Zbigniew Bieńkowski

Zbigniew Jerzy Bieńkowski (ur. 31 sierpnia 1913 w Warszawie, zm. 23 lutego 1994 tamże) – polski poeta, krytyk literacki, eseista, tłumacz.

Zbigniew Bieńkowski

Zbigniew Bieńkowski ok. 1960 roku
Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1913 Warszawa
Data i miejsce śmierci	23 lutego 1994 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura
Muzeum artysty	Trzy poematy, Sprawa wyobraźni
Odznaczenia
Nagrody
nagroda PEN Clubu za przekłady z lit. franc. (1964), nagroda I stopnia w dziale Radia Komisji ds. Radia i Telewizji (1981), nagroda Literatury na Świecie (1981, za rok 1980)

Grób Zbigniewa Bieńkowskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Życiorys

Urodził się w rodzinie Grzegorza i Emilii z Bzowskich, brat Witolda. W 1931 ukończył Gimnazjum Ojców Marianów na Bielanach. W latach 1932–1939 studiował prawo oraz romanistykę na Wydziale Prawa i Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a także na paryskiej Sorbonie w latach 1938–1939. W 1938 wyjechał do Paryża na roczne stypendium Instytutu Francuskiego, gdzie zawarł znajomość m.in. z Janem Brzękowskim, a dzięki niemu z poetami francuskiej Awangardy (znaczący wpływ na twórczość poety wywarły przede wszystkim kontakty z Paulem Éluardem, Jules’em Supervielle’em). Należał do Legionu Młodych – Akademickiego Związku Pracy dla Państwa. Literacko debiutował w 1936, publikując wiersze w piśmie „Okolica poetów”, a pierwszy tomik wydał w roku 1938. W 1939 wyjechał do Włoch, a stamtąd do ówczesnej Jugosławii, tam zastał go wybuch II wojny światowej.

W latach okupacji przebywał w Polsce. Był żołnierzem Armii Krajowej, kierownikiem referatu polityczno-prasowego w Wydziale Bezpieczeństwa Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu Londyńskiego, uczestniczył w powstaniu warszawskim.

Po wojnie pracował w redakcji „Rzeczpospolitej”, następnie w tygodniku „Odrodzenie” i miesięczniku „Twórczość”. Popularyzował poezję w Polskim Radiu. Od 1956 tworzył scenariusze, przekłady i adaptacje dla Teatr Telewizji i Teatru Polskiego Radia. Był też kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Słupsku. W latach 1966–1972 był członkiem polskiego PEN Clubu.

Autorzy, na których skupiał się jako tłumacz to: Charles Baudelaire, Victor Hugo, Michaił Lermontow, Saint-John Perse, Paul Éluard, Jules Supervielle.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A-3-6).

Życie prywatne

Mąż Gety Bieńkowskiej, z którą miał syna Andrzeja, mąż poetki, Małgorzaty Hillar, z którą miał syna Dawida, mąż Wiery Anisimow, tłumaczki. Później związał się z poetką Adrianą Szymańską, z którą miał córkę Katarzynę, tłumaczkę i poetkę.

Publikacje

Publikacje książkowe Zbigniewa Bieńkowskiego

I. Poezja

• Kryształy cienia. Warszawa 1938 [arkusz poetycki].
• Sprawa wyobraźni. Warszawa 1945, Wyd. 2 rozsz. Warszawa 1960.
• Trzy poematy. Warszawa 1959.
• Liryki i poematy. Warszawa 1975.
• Poezje wybrane. Warszawa 1979.
• Poezje zebrane. Warszawa 1993.

II. Krytyka literacka

• Piekła i Orfeusze: szkice z literatury zachodniej. Warszawa 1960.
• Modelunki. Szkice literackie. Warszawa 1966.
• Poezja i niepoezja. Warszawa 1967.
• Notatnik amerykański. Warszawa 1983.
• W skali wyobraźni. Szkice wybrane. Warszawa 1983.
• Ćwierć wieku intymności. Szkice o poezji i niepoezji. Warszawa 1993.
• Przeszłość przyszłości. Wrocław 1996.

III. Tłumaczenia

• Jean Meslier, Testament, PWN, Warszawa 1955

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)

Opracowania

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. Tom 1, wyd. PWN, Warszawa 2000.
• Paweł Sarna: Ćwiczenia w bezmyślności. O duchu, duszy i ciele w poezji Zbigniewa Bieńkowskiego, „Opcje” 2006, nr 1(62); Tenże: Czytanie Bieńkowskiego. [w:] Nasz XX wiek. Style-Tematy-Postawy pisarskie. Red. A. Opacka, M. Kisiel. Katowice 2006, s. 86–113.
• Paweł Sarna: Przypisy do nicości. Poezja Zbigniewa Bieńkowskiego. Mikołów 2010.