Władcy Francji

lista w projekcie Wikimedia

Władcy Francji – lista władców Francji

Lilie francuskie

Stworzenie zestawienia władców Francji może nastręczać problemy ze względu na wątpliwości w ustaleniu początku państwa francuskiego. Zwykle przyjmuje się, iż był nim początek dynastii Kapetyngów w 987 roku.

Tytuł królewski za czasów Merowingów i Karolingów brzmiał: Król Franków (Rex Francorum, Roi des Francs), po traktacie z Verdun, dodawano dla rozróżnienia przymiotnik zachodnich. Od panowania Filipa II Augusta tytuł przybrał formę Król Francji (Roi de France). Ludwik XVI po wprowadzeniu monarchii konstytucyjnej oraz Ludwik Filip I przyjęli tytuł: Król Francuzów (Roi des Français). W okresach cesarstwa tytuł monarszy brzmiał: Cesarz Francuzów (Empereur des Français). W 1464 królowie Francji uzyskali od papieża prawo noszenia tytułu Królów Arcychrześcijańskich[1].

Królestwo Franków przed 751

edytuj
Osobny artykuł: Królowie frankijscy.

Królestwo Franków – Imperium Karolińskie (751–846)

edytuj
# Imię Lata życia Czas rządów Rodzice
Urodzony Zmarł Od Do
KAROLINGOWIE
1 Pepin Krótki
Pépin le Bref
  714
Jupille
24 września 768
Saint Denis
listopad
751
24 września
768
Karol Młot
Chrotruda
2 Karloman I
Carloman Ier
  751
Soissons
4 grudnia 771
Samoussy
24 września
768
4 grudnia
771
Pepin Krótki
Bertrada z Laon
3 Karol I Wielki
Charlemagne
  2 kwietnia 742
Herstal
28 stycznia 814
Akwizgran
28 stycznia
814
Pepin Krótki
Bertrada z Laon
Karol Młodszy
Charles le Jeune[2]
  772/3 4 grudnia 811 25 grudnia
800
4 grudnia
811
Karol I Wielki
Hildegarda Sabaudzka
4 Ludwik I Pobożny
Louis le Pieux
  czerwiec 778
Casseuil-sur-Garonne
20 czerwca 840
Ingelheim
28 stycznia
814[3]
20 czerwca
840
Karol I Wielki
Hildegarda Sabaudzka

Po śmierci Ludwika I i trwającym w latach 840–843 sporze pomiędzy braćmi (władzę sprawował oficjalnie tylko najstarszy z synów Ludwika cesarz Lotar I) państwo Franków zostaje podzielone (traktat w Verdun z sierpnia 843 r.) pomiędzy synów Ludwika I na:

Królestwo Franków Zachodnich (846–987)

edytuj
# Imię Lata życia Czas rządów Rodzice
Urodzony Zmarł Od Do
KAROLINGOWIE
5 Karol II Łysy
Charles II le Chauve
  13 czerwca 823
Frankfurt
6 października 877
Avrieux
sierpień
843
6 października
877
Ludwik I Pobożny
Judyta Bawarska
6 Ludwik II Jąkała
Louis II le Bègue
  1 listopada 846 11 kwietnia 879
Compiègne
6 października
877
11 kwietnia
879[4]
Karol II Łysy
Ermentruda Orleańska
7 Ludwik III
Louis III
  863/5 5 sierpnia 882
Saint Denis
11 kwietnia
879[5]
5 sierpnia
882
Ludwik II Jąkała
Ansgarda Burgundzka
8 Karloman II
Carloman II
  ok. 867 6 grudnia 884
Lyons-la-Forêt
6 grudnia
884
Ludwik II Jąkała
Ansgarda Burgundzka
9 Karol Otyły
Charles le Gros
  13 czerwca 839
Neidingen
13 stycznia 888
Neidingen
6 grudnia
884[6]
11 listopada
887
Usunięty
Ludwik II Niemiecki
Emma Bawarska
ROBERTYNOWIE
10 Odo I
Eudes Ier
  ok. 857 3 stycznia 898
La Fère
29 lutego
888[7]
3 stycznia
898
Robert IV Mocny
Adelajda Frankijska
KAROLINGOWIE
11 Karol III Prostak
Charles III le Simple
  17 września 879 7 października 929
Peronne
3 stycznia
898[8]
30 czerwca
922
Usunięty
Ludwik II Jąkała
Adelajda z Paryża
ROBERTYNOWIE
12 Robert I
Robert Ier
  ok. 860 15 czerwca 923
Soissons
29 czerwca
922[9]
15 czerwca
923
Robert IV Mocny
Adelajda Frankijska
DYNASTIA BUVINIDEN
13 Rudolf I Burgundzki
Raoul Ier
  ok. 890 15 stycznia 936
Auxerre
15 czerwca
923
15 stycznia
936
Ryszard Sprawiedliwy
Adelajda z Auxerre
KAROLINGOWIE
14 Ludwik IV Zamorski
Louis IV d’Outremer
  wrzesień 920/wrzesień 921
Laon
10 września 954
Reims
19 czerwca
936[10]
10 września
954
Karol III Prostak
Eadgifu z Wessex
15 Lotar I (IV)
Lothaire Ier
  941
Laon
2 marca 986
Laon
10 września
954[11]
2 marca
986
Ludwik IV Zamorski
Gerberga Saska
16 Ludwik V Gnuśny
Louis V le Fainéant
  ok. 967 21 maja 987
Forêt d’Halatte
2 marca
986
[12]
21 maja
987
Lotar I
Emma Włoska

