Łosień (Dąbrowa Górnicza)
Łosień – dzielnica Dąbrowy Górniczej.
| Dzielnica Dąbrowy Górniczej | |
 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego W Dąbrowie Górniczej-Łośniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Dąbrowy Górniczej |
1977 |
| Powierzchnia |
11,4 km² |
| Strefa numeracyjna |
32 |
Położenie na mapie Dąbrowy Górniczej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°21′09″N 19°19′18″E/50,352500 19,321667
| |
Zajmuje obszar 1139 ha. Znajduje się około 13,9 km od centrum miasta[1].
Łosień był wsią biskupstwa krakowskiego w powiecie proszowickim w województwie krakowskim w końcu XVI wieku[2].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łosień, po reformie administracji w reaktywowanej gminie Łosień.
Dzielnica jest siedzibą parafii Podwyższenia Krzyża Świętego.
Pochodzenie nazw
edytujNazwa pochodzi od rzeczownika pospolitego "łoś"[3].
Historia
edytujWioska książęca Łosień powstała na wzgórzach olkusko-siewierskich, sięgających ponad 390 m n.p.m., co stanowi najwyższe wzniesienie Dąbrowy Górniczej. Wykopaliska archeologiczne przeprowadzone w latach 1998-1999 dowodzą istnienia osady już w XI w. Związana ona była z przetopem miejscowych rud ołowiu i srebra[4]. Od średniowiecza do końca epoki przedrozbiorowej Łosień był własnością biskupów krakowskich i wchodził w skład klucza sławkowskiego. Łosień został zniszczony przez najazdy tatarskie i odbudowany następnie w XIV wieku na tzw. prawach magdeburskich. Sołectwo posiadali dziedzicznie Strychnowscy, a później Kmitowie z Grabowej. Od samego początku osady istniało tutaj górnictwo kruszcowe. Około 1550 roku znana była nazwa tutejszej kopalni - "Kraków", eksploatowanej przez sołtysa Joesa Strychnowskiego. Od nazwy kopalni wziął nazwę przysiółek Kraków Łosieński, znany jeszcze do 1939 r.
Łosień wchodził w skład obwodu olkuskiego (1816 - 1842), następnie po zastąpieniu obwodów powiatami w skład powiatu olkuskiego (1842 - 1866). Od 1867 r. do 1915 r. był gminą powiatu będzińskiego, w latach 1916 - 1919 - dąbrowskiego, na terenie okupacji austro-węgierskiej. W czasie okupacji otrzymał nieoficjalną nazwę niemiecką Lossenwald. W latach 1939–75 należał ponownie do powiatu będzińskiego, gdzie uzyskał status gminy. W skład tejże wchodziły: Łosień wraz z przysiółkiem Kraków Łosieński, Kuźnica Błędowska i Błędów, Łęka, Kuźniczka Nowa, Łazy z przysiółkami Wypaleniska i Zagórki, Okradzionów z Rudami, Trzebyczka oraz Tuczna Baba z przysiółkami Smorz i Przymiarki.
W okresie powojennym wybudowano wodociąg z Łaz i Niegowonic oraz zbiornik wodny dla Huty Katowice. W 1958 erygowana została w Łośniu parafia pw. Krzyża Świętego. W latach 70. XX wieku powstała tu szkoła policyjna, gdzie obecnie mieści się Ochotniczy Hufiec Pracy. Między Łośniem a Kazdębiem utworzono leśny pas zadrzewień ochronnych Huty Katowice. 27 maja 1975 r. Łosień przyłączono do Ząbkowic, a dwa lata później do Dąbrowy Górniczej.
Skarb archeologiczny
edytuj13 lipca 2006 r. archeolodzy odkryli w Łośniu tzw. "skarb hutnika"[5], w postaci srebrnych monet z XI i zwłaszcza z XII w. oraz spłaszczonych bryłek srebra ukrytych w ceramicznym naczyniu. W następnych latach w otoczeniu znaleziska prowadzono uzupełniające poszukiwania, które przyniosły dodatkowe monety i bryłki ze skarbu. W sumie znaleziono 1124 monet, z których 1122 to były denary Władysława Wygnańca i Bolesława Kędzierzawego. Ponadto znaleziono 180 bryłek srebra, przeważnie wagi 2-8 g, ale były też przekraczające 30 g[6]. Łączna waga bryłek srebra wynosi ok. 1,7 kg[7]. Skarb ten przechowywany jest w Muzeum Miejskim „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Mapa w serwisie maps.google.com. s. maps.google.com. [dostęp 2009-01-08]. (pol.).
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
- ↑ S. Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Ossolineum 1984, s. 287.
- ↑ Informator turystyczny it-jura.pl. it-jura.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-08)].
- ↑ Rozmus, Tokaj
- ↑ a b Garbacz-Klempka i in.
- ↑ Rozmus i in.
Bibliografia
edytuj- Garbacz-Klempka A., Łukaszczyk A., Rozmus D., Tokaj J., 2013: „Skarb hutnika” w świetle badań metaloznawczych. W: Argenti fossores et alii. Wyd. Chromcon, Wrocław.
- Rozmus D., Tokaj J., 2012: Motywy ikonograficzne na monetach ze „Skarbu hutnika” - wybór. Ilcusiana, nr 7: 154-173.
- Rozmus D., Suchodolski S. Tokaj J., 2014: Wczesnośredniowieczny "Skarb hutnika" z Dąbrowy Górniczej. Wyd. Muzeum „Sztygarka.