Nukleomorf
Nukleomorf – organellum komórkowe przypominające jądro komórkowe występujące w chloroplastach niektórych glonów. Nukleomorf odkryto u dwóch grup fotosyntetyzujących protistów – Chlorarachniophyta i Cryptophyta. Zawierają jedne z najmniejszych eukariotycznych genomów (minimalnie 380 kpz, u niesklasyfikowanego gatunku chlorachniofita określanego jako CCMP621[1], u innych gatunków ok. 500-600 kpz, trzy liniowe chromosomy) z bardzo krótkimi intronami[2]. Nukleomorf wraz z organellami przypominającymi rybosomy znajduje się w przestrzeni peryplastydowej między dwiema błonami otaczającymi właściwą część chloroplastu a kolejnymi dwiema błonami oddzielającymi ją od cytoplazmy komórki[3]. Uważa się, że jest to świadectwo wtórnej endosymbiozy, która dała początek kilku liniom ewolucyjnym protistów roślinopodobnych. Dwie najbardziej wewnętrzne błony są według tej hipotezy homologiczne z błonami chloroplastów roślin, a pierwotnie – z błonami sinic, które w pierwotnej endosymbiozie dały im początek. Błona trzecia jest pozostałością błony komórkowej wtórnego endosymbionta, a czwarta pęcherzyka fagocytotycznego[1]. Mimo pewnych podobieństw najprawdopodobniej nukleomorfy (i całe chloroplasty) chlorachniofitów i kryptomonad mają odrębne pochodzenie. W przypadku chlorachniofitów endosymbiontem była zapewne pierwotna zielenica, w przypadku kryptomonad – pierwotny krasnorost[3]. Prawdopodobnie u początków tej endosymbiozy było wchłonięcie przez pierwotnego pierwotniaka pierwotnego glona. Obecnie takie układy są spotykane, a żyjące wewnątrz pierwotnie heterotroficznych organizmów glony określa się – w zależności od przynależności systematycznej – jako zoochlorelle, zooksantelle lub cyjanelle. Następnie geny endosymbionta w większości przeszły do jądra komórkowego gospodarza. Obecnie geny nukleomorfu kodują białka potrzebne niemal wyłącznie do jego replikacji i małą liczbę białek wykorzystywanych przez chloroplast[3].
Możliwe, że nukleomorfy istniały również u innych glonów, u których przypuszcza się, że zaszła wtórna (a może też trzeciorzędowa) endosymbioza (stramenopile, bruzdnice, eugleniny i in.), a linie te pochodzą od przodków spokrewnionych z chlorachniofitami lub kryptomonadami, nie ma na to jednak wystarczających dowodów[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Paul R. Gilson. Nucleomorph genomes: much ado about practically nothing. „Genome Biology”, 2001-07-30. BioMed Central Ltd. ISSN 1465-6906. (ang.).
- ↑ a b G.I. McFadden i inni. Evidence that an amoeba acquired a chloroplast by retaining part of an engulfed eukaryotic alga. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 9 (91), s. 3690–3694, 1996-07-23. (ang.).
- ↑ a b c Palmer JD., Delwiche CF. Second-hand chloroplasts and the case of the disappearing nucleus.. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 15 (93), s. 7432–7435, lipiec 1996. PMID: 8755491.