Robert Bellarmin

Robert Bellarmin, właśc. wł. Roberto Francesco Bellarmino (ur. 4 października 1542 w Montepulciano, zm. 17 września 1621 w Rzymie) – włoski jezuita, kardynał, inkwizytor, święty Kościoła katolickiego i doktor Kościoła.

Robert Bellarmin

Roberto Francesco Bellarmino

Kardynał prezbiter
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	4 października 1542 Montepulciano
Data i miejsce śmierci	17 września 1621 Rzym
Miejsce pochówku	Kościół św. Ignacego w Rzymie
Prefekt Świętej Kongregacji Indeksu
Okres sprawowania	1618 – przed 3 marca 1621
Arcybiskup Kapui
Okres sprawowania	18 marca 1602–31 sierpnia 1605
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	jezuici
Prezbiterat	19 marca 1570
Nominacja biskupia	18 marca 1602 arcybiskup Kapui
Sakra biskupia	21 kwietnia 1602
Kreacja kardynalska	3 marca 1599 Klemens VIII
Kościół tytularny	S. Mariae in Via (17 marca 1599) Santa Prassede (31 sierpnia 1621)

Święty
Robert Bellarmin

doktor kościoła
Beatyfikacja	13 maja 1923 przez Piusa XI
Kanonizacja	29 czerwca 1930 przez Piusa XI
Wspomnienie	17 września
Patron	katechetów

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	21 kwietnia 1602
Konsekrator	Klemens VIII
Współkonsekratorzy	Camillo Borghese Alfonso Visconti
Konsekrowani biskupi Antonio Caetani 11 września 1605 Ottavio Acquaviva d’Aragona 18 września 1605 Fabrizio Veralli 28 maja 1606 Vincenzo Meligne 28 maja 1606 Attilio Amalteo 20 sierpnia 1606 Giovanni Battista Giorgi 20 sierpnia 1606 Martino Mira 4 lutego 1607 Mario Cossa 29 kwietnia 1607 Barzellino de’ Barzellini 20 maja 1607 Sebastiano Poggi 20 maja 1607 Jean des Porcelets de Maillane 27 grudnia 1607 Giulio Masi 23 maja 1611 Giulio Mattei 23 maja 1611 János Telegdy 25 września 1611 Giovanni Tommaso Eustachio 15 stycznia 1612 Angelo Della Ciaia 28 lutego 1616 Odoardo Farnese 2 lipca 1621

Życiorys

Był synem Vincenza Bellarmine i Cinzii Cervini, a także siostrzeńcem papieża Marcelego II. Na chrzcie otrzymał imiona: Roberto Francesco Romolo. W 1560 wstąpił do Towarzystwa Jezusowego, wbrew woli ojca, który przewidywał dlań karierę polityczną. Studiował filozofię w Kolegium Rzymskim (1560–1563), następnie na uniwersytetach: we Florencji (1564–1567), w Mondovi (1564–1567) i w Padwie. Następnie, generał zakonu Franciszek Borgiasz polecił mu kontynuować studia w Lowanium. Bellarmin złożył profesję zakonną 6 stycznia 1570, a w Niedzielę Palmową tego samego roku przyjął święcenia kapłańskie. Przez sześć lat był profesorem i wykładowcą teologii w Lowanium. W 1576 powierzono mu katedrę teologii w Kolegium Rzymskim, a w 1578 został rektorem tegoż kolegium.

W tym czasie stworzył swoje rozprawy teologiczne i inne dzieła, z których słynne katechizmy pozostawały w użyciu aż do soboru watykańskiego I. W czasie swojej działalności naukowej był także spowiednikiem Alojzego Gonzagi, a po latach został postulatorem jego procesu beatyfikacyjnego. W 1590 Bellarmin towarzyszył kardynałowi Enrico Caetaniemu w podróży legackiej do Francji, by bronić interesów Stolicy Apostolskiej przed wojnami religijnymi. Po powrocie został także członkiem komisji rewidującej Wulgatę.

W 1597 papież Klemens VIII zwolnił go z obowiązków wykładowcy, mianował swoim teologiem, konsultorem Kongregacji Św. Oficjum, a 3 marca 1599 wyniósł go do godności kardynała prezbitera z kościołem tytularnym S. Maria in Via. Według hagiografii, Bellarmino uczynił wówczas następujące postanowienia: nie gromadzić majątku, nie wspierać krewnych, ale ubogich, być zawsze zakonnikiem. Nie przyjął wówczas wysokiej pensji, ofiarowanej mu przez króla Hiszpanii, Filipa III.

