Tekst źródłowy strony Primeira Liga

{{Liga infobox
 | nazwa               = Primeira Liga
 | inne nazwy          = Liga NOS
 | grafika             = Liga NOS logo.png
 | podpis grafiki      = 
 | państwo             = {{państwo|PRT}}
 | skrót               = 
 | sport               = piłka nożna
 | organizator         = [[Liga Portuguesa de Futebol Profissional|LPFP]]
 | data założenia      = 1934
 | założyciel          = [[Federação Portuguesa de Futebol|Portugalski Związek Piłki Nożnej]]
 | poprzednia nazwa    = 
 | zawodowa od         = 1938
 | data rozwiązania    = 
 | nowa nazwa          = 
 | prezes              = 
 | przewodniczący RN   = 
 | partner TV          = SportTV, RTP
 | sponsor             = NOS
 | zwycięzca           = [[Mistrzostwa Portugalii w piłce nożnej mężczyzn|Mistrz Portugalii]]
 | awans               = 
 | spadek              = [[Liga Portugal 2]]
 | liczba drużyn       = 18
 | puchary             = [[Taça de Portugal|Puchar Portugalii]]<br />[[Supertaça Cândido de Oliveira]]
 | obecny sezon        = [[Primeira Liga (2024/2025)|2024/2025]]
 | obecny sezon ikona  = Soccerball current event.svg
 | pierwszy zwycięzca  = [[FC Porto]] (1934/35)
 | ostatni zwycięzca   = [[Sporting CP]] (2023/24)
 | najwięcej zwycięstw = [[SL Benfica]] (38)
 | commons             = Category:Portuguese Liga
 | www                 = http://www.lpfp.pt
}}
'''Primeira Liga''' (wym. [{{IPA|pɾiˈmejɾɐ ˈliɣɐ}}]) – najwyższa w [[Hierarchia|hierarchii]] klasa [[Mężczyzna|męskich]] [[Rozgrywki ligowe|ligowych rozgrywek]] [[Piłka nożna|piłkarskich]] w [[Portugalia|Portugalii]], będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1934 [[rok]]u i zarządzana przez [[Liga Portuguesa de Futebol Profissional|LPFP]] (Zawodowa Liga Portugalskiej Piłki Nożnej), a wcześniej przez [[Federação Portuguesa de Futebol|Portugalski Związek Piłki Nożnej]] (FPF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 18 najlepszych krajowych [[Klub piłkarski|klubów piłkarskich]]. Jej triumfator zostaje [[Mistrzostwa Portugalii w piłce nożnej mężczyzn|mistrzem Portugalii]], zaś najsłabsze drużyny są relegowane do [[Liga Portugal 2]] (II ligi portugalskiej).

== Historia ==
Liga została założona w 1934, jako rozgrywki dodatkowe dla ''Campeonato de Portugal'', rozgrywek pucharowych, wyłaniających mistrza kraju. Pierwsze cztery sezony ligowe były eksperymentalne, zwycięzca otrzymywał tytuł mistrza ligi a nie kraju. Dopiero w sezonie 1938/39 mistrz ligi został również uznany za mistrza kraju. Rozgrywki zawodowej '''Primera División''' zainaugurowano w sezonie 1978/79<ref>[http://www.rsssf.com/tablesp/port79.html Portugal - Portugal 1978/1979 - RSSSF]</ref>. W 1999/2000 liga przyjęła obecną nazwę '''Primeira Liga'''.

W sezonie [[Primeira Liga (1999/2000)|1999/2000]] liga otrzymała obecną nazwę '''Primeira Liga'''. W 2002 roku [[Galp Energia]] nabyła prawa do nadawania tytułu w lidze, w związku z czym liga otrzymała nazwę '''SuperLiga GalpEnergia'''. W 2005 sponsorem tytularnym ligi została firma [[Bwin.com|Bwin]] i liga przyjęła nazwę '''Liga betandwin.com''', w następnym sezonie zmieniła nazwę na '''BwinLiga'''. Na początku sezonu [[Primeira Liga (2008/2009)|2008/2009]] po podpisania umowy z firmą [[Sagres (piwo)|Sagres]] liga zmieniła nazwę na '''Liga Sagres''' (wym. [{{IPA|ˈliɣɐ ˈsaɣɾɨʃ}}], uproszczona polska: '''''li'''ga '''sa'''grysz'').  W 2010, z racji podpisania kontraktu z firmą ZON Multimédia, oraz przedłużenia umowy z Sagres, liga po raz kolejny zmieniła nazwę – tym razem na '''Liga ZON Sagres''' (wym. [{{IPA|ˈliɣɐ ˌzɔn ˈsaɣɾɨʃ}}], uproszczona polska: '''''li'''ga zon '''sa'''grysz''). W wyniku kolejnych umów sponsorskich od sezonu [[Primeira Liga (2014/2015)|2014/2015]] tytularnym sponsorem została spółka NOS, która powstała wcześniej w wyniku połączenia firm ZON oraz Optimus. Nowy kontrakt nie przewidywał przedłużenia współpracy z [[Sagres (piwo)|Sagresem]]. Nową nazwą portugalskiej ligi została '''Liga NOS'''.

