Wikipedia

Koalicja KO-PSL-PL2050-NL

sojusz polityczny w Polsce

Koalicja KO-PSL-PL2050-NL, Koalicja KO-TD-NL (popularyzowana nazwa: Koalicja 15 października) – polska koalicja rządowa Koalicji Obywatelskiej (Platforma Obywatelska, Inicjatywa Polska, Nowoczesna, Zieloni), Polski 2050, Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL i Polska 2050 w czasie wyborów współtworzyły Trzecią Drogę) i Nowej Lewicy. Umowa koalicyjna pomiędzy ugrupowaniami tworzącymi rząd została podpisana 10 listopada 2023 roku[1], zaś popierany przez koalicję trzeci rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony przez prezydenta 13 grudnia 2023 roku[2].

Koalicja 15 października
Ilustracja
Podpisanie umowy koalicyjnej przez Donalda Tuska, Władysława Kosiniaka-Kamysza, Szymona Hołownię, Włodzimierza Czarzastego i Roberta Biedronia w Senacie RP.
Państwo

 Polska

Data założenia

10 listopada 2023

Partie
członkowskie

PO, PSL, NL, Polska 2050, Nowoczesna, iPL

Ideologia polityczna

Proeuropeizm, demokracja liberalna

Grupa w Parlamencie
Europejskim

Europejska Partia Ludowa (PO, PSL), Odnówmy Europę (Polska 2050), Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (Nowa Lewica)

Obecni posłowie
242/460
[a]
Obecni senatorowie
63/100
[b]
Obecni eurodeputowani
27/53
Obecni radni wojewódzcy
291/552
[c]
Premier Donald Tusk
Członkowie trzeciego rządu Donalda Tuska
Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz
Wicepremier Krzysztof Gawkowski

Ugrupowania tworzące koalicję reprezentują szerokie spektrum poglądów – w jej skład wchodzą partie prezentujące poglądy od lewicowych po centroprawicowe[3]. Koalicja dysponuje w Sejmie X kadencji 242 mandatami, a także jest wspierana przez posła niezależnego Adama Gomołę, który w czasie wyborów parlamentarnych startował z list Trzeciej Drogi[4][5].

Historia

edytuj

Przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku część polityków ówczesnej opozycji (w tym m.in. Donald Tusk[6]) apelowała, aby Koalicja Obywatelska, Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Nowa Lewica stworzyły jedną listę do Sejmu[7]. Ostatecznie ugrupowania te wystartowały w wyborach parlamentarnych w trzech blokach – Polska 2050 i Polskie Stronnictwo Ludowe utworzyły koalicję polityczną o nazwie Trzecia Droga[8]. W wyborach do Senatu ugrupowania postępowały zgodnie z zawartym paktem senackim, w myśl którego podmioty biorące w nim udział nie wystawiały przeciwko sobie kandydatów w jednomandatowych okręgach wyborczych[9].

W wyborach parlamentarnych Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga oraz Nowa Lewica uzyskały łącznie 248 mandatów w Sejmie, zaś kandydaci paktu senackiego zdobyli 66 mandatów w Senacie[10]. Nowym marszałkiem Sejmu został Szymon Hołownia[11] (Polska 2050), a marszałkiem Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska (Platforma Obywatelska)[12].

Zarówno Prawo i Sprawiedliwość, jak i koalicja złożona z Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi oraz Lewicy przekazały prezydentowi informację o dysponowaniu niezbędną większością 231 głosów niezbędnych do uzyskania wotum zaufania[13]. Kandydatami na stanowisko Prezesa Rady Ministrów byli odpowiednio Mateusz Morawiecki (dotychczasowy premier z PiS) oraz Donald Tusk (przewodniczący Platformy Obywatelskiej, premier koalicji PO-PSL w latach 2007–2014)[14]. 6 listopada 2023 w orędziu Andrzej Duda ogłosił, że powoła na stanowisko premiera Mateusza Morawieckiego[13]. Oficjalnie desygnował go na to stanowisko 13 listopada 2023, w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu X kadencji, po wcześniejszym przyjęciu rezygnacji drugiego rządu Mateusza Morawieckiego[15]. Decyzja prezydenta spotkała się z krytyką wielu polityków, publicystów i politologów[16].