Królestwo Franków (Królestwo Francji od 1204) (987–1789)

edytuj
# Imię Lata życia Czas rządów Rodzice
Urodzony Zmarł Od Do
KAPETYNGOWIE
17 Hugo Kapet
Hugues Capet
  938/41
Dourdan
24 października 996
„Les Juifs” niedaleko Prasville
3 lipca
987
24 października
996
Hugo Wielki
Jadwiga Saska
18 Robert II Pobożny
Robert II le Pieux
  27 marca 972
Orlean
20 lipca 1031
Melun
24 października
996[13]
20 lipca
1031
Hugo Kapet
Adelajda Akwitańska
Hugo (II) Magnus
Hugues le Grand
Koregent
1007 17 września 1025
Compiegne
19 czerwca
1017
17 września
1025
Robert II Pobożny
Konstancja z Arles
19 Henryk I
Henri Ier
  4 maja 1008
Reims
4 sierpnia 1060
Vitry-en-Brie
20 lipca
1031[14]
4 sierpnia
1060
Robert II Pobożny
Konstancja z Arles
20 Filip I
Philippe Ier
  23 maja 1052 29 lipca 1108
Melun
4 sierpnia
1060[15]
29 lipca
1108
Henryk I Francuski
Anna Jarosławówna
21 Ludwik VI Gruby
Louis VI le Gros
  1 grudnia 1081
Paryż
1 sierpnia 1137
Bethisy-Saint-Pierre
30 lipca
1108[16]
1 sierpnia
1137
Filip I Francuski
Berta Holenderska
Filip (II)
Philippe
Koregent
  29 sierpnia 1116 13 października 1131
Paryż
14 kwietnia
1129
13 października
1131
Ludwik VI Gruby
Adelajda de Maurienne
22 Ludwik VII Młody
Louis VII le Jeune
  1120 18 września 1180
Paryż
1 sierpnia
1137[17]
18 września
1180
Ludwik VI Gruby
Adelajda de Maurienne
23 Filip II August
Philippe II Auguste
  21 sierpnia 1165
Paryż
14 lipca 1223
Mantes
18 września
1180[18]
14 lipca
1223
Ludwik VII Młody
Adela z Szampanii
24 Ludwik VIII Lew
Louis VIII le Lion
  5 września 1187
Paryż
8 listopada 1226
Montpensier
14 lipca
1223[19]
8 listopada
1226
Filip II August
Izabella z Hainaut
25 Ludwik IX Święty
Louis IX le Saint
  25 kwietnia 1214
Poissy
25 sierpnia 1270
Tunis
8 listopada
1226[20]
25 sierpnia
1270
Ludwik VIII Lew
Blanka Kastylijska
26 Filip III Śmiały
Philippe III le Hardi
  1 maja 1245
Poissy
5 października 1285
Perpignan
25 sierpnia
1270[21]
5 października
1285
Ludwik IX Święty
Małgorzata Prowansalska
27 Filip IV Piękny
Philippe IV le Bel
  kwiecień/czerwiec 1268
Fontainebleau
29 listopada 1314
Fontainebleau
5 października
1285[22]
29 listopada
1314
Filip III Śmiały
Izabela Aragońska
28 Ludwik X Kłótliwy
Louis X le Hutin
  4 października 1289
Paryż
5 czerwca 1316
Vincennes
29 listopada
1314[23]
5 czerwca
1316
Filip IV Piękny
Joanna I z Nawarry
29 Jan I Pogrobowiec
Jean I le Posthume
  15 listopada 1316
Paryż
20 listopada 1316
Paryż
15 listopada
1316
20 listopada
1316
Ludwik X Kłótliwy
Klemencja Węgierska
30 Filip V Wysoki
Philippe V le Long
  17 listopada 1293
Lyon
3 stycznia 1322
Longchamp
20 listopada
1316[24]
3 stycznia
1322
Filip IV Piękny
Joanna I z Nawarry
31 Karol IV Piękny
Charles IV le Bel
  18 czerwca 1294
Creil
1 lutego 1328
Vincennes
3 stycznia
1322[25]
1 lutego
1328
Filip IV Piękny
Joanna I z Nawarry
WALEZJUSZE
32 Filip VI
Philippe VI
  1293 22 sierpnia 1350
Nogent-le-Roi
1 kwietnia
1328[26]
22 sierpnia
1350
Karol de Valois
Małgorzata Andegaweńska
33 Jan II Dobry
Jean II le Bon
  16 kwietnia 1319
Le Mans
8 kwietnia 1364
Londyn
22 sierpnia
1350[27]
8 kwietnia
1364
Filip VI Walezjusz
Joanna Burgundzka (Kulawa)
34 Karol V Mądry
Charles V le Sage
  21 stycznia 1338
Vincennes
16 września 1380
Beaute-sur-Marne
8 kwietnia
1364[28]
16 września
1380
Jan II Dobry (król Francji)
Bonna Luksemburska
35 Karol VI Szalony
Charles VI le Fol
  3 grudnia 1368
Paryż
21 października 1422
Paryż
16 września
1380[29]
21 października
1422
Karol V Mądry
Joanna de Burbon
Henryk VI

