Wikipedia

Quentin Tarantino

amerykański reżyser i scenarzysta filmowy
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 5 paź 2024. Od tego czasu wykonano 3 zmiany, które oczekują na przejrzenie.

Quentin Jerome Tarantino (ur. 27 marca 1963 w Knoxville) – amerykański reżyser, scenarzysta i aktor filmowy, sporadycznie także producent, jeden z głównych przedstawicieli postmodernizmu filmowego (obok Davida Lyncha oraz braci Coen). Jest członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk[1].

Quentin Tarantino
Ilustracja
Quentin Tarantino (2015)
Prawdziwe imię i nazwisko

Quentin Jerome Tarantino

Data i miejsce urodzenia

27 marca 1963
Knoxville

Zawód

reżyser, aktor, producent, scenarzysta

Współmałżonek

Daniella Pick (od 2018)

Odznaczenia
Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Karierę rozpoczął jako twórca scenariuszy do filmów Urodzeni mordercy i Prawdziwy romans. Sławę jako reżyser zdobył pastiszami dramatów gangsterskich (Wściekłe psy, Pulp Fiction – nagrodzony Złotą Palmą i Oscarem), charakterystycznymi ze względu na brutalność, rozbudowane dialogi i nawiązania do kultury masowej. Dalszy etap jego twórczości stanowią między innymi dramat Jackie Brown, dwuczęściowy film sensacyjny Kill Bill, komediodramat wojenny Bękarty wojny i western Django. W swoich filmach Tarantino eksponuje swą fascynację kinem, tworząc kolaże różnych stylów i gatunków.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 57. MFF w Cannes (2004) oraz na 67. MFF w Wenecji (2010).

Życiorys

edytuj

Dzieciństwo i młodość

edytuj

Urodził się 27 marca 1963 roku w Knoxville w stanie Tennessee. Jego matka, Connie Tarantino, była pielęgniarką, natomiast jego ojciec, Tony Tarantino, muzykiem[2]. Rodzice rozstali się przed jego urodzeniem, po czym jego ojczymem został Curt Zastoupil[3]. Kiedy Quentin Tarantino miał dwa lata, przeprowadził się wraz z matką i ojczymem do miasta Torrance w Kalifornii[4]. Uczęszczał do szkoły średniej w dzielnicy Harbor City w Los Angeles, jednak porzucił ją w dziewiątym roku nauki, w wieku 16 lat. Po latach wspomina, że jedynym przedmiotem, który lubił, była historia[4][5].

Po porzuceniu dalszej nauki Tarantino, zafascynowany od dzieciństwa kinem, poszukiwał różnych zajęć. W wieku 16 lat pracował jako bileter w kinie pornograficznym, po czym został wyrzucony z pracy za kłamstwo co do wieku[6]. W wieku 22 lat zatrudnił się w wypożyczalni kaset wideo w Manhattan Beach California, co pozwoliło mu na „chłonięcie” kina różnych specjalności i miało znaczący wpływ na jego dalszą karierę[6]. W owej wypożyczalni Tarantino poznał – podobnie jak on zafascynowanego filmami – Rogera Avary’ego[3].

W 1985 roku Tarantino wraz z Craigiem Hamannem, którego poznał na kursach aktorskich, zaczął kręcić na taśmie szesnastomilimetrowej amatorski film zatytułowany My Best Friend’s Birthday. Nie został on jednak ukończony z powodu pożaru materiału filmowego oraz narastających trudności w produkcji[7].

