Pliocen
System | Oddział | Piętro | Wiek (mln lat) |
---|---|---|---|
Czwartorzęd | Plejstocen | Gelas | młodsze |
Neogen | Pliocen | Piacent | 2,58–3,6 |
Zankl | 3,6–5,333 | ||
Miocen | Messyn | 5,333–7,246 | |
Torton | 7,246–11,63 | ||
Serrawal | 11,63–13,82 | ||
Lang | 13,82–15,97 | ||
Burdygał | 15,97–20,44 | ||
Akwitan | 20,44–23,03 | ||
Paleogen | Oligocen | Szat | starsze |
Podział neogenu według IUGS, luty 2022 |
Pliocen (ang. Pliocene z gr. πλεῖον ‘bardziej’ i καινός ‘nowy’)
- w sensie geochronologicznym: druga epoka neogenu, trwająca około 2,7 miliona lat (od 5,33 do 2,58 mln lat temu). Pliocen jest młodszy od miocenu, a starszy od plejstocenu. Dzieli się na dwa wieki: zankl i piacent.
- w sensie chronostratygraficznym: drugi oddział neogenu, wyższy od miocenu a niższy od plejstocenu, oddziału czwartorzędu. Dzieli się na dwa piętra: zankl i piacent.
We wcześniejszych podziałach do pliocenu zaliczany był także gelas, obecnie uznawany za najmłodszy wiek/piętro plejstocenu.
Klimat i geologia
edytujPliocen charakteryzował się surowym klimatem; postępowało ochłodzenie i osuszenie. Kontynenty zbliżały się do obecnego położenia. Lądolód pokrywał Antarktydę, część Ameryki Południowej i częściowo kontynenty półkuli północnej. Morze Śródziemne odzyskało połączenie z Atlantykiem, jego poziom się podniósł. Powstał Przesmyk Panamski.
Flora i fauna
edytujDuże obszary ulegały stepowieniu, a powierzchnia lasów zmniejszała się. Rozprzestrzeniły się trawożerne kopytne. Stepy Eurazji przemierzały wielkie stada bydła, gazel, jeleni i antylop. Ameryka Północna była zasiedlona przez licznych przedstawicieli jeleni, wielbłądów, koni, mastodontów i widłorogów. Rozwijały się hipopotamowate. Zwiększyła się liczba gatunków mięsożernych. Pod koniec pliocenu drapieżnikiem szczytowym był Smilodon – tygrys szablastozębny. W Ameryce Południowej żyły szczerbaki, w tym olbrzymie Megatheria, które – jak wiele innych rodzimych gatunków – nie przetrwały postępującego ochłodzenia i inwazji gatunków z północy.
Ewolucja człowieka
edytujW pliocenie w Afryce występowały dwunożne człowiekowate z rodzajów Ardipithecus, a później Australopithecus, od których wywodzi się rodzaj ludzki.