Wikipedia

Wilhelm Szomek

polski architekt

Wilhelm Szomek, właśc. Schomek (ur. 1857 w Sanoku, zm. 19 lutego 1940 tamże) – polski inżynier geometra, mierniczy przysięgły.

Wilhelm Szomek
Wilhelm Schomek
Ilustracja
Wilhelm Szomek (3 marca 1929)
Data i miejsce urodzenia

1857
Sanok

Data i miejsce śmierci

19 lutego 1940
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

geometra

Narodowość

polska

Stanowisko

inżynier miejski

Pracodawca

Magistrat Sanok

Rodzice

Wacław, Franciszka

Małżeństwo

Władysława z d. Żeleska

Dzieci

Maria Wielhorska

Krewni i powinowaci

Amelia, Wacław, Bolesław, Natalia (rodzeństwo), Franciszek Żeleski (teść), Kazimierz Krawczyński (szwagier)

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Budynek przy ul. Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku – dom Wilhelma Szomka
Willa Zaleskich w Sanoku
Grobowiec rodziny Szomków
Witraż ufundowany przez małżeństwo Szomków w kościele Przemienienia Pańskiego w Sanoku

Życiorys

edytuj

Wilhelm Szomek urodził się w 1857 w Sanoku[1]. Jego rodzicami byli Wenzel (Wacław) Schomek (w połowie XIX wieku inspektor oddziału podatkowego cyrkułu sanockiego[2][3][4], także sekretarz Dyrekcji Skarbu, zm. przed 1892) i Franciszki z domu Walz (1827-1892[5][6]). Miał rodzeństwo: Amelię (1853-1940, po mężu Czyczajczuk[7]), Wacława (1855-1910, sędzia, prokurator), Bolesława (1858-1910, polonista, profesor gimnazjalny), Natalię Józefę (ur. 1861[8], żona Kazimierza Krawczyńskiego[9]).

Ukończył szkołę realną z egzaminem dojrzałości[1]. Od 1874 do 1881 studiował na Wydziale Inżynierii Politechniki Lwowskiej[1]. Podczas studiów od 24 czerwca 1877 był członkiem wydziału Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Naukowej Słuchaczów Politechniki[10], a w roku akademickim 1879/1880 był członkiem wydziału Towarzystwa „Bratniej Pomocy” Słuchaczów Politechniki[11]. Ukończył studia z tytułem inżyniera[1]. W okresie zaboru austriackiego w ramach Autonomii galicyjskiej wstąpił do służby państwowej Austro-Węgier. W 1880 wszedł w skład Komisji Wodociągowej w Sanoku, zmierzającej do opracowania projektu wodociągów w mieście[12]. W 1882 pełnił funkcję inspicjenta przy budowie kolei żelaznej Jarosławsko-Sokalskiej w Bełzie[13]. 30 października 1890 był kandydatem na stanowisko inżyniera miejskiego w Sanoku (wybrany został inż. Władysław Beksiński)[14]. Od około 1891 na przełomie XIX/XX wieku pracował jako inżynier przy starostwie c. k. powiatu sanockiego[15][16][17]. Około 1898 był inżynierem i geometrą autoryzowanym w myśl rozporządzenia ministerialnego (z 11 grudnia 1860 i 8 listopada 1886)[18]. Pracował jako cywilny inżynier budowy w Sanoku[19]. Jako geometra przed 1911 został zaszeregowany do rządowo upoważnionych i zaprzysiężonych techników prywatnych zarówno w grupie inżynierów budownictwa (dla budowli drogowych, wodnych, mostowych i kolejowych, tudzież dla budowli lądowych stojących w bezpośrednim związku z poprzednimi) jak i w grupie geometrów (do robót pomiarowych)[20], a około 1913 w grupie rządowo upoważnionym cywilnych inżynierów budowy i rządowo upoważnionych cywilnych geometrów[21]. Był także biegłym w sprawach budowlanych. Od około 1902 był znawcą dla oceniania realności z większych przedsiębiorstw przemysłowych dla całego okręgu C. K. Sądzie Obwodowego w Sanoku[22]. Ponadto opracowywał projekty techniczne domów i konstrukcji żelaznych[23]. Prowadził biuro projektowe i urzędowy nadzór budowlany[24]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej jako cywilny geometra był rządowo upoważnionym cywilnym inżynierem budownictwa[25]. W 1921, 1923, 1924 był powoływany na liście znawców z zawodu budownictwa i inżynierii dla oszacowania przedmiotów i gruntów, mogących ulec wywłaszczeniu dla kolei żelaznej oraz do wyznaczenia wynagrodzeń za wywłaszczenie praw wodnych[26][27][28]. W Sanoku wykonywał zawód mierniczego przysięgłego, złożył przysięgę 25 października 1926 i został wpisany na listę mierniczych przysięgłych, zarejestrowany pod numerem L. 101[29][30][31][32]. W ogłoszeniu Urzędu Wojewódzkiego Lwowskiego z 3 marca 1939 zawiadomiono, że Wilhelm Szomek zrzekł się tytułu i prawa do wykonywania zawodu mierniczego przysięgłego[33]. Był członkiem zwyczajnym Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie[34]. W 1912 uczestniczył w VI Zjeździe Techników Polskich w Krakowie[35].

