Wikipedia

Adam Kropiński

Oficer Wojska Polskiego, pilot, kawaler Virtuti Militari

Adam Bolesław Kropiński (ur. 11 października 1900 w Przemyślu, zm. 2 marca 1982 w Vancouver) – podpułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-ukraińskiej, wojny polsko-bolszewickiej oraz II wojny światowej. Dowódca dywizjonu 300, kawaler Virtuti Militari[1].

Adam Kropiński
Ilustracja
podpułkownik dypl. pilot podpułkownik dypl. pilot
Pełne imię i nazwisko

Adam Bolesław Kropiński

Data i miejsce urodzenia

11 października 1900
Przemyśl

Data i miejsce śmierci

2 marca 1982
Vancouver

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

3 pułk artylerii ciężkiej
1 Przemyski pułk artylerii ciężkiej
3 pułk artylerii konnej
3 pułk lotniczy
dywizjon 300

Stanowiska

dowódca eskadry, dowódca dywizjonu

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-ukraińska,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Waleczności Armii gen. Bułak-Bałachowicza Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Lotniczy (trzykrotnie) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania) Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Lotniczych Załóg w Europie z klamrą (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania) Krzyż Kombatanta-Ochotnika do 1918 (Francja) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Odznaka pamiątkowa „Orlęta” Gwiazda Przemyśla
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Syn Bolesława i Anieli Marii z domu Bambach, miał troje rodzeństwa. Uczył się w Przemyślu, od 1907 r. w Szkole Ludowej im. św. Jana Kantego[2], a od 1911 r. uczęszczał do II Gimnazjum Klasycznego[3]. Od 1916 r. był członkiem I Drużyny Harcerskiej im. gen. Dezyderego Chłapowskiego i Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. W 1918 r. został powołany do odbycia służby w armii austro-węgierskiej, dostał przydział do 3. pułku artylerii ciężkiej w Budapeszcie. Odbył szkolenie w Szkole Oficerów Rezerwy w Hajmáskér, ale już 9 listopada zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim, wziął udział w walkach o Przemyśl. Został przydzielony do 1. Przemyskiego pułku artylerii ciężkiej, w jego składzie walczył w rejonie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. Wziął udział w walkach tej jednostki podczas wojny polsko-bolszewickiej[4]. Po zakończeniu walk pozostał w Wojsku Polskim. Ukończył kurs dla młodszych oficerów w Centrum Wyszkolenia Artylerii nr 2, otrzymał przydział do 3. Pułku Artylerii Ciężkiej. W 1923 r. otrzymał przydział do 3. dywizjonu artylerii konnej w Wilnie na stanowisko oficera baterii[5][6].

Zgłosił do służby w lotnictwie i od 12 kwietnia do 1 listopada 1926 r. przechodził szkolenie pilotażowe w 3. pułku lotniczym[7]. Po szkoleniu pozostał w pułku, przez krótki okres pełnił funkcję dowódcy 32. eskadry liniowej[8]. 31 stycznia 1931 r. objął stanowisko dowódcy 31. eskadry liniowej. Zdał je w listopadzie kpt. Mateuszowi Iżyckiemu[9]. 10 maja 1932 r. na lotnisku Lublinek uruchomiony został stały obóz szkoleniowy pilotażu silnikowego dla kandydatów z Przysposobienia Wojskowego Lotniczego, jego komendantem został Kropiński[10][11].

 
Janusz Mościcki i Adam Kropiński podczas Rajdu Bałkańskiego w kwietniu 1935 r.