18 marca 1602 został mianowany arcybiskupem Kapui, co można uznać za pewnego rodzaju zesłanie. Sakrę biskupią przyjął 21 kwietnia. Na konklawe po śmierci Klemensa VIII, był jednym z rozważanych kandydatów na Tron Piotrowy. Następny papież Paweł V przywrócił go na stanowiska w Rzymie, w wyniku czego Bellarmin zrezygnował z archidiecezji 31 sierpnia 1605. W latach 1606–1607 wdał się w spór pomiędzy Stolicą Apostolską a Republiką Wenecką. Dzięki jego pośrednictwu i napisaniu trzech orzeczeń ws. autorytetu papiestwa, nałożonego na Wenecję interdyktu i potwierdzenia założeń z soborów w Konstancji i Bazylei, udało się załagodzić nieporozumienia. Rok później wystąpił przeciwko angielskiemu królowi Jakubowi I, który nakazywał katolikom podpisywać przysięgę, że uznają prymat władzy królewskiej nad papieską.

Bellarmin konsultował się i utrzymywał przyjazne kontakty z Galileuszem, podczas gdy po raz pierwszy wysunął teorię heliocentryzmu w 1615. Kiedy Inkwizycja rzymska potępiła tę tezę, kardynał miał dostarczyć Galileuszowi upomnienie i odebrać jego deklarację pokory. Jako inkwizytor Bellarmino nadzorował proces i egzekucję na stosie Giordana Bruna. Od stycznia 1617, przez roczną kadencję pełnił rolę kamerlinga Kolegium Kardynałów. W 1618 został także prefektem Kongregacji Indeksu i pozostał nim do roku 1621, kiedy to zrezygnował z funkcji ze względu na zły stan zdrowia. W tym samym roku zmarł.

Dzieła

Do najważniejszych dzieł Bellarmina należą:

• Kontrowersje (łac. Disputationes de controversiis christianae fidei) (1586-1593), summa nauki katolickiej, odpowiadająca na potrzeby Kościoła rzymskokatolickiego po pierwszej fali reformacji.
• Mały katechizm i Katechizm ([łac. Dottrina cristiana breve i Dichiarazione piu copiosa della dottrina cristiana) (1597), przetłumaczony na ponad 50 języków i mający ponad 400 wydań.
• O głównym obowiązku papieża (łac. Tractatus de potestate Summi Pontificis in rebus temporalibus) (1610) rozprawka, w której wyliczył 7 nadużyć, których nie powinni dokonywać papieże.

A oprócz tego, wydał także:

• Wykaz heretyków (łac. Index haereticorum)
• O pisarzach kościelnych (wł. De Scriptoribus ecclesiasticis) (1615)
• O wzdychaniu gołębicy (wł. De Ascensione mentis in Deum, łac. De gemitu columbae) (1615)
• O sztuce dobrego umierania (wł. De arte bene moriendi) (1620).

Kult

Nagrobek Roberta Bellarmino w kościele Il Gesù w Rzymie
Autor: Giovanni Lorenzo Bernini

Proces beatyfikacyjny rozpoczął w 1623 Urban VIII, jednak został on przerwany z powodów politycznych. Papież Pius XI 13 maja 1923 ogłosił Bellarmina błogosławionym, zaś 29 czerwca 1930 go kanonizował. 17 września 1931 nadał mu tytuł Doktora Kościoła. Jego wspomnienie liturgiczne jest obchodzone w dies natalis (17 września). Jako święty, Robert Bellarmin jest patronem katechetów.

Relikwie Roberta Bellarmina przechowywane są w kaplicy św. Joachima w kościele św. Ignacego Loyoli na Polu Marsowym w Rzymie.

Peleryna kardynalska św. Roberta Bellarmina przechowywana jest w Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej w Starej Wsi k. Brzozowa (woj. podkarpackie).

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Bibliografia

• Święty Robert Bellarmin, biskup i doktor Kościoła. Internetowa Liturgia Godzin. [dostęp 2013-09-17]. (pol.).
• Bellarmino, S.J., Roberto. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-09-17]. (ang.).
• St. Robert Francis Romulus Bellarmine. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-09-17]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Katechizm większy – Wykład Nauki Chrześcijańskiej Roberta Bellarmina. Ultra montes. [dostęp 2013-09-17]. (pol.).
• St. Roberto Francesco Romolo Cardinal Bellarmino, S.J.. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2013-09-17]. (ang.).
• Robert Bellarmin – dzieła w bibliotece Polona