 70-lecia wybuchu II wojny światowej.

10 kwietnia 2010, w godzinę po [[Katastrofa polskiego Tu-154 w Smoleńsku|katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku]], prezydent [[Dmitrij Miedwiediew]] powołał Władimira Putina na szefa specjalnej komisji rządowej ds. zbadania przyczyn katastrofy<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2010-04-14/dzialania-wladz-rosyjskich-po-katastrofie-pod-smolenskiem |tytuł = Działania władz rosyjskich po katastrofie pod Smoleńskiem |autor = Piotr Żochowski |autor2 = Wojciech Konończuk |data = 2010-04-14 |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20110521135904/http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2010-04-14/dzialania-wladz-rosyjskich-po-katastrofie-pod-smolenskiem |zarchiwizowano = 2011-05-21 |opublikowany = [[Ośrodek Studiów Wschodnich]] |data dostępu = 2010-08-04}}</ref>.

W latach 2019-2020 przy okazji różnych wypowiedzi i artykułów Władimir Putin kilkukrotnie oskarżał Polskę o współodpowiedzialność za udział w wydarzeniach prowadzących do wybuchu II wojny światowej i współpracę z III Rzeszą<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rp.pl/swiat/art731361-putin-proponuje-potepienie-tajnego-spisku-polski-i-niemiec-w-1938 |tytuł = Putin proponuje potępienie „tajnego spisku Polski i Niemiec w 1938” |autor = |data = 2020-05-08 |opublikowany = rp.pl |data dostępu = 2023-06-27}}</ref>, usprawiedliwiając przy tym politykę prowadzoną przez Józefa Stalina<ref>{{cytuj stronę |url = https://wyborcza.pl/7,75399,26046381,putin-pisze-o-wojnie-polska-winna-stalin-mial-racje.html |tytuł = Putin pisze o wojnie: Polska winna, Stalin miał rację |autor = Wacław Radziwinowicz |data = 2020-06-19 |opublikowany = wyborcza.pl |data dostępu = 2023-06-27}}</ref>. Z kolei po rozpoczęciu w 2022 rosyjskiej inwazji na Ukrainę Władimir Putin wielokrotnie wygłaszał komunikaty, w których stwierdzał, że zagrożeniem dla integralności terytorialnej Ukrainy nie jest Rosja, lecz Polska<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rmf24.pl/raporty/raport-wojna-z-rosja/news-putin-w-oredziu-znow-wspomnial-o-polsce,nId,6611294#crp_state=1 |tytuł = Putin w orędziu znów wspomniał o Polsce |autor = Malwina Zaborowska |data = 2023-02-21 |opublikowany = rmf24.pl |data dostępu = 2023-06-27}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2022-12-08/rosja-wladimir-putin-o-polsce-nacjonalistyczni-politycy-snia-opowrocie-terytoriow-historycznych/ |tytuł = Rosja. Władimir Putin o Polsce: Nacjonalistyczni politycy śnią o powrocie terytoriów historycznych |autor = |data = 2022-12-08 |opublikowany = polsatnews.pl |data dostępu = 2023-06-27}}</ref>.

==== Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi ====
[[Plik:Rice and Putin.jpg|thumb|Spotkanie z szefową dyplomacji [[Stany Zjednoczone|USA]] [[Condoleezza Rice|Condoleezzą Rice]]]]
Inny wymiar mają z kolei stosunki Rosji ze [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi]]. Rosja formalnie poparła po [[Zamachy z 11 września 2001 roku|11 września 2001]] amerykańską walkę przeciwko [[terroryzm]]owi, żądając jednocześnie uznania swoich działań wymierzonych przeciwko bojownikom [[Czeczenia|czeczeńskim]] za część międzynarodowej wojny z terroryzmem. Z drugiej strony Rosja nie poparła [[Okupacja Iraku|interwencji sił sprzymierzonych]] w [[Irak]]u w 2003. Pogorszeniu się stosunków rosyjsko-amerykańskich sprzyjało również poparcie rządu USA dla [[Kolorowe rewolucje|„kolorowych” rewolucji]] w [[Gruzja|Gruzji]] w 2003 i na [[Ukraina|Ukrainie]] w 2004, w wyniku których władzę w tych krajach objęli politycy niechętni Rosji. Przyczyna leży też w sprzeciwie wobec budowy systemu obrony przeciwrakietowej w [[Polska|Polsce]] i [[Czechy|Czechach]], który nasilił się w 2007.

==== Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi ====
4 lipca 2007, na 119. sesji [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski|MKOl]], podjęto decyzję o przyznaniu organizacji [[Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2014|22. Zimowych Igrzysk Olimpijskich]] w 2014 rosyjskiemu kurortowi [[Morze Czarne|czarnomorskiemu]] – [[Soczi]]. Przyznanie Soczi organizacji Igrzysk uważa się w Rosji za jeden z ważniejszych międzynarodowych sukcesów Putina, który w pierwszej połowie 2007 osobiście zaangażował się w akcję promocyjną rosyjskiego miasta. Prezentując kandydaturę Soczi na forum MKOl Putin po raz pierwszy publicznie przemawiał po [[Język angielski|angielsku]].

=== Aneksja Krymu ===
{{osobny artykuł|Aneksja Krymu przez Rosję}}
[[Plik:Putin with Vladimir Konstantinov, Sergey Aksyonov and Alexey Chaly 4.jpeg|thumb|Podpisanie traktatu o przyjęciu Krymu w skład Federacji Rosyjskiej, 18 marca 2014]]
Po ogłoszeniu wyników [[Referendum na Krymie w 2014 roku|referendum w sprawie statusu politycznego]] [[Autonomiczna Republika Krymu|Krymu]], 18 marca 2014 na [[Kreml moskiewski|Kremlu]] w [[Moskwa|Moskwie]], podpisano traktat o przyjęciu półwyspu i [[Sewastopol]]a w skład Federacji Rosyjskiej. Stronę rosyjską reprezentował Władimir Putin, [[Republika Krymu (jednostka administracyjna Rosji)|Republikę Krymu]] premier [[Siergiej Aksionow]], przewodniczący krymskiego parlamentu Władimir Konstantinow oraz [[Mer (urzędnik)|mer]] Sewastopola [[Aleksiej Czałyj]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/blyskawiczne-tempo-rosjan-putin-anektowal-krym-dwie-doby-po-referendum,408990.html |tytuł = Błyskawiczne tempo Rosjan |autor = |opublikowany = tvn24.pl |język = pl |data dostępu = 2015-03-19}}</ref>. Po aneksji Krymu, Putin po raz pierwszy wizytował Krym 9 maja 2014, biorąc udział w uroczystościach 69. rocznicy zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami i 70. rocznicy wyzwolenia Sewastopola<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1120602,Putin-na-paradzie-floty-w-Sewastopolu-Krym-powrocil-do-ojczyzny |tytuł = Putin na paradzie floty w Sewastopolu: Krym powrócił do ojczyzny |autor = |opublikowany = polskieradio.pl |język = pl |data dostępu = 2015-03-19}}</ref>.

W lutym 2015, w wyniku [[mińsk]]ich rozmów prezydenta Rosji Władimira Putina, kanclerz Niemiec [[Angela Merkel|Angeli Merkel]], prezydenta Francji [[François Hollande|François Hollande’a]] oraz prezydenta Ukrainy [[Petro Poroszenko|Petra Poroszenki]], podpisano deklarację przez uczestników tzw. trójstronnej grupy kontaktowej w sprawie uregulowania konfliktu na Ukrainie<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.tvn24.pl/raporty/porozumienie-w-minsku,953 |tytuł = Porozumienie w Mińsku |autor = |opublikowany = TVN 24 |język = pl |data dostępu = 2015-04-26}}</ref>. Dokument zatytułowany jako „Kompleks działań w sprawie realizacji mińskich porozumień” gwarantował od 15 lutego 2015 m.in. przerwanie działań zbrojnych oraz wycofanie przez obie strony konfliktu ciężkiego uzbrojenia<ref>{{Cytuj |tytuł = Treść porozumienia mińskiego [dokumentacja] |data dostępu = 2016-04-01 |opublikowany = PolskieRadio.pl |url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1376418,Tresc-porozumienia-minskiego-dokumentacja}}</ref>.