Umowa koalicyjna pomiędzy Koalicją Obywatelską, Polską 2050, Polskim Stronnictwem Ludowym i Nową Lewicą została podpisana 10 listopada 2023 roku[1]. 11 grudnia 2023 roku trzeci rząd Mateusza Morawieckiego nie uzyskał w Sejmie wotum zaufania[17]. Następnie Sejm RP wybrał Donalda Tuska na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. 12 grudnia 2023 Sejm wybrał proponowanych przez niego członków Rady Ministrów w głosowaniu łącznym. Za tą decyzją głosowało 248 posłów. Trzeci rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony przez prezydenta 13 grudnia 2023 roku[18].

Wybory samorządowe w 2024

edytuj

Przed wyborami samorządowymi w 2024 roku część polityków koalicji rządzącej (w tym m.in. Donald Tusk[19][20]) apelowała, aby Koalicja Obywatelska, Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Lewica stworzyły jedną listę na wybory samorządowe. Początkowo miały powstać dwie listy Koalicja KO-L oraz PL2050-PSL[21][22]. Ostatecznie ugrupowania te wystartowały w wyborach samorządowych w trzech blokach w takiej samej konfiguracji jak w wyborach parlamentarnych[23]. Współpraca kontynuowana była po wyborach, w których koalicja zdobyła większość w 12 sejmikach na 16 możliwych[24].

Inne nazwy koalicji

edytuj

W wygłoszonym przez siebie exposé Donald Tusk określał koalicję KO-PSL-PL2050-NL mianem koalicji 15 października[25] nawiązującą do daty zwycięskich wyborów, co stało się jej nieoficjalną nazwą, popularyzowaną przez polityków obozu rządowego oraz część mediów. Politycy Prawa i Sprawiedliwości oraz część mediów prawicowych określili koalicję mianem koalicji 13 grudnia[26][27]. Nazwa nawiązywała do daty powołania rządu przez prezydenta Andrzeja Dudę 13 grudnia 2023 oraz była aluzją do 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce 13 grudnia 1981 przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego[28]. Posłowie partii Prawo i Sprawiedliwość stosują również nazwę koalicja ośmiu gwiazdek, będącą nawiązaniem do ocenzurowanej wersji wulgarnego hasła obrażającego partię stosowanego przez wielu przeciwników PiS, popularnego w szczególności w czasie protestów Ogólnopolskiego Strajku Kobiet[29][30]. Politolog i historyk prof. Antoni Dudek nazwał koalicję mianem koalicji kordonowej mającą być w zamierzeniu jej twórców kordonem wokół partii Prawo i Sprawiedliwość, choć używał też określenia koalicja kolorowa ze względu na dużą liczbę partii politycznych tworzącą koalicję[31]. Wiadomości TVP użyły natomiast w momencie powstania trzeciego rządu Donalda Tuska określenia koalicja Tuska nawiązującego do nazwiska premiera koalicyjnego rządu Donalda Tuska[32]. Przed przejęciem władzy przez koalicję jej zwolennicy określali ją również mianem opozycji demokratycznej[33][34].

Postulaty koalicji

edytuj
 
Liderzy koalicji

Podpisana przez ugrupowania tworzące koalicję 10 listopada 2023 roku umowa koalicyjna zakłada m.in.[35][36][37][38][39]:

  • podwyżki dla sfery budżetowej, w tym nauczycieli
  • zwiększenie wydatków na służbę zdrowia
  • uproszczenie podatków
  • jawność finansów publicznych
  • przywrócenie korzystnych warunków do rozwoju działalności gospodarczej
  • odpolitycznienie spółek Skarbu Państwa
  • uzupełnienie świadczeń społecznych
  • stworzenia warunków dla istotnego przyspieszenia tempa oddawania nowych mieszkań
  • likwidację Centralnego Biura Antykorupcyjnego
  • odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy
  • przywrócenie niezależności i apolityczności prokuratury oraz apolitycznego i konstytucyjnego kształtu Krajowej Rady Sądownictwa i Sądu Najwyższego
  • odpolitycznienie, przywrócenie autonomii uczelni oraz wyższy poziom finansowania
  • zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej
  • poprawa poziomu ochrony polskich lasów, rzek i powietrza
  • większy udział samorządów w podatku PIT
  • wzmocnienie praw kobiet i unieważnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji z dnia 22 października 2020 roku
  • rozliczenie rządów Zjednoczonej Prawicy – rozliczenie osób odpowiedzialnych za usiłowanie bezprawnej zmiany ustroju państwa oraz za naruszenia konstytucji, ustaw i praworządności, a także za upartyjnienie instytucji publicznych, za sprzeniewierzenie pieniędzy publicznych i za ich bezprawne, niecelowe i niegospodarne wydatkowania oraz stworzenie komisji śledczych w obszarach wymagających szczegółowego i transparentnego zbadania
  • postawienie przed sądami i prokuraturą osób winnych przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez urzędników i innych funkcjonariuszy publicznych, a także nakłaniania do takiego działania, sprzeniewierzenia środków publicznych na cele partyjne i osobiste, nepotyzmu w instytucjach publicznych i w spółkach Skarbu Państwa oraz korupcji politycznej, w tym powoływania się na wpływy, zorganizowanego systemu siania nienawiści w mediach rządowych i w innych środkach masowej komunikacji, skierowanego przeciwko obywatelom, działaczom opozycji i organizacji pozarządowych, wykorzystywania środków i instytucji publicznych, takich jak media i spółki Skarbu Państwa, do wpływania na decyzje wyborcze społeczeństwa, fałszerstw dokumentów i fałszerstw urzędniczych.

Przedstawiciele poszczególnych partii tworzących koalicję w trzecim rządzie Donalda Tuska[40]

edytuj
Osobny artykuł: Trzeci rząd Donalda Tuska.

Koalicja Obywatelska

edytuj

Platforma Obywatelska

edytuj

Nowoczesna

edytuj

Inicjatywa Polska

edytuj

Trzecia Droga

edytuj

Polskie Stronnictwo Ludowe

edytuj

Polska 2050

edytuj

W trzecim rządzie Donalda Tuska ministrem funduszy i polityki regionalnej została Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz niebędąca członkiem partii Polska 2050 Szymona Hołowni, jednak pełniąca funkcję dyrektora Instytutu Strategie 2050 działającego przy ruchu Polska 2050[41].