Kariera

edytuj

Początek twórczości

edytuj
 
Tarantino często pracuje z Robertem Rodriguezem

Podczas pracy w wypożyczalni Tarantino opracował scenariusze dwóch filmów: Urodzeni mordercy i Prawdziwy romans. Pierwszy z nich sprzedał Oliverowi Stone’owi, a drugi Tony’emu Scottowi. W ten sposób Tarantino zebrał pieniądze potrzebne do stworzenia własnego filmu. W 1990 roku przeniósł się wraz z Avarym do wytwórni Cinetel Productions, gdzie zdołał podsunąć producentowi Lawrence’owi Benderowi pomysł na film pod tytułem Wściekłe psy[4]. Dzięki wsparciu finansowemu zafascynowanego scenariuszem aktora Harveya Keitela budżet filmu został zwiększony z 35 000 do 1 500 000 dolarów amerykańskich (równowartość około 2 480 000 dolarów amerykańskich w 2012 roku[8]). Wściekłe psy, które zostały opublikowane w 1992 roku i traktowały o szóstce gangsterów szukających zdrajcy po problematycznym skoku na sklep jubilerski, odniosły znaczący sukces, uzyskując pozytywne recenzje krytyków za wartką, acz kameralną akcję, czarny humor i sprawność warsztatu realizatorskiego[9][10][11]. W filmie dostrzegano wpływy różnych twórców, na przykład Stanleya Kubricka, Martina Scorsese czy Sergia Leone[11]. Tarantino otrzymał nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych (FIPRESCI) na festiwalu w Toronto. Podczas pobytu w Toronto Tarantino spotkał również niezależnego reżysera, Roberta Rodrigueza, z którym miał okazję później wielokrotnie współpracować[12].

Popularność Wściekłych psów pozwoliła Tarantino na zawarcie kontraktu z wytwórnią Miramax. Nowy film jego autorstwa otrzymał budżet 8 milionów dolarów (ponad 12,5 miliona dolarów według cen z roku 2012[8]). Tematyką Pulp Fiction, do którego Tarantino pisał scenariusz wraz z Rogerem Avarym, były trzy nowele gangsterskie inspirowane powieściami brukowymi, w których wystąpili między innymi Samuel L. Jackson i John Travolta. Również ten film został entuzjastycznie przyjęty przez krytyków, którzy zwracali uwagę na niezwykle staranne dialogi, znakomitą grę aktorską oraz nowatorski sposób opowiadania[13][14]. Wpływ Pulp Fiction był doniosły, jako że film ten stanowił dzieło o całkowicie zaburzonej chronologii akcji, swobodnie mieszające różne style XX wieku i produkty kultury masowej[7]. Właśnie z tego względu jury konkursu głównego na 47. MFF w Cannes przyznało filmowi Złotą Palmę – ku oburzeniu części publiczności, która za faworyta festiwalu uznawała Trzy kolory. Czerwony w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego[7]. Dzięki Pulp Fiction Tarantino otrzymał Złoty Glob za scenariusz i siedem nominacji do Nagrody Akademii Filmowej – Oscara; walkę o miano najlepszego filmu przegrał z filmem Forrest Gump w reżyserii Roberta Zemeckisa, ale ostatecznie otrzymał wraz z Avarym statuetkę za najlepszy scenariusz oryginalny[3].

Tarantino, uznany przez krytyków po sukcesie Pulp Fiction za twórcę innowacyjnego dla branży filmowej[5], umocnił współpracę z Rodriguezem (jednocześnie tu rozeszły się jego drogi z Rogerem Avarym). Zagrał epizodyczną rolę w jego dziele Desperado (1994), natomiast w 1995 roku wraz z nim oraz dwojgiem innych twórców niezależnych, Allison Anders i Alexandre’em Rockwellem, nakręcił kooperacyjny film Cztery pokoje. Quentinowi Tarantino do reżyserii przypadła, inspirowana serialem Alfred Hitchcock przedstawia, nowela Człowiek z Hollywood. Grał on w niej zepsutego hollywoodzkiego reżysera każącemu hotelarzowi (Tim Roth) obciąć palec swojemu koledze. Nowela Tarantino, jak również i cały film, została jednak negatywnie przyjęta przez krytyków ze względu na pozbawione humoru dialogi i potraktowana jako niewypał[15][16][17]. Status gwiazdy Tarantino mocno nadwyrężył również drugoplanową rolą w filmie Włącz się do gry (1995) w reżyserii Jacka Barana[18][19], a także występem w wyreżyserowanym przez Rodrigueza i negatywnie przyjętym przez krytyków horrorze Od zmierzchu do świtu, do którego napisał scenariusz[20].