=== Inwazja Rosji na Ukrainę ===
{{osobny artykuł|Inwazja Rosji na Ukrainę}}
24 lutego 2022, po ośmiu latach działań hybrydowych, zainicjował militarną [[Inwazja Rosji na Ukrainę|inwazję Rosji na Ukrainę]]. Trzy dni później, 27 lutego 2022 prokurator generalna Ukrainy, [[Iryna Wenediktowa]] zapowiedziała udowodnienie Władimirowi Putinowi w uczciwym procesie, że jest on mordercą i [[Zbrodnia wojenna|zbrodniarzem wojennym]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Prokurator generalna Ukrainy do Putina: Jesteś mordercą, spotkamy się w Hadze |data dostępu = 2022-02-28 |opublikowany = Rzeczpospolita |url = https://www.rp.pl/konflikty-zbrojne/art35766331-prokurator-generalna-ukrainy-do-putina-jestes-morderca-spotkamy-sie-w-hadze |język = pl}}</ref>. Zapowiedziano również pociągnięcie Rosji do odpowiedzialności przed [[Międzynarodowy Trybunał Karny|Międzynarodowym Trybunałem Karnym]] w [[Haga|Hadze]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Putin zbrodniarzem wojennym? Ukraina pozywa Rosję do Trybunału w Hadze |data dostępu = 2022-02-28 |opublikowany = Dziennik.pl |url = https://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/8367394,wladimir-putin-zbrodnia-wojenny-rosja-miedzynarodowy-trybunal-sprawiedliwosci-w-hadze-ukraina.html.amp}}</ref>. Odrębne postępowanie w tej sprawie rozpoczął również [[Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości rusza z działaniami ws. Ukrainy. Są terminy publicznych wysłuchań |data dostępu = 2022-03-03 |opublikowany = wiadomosci.gazeta.pl |url = https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,28173068,miedzynarodowy-trybunal-sprawiedliwosci-rusza-z-dzialaniami.amp}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Zbrodniami Rosji zajął się Międzynarodowy Trybunał Karny. Ukraina skarży Rosję do Trybunału Sprawiedliwości |data = 2022-03-03 |data dostępu = 2022-03-03 |opublikowany = Prawo.pl |url = https://www.prawo.pl/prawo/ukraina-skarzy-rosje-do-trybunalu-sprawiedliwosci-zbrodnie-rosji,513717.html |język = pl}}</ref>.
Władimir Putin został uznany za zbrodniarza wojennego – 16 marca 2022 przez [[Senat Stanów Zjednoczonych]] (jednogłośnie)<ref>Reuters: ''[https://www.reuters.com/world/us/us-senate-unanimously-condemns-putin-war-criminal-2022-03-15/ U.S. Senate unanimously condemns Putin as war criminal]''.</ref>, a 23 marca 2022 przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej]] (poprzez [[Aklamacja|aklamację]])<ref name="PAP-Uch" /><ref name="GW-Uch" />. 21 września 2022 Władimir Putin podczas swojego telewizyjnego wystąpienia ogłosił częściową mobilizację<ref>{{Cytuj |tytuł = Rosja. Władimir Putin ogłasza częściową mobilizację. Co to znaczy? |data dostępu = 2022-09-21 |opublikowany = TVN24 |url = https://amp.tvn24.pl/swiat/rosja-wladimir-putin-oglasza-czesciowa-mobilizacje-co-to-znaczy-6122831}}</ref>. 17 marca 2023 [[Międzynarodowy Trybunał Karny]] wydał nakaz jego aresztowania, podejrzewając, że ponosi on „odpowiedzialność za zbrodnię wojenną polegającą na bezprawnej deportacji ludności (dzieci) oraz bezprawnym przesiedleniu ludności (dzieci) z okupowanych obszarów Ukrainy do Federacji Rosyjskiej”<ref>{{Cytuj |tytuł = Jest nakaz aresztowania Władimira Putina. Wydał go Międzynarodowy Trybunał Karny |data dostępu = 2023-03-17 |opublikowany = Rzeczpospolita |url = https://www.rp.pl/konflikty-zbrojne/art38146721-jest-nakaz-aresztowania-wladimira-putina-wydal-go-miedzynarodowy-trybunal-karny |język = pl}}</ref>.