Zamieszkiwał w zaprojektowanej przez siebie neorenesansowej willi, obecnie stanowiącej budynek przy ul. Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku[36]. Po wybuchu I wojny światowej od 16 września 1914 wraz z bliskimi przebywał w Zakopanem[37]. Po tułaczce wojennej powrócił do miasta i budynku, który był spalony i zniszczony. Szomek oszacował wówczas swoje straty na 80 tys. koron[38][39][40].

Pełnił mandat radnego Rady Miasta Sanoka kadencji od 1912[41], w nowej radzie po przyłączeniu do Sanoka gminy Posada Sanocka[42], był radnym pierwszej powojennej kadencji od 1919[43]; później w okresie II RP[44] w klubie mieszczańskim[45][46] (od 1924[47][48], od 1928[49]). W 1931 był jednym z reprezentantów Rady Miasta w komisjach, które miały prowadzić rozmowy w Wydziale Powiatowym w sprawie przyłączenia gminy Posada Olchowska do miasta Sanoka[50].

Działał aktywnie w sferze społecznej w Sanoku[51]. W 1893 reprezentował Sanok na uroczystości złożenia zwłok Teofila Lenartowicza w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie[52][53]. Był członkiem Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej w Sanoku[54], członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[55][56][57][58][59], członkiem sanockiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[60]. Był wieloletnim członkiem i działaczem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (od powstania w 1889 do 1939, zarówno w czasie zaboru austriackiego, jak i w niepodległej II Rzeczypospolitej)[61][62][63][64]; w 1892 wybrany wiceprezesem[65]). Jego nazwisko zostało umieszczone w drzewcu sztandaru TG Sokół w Sanoku, na jednym z 125 gwoździ upamiętniających członków[66]. W listopadzie 1895 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Kasyna w Sanoku[67]. 20 stycznia 1897 został wybrany członkiem wydziału Kółka dramatyczno-muzycznego w Sanoku[68]. Był działaczem Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka[69][70] (był wybieranym wydziałowym TUMS 18 marca 1905[71], 8 czerwca 1906[72], 30 kwietnia 1910[73], 19 czerwca 1912[74], później sekretarzem[75]). Na jego wniosek w 1883 Rada Miejska dokonała uczczenia rocznicy 200-lecia odsieczy wiedeńskiej z 1683, nadając ulicy Zielonej nową nazwę Jana III Sobieskiego[76] (w tym czasie powstało tam Gimnazjum nr 2 im. Królowej Zofii). Działał w ramach Czytelni Mieszczańskiej, istniejącej w budynku Ramerówka i w ramach Towarzystwa Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich[77]. Zasiadł w radzie nadzorczej Towarzystwa Kasy Zaliczkowej w Sanoku[78]. 30 kwietnia 1906 został wybrany zastępcą dyrektora Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku[79]. Był członkiem wspierającym i zasiadł w Radzie Opiekuńczej Katolickiego Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[80]. Działał w Towarzystwie Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych[81]. 4 listopada 1906 został wybrany na okres trzech lat przewodniczącym Rady Parafialnej przy Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku[82]. Jako delegat Wydziału Krajowego z dniem 17 grudnia 1913 zasiadł w wydziale szkolnym Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku-Posadzie Olchowskiej[83]. W latach 20. pełnił funkcję wiceprezesa zarządu ekspozytury powiatowej w Sanoku Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów[84]. Był członkiem wydziału oraz zasiadał w komisji kontrolującej Kasy Oszczędności miasta Sanoka (1927)[85]. W sanockim kościele Przemienienia Pańskiego został umieszczony witraż okienny ufundowany przez Wilhelma i Władysławę Szomków w 1906[77].

