Mobilizacja – przejście sił zbrojnych państwa z etapu pokojowego na organizację stanu wojny, przekształcenie gospodarki pokojowej w gospodarkę wojenną oraz dostosowanie administracji państwowej dla potrzeb wojny[1]. Od daty rozpoczęcia mobilizacji oblicza się czas na osiągnięcie całkowitej lub częściowej gotowości do działań.

Mobilizacja w czasie I wojny światowej

Ogłaszana zazwyczaj poprzez dekret głowy państwa lub specjalną ustawę, ma na celu przygotowanie wszystkich możliwych środków materialnych i ludzi do obrony kraju, w którym jest ogłaszana. Żołnierze rezerwy przechodzą w takim wypadku do służby czynnej, a na potrzeby wojska oddawane są m.in. pojazdy, a także niektóre budynki.

Przeciwieństwem mobilizacji jest demobilizacja.

W Polsce ostatnia mobilizacja powszechna została ogłoszona 30 sierpnia 1939 przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego[2]; dzień mobilizacji wyznaczono na 31 sierpnia 1939 (zob. mobilizacja w 1939).

Rodzaje mobilizacji

edytuj
 
Obwieszczenie o mobilizacji w Polsce w 1939
  • powszechna
jednoczesne rozwinięcie całości sił zbrojnych w wypadku nagłego wybuchu wojny lub zaistnienia sytuacji wskazującej na nieuchronność wybuchu wojny[3]; decyzję o zarządzeniu mobilizacji powszechnej podejmuje Prezydent RP; decyzja przekazywana jest siłom zbrojnym w ramach systemu alarmowego oraz w formie komunikatów radiowych, telewizyjnych i prasowych dla społeczeństwa; organa administracji wojskowej i samorządowej rozplakatowują obwieszczenia o mobilizacji powszechnej[4]
  • częściowa
obejmuje część sił zbrojnych[3]; przeprowadzana jest wtedy, gdy do wykonana zadań stojących przed siłami zbrojnymi wystarcza mobilizacja jednego lub kilku związków operacyjnych (taktycznych); mobilizacja częściowa przeprowadzana jest w zasadzie w razie lokalnego zagrożenia[4]
  • skryta
mobilizacyjne rozwijanie pojedynczych jednostek wojskowych lub ich grup, rodzajów sił zbrojnych; uruchomienie mobilizacji następuje na rozkaz szefa sztabu generalnego, przekazany do dowództw sił zbrojnych przez techniczne środki łączności lub łączników. Mobilizacja skryta może nastąpić jako reakcja na narastające zagrożenie konfliktem lokalnym z określonego kierunku i ma służyć ukryciu liczby rozwijanych wojsk oraz celu ich rozwijania[4]
  • jawna
podanie do publicznej wiadomości terminu uruchomienia mobilizacji dla części sił zbrojnych, lub zarządzenia w państwie mobilizacji powszechnej uruchamianej za pomocą komunikatów podanych przez środki masowego przekazu i obwieszczeń o mobilizacji; w określonych warunkach mobilizacja jawna może być zarządzona przed wybuchem wojny jako demonstracja siły; siły zbrojne po uruchomieniu mobilizacji jawnej realizują zadania stanu pełnej gotowości bojowej[4]

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Jacek Solarz: Doktryny militarne XX wieku. s. 509.
  2. Zarządzenie Prezydenta RP z 30 sierpnia 1939 o powszechnej mobilizacji (M.P. Nr 199, poz. 482) wydane na podstawie art. 4 ustawy z 9 kwietnia 1938 o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220).
  3. a b Wojnarowski i Wojnarowska-Szprucha 2016 ↓, s. 75.
  4. a b c d Zdrodowski (red.) 2008 ↓, s. 72.

Bibliografia

edytuj