Władimir Putin doprowadził do tzw. ''[[Głosowania na ukraińskich terytoriach okupowanych przez Rosję|referendów]]'' na części terenów czterech obwodów Ukrainy ws. aneksji ich przez Rosję, a następnie groził użyciem [[Broń jądrowa|broni jądrowej]] w razie prób odzyskania tych terytoriów przez Ukrainę<ref>{{Cytuj |autor = Artur Kacprzyk |tytuł = Rosja grozi Ukrainie bronią jądrową |data = 2022-10-10 |data dostępu = 2023-09-05 |opublikowany = pism.pl |url = https://www.pism.pl/publikacje/rosja-grozi-ukrainie-bronia-jadrowa |język = pl}}</ref>. W 2023 przemieścił część rosyjskiego arsenału jądrowego na terytorium Białorusi<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Wywiad amerykański: nie ma powodu, by wątpić, że Rosja rozmieściła na Białorusi broń jądrową|data = 2023-07-22 |data dostępu = 2023-09-05 |opublikowany = pap.pl |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1600127%2Cwywiad-amerykanski-nie-ma-powodu-watpic-ze-rosja-rozmiescila-na-bialorusi |język = pl}}</ref>.

=== Majątek Putina ===
W [[Oświadczenie majątkowe|oświadczeniu majątkowym]] Putin zadeklarował, że jego [[dochód]] wynosi 5,8 mln [[Rubel|rubli]] rocznie. Miały być to pieniądze pochodzące z wynagrodzenia jakie przysługuje prezydentowi Rosji<ref name="angora" />. Według prezydenckiej strony internetowej Putin posiada też działkę budowlaną, apartament w Moskwie i garaż. To samo źródło podaje, że jest on posiadaczem dwóch samochodów marki [[GAZ]] i jednej [[Łada Niva|Łady Nivy]]<ref name="angora" />.

W maju 2013 roku [[Boris Niemcow]] i [[Leonid Martyniuk]] wydali raport ''Życie niewolnika na galerach. Pałace, jachty, samochody, samoloty i inne akcesoria'' na temat majątku Putina<ref name="angora" />. Dziennikarze doliczyli się u Putina 11 samochodów o wartości 692 000 dolarów, 43 samolotów i 15 helikopterów<ref name="angora" />. Ponadto doliczono się czterech statków, tysięcy hektarów ziemi, 20 pałaców oraz wielu [[Willa|willi]] i [[Dacza|daczy]]<ref name="angora" />.

W 2007 roku rosyjski [[politolog]] [[Stanisław Biełkowski]] przekonywał w wywiadzie dla „[[Die Welt]]”, że Putin (wówczas premier) miał 37 procent udziałów [[Surgutnieftiegaz]]u i 4,5 procenta [[Gazprom]]u<ref name="angora" /><ref name=browder />. W roku 2007 warte one były 40 mld dolarów, w roku 2013 wyceniano je na 70 mld dolarów<ref name=browder />. Twierdziła tak [[Maeve McClenaghan]], brytyjska dziennikarka, która od wielu lat śledzi majątek prezydenta Rosji<ref name="angora" />.