Udzielał się także na polu hodowlanym. Został wydziałowym założonej 11 stycznia 1903 w Sanoku pierwszej filii lwowskiego Towarzystwa Chowu Drobiu, Gołębi i Królików oraz został jej członkiem[86][87]. Zajmował się hodowlą gołębi[88]. Był członkiem wydziału Towarzystwa Pszczelniczo–Ogrodniczego dla ziemi sanockiej, powołanego pod koniec 1906[89]. Na przełomie 1918/1919 był jednym z założycieli Koła „Bieszczady” Polskiego Towarzystwa Łowieckiego w Sanoku[90]. W 1927 został prezesem Sekcji Popierania Jedwabnictwa przy Okręgowym Towarzystwie Gospodarskim w Sanoku[91]. W 1926 otrzymał udzielone przez władze gminy miasta Sanoka prawo polowania[92].

Żoną Wilhelma Szomka została Władysława Józefa z domu Żeleska (ur. 27 czerwca 1872 w Żółkwi jako córka sędziego Franciszka Żeleskiego i Emilii z domu Lidl, zm. 8 września 1947 w Sanoku[93]), działaczka społeczna, m.in. Komitetu Obywatelskiego Ziemi Sanockiej[94], prezes sanockiego Towarzystwa św. Wincentego à Paulo[95][96][97][98][99].

Wilhelm Szomek zmarł 19 lutego 1940 w Sanoku[100]. Został pochowany w rodzinnym grobowcu w kształcie piramidy na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[101][102][103]. W tym miejscu została pochowana jego powinowata Joanna Lidl (żona Karola, matka Karola i Jana), jego krewni, tj. matka Franciszka, siostra Amelia, żona Władysława, Maria Żeleska, a ponadto lekarz dr Włodzimierz Pajączkowski z żoną Wandą[104][105]. Córką Wilhelma i Władysławy Szomków była Maria Franciszka Emilia (ur. 1911, w 1934 jako studentka agronomii poślubiła studenta na tym kierunku, Janusza Wielhorskiego[106], zm. 2005)[77].

