Asteriks

seria komiksów
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Kolifink (dyskusja | edycje) o 09:23, 5 sie 2022. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Asteriks (fr. Astérix) – francuska seria komiksowa stworzona przez René Goscinnego (scenariusz tomów 1–24) i Alberta Uderzo (rysunki do tomów 1–34; scenariusz tomów 25–34), kontynuowana przez Jeana-Yves’a Ferriego (scenariusz od tomu 35.) i Didiera Conrada (rysunki od tomu 35.). Po raz pierwszy postać Asteriksa pojawiła się w magazynie „Pilote” 29 października 1959.

Asteriks
Astérix
ilustracja
Scenariusz

René Goscinny (tomy 1–24),
Albert Uderzo (tomy 25–34),
Jean-Yves Ferri (od tomu 35.)

Rysunki

Albert Uderzo (tomy 1–34),
Didier Conrad (od tomu 35.)

Kraj wydania

Francja

Język

francuski

Data pierwszego wydania

1961

Tomów

37

Data pierwszego wydania polskiego

1990

Główni bohaterowie i miejsce akcji

  • Asteriks – tytułowy bohater jest Galem zamieszkującym niewielką wioskę w Galii, wyróżnia się sprytem. Bohaterowi w jego przygodach często towarzyszy przyjaciel: Obeliks, ze swym psem Idefiksem. Rodzicami Asteriksa są: Pralina i Astronomiks.
  • Obeliks – dostawca menhirów, przyjaciel Asteriksa. Kiedy był mały, wpadł do kotła z napojem magicznym; dzięki temu posiada nieograniczoną siłę. Od lat zakochany w Falbali.
  • Panoramiksdruid, a zarazem jedyna osoba, która potrafi przygotować napój magiczny, dający nadludzką siłę. Często ratuje bohaterów z opresji.
  • Idefikspies Obeliksa, nieodłączny towarzysz podróży bohaterów[1].

Mieszkańcy osady

  • Długowieczniks (fr. Agecanonix; we wcześniejszych zeszytach serii nazywany też Ramoliksem) – najstarszy Gal w wiosce, z tego powodu nazywany czasami seniorem osady. Urodzony w Gergovii[2].
  • Tenautomatiks (fr. Cétautomatix; we wcześniejszych numerach serii nazywany też: Automatiks lub Parabeliks) – Gal, wioskowy kowal. Obok rzemiosła do najczęściej przez niego wykonywanych czynności należy narzekanie na świeżość ryb Ahigieniksa i uciszanie barda Kakofoniksa[3].

Postacie historyczne

  • Gajusz Juliusz Cezar – wielki wódz i dożywotni dyktator Rzymu. W pewnym stopniu jest głównym wrogiem Asteriksa, choć okazyjnie pomagają sobie nawzajem.
  • Marek Juniusz Brutus – adoptowany syn Cezara. Główny antagonista w albumie Syn Asteriksa.
  • Cezarion – syn Juliusza Cezara i Kleopatry.
  • Kleopatra – królowa Egiptu i wielka miłość Juliusza Cezara.

Galijska wioska

Jest to miejsce zamieszkania głównych bohaterów, a zarazem jedyne miejsce w całej Galii, które opiera się najazdom wojsk władcy Rzymu, Juliusza Cezara. Zlokalizowana blisko morza gdzieś na Masywie Armorykańskim[4].

Wydania i popularność

Pierwszy komiks o przygodach Asteriksa i jego przyjaciół został wydany w magazynie Pilote 29 października 1959, w 1961 wydano pierwszy osobny album. Komiks stał się bardzo popularny i lubiany, nie tylko we Francji. Pierwszy francuski satelita typu A-1, wystrzelony w 1965, został mianowany imieniem „Astérix”. Do dziś ukazały się 42 komiksy o Asteriksie, 10 filmów animowanych, cztery filmy fabularne oraz kilka gier komputerowych. W polskiej wersji językowej serię komiksów wydaje Egmont Polska.