[[Bill Browder]], który przez 10 lat był największym inwestorem zagranicznym w Rosji, uważa, że Putin ma około 200 mld dolarów, co oznaczałoby, że jest trzykrotnie bogatszy niż [[Bill Gates]]<ref name=browder />.
{{Cytat
 |treść = Putin jest u władzy 14 lat. Wszystkie zarobione w tym czasie przez Rosję pieniądze, niewydane na szkoły, drogi czy szpitale, zostały zainwestowane w nieruchomości, akcje i fundusze inwestycyjne zarządzane przez Putina i jego kumpli oraz zdeponowane na rachunkach w bankach szwajcarskich<ref name=browder>{{Cytuj stronę |url = http://pieniadze.gazeta.pl/pieniadz/1,136157,17416342,Putin_to_najbogatszy_czlowiek_na_ziemi__Tak_uwaza.html |tytuł = Putin to najbogatszy człowiek na ziemi? Tak uważa jeden z inwestorów, obecny wróg Rosji |autor = pbor |data = 2015-02-16 |praca = gazeta.pl |data dostępu = 2015-02-18}}</ref>.
 |autor =
 |źródło = Wypowiedź dla stacji CNN
 |styl = środek
}}
Mimo tych danych, wielu ekspertów wątpi w taką wartość majątku Putina<ref name="angora" />.

Władimir Putin zajmuje 1. miejsce na liście 50 najbogatszych polityków świata sporządzonej przez tygodnik „[[Tygodnik Angora|Angora]]” jako posiadacz 70 miliardów USD majątku osobistego<ref>Paweł Łepkowski, ''Miliarderzy u władzy'', „Angora”, nr 45 (1221), 10 listopada 2013, s. 18.</ref>.