Zainteresował się lotnictwem sportowym i brał udział w imprezach lotniczych jako reprezentant Aeroklubu Poznańskiego. Pełnił również funkcję oficera łącznikowego przy tym Aeroklubie[12]. W kwietniu 1933 r. na samolocie PZL.19 (SP-AHH), w załodze z Januszem Mościckim, wziął udział w Rajdzie Bałkańskim[13]. W maju wziął udział w 2. Międzynarodowym Meetingu Lotniczym w Warszawie. W konkurencji lotu na orientację zajął pierwszej miejsce[14]. Dwa tygodnie później, w załodze z Januszem Mościckim i na samolocie RWD-4, wziął udział w 1. Locie Północno-Zachodniej Polski. Ich samolot pierwszego dnia miał awarię silnika[15], ale ostatecznie zajęli pierwsze miejsce z wynikiem 483 punktów[16]. 10 listopada, podczas tymczasowej Rady Naczelnej Aeroklubu RP został wybrany na członka komisji mającej opracować regulamin Rady oraz Regulamin Sportowy Aeroklubu[17]. 21 maja 1934 r. wziął udział w zlocie gwiaździstym do Łodzi, który odbył się w związku z dniem Legionów[18][19].

W kwietniu 1934 r. został skierowany na kurs dla instruktorów pilotażu w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu, a następnie odbył tam wyższy kurs pilotażu. 19 kwietnia 1935 r. objął stanowisko dowódcy 32. eskadry liniowej[20]. Kolejną jego pasją sportową stało się narciarstwo. W 1934 r. przebywał na obozie narciarskim w Worochocie, w następnym roku jeździł w Tatrach. Na kolejnych obozach pełnił już funkcję instruktora narciarstwa[21].

3 listopada 1936 r. został skierowany na kurs w Wyższej Szkole Lotniczej, szkolenie ukończył 3 listopada 1937 r. i został przydzielony do Dowództwa 3. Grupy Lotniczej na stanowisko oficera sztabu[22]. 18 sierpnia 1938 r. został mianowany dowódcą dywizjonu szkolnego w 2. pułku lotniczym, od października był przydzielony do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk”. Następnie do czerwca 1939 r. był członkiem sztabu 3. Grupy Lotniczej „Kraków”. W czasie wojny obronnej był przydzielony do Bazy Lotniczej nr 2, w jej składzie 12 września został ewakuowany do Rumunii przez przejście graniczne w Kutach[23]. Udało mu się uniknąć internowania i 7 listopada dotarł do Paryża. 8 grudnia, w jednym z pierwszych transportów polskich lotników, przedostał się do Wielkiej Brytanii[24].

Zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF 76600[25]. Po przeszkoleniu na sprzęcie brytyjskim w bazach RAF w Eastchurch, Redhill i Hucknall[26] 22 maja 1940 r. objął funkcję instruktora pilotażu w 18. Operational Training Unit w Bramcote[27]. W późniejszym czasie pełnił tam funkcję dowódcy eskadry i dowódcy dywizjonu szkolnego. 1 stycznia 1942 r., decyzją króla Jerzego VI, za wzorową służbę został wymieniony w sprawozdaniu[26]. 17 czerwca 1942 r. został przydzielony do dywizjonu 300, 31 października objął nad nim dowództwo[28]. 13 lutego 1943 r., podczas nalotu na bazę U-bootów w Lorient, pilotowany przez niego Vickers Wellington przenosił urządzenie „Mandrel” służące do zakłócania pracy niemieckich radarów[29]. Funkcję dowódcy dywizjonu 300 pełnił do 3 maja 1943 r.[30]

W czasie swej tury lotów bojowych wykonał 23 loty na bombardowanie celów w Bremie, Wilhelmshaven, Duisburgu, Hamburgu, Saarbrücken, Düsseldorfie, Osnabrück, Frankfurcie, Kassel, Krefeld oraz Lorient[31]. Następnie pełnił służbę jako oficer łącznikowy Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych na Stacji RAF Hemswell, a następnie Faldingworth. W Faldingworth 1 marca 1944 r. objął funkcję komendanta lotniska[32]. 5 września 1944 r. został przydzielony do Polskiej Misji Wojskowej przy Sztabie Naczelnego Dowództwa Alianckich Sił Ekspedycyjnych w Paryżu. Od 13 września 1945 r. znajdował się w dyspozycji dowództwa PSP. Nie zdecydował się na powrót do Polski, 6 grudnia 1946 r. trafił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. 15 marca 1948 r. został zdemobilizowany i osiedlił się na Salt Spring Island w Kanadzie, gdzie prowadził farmę. W 1956 r. zakupił w Kamloops hotel „Acadia”, a w 1971 r. przeniósł się do Vernon[27]. W Kanadzie był aktywnym działaczem środowisk polonijnych. Należał do Koła Lotników „Wilno”, Stowarzyszenia Polskich Kombatantów oraz Klubu Rotariańskiego i Królewskiego Legionu Kanadyjskiego[33]. W 1980 r. został umieszczony w Polskim Domu Opieki „Kopernik” w Vancouver. Zmarł tam 2 marca 1982 r., został pochowany na Mountain View Cemetery[34].