Projekty

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” Słuchaczów Politechniki we Lwowie (wydana z powodu Zjazdu z dnia 12. lipca 1894 byłych słuchaczów Akademii technicznej, następnie Szkoły politechnicznej we Lwowie). Lwów: 1897, s. 272.
  2. ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855. Lwów: 1855, s. 12.
  3. ↑ Handbuch des Statthalterei-gebietes in Galizien für das Jahr 1859. Lwów: 1859, s. 30.
  4. ↑ Handbuch des Statthalterei-gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 33.
  5. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 196 (poz. 59).
  6. ↑ Franciszka Szomkowa z Walzów, wdowa po sekr. Dyr. Skarbu została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku w grobowcu Wilhelma Szomka.
  7. ↑ Amelia z Szomków Czyczajczuk została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku w grobowcu Wilhelma Szomka.
  8. ↑ Księga chrztów 1861–1870. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 13 (poz. 145).
  9. ↑ Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 145 (poz. 34).
  10. ↑ Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” Słuchaczów Politechniki we Lwowie (wydana z powodu Zjazdu z dnia 12. lipca 1894 byłych słuchaczów Akademii technicznej, następnie Szkoły politechnicznej we Lwowie). Lwów: 1897, s. 150.
  11. ↑ Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” Słuchaczów Politechniki we Lwowie (wydana z powodu Zjazdu z dnia 12. lipca 1894 byłych słuchaczów Akademii technicznej, następnie Szkoły politechnicznej we Lwowie). Lwów: 1897, s. 151.
  12. ↑ Franciszek Oberc, Wojciech Petryk: Ujęcia wody na Sanie. www.biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2012-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-09-29)].
  13. ↑ Sprawy Towarzystwa. „Dźwignia (Organ Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie)”, 20 grudnia 1882. (pol.). 
  14. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej od 1887 do stycznia 1892. T. X. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 221. [dostęp 2022-02-05].
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 276, 300.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 353.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 353.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 353.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 353.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 366.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 366.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 366.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 395.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 395.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 409.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 409-410.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 462.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 469.
  16. ↑ op.cit. Sanok. Dzieje miasta. s. 353.
  17. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego, 1895. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 267.
  19. ↑ Ilustrowany Kalendarz "Przedświt" na rok pański 1902. Zawiera dział informacyjny i literacki. Lwów: 1902, s. 136.
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 938, 940.
  21. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 964.
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 108.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 108.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 108.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 124.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 124.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 124.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 138.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 138.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 142.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 140.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 143.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 144.
  23. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 366.
  24. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 367.
  25. ↑ Kalendarz powszechny „Haliczanin” na rok pański 1925. Lwów: 1925, s. 25.
  26. ↑ Zawiadomienia. Lista znawców. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 83, Nr 5 z 1 marca 1921. 
  27. ↑ Zawiadomienia. Lista znawców. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 128, Nr 5 z 1 marca 1923. 
  28. ↑ Zawiadomienia. Lista znawców. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 338, Nr 12 z 15 czerwca 1924. 
  29. ↑ Z Ministerstwa Robót Publicznych. Wykaz mierniczych przysięgłych i geometrów cywilnych, upoważnionych do wykonywania zawodu mierniczego. „Przegląd Mierniczy”. Nr 1, s. 14, Sierpień 1924. 
  30. ↑ Wykaz mierniczych przysięgłych, upoważnionych w myśl ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. do wykonywania prac mierniczych na terenie całego Państwa. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, 1932, s. 11.
  31. ↑ Spis mierniczych przysięgłych w myśl ustawy z dn. 15 lipca 1925 r. do wykonywania prac mierniczych na terenie całego Państwa. „Przegląd Mierniczy”. Nr 5, s. 108, Maj 1936. 
  32. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8 : Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka Oddział Sanok, 1938, s. 5.
  33. ↑ 35. Komunikat. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 6, s. 54, 15 marca 1939. 
  34. ↑ Spis członków Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie według stanu z dnia 31. grudnia 1910. „Czasopismo Techniczne”, s. 31, Nr 24 z 25 grudnia 1910. Towarzystwo Politechniczne we Lwowie. 
