Koronka z Alençon
Koronka z Alençon (fr. Dentelle d'Alençon) – tradycyjna, francuska koronka wykonywana techniką igłową w Alençon w Dolnej Normandii, określana mianem „koronki królowych i królowej koronek”.
W 2010 roku sztuka koronkarstwa z Alençon została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[1].
Historia
edytujSztuka koronkarstwa rozwinęła się w Alençon i okolicy w XVII wieku[2].
W 1665 roku Ludwik XIV powołał do życia królewskie zakłady koronkarskie, by produkować modne koronki w stylu weneckim na terenie Francji i uniezależnić się od ich importu z Wenecji i Flandrii[3]. Jean-Baptiste Colbert, minister finansów (Kontroler Generalny Finansów) Ludwika XIV, wprowadził zakaz importu koronek[4] oraz przyznał na okres 9 lat Towarzystwu Koronek Francuskich monopol wyrobu koronek wzorowanych na koronkach weneckich[5]. Do pracy w Alençon sprowadzono na początku koronczarki z Wenecji[3], potem do odwołania edyktu nantejskiego wyrobem koronki zajmowała się ludność protestancka. W 1875 roku w mieście i jego okolicach pracowało osiem tysięcy koronczarek[4]. Koronki w Alençon wykonywano z przeznaczeniem na francuski dwór królewski[2]. Z początku koronki francuskie naśladowały koronki hiszpańskie i włoskie, lecz pod koniec XVII wieku Alençon wypracowało własną technikę wykonywania koronki igłowej i niepowtarzalny styl[2].
W 1851 roku, podczas Wielkiej Wystawy światowej w Londynie, koronkę z Alençon określono mianem „koronki królowych i królowej koronek”[2]. Popularność koronki spadła wraz z upowszechnieniem się koronek wykonywanych techniką maszynową[2].
Technika
edytujTechnika koronki igłowej z Alençon wymaga dużych zdolności manualnych i czasu – wytworzenie jednego centymetra kwadratowego wymaga średnio siedmiu godzin[2]. Koronka powstaje z jednej nitki w wyniku łączenia poszczególnych motywów cienką siateczką[6].
Praca nad każdym elementem koronki podzielona jest na dziesięć etapów[2]:
- szkicowanie podstawowego wzoru,
- zaznaczenie zarysu wzoru na pergaminie poprzez nakłuwanie,
- przeniesienie podstawowego wzoru na pergamin,
- stworzenie tła z siateczki,
- połączenie motywów i cieniowanie,
- zdobienie dekoracyjnymi elementami np. w formie śnieżynek,
- haftowanie dla nadania wypukłości partiom brzegowym,
- odcinanie koronki z pergaminu za pomocą brzytwy,
- przycinanie nitek,
- wygładzanie – prasowanie na zimno za pomocą szczypców homara.
Do XIX wieku koronczarki specjalizowały się w jednej z tych czynności, zgodnie z metodą opracowaną przez hugenotkę, Marthe La Perrière (1605–1677)[2]. W czasach współczesnych każda koronczarka specjalizuje się we wszystkich etapach powstawania koronki, po odbyciu praktyki mistrzowskiej trwającej od siedmiu do dziesięciu lat[2]. W 2010 roku było mniej niż 10 koronczarek trudniących się tym rękodziełem, większość zrzeszonych w Narodowym Warsztacie Koronek z Alençon (fr. Atelier Conservatoire de Dentelle)[2].
Przypisy
edytuj- ↑ UNESCO ICH: Craftsmanship of Alençon needle lace-making. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j UNESCO: Nomination File No. 00438 for Inscription on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage in 2010. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
- ↑ a b Mrs. Bury Palliser: A History of Lace. Sampson, Low, Son and Marston, 1869, s. 130-131. [dostęp 2012-12-24].
- ↑ a b Michelin, Michelin Travel &. Lifestyle: Normandy Green Guide Michelin 2012-2013. Michelin, 2012. ISBN 978-2-06-718264-6. [dostęp 2012-12-24].
- ↑ Inès Murat: Colbert. Warszawa: PIW, 1988, s. 233. ISBN 83-06-01476-6.
- ↑ Polski Komitet UNESCO: Wpisy 2010 – Point d’Alençon. [dostęp 2013-12-23]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj
- Musée des Beaux-arts et de la Dentelle d'Alençon: strona oficjalna. [dostęp 2013-12-23]. (fr.).