Tomy

Nr Wydanie polskie Wydanie oryginalne Streszczenia
1 Przygody Gala Asteriksa (1990) Astérix le Gaulois (1961) Chcąc poznać tajemnicę siły Galów, Rzymianie wysyłają do osady szpiega. Następnie, odkrywszy istnienie magicznego eliksiru, Rzymianie porywają Panoramiksa. Z pomocą druidowi przychodzi Asteriks.
2 Złoty sierp (1991) La Serpe d’or (1962) Asteriks i Obeliks udają się do Lutecji, aby kupić Panoramiksowi nowy złoty sierp. Przy okazji rozbijają miejscowy gang, który porwał kuzyna Obeliksa, zajmującego się wyrabianiem owych narzędzi.
3 Asteriks i Goci (1992) Astérix et les Goths (1963) Panoramiks zostaje porwany przez Gotów podczas dorocznego zjazdu Druidów. Na ratunek ruszają Asteriks i Obeliks.
4 Asteriks gladiator (1991) Astérix gladiateur (1964) Kakofoniks został ofiarowany Cezarowi jako podarek. Asteriks i Obeliks wybierają się do Rzymu, aby uwolnić swojego współplemieńca. Aby dostać się do Koloseum (gdzie Bard ma zostać rzucony lwom), zostają Gladiatorami.
5 Wyprawa dookoła Galii (1992) Le Tour de Gaule d'Astérix (1965) Wokół osady Galów powstała palisada Rzymian. Aby ją zburzyć, Asteriks założył się z Rzymianami, że obejdzie całą Galię i z każdego jej regionu przywiezie jakiś specjał.
6 Asteriks i Kleopatra (1992) Astérix et Cléopâtre (1965) Kleopatra zakłada się z Cezarem, że w ciągu trzech miesięcy na środku pustyni powstanie najwspanialszy na świecie pałac. Budowniczy owej budowli, Numernabis, prosi o pomoc Panoramiksa, z którym udają się także Asteriks, Obeliks i Idefiks.
7 Walka wodzów (1992) Le Combat des chefs (1966) Rzymianie postanawiają przy pomocy przyjaznego im wodza, Kolaboriksa, opanować wioskę Galów. Żeby tego dokonać, Kolaboriks musi wyzwać Asparanoiksa na pojedynek. Co gorsza, Panoramiks dostał menhirem Obeliksa w głowę i stracił pamięć, a, co za tym idzie, nie może przyrządzać napoju magicznego.
8 Asteriks u Brytów (1992) Astérix chez les Bretons (1966) Kuzyn Asteriksa, Bryt Mentafiks, prosi Galów o pomoc. Jego wiosce zagraża niebezpieczeństwo ze strony Rzymian. Pomóc może tylko napój magiczny, który Galowie muszą przetransportować w beczce.
9 Asteriks i Normanowie (1992) Astérix et les Normands (1966) Normanowie wyruszają na poszukiwania mistrza strachu, który ma nauczyć ich bania się, bo podobno strach dodaje skrzydeł. Tymczasem Asteriks i Obeliks dostają polecenie od wodza wioski, aby wytrenować jego bratanka, Skandaliksa (Egocentryksa lub Trendiksa w innych tłumaczeniach). Niestety, młodzieniec zostaje porwany. W ślad za nim ruszają Asteriks i Obeliks.
10 Asteriks legionista (1993) Astérix légionnaire (1967) Do osady Galów przybywa Falbala, w której zakochuje się Obeliks. Niestety, dostaje niebawem list, którego treść mówi, że jej narzeczony, Tragikomiks, został zmuszony przez Rzymian do wstąpienia do legionu rzymskiego. Asteriks i Obeliks ruszają mu na ratunek.
11 Tarcza Arwernów (1993) Le Bouclier arverne (1968) Cezar postanawia udowodnić Galom, że jest ich panem. Aby to uczynić, potrzebuje tarczy ich wodza, Wercyngetoryksa. Tarcza ta jednak znikła dawno temu. W poszukiwaniach prowadzonych przez wysłanników Cezara przeszkadzają Asteriks i Obeliks.
