Broniszewo (powiat koniński)
Broniszewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Wierzbinek[6], na prawym brzegu Kanału Ślesińskiego i przed ujściem Noteci do Gopła[2][7]. Przysiółkiem wsi jest Wywoźna.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
84 – 94[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
110[3] |
| Strefa numeracyjna |
63 |
| Kod pocztowy |
62-619[4] |
| Tablice rejestracyjne |
PKN |
| SIMC |
0299074[5] |
Położenie na mapie gminy Wierzbinek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu konińskiego  | |
 52°27′51″N 18°24′00″E/52,464167 18,400000[1]
| |
Etymologia nazwy wsi wywodzi się od imienia własnego Bronisz. Wedle dokumentów historycznych: w 1325 zapisywana była jako Bronisow; od 1425 jako Bronishewo, od 1880 w obecnym brzmieniu[8].
Miejscowość zajmuje powierzchnię 2,27 ha i zamieszkiwana jest przez 115 mieszkańców, w tym 58 mężczyzn i 57 kobiet (według danych zebranych w Narodowym Spisie Powszechnym z 2011)[9].
Źródło: GUS[9]
Historia
edytujNa placu szkoły podstawowej w Broniszewie w czasie plantowania moreny czołowej znaleziono wiele garnków glinianych z popiołami ludzkimi, zapewne pochodzenia kultury łużyckiej.
Na początku XIV w. w Broniszewie erygowana była parafia[7]. W XVI wieku właścicielami wsi byli Sokołowscy z Warzymowa. Na miejscowym cmentarzu pochowany jest Józef Wichliński, który poległ 21 lutego 1863 w powstaniu styczniowym oraz upamiętnienie rozbicia oddziału Ludwika Mierosławskiego i Kazimierza Mielęckiego w tym dniu[10]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego.
Zabytki
edytujW rejestrze zabytków wpisany jest zespół kościoła par. pw. św. Benona, w którego skład wchodzą[11]:
- kościół św. Benona w stylu gotyckim wybudowany w latach 1900-04;
- cmentarz kościelny;
- ogrodzenie murowane z bramą z roku 1955[7].
W gminnej ewidencji zabytków znajdują się następujące obiekty[7]:
- murowana organistówka z 1 poł. XX w.;
- zespół plebanii, w tym:
- murowana obora z 1 poł. XX w.,
- murowana stodoła z 1 poł. XX w.,
- cmentarz katolicki z początku XX w.;
- zagroda nr 36:
- gliniany dom z 1898 r.,
- gliniana obora z końca XIX w.,
- gliniana stodoła z końca XIX w.
Wystrój kościoła jest wpisany do rejestru zabytków ruchomych[7].
Gospodarka
edytujWieś posiada typowo rolniczy charakter, większość mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa, na terenie miejscowości funkcjonuje 35 gospodarstw rolnych zajmujących łącznie 195 ha gruntów rolnych. W okolicach wsi występują gleby należące do kompleksu żytniego bardzo dobrego oraz kompleksu żytniego dobrego[10]. Średnia wielkość gospodarstwa Broniszewo wynosi 5,57 ha, co świadczy o znacznym rozdrobnieniu gospodarstw. Większą część upraw stanowią zboża (żyto, pszenżyto, jęczmień, mieszanki zbożowe) oraz łąki i pastwiska.
Na terenie miejscowości brak jest większych zakładów pracy, działalność gospodarcza ogranicza się do handlu oraz drobnej działalności usługowej. Część mieszkańców miejscowości pracuje w KWB Konin (obecnie na terenie gminy Wierzbinek została uruchomiona odkrywka Tomisławice) oraz w zespole elektrowni PAK.
Wieś nie posiada żadnego połączenia autobusowego ani kolejowego, najbliższe przystanki znajdują się w Kalinie oraz Przewozie (około 3 km od Broniszewa).
Oświata
edytujW Broniszewie do 2001 roku funkcjonowała szkoła podstawowa, obecnie uczniowie dowożeni są do Zespołu Gimnazjalno – Szkolnego w Morzyczynie (około 5 km), a budynek po szkole został sprzedany prywatnemu inwestorowi z przeznaczeniem na działalność gospodarczą. Szkoła znana była już w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Pierwotnie umieszczona była w budynku parafialnym, w pobliżu kościoła i była to filia szkoły z Przewozu. Nazywano ją szkołą początkową. W roku 1971 umieszczono ją w budynku wzniesionym na gruntach Wywoźni, na splantowanej morenie czołowej, a obok na działce parafialnej i Lucjana Walczaka – dom nauczyciela. W 1988/9 uczyło się 53 dzieci w siedmiu izbach lekcyjnych. Zatrudnionych było 12 pracowników, stanowisko dyrektora piastował Marian Patyk.
Straż pożarna
edytujW Broniszewie funkcjonuje jednostka OSP[12], którą powołano w roku 1917 w Ruszkowie. W okresie dwudziestolecia międzywojennego dorobiła się orkiestry, sztandaru i samochodu bojowego, rozpoczęto budowę remizy, na granicy Kalina – Noć. Budowę tę rozebrali Niemcy w czasie wojny. Po wojnie remizę zbudowano w Broniszewie. W roku 1982 jednostce przekazano nowy sztandar.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10335
- ↑ a b Broniszewo na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Geodeta Kraju. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 91 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Przeglądanie TERYT >> identyfikatory miejscowości. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 157, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ a b c d e Gminny Program Opieki Nad Zabytkami na lata 2008-2011 dla Gminy Wierzbinek. Urząd Gminy w Wierzbinku. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. 1: A-B. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1996, s. 352. ISBN 83-85579-34-6. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ a b woj. wielkopolskie >> pow. koniński >> gmina Wierzbinek. Wszystkie dane dla miejscowości Broniszewo. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ a b Agnieszka Lewandowska: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Wierzbinek. BIP Urzędu Gminy Wierzbinek, czerwiec 2004. s. 15, 45. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, stan na 31 grudnia 2012 r.. s. 80. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ Wykaz jednostek OSP z terenu Gminy Wierzbinek. BIP Urzędu Gminy w Wierzbinku. [dostęp 2014-10-03].