Swoją zachwianą pozycję Tarantino próbował odbudować dramatem gangsterskim Jackie Brown na podstawie powieści Elmore’a Leonarda o stewardesie, która zostaje przyłapana na przemycie pieniędzy i narkotyków przez policjantów, próbujących wymusić na niej zeznania obciążające szefa. Film ten stanowił odniesienie do tradycji kina „blaxploitation” czyli filmów klasy B, których bohaterami byli czarnoskórzy mieszkańcy Stanów Zjednoczonych[20]. Główne role zagrali w nim znana z „blaxploitation” Pam Grier, Samuel L. Jackson i Robert De Niro. Film Jackie Brown został przeważnie pozytywnie przyjęty przez krytyków; wskazywano na większą dojrzałość opowiadanej historii[21], ale też na niedoskonałość techniczną i zbyt powolną akcję[22]. Jackson za swą rolę otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora na 48. MFF w Berlinie.

Faza dojrzała

edytuj

Po Jackie Brown reżyser miał kilkuletnią przerwę od kręcenia filmów; poświęcił ją na pisanie scenariusza do dzieła osadzonego w realiach II wojny światowej. Ostatecznie jednak zdecydował się na stworzenie filmu sensacyjnego Kill Bill z Umą Thurman jako zawodową morderczynią, która po latach śpiączki budzi się z zamiarem dokonania zemsty na swoim szefie (David Carradine). Kill Bill ukazał się w dwóch częściach w 2003 i 2004 roku; pierwsza z nich, pełna brawurowej akcji, inspirowana była azjatyckim (głównie hongkońskim) kinem sensacyjnym[23]. Druga, bardziej stawiająca na dialogi, czerpała natomiast inspirację ze spaghetti westernów, głównie z dzieł Sergia Leone[24]. Film ten był chwalony za wirtuozerię i grę aktorską[23][25][26][27].

 
Quentin Tarantino i Diane Kruger podczas 82. ceremonii wręczenia Oscarów w 2010 roku

W 2005 roku Tarantino wziął udział w pracach nad filmem Sin City w reżyserii Rodrigueza oraz Franka Millera; wyreżyserował też odcinek serialu CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas[28]. W 2007 roku Tarantino ponownie podjął współpracę z Rodriguezem, owocującą dylogią filmową Grindhouse, która nawiązywała do horrorów klasy B z lat 70. XX wieku. Tarantino nakręcił pierwszą jej część, Death Proof, traktującą o kaskaderze (Kurt Russell) zabijającym swe ofiary samochodem. Death Proof poniósł klęskę finansową, mimo że stanowił wyrafinowaną parodię taniego kina oraz został pokazany z sukcesem na festiwalu w Cannes[29]. Bardziej udany okazał się komediodramat wojenny Bękarty wojny (2009) na podstawie porzuconego przedtem scenariusza Tarantino, którego bohaterami byli amerykańscy żołnierze żydowskiego pochodzenia zrzuceni do Europy z zadaniem zorganizowania zamachu na Adolfa Hitlera. Bękarty wojny również odniosły sukces jako wyrafinowana parodia kina wojennego[30][31], aczkolwiek niektórzy krytycy uznali ten film za przegadany i zbyt brutalny[32]. Odgrywający rolę oficera SS Christoph Waltz otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego.

W grudniu 2012 roku odbyła się premiera kolejnego filmu Tarantino, westernu Django, z nazwy inspirowanego filmem Sergia Corbucciego o tym samym tytule. Bohaterem Django jest czarnoskóry niewolnik (Jamie Foxx), który wraz z łowcą głów (Christoph Waltz) poszukuje swojej żony. Dzieło Tarantino zostało pozytywnie przyjęte przez prasę, która zauważała w nim naśladowanie stylistyką amerykańskich westernów z lat 50. XX wieku oraz podejmowanie problemu rasizmu[33][34][35]. Django został uhonorowany dwoma Złotymi Globami oraz dwoma Oscarami, w obu przypadkach dla Tarantino za scenariusz oraz dla Waltza za rolę drugoplanową[36][37][38].