12 Asteriks na igrzyskach olimpijskich (1993) Astérix aux Jeux olympiques (1968) Podczas polowania Asteriks i Obeliks natrafiają na rzymskiego legionistę, trenującego bieg przed igrzyskami olimpijskimi. Postanawiają razem z innymi mieszkańcami wioski wziąć udział w igrzyskach.
13 Asteriks i kociołek (1993) Astérix et le chaudron (1969) Do osady Galów przybywa wódz innego galijskiego plemienia, Amoralfiks, który powierza Galom swój kociołek ze złotymi monetami. Asteriks miał pilnować kociołka, jednak ten zniknął i bohater zostaje wygnany przez Asparanoiksa do czasu, kiedy nie odzyska pieniędzy Amoralfiksa.
14 Asteriks w Hiszpanii (1993) Astérix en Hispanie (1969) Wzięty do niewoli przez Rzymian syn wodza Iberów Cebullanki y Grzanki, Pepe, zostaje przypadkowo uwolniony przez Asteriksa i Obeliksa, którzy postanawiają odwieźć go do ojczyzny.
15 Niezgoda (1993) La zizanie (1970) Cezar wysyła do wioski Asparanoiksa intryganta, Tuliusza Destrukcjusza, z zadaniem skłócenia Galów i rozbicia ich jedności.
16 Asteriks u Helwetów (1994) Astérix chez les Helvètes (1970) Kwestor Inkoruptus zostaje otruty. Panoramiks próbuje mu pomóc. Asteriks i Obeliks wyruszają do Helwecji po szarotkę – składnik odtrutki.
17 Osiedle bogów (1994) Le domaine des dieux (1971) Cezar po raz kolejny próbuje podporządkować sobie galijską wioskę. Aby tego dokonać, postanawia wybudować wokół niej osiedla dla Rzymian. Sądzi, że ich obecność pomoże w poskromieniu mieszkańców wioski.
18 Laury Cezara (1994) Les lauriers de César (1972) W wyniku zakładu wodza z jego szwagrem, Asteriks i Obeliks muszą zdobyć wieniec laurowy z głowy Cezara. W tym celu wyruszają do Rzymu i w ramach prób dostania się do pałacu postanawiają sprzedać się na targu niewolników.
19 Wróżbita (1994) Le devin (1972) Podczas nieobecności druida Panoramiksa do wioski przybywa wróżbita. Zasiewa wśród wszystkich mieszkańców lęk i obawy. Tylko Asteriks nie chce uwierzyć w szczerość intencji szarlatana i postanawia przeszkodzić mu w intrydze.
20 Asteriks na Korsyce (1994) Astérix en Corse (1973) Galowie uwalniają korsykańskiego wodza – wygnańca, Okatarinetabellaczikcziksa, z rąk Rzymian i wyruszają wraz z nim na Korsykę.
21 Podarunek Cezara (1994) Le Cadeau de César (1974) Cezar oddaje na własność wiecznie pijanemu legioniście galijską wioskę, zamieszkiwaną przez Asteriksa i Obeliksa. Pijaczyna natychmiast sprzedaje ją w oberży za dzban wina. Karczmarz, Ortopediks, udaje się wraz z żoną i córką po swoją własność.
22 Wielka przeprawa (1995) La Grande traversée (1975) Asteriks i Obeliks wypływają na ryby. Nagle wybucha burza, w czasie której gubią drogę. W czasie szukania drogi powrotnej niechcący dopływają do Ameryki, spotykają tam także wikingów.
23 Obeliks i spółka (1995) Obélix et compagnie (1976) Cezar po raz kolejny chce zniszczyć wioskę Galów. Aby tego dokonać, postanawia zmienić ich (z pomocą złota) w dekadentów. Za główne narzędzie zniszczenia obiera menhir.
