Władysław Dukszto
Władysław Dukszto (ur. 11 listopada 1904 r. w Trokach, zm. 4 września 1988 w Montrealu) – absolwent V promocji w Szkole Podchorążych Lotnictwa, pułkownik obserwator, dowódca 216 eskadry bombowej oraz dywizjonu 300, kawaler Virtuti Militari[1][2].
| 1 zwycięstwo | |
| |
 pułkownik obserwator
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
12 eskadra liniowa |
| Stanowiska |
dowódca eskadry, dowódca dywizjonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujW 1929 r. ukończył Państwową Szkołę Techniczną w Wilnie. Zgłosił się do odbycia służby wojskowej w polskim lotnictwie, został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa. Naukę ukończył z 7. lokatą w 1931 r. Otrzymał przydział do 12 eskadry liniowej, w 1933 r. został przeniesiony do 213 eskadry bombowej. W lutym 1936 r. został mianowany dowódcą eskadry w 1 Pułku Lotniczym i pełnił tę funkcję do grudnia 1937 r.[3] Następnie od 4 sierpnia 1937 r. zastępował dowódcę 215 eskadry bombowej, stanowisko zdał 30 listopada[4]. W kwietniu 1939 r. został mianowany dowódcą 216 eskadry bombowej[5] i w tej jednostce walczył podczas wojny obronnej[6].
4 września poprowadził samoloty eskadry na bombardowanie niemieckich kolumn pancernych na trasie Piotrków Trybunalski – Radomsko. Dzień później dowodził maszynami atakującymi oddziały Wehrmachtu w rejonie Piotrków Tryb. – Rozprza. 6 września poprowadził klucz Łosi na bombardowanie zgrupowania ok. 100 czołgów wokół Radomska. Dzień później atakował niemieckie czołgi w rejonie Ostrołęki. W locie powrotnym z przedniego stanowiska strzeleckiego w Łosiu (nr 72.141) zestrzelił napotkanego Messerschmitta Bf 109[7]. Z powodu uszkodzeń Łoś lądował przymusowo[8][9]. Do jednostki udało mu się dołączyć 12 września, dwa dni później dowodził kluczem, który atakował niemieckie czołgi w rejonie Zamościa. Ostatni lot bojowy w składzie 216 eskadry wykonał 16 września, atakując niemieckie czołgi na trasie Terespol-Brześć. W czasie walk wykonał siedem lotów bojowych[10].
Po agresji ZSRR na Polskę 18 września przeprowadził ocalałe samoloty eskadry na teren Rumunii[11]. Z grupą żołnierzy eskadry przedostał się do Bukaresztu, skąd wyjechali do Belgradu[12]. 10 października udało im się dotrzeć do Aten, skąd na pokładzie SS Pułaski odpłynęli do Marsylii. Do Francji dotarł 23 października, dzień później znalazł się w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron[13]. Objął stanowisko dowódcy eskadry podoficerów, następnie został oficerem operacyjnym w XX Grupie Operacyjnej[3].
Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii. Zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-1035[1]. Został skierowany na przeszkolenie nawigacyjne, a następnie przygotowanie operacyjne w 18 Operational Training Unit[1]. Po ukończeniu szkolenia w 1941 roku otrzymał przydział do dywizjonu 300. Brał udział w akcjach bojowych dywizjonu, wyróżnił się podczas nalotu na Hamburg w nocy z 8 na 9 kwietnia 1942 r. Był jedynym nawigatorem dywizjonu, który doprowadził bombowiec nad cel[14]. 30 maja wziął udział w nalocie tysiąca bombowców na Kolonię, podczas którego jego Vickers Wellington BH-B został uszkodzony ogniem artylerii przeciwlotniczej, ale załodze udało się zrzucić ładunek bombowy na cel i powrócić do bazy[15].
9 lipca objął obowiązki dowódcy dywizjonu 300[16], formalnie został zatwierdzony na tym stanowisku 1 sierpnia[17]. Po ukończeniu tury lotów operacyjnych 31 października 1942 r. zdał dowództwo dywizjonu i przeszedł do służby naziemnej PSP. Pełnił funkcję dowódcy 10 i 18 OTU[18].
Po demobilizacji nie zdecydował się na powrót do Polski, wyemigrował do Kanady. Zmarł 4 września 1988 r. w Montrealu, został pochowany na Notre-Dame-des-Neiges Cemetery[19].
Ordery i odznaczenia
edytujZa swą służbę otrzymał odznaczenia[2]:
- Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 9349,
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
- Medal Lotniczy – czterokrotnie,
- Distinguished Flying Cross.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Krzystek 2012 ↓, s. 165.
- ↑ a b Dukszto Władysław. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-11-14]. (pol.).
- ↑ a b Pawlak 2009 ↓, s. 100.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 106.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 107.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 187.
- ↑ Pawlak, Nowakowski 1983 ↓, s. 124.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 193.
- ↑ Oyrzanowski 2008 ↓, s. 58.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 197.
- ↑ Oyrzanowski 2008 ↓, s. 69.
- ↑ Oyrzanowski 2008 ↓, s. 70.
- ↑ Oyrzanowski 2008 ↓, s. 72–80.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 100.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 105.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 84.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 109.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 525.
- ↑ Władysław DuksztoK. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2023-11-14]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Łukasz Jaśkiewicz: 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2018. ISBN 978-83-7889-828-3. OCLC 1096345355.
- Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Wacław Oyrzanowski: Czy starczy sił na przetrwanie. Piekary Śląskie ; Warszawa: ZP Grupa, 2008. ISBN 978-83-61529-00-2. OCLC 830596725.
- Jerzy Pawlak, Walerian Nowakowski: Brygada bombowa : kurs bojowy!. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1983. ISBN 83-11-06852-6. OCLC 61561623.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
- Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.