  35. ↑ Pamiętnik VI Zjazdu Techników Polskich od 11 do 15 września 1912 w Krakowie. Kraków: 1914-1917, s. 340.
  36. ↑ Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: 1999, s. 40–41.
  37. ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 144.
  38. ↑ Karol Zaleski, Pamiętnik dr Karola Zaleskiego, (zespół 25, sygn. 13), Archiwum Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, s. 179.
  39. ↑ Wojciech Sołtys. Sanockie w okresie I wojny światowej w relacjach pamiętnikarzy i w prasie. „Rocznik Sanocki 1995”, s. 63, 1995. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. ISSN 0557-2096. 
  40. ↑ Wojciech Sołtys: Budownictwo, przemysł, rzemiosło, handel, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939. W: Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: 1995, s. 525.
  41. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 71, 75. ISBN 83-909787-8-4.
  42. ↑ Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 26 z 30 czerwca 1912. 
  43. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 36, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  44. ↑ Sanoczanie 1. www.sokolsanok.pl, 2009-11-18. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  45. ↑ Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 511.
  46. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 40, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  47. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 39, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  48. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 79. ISBN 83-909787-8-4.
  49. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 38, 40, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  50. ↑ Sanoczanie 2. www.sokolsanok.pl, 2009-11-18. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  51. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 609.
  52. ↑ Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 11-12.
  53. ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. www.sokolsanok.pl. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  54. ↑ Borzemski, Powiat Sanocki w cyfrach; [Studyum statystyczne]: Sanoczanie 3. www.sokolsanok.pl, 2009-11-18. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  55. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z ósmego roku jej istnienia tj. 1893 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 17 marca 1894. s. 11.
  56. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
  57. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1895 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 14 marca 1896. s. 10.
  58. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 31 stycznia do 15 września 1897 (dwunasty rok istnienia) złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 18 grudnia 1897. s. 9.
  59. ↑ Sprawozdanie z działalności „Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego” w Cieszynie za czas od 16 września 1906 do 31 grudnia 1907 – 22 rok istnienia. Cieszyn: 1907, s. 21.
  60. ↑ Wykaz datków zebranych na gimnazyum polskie w Cieszynie. „Miesięcznik Towarzystwa Szkoły Ludowej”, s. 140, Nr 12 z 1903. 
  61. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 141, 142, 143, 144, 146, 149, 152, 155, 157. ISBN 978-83-939031-1-5.
  62. ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2015-11-09].
  63. ↑ Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej. W: Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka: op.cit. Sanok. Dzieje miasta. s. 461.
  64. ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. www.sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  65. ↑ Kronika. „Sokół” sanocki. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 103 z 22 grudnia 1892. 
  66. ↑ Sztandar. sokolsanok.pl. [dostęp 2015-06-16].
  67. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 32 z 10 listopada 1905. 
  68. ↑ Kółko dramatyczno-muzyczne. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 95 z 24 stycznia 1897. 
  69. ↑ Kronika. Tow. Upiększ. m. Sanoka. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 24 z 11 czerwca 1911. 
  70. ↑ Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904 – 1994). „Rocznik Sanocki 1995”, s. 10, 1995. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. ISSN 0557-2096. 
  71. ↑ Kronika. Tow. dla Upiększ. m. Sanoka. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 65 z 26 marca 1905. 
  72. ↑ Kronika. Walne Zgr. Tow. Upiększ. miasta. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 129 z 17 czerwca 1906. 
  73. ↑ Kronika. Towarzystwo upiększenia miasta. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, nr 3 z 15 maja 1910. 
  74. ↑ T. U. M. S.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 26 z 30 czerwca 1912. 
  75. ↑ Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 68, Nr 7 z 1912. 
  76. ↑ Alojzy Zielecki: Struktury organizacyjne miasta; W epoce autonomii galicyjskiej. W: Sanok. Dzieje miasta. s. 364, 379.
  77. ↑ a b c Andrzej Romaniak. Maria Wielhorska z Szomków. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 11 (697) z 18 marca 2005. 
  78. ↑ Kasa zaliczkowa w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 9 z 28 lutego 1904. 
  79. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 5, Nr 123 z 6 maja 1906. 
  80. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 18, 34.
  81. ↑ Tow. wzajemn. ubezpieczeń urzędników prywatnych. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 175 z 5 maja 1907. 
