Antypody

Antypody (gr. αντίποδες (antipodes) – „naprzeciw stopy”) – punkt na powierzchni Ziemi, który w stosunku do określonego punktu jest położony dokładnie po drugiej stronie planety^[1], tj. na drugim końcu jej średnicy. Potocznie termin ten używany jest w szerszym znaczeniu i używany jest w stosunku do wszystkich obszarów na półkuli południowej.

Mapa antypodów z perspektywy ogólnoświatowej.

Termin ten pojawił się u Platona w dialogu Timajos 63a:

Gdyby nawet była w środku wszechświata jakaś bryła zrównoważona, nie ruszyłaby się w żadnym kierunku ku obwodowi, dlatego że naokoło niej ze wszystkich stron wszystko jest podobne. A gdyby nawet ktoś obiegał naokoło niej po kole, to często by zajmował pozycje przeciwne, jak antypodowie, i tę samą część wszechświata nazywałby raz górą, raz dołem. Bo całość, jak mówimy w tej chwili, przecież jest kulista, więc nikt rozumny nie powie, że pewne jej miejsce to dół, a inne góra. (tłum. Władysław Witwicki)

Przez analogię termin antypody jest stosowany również do innych planet.

Wzór i przykłady

Aby ustalić gdzie znajdują się antypody danego miejsca należy najpierw znać jego współrzędne geograficzne. Antypody mają szerokość geograficzną o tej samej wartości liczbowej, ale przeciwnej półkuli (północna – południowa). Z kolei długość geograficzna antypodów ma wartość liczbową dopełniającą do 180°, również przeciwnej półkuli (wschodnia – zachodnia). Np. antypody Krakowa (50°N, 20°E), znajdują się w punkcie o współrzędnych geograficznych 50°S, 160°W – na Oceanie Spokojnym ok. 1400 km na wschód od najbliższego lądu – wyspy Rangatira/South East Island w archipelagu Wysp Chatham.

Terytorium	Antypody
Afryka	Ocean Spokojny – rejon środkowy
Argentyna	Wschodnie Chiny, Wschodnia Mongolia, Rosja (Buriacja, Obwód zabajkalski)
Azja	Ocean Spokojny południowo-wschodni i południowy Atlantyk
Australia	środkowy Ocean Atlantycki
Antarktyda	Arktyka – Grenlandia, Stany Zjednoczone (Alaska-północne wybrzeża), Kanada (Nunavut), Norwegia (Svalbard), Rosja (Nowa Ziemia), (Ziemia Północna), (Ziemia Franciszka Józefa), (Tajmyr)
Boliwia	Morze Południowochińskie, północne Filipiny
Brazylia (stany: Amazonas, Mato Grosso i Pará)	Filipiny
Chile	Wschodnie Chiny, Wschodnia Mongolia, Rosja (Buriacja, Obwód zabajkalski)
Wyspa Wielkanocna (terytorium Chile) -	Indie
Kolumbia	Indonezja
Ekwador	Indonezja (Sumatra)
Hiszpania,	Nowa Zelandia
Stany Zjednoczone	Ocean Indyjski, Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne, (Wyspa Świętego Pawła; Wyspa Amsterdam)
Kanada	Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne
Europa	południowy Ocean Spokojny
Madryt	Weber (Nowa Zelandia)
północna Francja (rejon Cherbourga)	Wyspy Antypodów
Meksyk	południowy Ocean Indyjski
Falklandy (brytyjskie terytorium zamorskie)	północna Mandżuria (Chiny)
Peru	Indochiny
Paragwaj	Tajwan
Biegun Północny	Biegun Południowy
Portugalia	Nowa Zelandia
Dominikana	Ocean Indyjski w pobliżu północno-wschodniego wybrzeża Australii
Hawaje	Botswana
Tajwan (historyczna nazwa Formoza)	Argentyna – prowincja Formosa; Paragwaj
Wenezuela	Indonezja

Mapa antypodów – z perspektywy półkuli wschodniej. Kolorem żółtym i błękitnym zaznaczone są antypody lądów na morzach i oceanach (i odwrotnie), zaś pomarańczowym antypody lądów na lądach (jedynie ok. 4% lądów ma swoje lądowe antypody)