Alnico
Alnico (Alniko, Alni) jest akronimem odnoszącym się do rodziny stopów bądź spieków żelaznych, które oprócz żelaza zawierają głównie glin (Al), nikiel (Ni) i kobalt (Co) – stąd też nazwa Al-Ni-Co. Stopy te zawierają czasami również miedź i tytan[1]. Stopy alnico są ferromagnetykami, z wysoką koercją (odpornością na rozmagnesowanie), stąd też wykorzystywane są do produkcji trwałych magnesów. Rozwój stopów alnico rozpoczął się w Japonii, w 1931, kiedy T.Mishima odkrył, że stop żelaza, niklu i aluminium ma koercję 400 erstedów (Oe; 32 kA/m), dwukrotnie więcej niż najmocniejsze magnesy stalowe w tamtych czasach[2]. Przed opracowaniem magnesów zawierających pierwiastki ziem rzadkich (np. magnesy neodymowe) były one najmocniejszymi spośród istniejących typów magnesów.
Typowy skład stopów alnico to 8–12% Al, 15–26% Ni, 5–24% Co, do 6% Cu, do 1% Ti, uzupełnione do 100% Fe.
Zastosowanie
edytujMagnesy alnico są szeroko używane w zastosowaniach przemysłowych i konsumenckich, gdzie wymagany jest mocny magnes trwały; przykładami są silniki elektryczne, przetworniki gitarowe, mikrofony, czujniki, magnetrony, magnesy żołądkowe dla bydła. W wielu zastosowaniach zostają systematycznie zastępowane przez silniejsze magnesy z pierwiastków ziem rzadkich.
Gatunki
edytujRozróżnianych jest łącznie 29 gatunków alnico (17 gatunków stopów odlewniczych, 10 gatunków spiekanych, 2 gatunki wiązane). Stopy występują pod nazwami handlowymi takimi jak Alnico, Columax, Alcomax 3SC, Alni, Hycomax, Ticonal[3]. Powszechnie stosowane gatunki noszą nazwy takie jak: Alnico 5, Alnico 8, Alnico 9, Alnico 5DG, Alnico5-7, Alnico8HC, Alnico 6, Alnico 2, Alnico3, Alnico 500, Alnico 400, Alnico 600 i Alnico 700[3]. Odmiany alnico są rozróżniane na podstawie sposobu produkcji; odlew (C, cast), spiek (S, sintered), wiązanie (B, bonded), budowy (anizotropowa (A, anisotropic), izotropowa (I, isotropic) oraz maksymalnej energii magnetycznej (BHmax; do 80 kJ/m3). Przykładami oznaczeń odmian dla gatunku alnico 8 są: Alnico8_ACA40, Alnico8_ASA38, Alnico8_ICA18, Alnico8_ISA20, Alnico_BA8 Najpowszechniej używanym stopem alnico jest alnico 5. W przypadku alnico 5 rozróżniane są 4 odmiany odlewnicze (ACA - Anisotropic Cast Alnico; ACA34, ACA37, ACA40, ACA44) oraz jedna spiekana (ASA - Anisotropic Sintered Alnico; ASA34)[3].
Przypisy
edytuj- ↑ alnico, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-04-02].
- ↑ B. D. Cullity, C. D. Graham: Introduction to Magnetic Materials. Wyd. 2. Wiley, 2008, s. 485. ISBN 978-0-471-47741-9. (ang.).
- ↑ a b c e-Magnets UK: Alnico Magnets: An Introduction to Alnico Magnets. [dostęp 2014-09-07]. (ang.).