  82. ↑ Kronika. Ukonstytuowanie się Rady parafialnej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 150 z 11 listopada 1906. 
  83. ↑ Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 4, 5.
  84. ↑ Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) Zarządu Oddziału Wojewódzkiego we Lwowie za rok 1926. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1927, s. 38.
  85. ↑ Księga pamiątkowa kas oszczędności w Małopolsce wydana z powodu 25-lecia istnienia Związku Polskich Kas Oszczędności we Lwowie. O działalności należących do Związku Małopolskich i dwóch śląskich (Bielsko i Cieszyn) kas oszczędności. Lwów: 1927, s. 86, 87.
  86. ↑ Filia lwowskiego Towarzystwa chowu drobiu w Sanoku. „Hodowca Drobiu”. 1, s. 3, 1 marca 1904.  Sprawozdania z posiedzeń filii. Filia lwowskiego Towarzystwa chowu drobiu w Sanoku. „Hodowca Drobiu”. 1, s. 20, 1 marca 1904. 
  87. ↑ Kronika. Sprawy filii lwowskiego Tow. Chowu Drobiu w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 32 z 7 sierpnia 1904. 
  88. ↑ Wystawa pszczelniczo-ogrodnicza wraz z wystawią drobiu i królików. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 92 z 1 października 1905. 
  89. ↑ Tow. pszczel.–ogrodnicze. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 175 z 5 maja 1907. 
  90. ↑ Józef Ząbkiewicz. Na łów, na łów towarzyszu mój. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, nr 34 (325) z 1-10 grudnia 1984. 
  91. ↑ Komunikat Sekcji Popierania Jedwabnictwa. „Gospodarz”, s. 1-2, Nr 18 z 15 grudnia 1927. 
  92. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 69, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  93. ↑ Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 279 (poz. 152).
  94. ↑ Kronika. Komitet Obywatelski Ziemi Sanockiej. „Ziemia Sanocka”. 16, s. 3, 15 czerwca 1919. 
  95. ↑ Kronika. Piszą nam z Sanoka. „Echo Przemyskie”, s. 3, Nr 25 z 26 marca 1908. 
  96. ↑ Kronika. Towarzystwo św. Wincentego à Paulo. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 25 z 16 października 1910. 
  97. ↑ Doroczne zebrania Tow. Wincentego à Paulo. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 32 z 4 grudnia 1910. 
  98. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 12 z 16 marca 1913. 
  99. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym. Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 608.
  100. ↑ Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sygn. 133/21.
  101. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 18.
  102. ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
  103. ↑ Inskrypcja nagrobna wskazała formę imienia Wilchelm.
  104. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy Przyjaciele. Sanok: 2006, s. 53.
  105. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 19.
  106. ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 638.
  107. ↑ Lucjan Krynicki: Ksiądz Marcin Biały. [w:] Strona internetowa Parafii Rzymskokatolickiej w Budach Łańcuckich [on-line]. www.budy. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  108. ↑ a b Robert Bańkosz: Zabytki, muzea i ciekawostki miasta. [w:] Sanok. Miasto kultury [on-line]. www.sanok.pl. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  109. ↑ Nowy obiekt dla sanockiej biblioteki. „Nowiny”, s. 1, Nr 87 z 4 maja 1982. 
  110. ↑ Mieczysława Teodorczyk. Róże dla Harajdy. „Nowiny”, s. 5, Nr 91 z 5 maja 1982. 
  111. ↑ Marian Wolańczyk (Przewodnik Gimnastyczny 1930 r. Nr 10): Patron. [w:] TG „Sokół” Sanok [on-line]. www.sokolsanok.pl. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  112. ↑ Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 47.
  113. ↑ Stefan Stefański. Poczta w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”, s. 11, Nr 15 (98) z 8 września 1993. 
  114. ↑ Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 48.
  115. ↑ Stanisław Dobrowolski: Kamienica. Edelheitowie — Trendotowie — Jankowscy w Sanoku. Krosno – Sanok: Ruthenus, 2013, s. 90. ISBN 978-83-7530-234-9.
  116. ↑ Korespondencye. Strachocina. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 5 z 31 stycznia 1904. 
  117. ↑ Wizytacye kanoniczne. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 11, s. 368, Listopad 1912. 
  118. ↑ Kościół parafialny pod wezwaniem Św. Katarzyny Męczenniczki w Strachocinie. [w:] Parafia Rzymsko-Katolicka w Strachocinie [on-line]. www.strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  119. ↑ Sanktuarium św. Andrzeja Boboli; Kościół – Historia. [w:] Parafia Rzymskokatolicka Strachocina 1 [on-line]. www.strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  120. ↑ Benedykt Gajewski: Strachocina. Zarys monograficzny. Sanok: 2004, s. 147.
  121. ↑ Ewa Śnieżyńska-Stolot, Franciszek Stolot: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. I: Województwo krośnieńskie (zeszyt 2: Lesko, Sanok, Ustrzyki Dolne i okolice). Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1982, s. 20. ISBN 83-221-0158-9.
  122. ↑ Falejówka. [w:] Strona internetowa Gminy Sanok [on-line]. www.gminasanok.pl. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
  123. ↑ W. Żurowicz, G. First i wsp. (Instytut Karpacki): Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Brzozów 2004–2013. brzozow.bip.krosoft.pl, 2004. [dostęp 2012-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-24)]. (pol.).
  124. ↑ Zabytki w kościele OO. Franciszkanów w Sanoku. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1976, s. 9.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wilhelm_Szomek&oldid=71953490”