Jacinda Ardern

nowozelandzka polityk, premier Nowej Zelandii

Jacinda Kate Laurell Ardern[1] (wym. əˈsɪndə ˈɑːrdɜːrn; ur. 26 lipca 1980 w Hamilton[2]) – nowozelandzka polityczka, od 26 października 2017 do 25 stycznia 2023 roku premier Nowej Zelandii[3][4].

Jacinda Ardern
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1980
Hamilton

Premier Nowej Zelandii
Okres

od 26 października 2017
do 25 stycznia 2023

Przynależność polityczna

Partia Pracy

Poprzednik

Bill English

Następca

Chris Hipkins

Życiorys

edytuj

Urodziła się w mormońskiej rodzinie jako młodsza z dwóch córek[5]. Jej ojciec był z zawodu policjantem[6], a matka pracownicą szkolnej stołówki[5]. Dzieciństwo spędziła na wsi[2]. Uczyła się w Morrinsville College[2], gdzie udzielała się w szkolnym samorządzie i uczniowskiej gazetce[5], po czym ukończyła studia na Uniwersytecie Waikato w 2001 i rozpoczęła pracę w biurze premier Helen Clark[2]. W czasie studiów została agnostyczką. Polityką zainteresowała się za sprawą ciotki Marie Ardern, działaczki Partii Pracy. W następnych latach wyjechała za granicę, gdzie m.in. była w Nowym Jorku wolontariuszką w kuchni dla bezdomnych[5], pracowała również jako doradczyni brytyjskiego premiera Tony’ego Blaira[1].

W 2008 została wybrana do nowozelandzkiego parlamentu[6]. 1 marca 2017 została wiceprzewodniczącą Nowozelandzkiej Partii Pracy po rezygnacji Andrew Little’a, a 1 sierpnia 2017 objęła kierownictwo partii[3][7]. Objęła partię po trzech kadencjach w opozycji. W swojej kampanii skupiła się na nierównościach społecznych tj. budownictwie socjalnym, ograniczeniu ubóstwa dzieci, transformacji energetycznej, podniesienia płacy minimalnej, zwiększeniu nakładów na opiekę zdrowotną i bezpłatnych studiach. W wyborach parlamentarnych jej partia uzyskała 36,89%, co stanowiło drugi wynik[3]. Partia Pracy zdecydowała się na utworzenie koalicyjnego rządu[5], a Ardern 23 września 2017 objęła urząd premier Nowej Zelandii[3][8]. Została zaprzysiężona 26 października 2017[7], będąc najmłodszą od 1856 osobą pełniącą tę funkcję[8].

Wkrótce po objęciu urzędu zakazała poszukiwań ropy i gazu na morzach terytorialnych Nowej Zelandii, podniosła płace minimalne o 5%, zaczęła obniżać opłaty za studia, wprowadziła płatny urlop dla ofiar przemocy domowej i wydłużyła urlop rodzicielski dla kobiet[5].

21 czerwca 2018 urodziła w szpitalu w Auckland córkę, której wraz z partnerem nadali imiona: irlandzkie Neve (wywodzące się od słowa jasna) oraz maoryskie Te Aroha (oznaczające miłość)[9]. Została drugą kobietą na świecie, która urodziła dziecko w trakcie sprawowania urzędu premiera (po pakistańskiej premier Benazir Bhutto). Po narodzinach dziecka wzięła sześciotygodniowy urlop macierzyński, w czasie którego obowiązki premiera wykonywał wicepremier Winston Peters[10]. Trzymiesięczne dziecko towarzyszyło jej we wrześniu podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ[11].

Partnerem Jacindy Ardern jest Clarke Gayford, autor telewizyjnego programu wędkarskiego[10].

19 stycznia 2023 ogłosiła swoją rezygnację ze stanowiska premier Nowej Zelandii oraz przewodniczącej Partii Pracy[12], do której doszło sześć dni później[13]. Na obu stanowiskach zastąpił ją Chris Hipkins[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Jacinda Ardern, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-15] (ang.).
  2. a b c d Rt Hon Jacinda Ardern. labour.org.nz. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
  3. a b c d Przemysław Żukiewicz, Koalicje w systemie politycznym Nowej Zelandii : od klasycznych do sieciowych porozumień, Wrocław: Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020, ISBN 978-83-960216-1-8, OCLC 1242411881 [dostęp 2021-03-31], Cytat: "[...] obserwowany od objęcia funkcji premierki przez Jacindę Ardern [...]".
  4. a b Jessie Yeung: Jacinda Ardern bids emotional farewell as Chris Hipkins becomes New Zealand prime minister. CNN, 2023-01-24. [dostęp 2023-02-03]. (ang.).
  5. a b c d e f Iwona Dominik, Jacinda Ardern: Kim jest kobieta, która rządzi Nową Zelandią po najkrwawszym w historii ataku terrorystycznym [online], wysokieobcasy.pl, 19 marca 2019 [dostęp 2019-03-20] (pol.).
  6. a b Who is Jacinda Ardern? Meet New Zealand's new PM. sbs.com.au. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
  7. a b Jacinda Ardern, New Zealand's 37-Year-Old Leader, Rolls Up Her Sleeves. time.com. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
  8. a b Jacinda przekracza próg. Polityka. [dostęp 2018-12-01]. (pol.).
  9. Naaman Zhou, Charles Anderson: Neve Te Aroha: New Zealand PM Jacinda Ardern reveals name of baby daughter. 24 czerwca 2018. [dostęp 2020-12-18].
  10. a b Jacinda Ardern baby: New Zealand PM gives birth to girl. BBC News. [dostęp 2018-06-21].
  11. Premier Nowej Zelandii Jacinda Ardern zabrała na obrady ONZ swoją 3-miesięczną córeczkę. Wirtualna Polska. [dostęp 2018-09-26].
  12. Jacinda Ardern resigns as prime minister of New Zealand [online], the Guardian, 19 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-19] (ang.).
  13. Jacinda Ardern’s final day as Prime Minister: Labour’s guard of honour as she departs Parliament. New Zealand Herald, 2023-01-25. [dostęp 2023-02-03]. (ang.).

Bibliografia

edytuj