Plantagenet[30]

  6 grudnia 1421
Windsor
21 maja 1471
Tower
21 października 1422 19 października 1453 Henryk V Lancaster
Katarzyna de Valois
36 Karol VII Zwycięski
Charles VII le Victorieux
  22 lutego 1403
Paryż
22 lipca 1461
Mehun-sur-Yevre
21 października
1422[31]
22 lipca
1461
Karol VI Szalony
Izabela Bawarska
37 Ludwik XI Wytrwały
Louis XI le Prudent
  3 lipca 1423
Bourges
30 sierpnia 1483
Plessis-lez-Tours
22 lipca
1461[32]
30 sierpnia
1483
Karol VII Walezjusz
Maria Andegaweńska
38 Karol VIII Życzliwy
Charles VIII l’Affable
  30 czerwca 1470
Chateau d’Amboise
7 kwietnia 1498
Chateau d’Amboise
30 sierpnia
1483[33]
7 kwietnia
1498
Ludwik XI Walezjusz
Karolina Sabaudzka
WALEZJUSZE – LINIA ORLEAŃSKA
39 Ludwik XII Ojciec Ludu
Louis XII le Père du peuple
  27 czerwca 1462
Chateau de Blois
1 stycznia 1515
Paryż
7 kwietnia
1498[34]
1 stycznia
1515
Karol Orleański
Maria kliwijska
WALEZJUSZE – LINIA ORLÉANS-ANGOULÊME
40 Franciszek I
François Ier
  12 września 1494
Cognac
31 marca 1547
Chateau de Rambouillet
1 stycznia
1515[35]
31 marca
1547
Karol d’Angoulême
Ludwika Sabaudzka
41 Henryk II
Henri II
  31 marca 1519
Saint-Germain-en-Laye
10 lipca 1559
Paryż
31 marca
1547[36]
10 lipca
1559
Franciszek I Walezjusz
Klaudia de Valois
42 Franciszek II
François II
  19 stycznia 1544
Fontainebleau
5 grudnia 1560
Orlean
10 lipca
1559[37]
5 grudnia
1560
Henryk II Walezjusz
Katarzyna Medycejska
43 Karol IX
Charles IX
  27 czerwca 1550
Saint-Germain-en-Laye
30 maja 1574
Vincennes
5 grudnia
1560[38]
30 maja
1574
Henryk II Walezjusz
Katarzyna Medycejska
44 Henryk III
Henri III
  19 września 1551
Fontainebleau
2 sierpnia 1589
Saint-Cloud
30 maja
1574[39]
2 sierpnia
1589
Henryk II Walezjusz
Katarzyna Medycejska
BURBONOWIE
45 Henryk IV Wielki
Henri IV le Grand
  13 grudnia 1553
Pau
14 maja 1610
Paryż
2 sierpnia
1589[40]
14 maja
1610
Antoni de Burbon-Vendôme
Joanna d’Albret
46 Ludwik XIII Sprawiedliwy
Louis XIII le Juste
  27 września 1601
Fontainebleau
14 maja 1643
Saint-Germain-en-Laye
14 maja
1610[41]
14 maja
1643
Henryk IV Wielki
Maria Medycejska
47 Ludwik XIV Wielki, Król Słońce
Louis XIV le Grand, Le Roi Soleil
  5 września 1638
Saint-Germain-en-Laye
1 września 1715
Wersal
14 maja
1643[42]
1 września
1715
Ludwik XIII Burbon
Anna Austriaczka
48 Ludwik XV Ukochany
Louis XV le Bien-Aimé
  15 lutego 1710
Wersal
10 maja 1774
Wersal
1 września
1715[43]
10 maja
1774
Ludwik Burbon (książę Burgundii)
Maria Adelajda Sabaudzka
49 Ludwik XVI Król-Męczennik
Louis XVI le Roi-Martyr
  23 sierpnia 1754
Wersal
21 stycznia 1793
Paryż
10 maja
1774[44]
21 września
1792
Usunięty
(21 stycznia
1793
[45])
Ludwik Ferdynand Burbon
Maria Józefa Wettyn
50 Ludwik XVII
Louis-Charles de France
(tzw. król z prawa)[46]
  27 marca 1785
Wersal
8 czerwca 1795
Paryż
21 stycznia
1793
8 czerwca
1795
Ludwik XVI Król-Męczennik
Maria Antonina Habsburg

