Wikipedia

Góra Zborów

wzniesienie w województwie śląskim

Góra Zborów[2][3][4] lub Góra Berkowa[1] – skaliste wzgórze w obrębie wsi Kroczyce w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce[1]. Pod względem geograficznym znajduje się na Wyżynie Mirowsko-Olsztyńskiej, będącej częścią Wyżyny Częstochowskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[5]. Znajduje się na nim rezerwat przyrody Góra Zborów. Z drogi wojewódzkiej nr 792 doskonale widoczne są szczytowe partie skał na wzgórzu. Góra Zborów sąsiaduje z położonym bardziej na północ Kołoczkiem. Obydwa te wzgórza wchodzą w skład długiego na ponad 3 km pasma Skał Kroczyckich[2] i należą do specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Kroczycka[6].

Góra Zborów
Ilustracja
Widok na Górę Zborów od południa
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Położenie

Kroczyce

Pasmo

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska

Wysokość

467[1] m n.p.m.

Położenie na mapie gminy Kroczyce
Mapa konturowa gminy Kroczyce, po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Zborów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Zborów”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Zborów”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, blisko centrum na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Zborów”
Ziemia50°34′21,7″N 19°31′49,1″E/50,572694 19,530306
Multimedia w Wikimedia Commons

Nazwa Góra Zborów pochodzi od tego, że według legendy zbierały się na niej okoliczne czarownice przed odleceniem na miotłach na sabat czarownic, na Łysą Górę w Górach Świętokrzyskich[7]. Na jej szczycie znajduje się Skała ze Słupem, na której podczas okupacji hitlerowskiej zamontowano betonowy słup będący punktem triangulacyjnym[8].

Bezleśny wierzchołek wzgórza jest znakomitym punktem widokowym – najwyższym wzniesieniem w byłym województwie częstochowskim – 467,5 m n.p.m.[4] Procesy krasowe ukształtowały liczne wapienne ostańce, jaskinie i leje krasowe. Na terenie rezerwatu znajduje się także zamknięty obecnie kamieniołom, w którym pracowali przymusowi robotnicy III Rzeszy. Teren rezerwatu był miejscem potyczek pomiędzy niemiecką żandarmerią a oddziałami Armii Ludowej oraz Batalionów Chłopskich[8].

Skały i jaskinie

edytuj

Góra Zborów jest jednym z ważniejszych rejonów wspinaczkowych. W jej partiach wierzchołkowych (w większości) i na zboczach znajdują się skałki o wysokości do 30 metrów, ściany, których pokryte są gęstą siatką dróg wspinaczkowych. Wspinacze nadali im własne nazwy: Są to skały: Biała Baszta, Turnia Blocheńska, Chomicza Skała, Dolna Baszta, Dolny Wielbłąd, Dwoista Baszta, Dziurawy Blok, Dziurki, Długa Grań, Koguty, Krucze Skały, Kruk, Minogi, Młynarze (Młynarz, Czujnik, Świnka, Zajączek, Wielki Młynarz i Złomiska), Rygiel, Sadek, Sfinks, Skała Gąsieckiego, Skała z Sosną, Skała z Blokiem, Skała z Mysim Trawersem, Skrzat, Sówka, Turnia nad Kaskadami, Ukryta Turnia, Wielbłąd[3]. Po utworzeniu rezerwatu przyrody wspinaczka dozwolona jest na określonych zasadach. m.in. nie wolno wchodzić na szczyty skał i chodzić po nich[9], odbywa się bowiem na nich rekultywacja muraw kserotermicznych[8].

W zachodniej części rezerwatu, u podnóży Góry Zborów znajduje się Jaskinia Głęboka – jedyna w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej jaskinia udostępniona do turystycznego zwiedzania[8]. Oprócz niej w skałach Góry Zborów jest jeszcze wiele innych jaskiń i schronisk: Fazowa Dziura, Kozi Dół, Lej Szpatowców, Schronisko Kazamar w Cyrku, Schronisko pod Białą Basztą, Schroniska pod Ryglem, Schronisko Podszczytowe, Schronisko Sadek, Schronisko Skośne, Schronisko w Lewych Kaskadach, Schronisko w Skale Gąsieckiego, Schronisko za Kciukiem, Szczelina w Ryglu, Wielki Kanion[10].

Turystyka

edytuj

Przy drodze nr 792 znajduje się parking, budynki Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury i kasa biletowa, w której kupuje się bilety wstępu do rezerwatu i do Jaskini Głębokiej. Wejście do rezerwatu i Góra Zborów znajduje się po drugiej stronie szosy. Zaraz za wejściem jest lapidarium z kolekcją różnych rodzajów wapieni występujących na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[11]. Przez rezerwat przebiegają dwa szlaki turystyczne i ścieżka przyrodnicza „Rezerwat Góra Zborów”[2].

  Szlak Orlich Gniazd: Góra Janowskiego – Podzamcze – Karlin – Żerkowice – Morsko – Góra Zborów – Zdów-Młyny – Bobolice – Mirów – Niegowa.
  Szlak Rzędkowicki: Mrzygłód – Myszków – Góra Włodowska – Rzędkowickie Skały – Góra Zborów (parking u stóp góry)

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Geoportal. Mapa tlotnicza [online] [dostęp 2019-12-05].
  2. ↑ a b c Mapa. Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000, Warszawa: ExpressMap, 2015, ISBN 978-83-88112-71-3.
  3. ↑ a b Grzegorz Rettinger, Jura Północna. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2017, ISBN 978-83-947825-0-4.
  4. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2022-06-21].
  5. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2, OCLC 830133845.
  6. ↑ Obszar Natura 2000 Ostoja Kroczycka, [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2018-06-05].
  7. ↑ Góra Zborów – jurajskie siostrzyce lecą na Łysicę – Podróże małe i duże – LIBERTAS.PL [online], www.libertas.pl [dostęp 2019-06-05].
  8. ↑ a b c d Na podstawie tablic informacyjnych zamontowanych na obszarze rezerwatu.
  9. ↑ Wspinanie na Górze Zborów ograniczone, ale tylko trochę [online] [dostęp 2019-12-05].
  10. ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny [dostęp 2019-12-04].
  11. ↑ Jura Krakowsko-Częstochowska. Informator turystyczny, Ogrodzieniec: Związek Gmin Jurajskich, 2018, ISBN 978-83-947430-8-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Góra_Zborów&oldid=68153450”