== System rozgrywek ==
Obecny format ligi zakładający brak systemu pucharowego obowiązuje od sezonu 1934/35.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami [[System kołowy|systemem kołowym]]. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2014/15 w lidze występuje 18 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 8 do 20. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994/95 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Portugalii w piłce nożnej. Mistrz oraz wicemistrz Portugalii zdobywa prawo gry w fazie grupowej [[Liga Mistrzów UEFA|Ligi Mistrzów UEFA]]. Trzecia drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w III rundzie eliminacji do Ligi Mistrzów. Ekipy z czwartego i piątego miejsca biorą udział w eliminacjach do [[Liga Konferencji Europy UEFA|Ligi Konferencji Europy UEFA]] (odpowiednio III i II runda eliminacji). Jeśli zdobywca Pucharu Portugalii zajmie miejsce w czołowej "trójce", czwarta drużyna uzyskuje prawo gry w fazie grupowej [[Liga Europy UEFA|Ligi Europy UEFA]] (wówczas piąta drużyna gra od III rundy eliminacji do LKE, a szósta od II rundy). Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do [[LigaPro]], natomiast 16. drużyna w końcowej tabeli rozgrywa dwumecz barażowy o pozostanie w lidze z trzecią drużyną drugiej ligi portugalskiej.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności z wykorzystaniem losowania.

== Skład ligi w sezonie 2024/25 ==
{{Fb uczestnicy nagłówek|tytuł=Primeira Liga 2024/2025|uczestnicy1=[[Primeira Liga (2023/2024)|poprzedniej edycji]]}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=1|t=Sporting CP|mistrz=y}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=2|t=Benfica}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=3|t=Porto|puchar=y}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=4|t=Sporting de Braga}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=5|t=Vitória de Guimarães}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=6|t=Moreirense}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=7|t=Arouca}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=8|t=Famalicão}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=9|t=Casa Pia}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=10|t=Farense}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=11|t=Rio Ave}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=12|t=Gil Vicente}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=13|t=Estoril}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=14|t=Estrela da Amadora}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=15|t=Boavista}}
{{Fb uczestnicy awans|nagłówek=[[Liga Portugal 2 (2023/2024)|Ligi Portugal 2]]}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=1|t=Santa Clara}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=2|t=Nacional}}
{{Fb uczestnicy dodatkowe|dodatkowe=po barażach}}
|-
|AVS
|align=left|[[AVS Futebol SAD|AVS]]
|3
{{Fb uczestnicy stopka}}

== Lista sezonów ==
{{osobny artykuł|Mistrzostwa Portugalii w piłce nożnej mężczyzn}}

== Statystyka ==
=== Tabela medalowa ===
Mistrzostwo Portugalii zostało do tej pory zdobyte przez 5 różnych drużyn.

Stan na po sezonie 2023/2024.
{|class="wikitable"	
!rowspan=2|Lp.
!rowspan=2|Drużyna
!colspan=3|<small>Miejsca na podium</small>
|-
!style="text-align:center;"|[[Plik:Gold medal with cup.svg|16px]]
!style="text-align:center;"|[[Plik:Silver medal with cup.svg|16px]]
!style="text-align:center;"|[[Plik:Bronze medal with cup.svg|16px]]
|-align=center
!1.
||[[SL Benfica]] ||38 ||30 ||16
|-align=center
!2.
||[[FC Porto]] ||30 ||29 ||14
|-align=center
!3.
||[[Sporting CP]] ||20 ||22 ||26
|-align=center
!4.
||[[CF Os Belenenses]] ||1 ||3 ||14
|-align=center
!5.
||[[Boavista FC]] ||1 ||3 ||2
|-align=center
!rowspan="2"|6.
||[[Vitória Setúbal]] ||0 ||1 ||3
|-align=center
||[[SC Braga]] ||0 ||1 ||3
|-align=center
!8.
||[[Académica Coimbra]] ||0 ||1 ||0
|-align=center
!9.
||[[Vitória SC]] ||0 ||0 ||4
|-align=center
!10.
||[[Atlético CP|Atlético Lizbona]] ||0 ||0 ||2
|-align=center
!rowspan=2|11.
||CUF Barreiro ||0 ||0 ||1
|-align=center
||[[FC Paços de Ferreira]] ||0 ||0 ||1
|}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* [http://ligaportugal.pt/pt/homepage/ Oficjalna strona LPFP (Liga Portugal)] {{lang|pt}}
* {{soccerway|l|id=c63|nazwa=Liga Sagres|data dostępu=2021-01-02}}
* [http://www.league321.com/portugal-football-historic-league-tables.html Tabele ligowe] w bazie League321 {{lang|en}}
* [http://www.fpf.pt/pt/ Oficjalna strona FPF] {{lang|pt}}
* [http://www.rsssf.com/tablesp/portchamp.html Archiwum wyników meczów i tabel] w bazie RSSSF {{lang|en}}

{{1 poziom Fb Portugalia}}
{{Futbol w Portugalii}}
{{Krajowe najwyższe ligi w piłce nożnej (UEFA)}}

[[Kategoria:Pierwszy poziom rozgrywek piłkarskich w Portugalii|*]]