Wietlica samicza

Wietlica samicza
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	wietlicowate
Rodzaj	wietlica
Gatunek	wietlica samicza
	Nazwa systematyczna
	Athyrium filix-femina (L.) Roth; Tent. Fl. Germ. 3(1): 65 (1799)
Synonimy
	Asplenium filix-femina (L.) Bernh.; Athyrium laetum Gray; Cystopteris filix-femina (L.) Coss. & Germ.; Lastrea filix-femina (L.) Colomb; Cyathea filix-femina (L.) Bertol.; Aspidium filix-femina (L.) Sw.; Nephrodium filix-femina (L.) Michx.; Polypodium filix-femina L.; Polypodium laetum Salisb.; Tectaria filix-femina (L.) Cav.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wietlica samicza (Athyrium filix-femina) – gatunek paproci z rodziny wietlicowatych (Athyriaceae). Występuje w Europie, umiarkowanej części Azji, północnej Afryce i Ameryce Północnej^[4]. W Polsce gatunek jest pospolity niemal w całym kraju (lokalnie bywa rzadszy, np. w północnej części województwa mazowieckiego)^[5]. Roślina uprawiana jest jako ozdobna w setkach odmian różniących się modyfikacjami blaszki liściowej^[6].

Morfologia

Pokrój: Bylina z podziemnym, rozgałęzionym kłączem, z którego co roku wyrasta wiele pionowo rozwiniętych liści od 30 do 100 cm wysokości^[7].

Liście: Jasnozielone liście wyrastają lejkowato zebrane w rozetki na poziomym kłączu. Ogonek liściowy krótki, żółtawy lub czerwonawy, z plewiastymi łuskami. Blaszki podwójnie lub potrójnie pierzaste, krótkoogonkowe, o zarysie długolancetowatym. Odcinki pierwszego rzędu przeważnie skrętoległe, po obu stronach mają do 30 do 60 równowąskich odcinków drugiego rzędu od pierzastodzielnych do piłkowanych. Nasada blaszki często niesymetryczna, najniższy średni odcinek większy i równoległy do osadki. Liście zarodnikowe nie różnią się od liści płonnych.

Zarodniki: Kupki zarodni podługowate pokryte delikatną zawijką trwałą, ułożone na dolnej stronie odcinków w dwóch rzędach wzdłuż nerwu głównego. Zarodniki dojrzewają między lipcem a wrześniem^[7].

Gatunek podobny: W okresie dojrzewania zarodni jest łatwa do odróżnienia od wietlicy alpejskiej, która ma kupki zarodnikowe zaokrąglone z szybko opadającą, zredukowaną zawijką.

Liście
Odcinki liścia
Liść od spodu z kupkami zarodni
Podłużne kupki zarodni

Biologia i ekologia

Rośnie w wilgotnych i cienistych lasach. Wymaga gleb kwaśnych i wilgotnych, o małej zawartości wapnia.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b Athyrium filix-femina (L.) Roth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-02].
↑ Athyrium filix-femina na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2014-01-25].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 81, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Elżbieta Zenkteler: Paprocie. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994, s. 138-139. ISBN 83-09-01604-2.
↑ ^a ^b F. Činčura, V. Feráková, J. Májovský, L. Šomšak, J. Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 64. ISBN 83-09-01473-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[powo-3] Athyrium filix-femina (L.) Roth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-02].

[4] Athyrium filix-femina na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2014-01-25].

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 81, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[zenk-6] Elżbieta Zenkteler: Paprocie. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994, s. 138-139. ISBN 83-09-01604-2.

[prse90-7] F. Činčura, V. Feráková, J. Májovský, L. Šomšak, J. Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 64. ISBN 83-09-01473-2.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]