I Republika Francuska (1795–1804)

edytuj
Zobacz więcej w artykule prezydenci Francji, w sekcji Pierwsza Republika.

I Cesarstwo Francuskie (1804–1814)

edytuj
# Imię Lata życia Czas rządów Rodzice
Urodzony Zmarł Od Do
BONAPARTOWIE
51 Napoleon I
Napoléon Ier
  15 sierpnia 1769
Ajaccio
5 maja 1821
Wyspa św. Heleny
18 maja
1804[47]
11 kwietnia
1814
Abdykacja[48]
Carlo Maria Buonaparte
Letycja Ramolino

Restauracja Burbonów, 100 dni Napoleona, monarchia lipcowa (1815–1848)

edytuj
# Imię Lata życia Czas rządów Rodzice
Urodzony Zmarł Od Do
I RESTAURACJA
52 Ludwik XVIII
Louis XVIII
  17 listopada 1755
Wersal
16 września 1824
Paryż
11 kwietnia
1814
20 marca
1815
Ludwik Ferdynand Burbon
Maria Józefa Wettyn
STO DNI
53 Napoleon I
Napoléon Ier
  15 sierpnia 1769
Ajaccio
5 maja 1821
Wyspa św. Heleny
20 marca
1815
22 czerwca 1815
Abdykował
Carlo Maria Buonaparte
Letycja Ramolino
Napoleon II[49]
Napoléon II
  20 marca 1811
Paryż
22 lipca 1832
Wiedeń
22 czerwca
1815
7 lipca
1815
Napoleon Bonaparte
Maria Ludwika Austriaczka
II RESTAURACJA
54 Ludwik XVIII
Louis XVIII
  17 listopada 1755
Wersal
16 września 1824
Paryż
7 lipca
1815
16 września
1824
Ludwik Ferdynand Burbon
Maria Józefa Wettyn
55 Karol X
Charles X
  9 października 1757
Wersal
6 listopada 1836
Gorizia
16 września
1824
2 sierpnia 1830
Abdykował
Ludwik Ferdynand Burbon
Maria Józefa Wettyn
56 Ludwik XIX
Louis XIX
(tzw. król z prawa[46])
  6 sierpnia 1775
Wersal
8 czerwca 1844
Gorizia
2 sierpnia 1830
Abdykował
Karol X Burbon
Maria Teresa Sabaudzka
57 Henryk V
Henri V
(tzw. król z prawa[46])
  29 września 1820
Tuilerie
24 sierpnia 1883
Frohsdorf
2 sierpnia
1830
9 sierpnia
1830
Karol Ferdynand d’Artois
Karolina Burbon-Sycylijska
MONARCHIA LIPCOWA
58 Ludwik Filip I
Louis-Philippe Ier
  6 października 1773
Paryż
26 sierpnia 1850
Claremont
9 sierpnia
1830
24 lutego
1848
Usunięty
Ludwik Filip Józef Burbon-Orleański
Ludwika Maria Burbon-Penthièvre

II Republika Francuska (1848–1852)

edytuj
Zobacz więcej w artykule prezydenci Francji, w sekcji Druga Republika.