Życie prywatne

edytuj

30 czerwca 2017 zaręczył się z izraelską piosenkarką Daniellą Pick[39]. Para pobrała się 28 listopada 2018 w Los Angeles[40]. W lutym 2020 urodził się ich syn – Leo[41].

Styl filmowy

edytuj

Zaliczany jest do twórców należących do postmodernizmu filmowego[42][43], charakteryzującego się drastyczną przemocą, deformacją rzeczywistości i licznymi nawiązaniami do kultury masowej. W filmach reżysera zawarte są komediowo i ironicznie potraktowana przemoc, ostentacyjne używanie rasistowskich wyrażeń przez niektórych bohaterów (na przykład wielokrotne użycie słowa nigger w Pulp Fiction), silnie akcentowana niezależność postaci kobiecych, a także swobodny kolaż różnych kultur i stylów[43]. Główną obsesję Tarantino stanowi fascynacja kinem i jego możliwościami kreowania własnej rzeczywistości, stąd jego filmy są pełne eskapizmu[7]. Quentin Tarantino jest scenarzystą wszystkich reżyserowanych przez siebie filmów; jedynym wyjątkiem jest Sin City: Miasto grzechu, gdzie gościnnie wyreżyserował jedną scenę.

Tarantino bierze na warsztat różnorodne filmy klasy B, wliczając w to spaghetti westerny, azjatyckie kino sensacyjne oraz niskobudżetowe horrory, zapożyczając i parodiując sceny w nich występujące (przykładowo we Wściekłych psach zawarł scenę obcinania ucha z filmu Django w reżyserii Sergia Corbucciego[44]). Również Kill Bill jest pełen nawiązań do różnorodnych filmów klasy B – od Głębokiej czerwieni Daria Argento do Gry śmierci z Bruce’em Lee[45]. Szczególne miejsce wśród jego klasyków zajmuje Sergio Leone, którego styl przenosił na kino sensacyjne (przykładem może być tu Kill Bill)[46] oraz wojenne (sceneria Bękartów wojny przypomina wioskę rodem z westernu Pewnego razu na Dzikim Zachodzie[47]). Silny wpływ na amerykańskiego reżysera wywarł również Jean-Luc Godard. W jego stylu Tarantino miesza chronologię fabularną, wydłuża akcję, prowadzi fabułę niezgodnie z oczekiwaniem widzów oraz stosuje mylące suspensy[48].

Charakterystyczne dla stylu Tarantino są również niedopowiedzenia oraz dbałość o rozbudowane dialogi i stronę estetyczną (szczególnie widoczną przy pierwszych jego filmach, które kręcił wraz z operatorem Andrzejem Sekułą)[7][43].

Odznaczenia

edytuj

Filmografia

edytuj

Na podstawie źródeł:[50][51]

Rok Tytuł Reżyser Scenarzysta Producent Aktor Rola Uwagi
1987 My Best Friend’s Birthday         Clarence Pool film krótkometrażowy
1991 Reservoir Dogs: Sundance Institute 1991 June Film Lab[52]     Mr. White film krótkometrażowy
1992 Wściekłe psy       Mr. Brown
1993 Prawdziwy romans   reż. Tony Scott
1994 Pulp Fiction       Jimmie Dimmick
Urodzeni mordercy   reż. Oliver Stone
Dwoje, czyli troje   Sid reż. Rory Kelly
Pokochać kogoś   Bartender reż. Alexandre Rockwell
1995 Cztery pokoje       Chester film nowelowy, Tarantino wyreżyserował nowelę Człowiek z Hollywood
Włącz się do gry   Johhny Destiny reż. Jack Baran
Desperado   Facet w barze reż. Robert Rodriguez
1996 Od zmierzchu do świtu     Richard Gecko reż. Robert Rodriguez
Dziewczyna nr 6   Reżyser reż. Spike Lee
1997 Jackie Brown     adaptacja powieści Elmore’a Leonarda
2000 Mały Nicky   Deacon reż. Steven Brill
2003 Kill Bill    
2004 Kill Bill II    
2005 Sin City: Miasto grzechu   jako special guest director
2006 Hostel   reż. Eli Roth
2007 Grindhouse: Death Proof         Warren
Grindhouse: Planet Terror   Gwałciciel reż. Robert Rodriguez
Sukiyaki Western Django   Ringo reż. Takashi Miike
Hostel II   reż. Eli Roth
2009 Bękarty wojny       Oskalpowany nazista /