== Odznaczenia i wyróżnienia ==
Lista niepełna:
* Brązowy medal „Za zasługi” Narodowej Armii Ludowej NRD (''Bronzene Verdienstmedaille der Nationalen Volksarmee'', 1988, [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]])
* [[Order Honoru (Federacja Rosyjska)|Order Honoru]] (1996, Fed. Rosyjska)
* [[Order Hồ Chí Minha]] (''Huân chương Hồ Chí Minh'', 2001, [[Wietnam]])
* [[Order Złotego Orła]] (Алтын Қыран ордені, 2004, [[Kazachstan]])
* Złoty Medal [[Kortezy Generalne|Kortezów Generalnych]] (''Las Cortes Generales'', 2006, [[Hiszpania]])<ref>[http://www.ng.ru/politics/2006-02-09/2_flamenco.html Дворцы, прием, фламенко].</ref>
* Order Zajida (2007, [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]])
* Order Króla Abd al-Aziza (2007, [[Arabia Saudyjska]])
* Order „Ismoili Somoni” I stopnia (2007, [[Tadżykistan]])
* Order „Za Wybitne Zasługi” (2008, [[Uzbekistan]])<ref>{{Cytuj stronę |url = http://uza.uz/uz/documents/rossiya-federatsiyasi-prezidenti-vladimir-vladimirovich-putinni-buyuk-xizmatlari-uchun-ordeni-bilan-mukofotlash-togrisida-25.02.2008-2496?sphrase_id=156440 |tytuł = Rossiya Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Vladimirovich Putinni “Buyuk xizmatlari uchun” ordeni bilan mukofotlash to‘g‘risida |data = 2008-02-25 |opublikowany = uza.uz |język = uz |data dostępu = 2015-03-18}}</ref>
* Order „Erdeni Ochir” (2009, [[Mongolia]])<ref>[https://archive.is/20120802161251/www.izvestia.ru/politic/article3128397/ Владимир Путин пойдет Шелковым путем].</ref>
* [[Order Oswobodziciela|Wielki Łańcuch Orderu Oswobodziciela]] (2010, [[Wenezuela]])<ref>{{cytuj stronę |url = http://lifenews.ru/news/19449 |tytuł = Чавес вручил Путину Орден Освободителя |autor = |opublikowany = lifenews.ru |język = ru |data dostępu = 2012-01-19}}</ref>
* Saksoński „Order Wdzięczności” (''Dankesorden'', 2009, [[Niemcy]])
* [[Pokojowa Nagroda Konfucjusza]] (2011)<ref>{{cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20150429210434/http://www.rp.pl/artykul/754891.html |tytuł = Putin uhonorowany Pokojową Nagrodą Konfucjusza |autor = |data = 2011-11-15 |opublikowany = Rzeczpospolita |język = pl |data dostępu = 2012-04-18}}</ref>
* [[Order Przyjaźni Narodów (Białoruś)|Order Przyjaźni Narodów]] (2013, [[Białoruś]])<ref>[https://web.archive.org/web/20170829123840/http://news.tut.by/politics/339232.html Лукашенко наградил Путина орденом Дружбы народов].</ref>
* [[Order José Martí]] (2014, Kuba)<ref>[http://www.vesti.ru/doc.html?id=1788905 Россия поможет Кубе преодолеть экономическую блокаду].</ref>
* [[Order Świętego Karola (Monako)|Krzyż Wielki Orderu Świętego Karola]] (2013, [[Monako]])<ref>{{cytuj stronę |url = http://cloud.gouv.mc/Dataweb/jourmon.nsf/9bf97b0da6308cfdc12568c40037f873/5b93238ce0e6ee84c1257c01002ec12d!OpenDocument |tytuł = Journal de Monaco, № 8142 |data = 2013-10-14 |język = fr |archiwum = https://web.archive.org/web/20160313123523/http://cloud.gouv.mc/dataweb/jourmon.nsf/9bf97b0da6308cfdc12568c40037f873/5b93238ce0e6ee84c1257c01002ec12d!opendocument |zarchiwizowano = 2016-03-13 |data dostępu = 2014-11-02}}</ref>
* [[Order Republiki Serbii]] I stopnia (2014, Serbia)<ref>[https://web.archive.org/web/20150924133724/http://www.politika.rs/rubrike/Politika/Nikolic-Srbija-ocekuje-nove-investicije-iz-Azerbejdzana.sr.html Николић одликовао Путина и државнике још 11 земаља].</ref>
* [[Order „Manas”]] (2017, Kirgistan)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/900136 |tytuł = Указ Президента Киргизской Республики от 22 ноября 2017 года УП № 270 «О награждении В. В. Путина» |opublikowany = Централизованный Банк Данных Правовой Информации Кыргызской Республики |język = ru |data dostępu = 2018-07-30}}</ref>
* [[Order Przyjaźni (Chiny)|Order Przyjaźni]] (2018, Chiny)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://en.kremlin.ru/events/president/news/57701 |tytuł = Vladimir Putin awarded the Chinese Order of Friendship |opublikowany = kremlin.ru |język = en |data dostępu = 2018-07-30}}</ref>