II Cesarstwo Francuskie (1852–1870)

edytuj
# Imię Lata życia Czas rządów Rodzice
Urodzony Zmarł Od Do
BONAPARTOWIE
59 Napoleon III
Napoléon III
  20 kwietnia 1808
Paryż
9 stycznia 1873
Chislehurst
2 grudnia
1852
4 września
1870
Usunięty
Ludwik Bonaparte
Hortensja de Beauharnais

III, IV, V Republika Francuska

edytuj
Osobny artykuł: prezydenci Francji.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Tomasz Orłowski, Protokół dyplomatyczny, Warszawa 2005,s. 149.
  2. Koregent.
  3. Koregent od 13 września 813.
  4. Koronacja 8 grudnia 877 w Compiègne, 7 września 878 w Troyes.
  5. Koronowani 4 września 879 w Ferrières-en-Gâtinais.
  6. Koronowany 20 maja 885 w Grand.
  7. Koronowany 29 lutego 888 w Compiègne, ponownie 13 listopada 888 w Reims.
  8. Koronowany 28 stycznia 893 w Reims.
  9. Koronowany 30 czerwca 922 w Reims.
  10. Koronowany 19 czerwca 936 w Laon.
  11. Koronowany 12 listopada 954 w Reims.
  12. Koregent od 8 czerwca 979.
  13. Koregent od 25 grudnia 987.
  14. Koregent od 14 maja 1027.
  15. Koregent od 23 maja 1059.
  16. Koronowany 3 sierpnia 1108.
  17. Koregent od 25 października 1131.
  18. Koregent od 1 listopada 1179.
  19. Koronowany 6 sierpnia 1223 w Reims.
  20. Koronowany 29 listopada 1226 w Reims.
  21. Koronowany 15 sierpnia 1271 w Reims.
  22. Koronowany 6 stycznia 1286 w Reims.
  23. Koronowany 24 sierpnia 1315 w Reims.
  24. Koronowany 9 stycznia 1317 w Reims.
  25. Koronowany 21 lutego 1322 w Reims.
  26. Koronowany 29 maja 1328 w Reims.
  27. Koronowany 26 września 1350 w Reims.
  28. Koronowany 19 maja 1364 w Reims.
  29. Koronowany 4 listopada 1380 w Reims.
  30. Król Francji wskutek traktatu z Troyes. Koronowany na króla Francji 16 grudnia 1431. Faktycznie kontrolował Paryż lub inne terytoria we Francji w latach 1422–1453. Do końca życia tytułowany Królem Francji podobnie jak jego następcy na tronie angielskim i brytyjskim do 1801 roku.
  31. Koronowany 17 lipca 1429 w Reims.
  32. Koronowany 15 sierpnia 1461 w Reims.
  33. Koronowany 30 maja 1484 w Reims.
  34. Koronowany 27 maja 1498 w Reims.
  35. Koronowany 25 stycznia 1515 w Reims.
  36. Koronowany 26 lipca 1547 w Reims.
  37. Koronowany 21 września 1559 w Reims.
  38. Koronowany 5 maja 1561 w Reims.
  39. Koronowany 13 lutego 1575 w Reims.
  40. Koronowany 27 lutego 1594 w Chartres.
  41. Koronowany 17 października 1610 w Reims.
  42. Koronowany 7 czerwca 1654 w Reims.
  43. Koronowany 25 października 1722 w Reims.
  44. Koronowany 11 czerwca 1775 w Reims.
  45. Monarchiści oraz mocarstwa europejskie nie uznały detronizacji i uznawały go za króla.
  46. a b c W większości źródeł nie są uznawani za królów Francji.
  47. Koronowany 2 grudnia 1804 w Paryżu.
  48. Pod wpływem nalegań marszałków Napoleon abdykował 4 kwietnia, zrzekając się władzy na rzecz syna. 6 kwietnia abdykował bez warunków. Koalicja zawiązana przeciwko Napoleonowi zażądała jednak bezwarunkowej kapitulacji i zrzeczenia się tronu, którego Bonaparte dokonał 11 kwietnia 1814 roku (tzw. traktat z Fontainebleau, wszedł w życie 13 kwietnia) Część historyków uznaje legalność władzy Napoleona II pomiędzy 4–6 kwietnia 1814 roku.
  49. W wyniku abdykacji ojca de iure cesarz Francuzów, aż do formalnego wstąpienia na tron Ludwika XVIII. Nigdy nie sprawował realnej władzy.