Amerykański żołnierz

2012 Django       Pracownik kopalni
2015 Nienawistna ósemka       Narrator
2019 Pewnego razu... w Hollywood         Reżyser reklamy papierosów (głosowe cameo)

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Fellows of the American Academy of Arts and Sciences. famousfix.com. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  2. ↑ Quentin Tarantino Biography (1963-). Film Reference. [dostęp 2012-10-17]. (ang.).
  3. ↑ a b c Quentin Tarantino biography. Biography. [dostęp 2012-10-17]. (ang.).
  4. ↑ a b c Quentin Tarantino – Biography. Yahoo!. [dostęp 2012-10-17]. (ang.).
  5. ↑ a b Entertainer 3: Quentin Tarantino. Entertainment Weekly, 1994-12-30. [dostęp 2012-10-17]. (ang.).
  6. ↑ a b Quentin Tarantino on The Charlie Rose Show – Transcript. Industry Central, 1994-10-14. [dostęp 2012-10-17]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e Tadeusz Sobolewski: Dziwoląg Tarantino. Wyborcza.pl, 2009-09-10. [dostęp 2012-10-17].
  8. ↑ a b Consumer Price Index (Estimate) 1800-. The Federal Reserve Bank of Minneapolis. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-13)]. (ang.).
  9. ↑ Hal Hinson: Reservoir Dogs’ (R). Washington Post, 1992-10-24. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
  10. ↑ Owen Gleiberman: Reservoir Dogs (1992). Entertainment Weekly, 1992-10-30. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
  11. ↑ a b Todd McCarthy: Reservoir Dogs. Variety, 1993-01-26. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
  12. ↑ Maja Staniszewska. Więcej krwi, seksu i przemocy. „Gazeta Telewizyjna”, 19–25.10.2012. Agora SA. ISSN 1232-1702. 
  13. ↑ Todd McCarthy: Pulp Fiction. Variety, 1994-05-22. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
  14. ↑ Janet Maslin: Pulp Fiction (1994). The New York Times, 1994-09-23. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
  15. ↑ Emanuel Levy: Four Rooms. Variety, 1995-09-17. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  16. ↑ Jonathan Rosenbaum: Four Rooms. Chicago Reader. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  17. ↑ Hal Hinson: Four Rooms. Washington Post, 1995-12-25. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  18. ↑ Lisa Schwarzbaum: Movie Review: 'Destiny Turns On the Radio' (1995). Entertainment Weekly, 1995-05-12. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  19. ↑ Roger Ebert: Destiny Turns On The Radio. Chicago Sun-Times, 1995-04-28. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  20. ↑ a b Quentin Tarantino biography. Biography. s. 2. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  21. ↑ Roger Ebert: Jackie Brown. Chicago Sun-Times, 1997-12-24. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  22. ↑ Todd McCarthy: Jackie Brown. Variety, 1997-12-14. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  23. ↑ a b Todd McCarthy: Kill Bill Vol. 1. Variety, 2003-09-29. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  24. ↑ Todd McCarthy: Kill Bill Vol. 2. Variety, 2004-04-05. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  25. ↑ Roger Ebert: Kill Bill, Volume 1. Chicago Sun-Times, 2003-10-10. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  26. ↑ Roger Ebert: Kill Bill, Volume 2. Chicago Sun-Times, 2004-04-16. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  27. ↑ Michael O’Sullivan: Tarantino's 'Vol. 2': Moving In for the Kill. Washington Post, 2004-04-16. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  28. ↑ Quentin Tarantino biography. Biography. s. 3. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  29. ↑ Todd McCarthy: Death Proof. Variety, 2007-05-22. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  30. ↑ Roger Ebert: Inglourious Basterds. Chicago Sun-Times, 2009-08-19. [dostęp 2012-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-01)]. (ang.).
  31. ↑ Todd McCarthy: Inglourious Basterds. Variety, 2009-05-20. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  32. ↑ Manohla Dargis: Inglourious Basterds (2009). The New York Times, 2009-08-20. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
  33. ↑ Joe Morgenstern. Tarantino, Blessedly 'Unchained'. „The Wall Street Journal”, s. D8, 2012-12-28. (ang.). 
  34. ↑ A.O. Scott: The Black, the White and the Angry. The New York Times, 2012-12-24. [dostęp 2013-01-02]. (ang.).
  35. ↑ Ann Hornaday: Django Unchained. Washington Post, 2012-12-25. [dostęp 2013-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-01)]. (ang.).
  36. ↑ Marcin Pietrzyk: Szokujący werdykt Stowarzyszenia Prasy Zagranicznej. Filmweb. [dostęp 2013-01-14]. (pol.).
  37. ↑ Oscary 2013 – zwycięzcy i nominowani. Rp.pl, 2013-02-25. s. 1. [dostęp 2013-02-27].
  38. ↑ Oscary 2013 – zwycięzcy i nominowani. Rp.pl, 2013-02-25. s. 3. [dostęp 2013-02-27].
  39. ↑ Lizzie Smith: 'We are very excited!' Quentin Tarantino, 54, engaged to Israeli singer Daniella Pick, 33. dailymail.co.uk. [dostęp 2019-05-22]. (ang.).
  40. ↑ Clémence Michallon: Quentin Tarantino marries Daniella Pick in Los Angeles. independent.co.uk. [dostęp 2019-05-22]. (ang.).
  41. ↑ Quentin Tarantino becomes a father for the first time at 56. globalnews.ca. [dostęp 2020-04-19]. (ang.).
  42. ↑ Peter Weibel: The Allusive Eye. Illusion, Anti-Illusion, Allusion. Center of Art and Cinema in Karlsruhe, 2004. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).
  43. ↑ a b c Jane Mills: Catch Me If You Can: The Tarantino Legacy. Brights Lights Film, kwiecień 2002. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).
  44. ↑ Buzz McClain: Django (1966) review. AllMovie. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).
  45. ↑ Robert Grigsby Wilson: Everything Is A Remix: KILL BILL. Vimeo, 2011-02-23. [dostęp 2011-09-25]. (ang.).
  46. ↑ Konrad J. Zarębski. Bękarty wojny. „Kino”. 10 (2009). Fundacja Kino. 
  47. ↑ Paweł Mossakowski. Bękarty wojny. „Gazeta Wyborcza”. 300, s. 10, 24.12.2010. Agora SA. ISSN 0860-908X. 
  48. ↑ Mirosław Przylipiak, Jerzy Szyłak: Kino najnowsze. Kraków: Znak, 1999, s. 32–37. ISBN 83-7006-687-9.
  49. ↑ EN 2004, C'EST LE RÉALISATEUR QUENTIN TARANTINO QUI FAIT SON ENTRÉE DANS L'ORDRE DES ARTS ET DES LET.... puretrend.com. [dostęp 2014-11-26]. (fr.).
  50. ↑ Quentin Tarantino. AllMovie. [dostęp 2013-05-28]. (ang.).
  51. ↑ Quentin Tarantino Complete Filmography. TCMDB. [dostęp 2013-05-28]. (ang.).
  52. ↑ Reservoir dogs – Demo movie (Tarantino) Sundance 1991. Video games RocknRoll 2016-02-04. [dostęp 2017-02-14].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Quentin_Tarantino&oldid=74901268”