== Upamiętnienie ==
W 2016 roku w [[Serbia|Serbii]] niewielka osada ''Adžinci'' została przemianowana na ''[[Putinovo]]'', upamiętniając Władimira Putina, dla którego w miejscowości panuje duże poparcie. W osadzie wytwarza się też [[Śliwowica|śliwowicę]] zwaną ''[[Putinovka|Putinovką]]''<ref>{{Cytuj |tytuł = Serbia: Uhonorowali prezydenta Rosji, nazywając swą osadę "Putinovo" |data = 2016-11-15 |data dostępu = 2025-01-02 |opublikowany = www.gazetaprawna.pl |url = https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/993242,serbia-uhonorowali-prezydenta-rosji-nazywajac-swa-osade-putinovo.html}}</ref>. W [[Kirgistan]]ie natomiast znajduje się szczyt nazwany na jego cześć – ''[[Władimir Putin atyndagy czoku]]''.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
<references>
<ref name="GW-Uch">{{Cytuj pismo |nazwisko = Szwalikowska |imię = Joanna |tytuł = Sejm przyjął uchwałę przez aklamację. Putin określony zbrodniarzem wojennym |url = https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114884,28256238,wladimir-putin-uznany-za-zbrodniarza-wojennego-sejm-przyjal.html |czasopismo = gazeta.pl |data = 2022-03-23 |cytat = Publicznie dostępne dowody tych zbrodni uzasadniają uznanie już dziś Władimira Putina przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i przez międzynarodową społeczność za zbrodniarza wojennego (z treści uchwały) |język = pl |data dostępu = 2022-03-23}}</ref>
<ref name="PAP-Uch">{{Cytuj stronę |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1128162%2Csejm-uznal-wladimira-putina-za-zbrodniarza-wojennego.html |tytuł = Sejm uznał Władimira Putina za zbrodniarza wojennego |opublikowany = pap.pl, 23 marca 2022 |data dostępu = 2022-03-25}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
{{Wikisłownik|Putin|putinizacja}}
* {{cytuj |autor = [[Masha Gessen]] |tytuł = [[Putin. Człowiek bez twarzy]] |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2012 |isbn = 978-83-7839-054-1 |odn = tak}}

== Linki zewnętrzne ==
* {{cytuj stronę |url = https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,28156710,krystyna-kurczab-redlich-pierwszy-ukrainski-puzzel-to-rok-1994.html |tytuł = Krystyna Kurczab-Redlich: Pierwszy ukraiński puzzel to rok 1994 |autor = Jacek Gądek |data = 2022-02-26 |opublikowany = gazeta.pl |data dostępu = 2022-09-18}}
* {{cytuj stronę |url = https://www.bankier.pl/wiadomosc/Wladimir-Putin-KGB-ista-szpieg-czlonek-narkomafii-prezydent-3551340.html |tytuł = Władimir Putin – KGB-ista, szpieg, członek narkomafii, prezydent |autor = |data = 2022-02-26 |opublikowany = bankier.pl |data dostępu = 2022-06-28}}

{{Przywódcy Rosji od 1917}}
{{Premierzy Rosji}}
{{Szefowie państw i rządów Europy}}
{{Szefowie państw i rządów Azji}}
{{Dyrektorzy FSB}}
{{Człowiek roku tygodnika Time}}
{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Putin, Władimir}}
[[Kategoria:Władimir Putin| ]]
[[Kategoria:Premierzy Federacji Rosyjskiej]]
[[Kategoria:Prezydenci Rosji]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze FSB]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze KGB]]
[[Kategoria:Radzieccy szpiedzy]]
[[Kategoria:Absolwenci Petersburskiego Uniwersytetu Państwowego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Honoru (Federacja Rosyjska)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Oswobodziciela]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Przyjaźni Narodów (Białoruś)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem „Manas”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Złotego Orła]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Hồ Chí Minha]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem „Znak Honoru”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za nienaganną służbę”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem „Za wybitne zasługi” (Uzbekistan)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Republiki Serbii]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Słowiańskiego w Baku]]
[[Kategoria:Ludzie roku tygodnika Time]]
[[Kategoria:Ludzie upamiętnieni nazwami miejscowości]]
[[Kategoria:Kandydaci na urząd prezydenta Rosji]]
[[Kategoria:Osoby odpowiedzialne za ludobójstwo]]
[[Kategoria:Rosyjscy zbrodniarze wojenni]]
[[Kategoria:Politycy Jednej Rosji]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Petersburgu]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1952]]