Życie prywatne

edytuj

11 sierpnia 1932 r. w Poznaniu zawarł związek małżeński z Krystyną Tomaszewską. Po raz drugi ożenił się 28 marca 1942 r. w Guildford z Dianą Warren. Trzeci związek małżeński zawarł w 8 kwietnia 1969 r. w Podkowie Leśnej z Ireną Maciejewicz. Z drugiego małżeństwa miał trzech synów: Andrzeja (ur. 1943), Krzysztofa (ur. 1944) i Jerzego (ur. 1946)[35].

Awanse

edytuj

W czasie swej służby otrzymał awanse[36]:

  • kapral – 30 października 1918 r.,
  • podchorąży – 20 lutego 1919 r.,
  • podporucznik – 1 czerwca 1919 r.,
  • porucznik – 23 marca 1922 r.,
  • kapitan – 1 stycznia 1932 r.,
  • major – 19 marca 1938 r.[37],
  • podpułkownik – 1 marca 1943 r.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Za swą służbę otrzymał odznaczenia[38][39]:

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Grin-Piszczek, Pudłocki, Siciak 2016 ↓, s. 93.
  2. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 3.
  3. ↑ Rocznik przemyski 2005 ↓, s. 225.
  4. ↑ Grin-Piszczek, Pudłocki, Siciak 2016 ↓, s. 94.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 803, 828.
  6. ↑ Rocznik przemyski 2005 ↓, s. 226.
  7. ↑ Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 118.
  8. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 5.
  9. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 224.
  10. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 199.
  11. ↑ Skrzydlata Polska i 5'1932 ↓, s. 90.
  12. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 7.
  13. ↑ Skrzydlata Polska i 4-5'1935 ↓, s. 147.
  14. ↑ Skrzydlata Polska i 6'1935 ↓, s. 204.
  15. ↑ Skrzydlata Polska i 6_2'1935 ↓, s. 213.
  16. ↑ Skrzydlata Polska i 6_2'1935 ↓, s. 214.
  17. ↑ Skrzydlata Polska i 12'1935 ↓, s. 427.
  18. ↑ Skrzydlata Polska i 6'1936 ↓, s. 182.
  19. ↑ Adam Kropiński. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2023-11-15]. (pol.).
  20. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 235.
  21. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 7-8.
  22. ↑ Grin-Piszczek, Pudłocki, Siciak 2016 ↓, s. 95.
  23. ↑ Rocznik przemyski 2005 ↓, s. 227.
  24. ↑ Grin-Piszczek, Pudłocki, Siciak 2016 ↓, s. 95-96.
  25. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 312.
  26. ↑ a b Gapa i 7'2013 ↓, s. 8.
  27. ↑ a b Grin-Piszczek, Pudłocki, Siciak 2016 ↓, s. 96.
  28. ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 115.
  29. ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 133.
  30. ↑ Król 1990 ↓, s. 84.
  31. ↑ Rocznik przemyski 2005 ↓, s. 228.
  32. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 9.
  33. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 10.
  34. ↑ Adam Kropiński. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2023-11-16]. (pol.).
  35. ↑ Rocznik przemyski 2005 ↓, s. 230.
  36. ↑ Gapa i 7'2013 ↓, s. 3-9.
  37. ↑ Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 425.
  38. ↑ Grin-Piszczek, Pudłocki, Siciak 2016 ↓, s. 97.
  39. ↑ Rocznik przemyski 2005 ↓, s. 229.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Kropiński&oldid=73324412”