Nowa Lewica

edytuj

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Bez posłów, którzy wspierają koalicję, posła Adama Gomoły, łącznie z nim – 243 posłów.
  2. ↑ Bez senatorów, którzy wspierają koalicję, Koła Senackiego Niezależni i Samorządni, łącznie z nimi – 66.
  3. ↑ Łącznie z radnymi do sejmików Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi, Lewicy i OK Samorząd.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b MLG, Umowa koalicyjna podpisana. „Idzie bezpieczna zmiana” [online], www.money.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  2. ↑ Prezydent powołał Premiera oraz Radę Ministrów [online], Prezydent.pl.
  3. ↑ Daniel Tilles, Who’s who in Poland’s new government [online], Notes From Poland, 13 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-18] (ang.).
  4. ↑ Adam Gomoła wykluczony z Polski 2050 [online], Onet.pl, 8 marca 2024 [dostęp 2024-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-08].
  5. ↑ Decyzja zarządu partii ws. Adama Gomoły, Polska 2050, 8 marca 2024 [zarchiwizowane 2024-03-08].
  6. ↑ Tusk o apelu o jedną listę opozycji: to miód na moje serce [online], www.pap.pl [dostęp 2023-12-17].
  7. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-17].
  8. ↑ Polska 2050 i PSL pójdą razem do wyborów jako „Trzecia droga” [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  9. ↑ Redakcja, Opozycja zawarła pakt senacki. Co to konkretnie oznacza? [online], www.polityka.pl, 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  10. ↑ Demokratyczna koalicja zdobyła 248 mandatów w Sejmie [online], oko.press [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  11. ↑ Biografia [online], marszalek.sejm.pl [dostęp 2023-12-17].
  12. ↑ Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałkiem Senatu RP XI kadencji, [w:] Senat.gov.pl [online].
  13. ↑ a b Prezydent wskazał, komu powierzy misję tworzenia rządu [online], Onet Wiadomości, 6 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  14. ↑ Premier hopeful emerges in Poland | Northwest Arkansas Democrat-Gazette [online], www.nwaonline.com, 25 października 2023 [dostęp 2023-12-17] (ang.).
  15. ↑ Prezydent desygnował na premiera Mateusza Morawieckiego. „Wierzę, że premier sformuje rząd i znajdzie większość” [online], www.gazetaprawna.pl, 13 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  16. ↑ Rząd Mateusza Morawieckiego zaprzysiężony. Politycy komentują [online], wnp.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  17. ↑ Telewizja Polska S.A, Prezydent przyjął dymisję rządu Mateusza Morawieckiego [online], www.tvpparlament.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  18. ↑ Rząd Donalda Tuska zaprzysiężony [online], www.rmf24.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  19. ↑ Pomysł Donalda Tuska zweryfikowany przez polityka PSL. „Bajka” [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2024-01-15].
  20. ↑ Wybory samorządowe. Ministra Kotula: wspólna lista to gwarancja sukcesu [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2024-01-04].
  21. ↑ Hołownia chce 15 proc. To cel Trzeciej Drogi w wyborach samorządowych [online], bankier.pl [dostęp 2024-03-23].
  22. ↑ Nowa Lewica do wyborów samorządowych razem z KO? Trwają rozmowy o współpracy [online], www.pap.pl [dostęp 2024-01-20].
  23. ↑ KO pójdzie do wyborów bez Lewicy. Biedroń reaguje [online], gazetaprawana [dostęp 2024-01-31].
  24. ↑ Wybory samorządowe 2024 – PKW podała wyniki. Tak podzieliła się Polska [online], bankier.pl [dostęp 2024-04-09].
  25. ↑ Koalicja 15 października przejmuje władzę. Donald Tusk przedstawił wartości i program swojego rządu [online], fakty.tvn24.pl, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-14] (pol.).
  26. ↑ Koalicja 13 grudnia? Fala komentarzy po zaprzysiężeniu [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  27. ↑ Nie będzie wielkiego mitu „Koalicji 15 Października” [online], wpolityce.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  28. ↑ Andrzej Duda i totalna kohabitacja. Czy Donald Tusk zostanie premierem 13 grudnia? [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  29. ↑ Koalicja ośmiu gwiazdek podpisała pakt. Kosiniak-Kamysz znowu został ograny przez Tuska, a wyborcy pozbawieni obietnic [online], wpolityce.pl [dostęp 2024-02-03].
  30. ↑ Co oznacza 8 gwiazdek, ***** ***? Finisz kampanii wyborczej [online], radiozet.pl [dostęp 2024-02-03].
  31. ↑ MMIK, „Kordonowa koalicja” Tuska się nie rozpadnie. Dlaczego? Prof. Dudek wyjaśnił [online], wiadomosci.wp.pl, 24 października 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  32. ↑ „Wiadomości” TVP uderzają w nowy rząd. „Koalicja Tuska prze do przejęcia mediów” [online], Onet Kultura, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  33. ↑ Opozycja demokratyczna zapowiada kolejne spotkanie ws. utworzenia nowego rządu [online], forsal.pl, 28 października 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  34. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-18].
  35. ↑ Pełna treść umowy koalicyjnej [DOKUMENT] [online], www.gazetaprawna.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  36. ↑ Robert Kędzierski, Umowa koalicyjna podpisana. Najważniejsze założenia punkt po punkcie [online], www.money.pl, 11 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  37. ↑ Jacek Misztal, Co zawiera umowa koalicyjna? CBA do likwidacji, więcej mieszkań i kwestia atomu [online], Bankier.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  38. ↑ Umowa koalicyjna podpisana. Co zawiera dokument? [online], www.gazetaprawna.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  39. ↑ Co zawiera umowa koalicyjna? Główne założenia [online], Demagog [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  40. ↑ Druk nr 96 Przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów wniosek w sprawie wyboru członków Rady Ministrów [online].
  41. ↑ O nas – Instytut Strategie 2050 [online], web.archive.org, 12 maja 2022 [dostęp 2023-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-12].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Koalicja_KO-PSL-PL2050-NL&oldid=75541214”