24 Asteriks u Belgów (1995) Astérix chez les Belges (1979) Usłyszawszy słowa Cezara, który stwierdził, że Belgowie są najdzielniejszym ludem, Asparanoiks wyrusza do Belgii, aby udowodnić, że to Galowie są najodważniejsi. W podróży towarzyszą mu Asteriks i Obeliks.
25 Wielki rów (1996) Le grand fossé (1980) Historia Romea i Julii osadzona w czasach przed Chrystusem. Aby jednak nie zakończyła się tak jak jej pierwowzór, do akcji wkraczają Asteriks i Obeliks.
26 Odyseja Asteriksa (1996) L’Odyssée d’Astérix (1981) Galowie wyruszają na Bliski Wschód po olej skalny – niezbędny składnik magicznego napoju. Towarzyszy im druid (szpieg Cezara) Zerozerosiódmiks.
27 Syn Asteriksa (1996) Le Fils d’Astérix (1983) Asteriks pod drzwiami domu znajduje dziecko w koszyku. Jest to przyczyną dyskusji o moralności w wiosce, a także wizyty Brutusa w Armoryce, który z pewnych powodów chce zdobyć owo niemowlę dla siebie.
28 Asteriks u Reszehezady (1997) Astérix chez Rahazade (1987) Do galijskiej wioski przybywa fakir Cozamara. Prosi Galów o ratunek dla księżniczki Reszehezady. Zgodnie z proroctwem, jeśli w ciągu 1001 godzin nie spadnie deszcz, zostanie ona ścięta. Pomóc może jedynie Kakofoniks, który swym śpiewem umie sprowadzać deszcz. Wraz z Asteriksem, Obeliksem i Cozamarą wyrusza do Indii na ratunek księżniczce.
29 Róża i miecz (1997) La rose et la glaive (1991) Zmęczone niekompetencją Kakofoniksa kobiety, sprowadzają kobietę-barda z Lutecji. Jest ona przyczyną sporów w osadzie i szybko zamienia miejscowe „kury domowe” w feministki. W międzyczasie Cezar ma kolejny plan podbicia osady.
30 Galera Obeliksa (1997) La Galère d’Obélix (1996) Grupa niewolników ucieka z Rzymu, kradnąc galerę Cezara i postanawiają szukać pomocy u słynnych niepokonanych Galów. Tymczasem zmęczony ciągłymi odmowami druida Panoramiksa, Obeliks postanawia skosztować magicznego napoju.
31 Asteriks i Latraviata (2002) Astérix et Latraviata (2001) Powracający do Galii Pompejusz pragnie odzyskać swoją broń, jednak ta jest w posiadaniu rodziców Asteriksa i Obeliksa, którzy oddali złoty miecz i hełm swym dzieciom. Pompejusz decyduje się wynająć aktorkę imieniem Latraviata, która ma ją odzyskać, przebierając się za Falbalę.
32 Galijskie początki (2006) Astérix et la rentrée gauloise (2003) Album zawiera 13 krótkich komiksów o Asteriksie: Galijski początek, Urodziny Asteriksa, 50 rok p.n.e., Czupuriks, Pod jemiołą w nowym roku, Mini, midi, maxi, Asteriks, jakiego nigdy nie widzieliście, Lutecja olimpijska, Galijska wiosna, Maskotka, Latynomania, Obelisc’h, Narodziny pomysłu i Skąd oni to wszystko biorą? W późniejszej edycji z 2013 dodano 14. historię[5].
33 Kiedy niebo spada na głowę (2005) Le ciel lui tombe sur la tête (2005) W Galii zjawiają się kosmici informując Galów, że źli Magmowie, przybysze z kosmosu, chcą skraść im napój Panoramiksa. Okazuje się, że o napoju wie cały wszechświat.
34 Rocznica urodzin Asteriksa i Obeliksa – Złota księga (2009) L'anniversaire d'Astérix et Obélix – Le livre d'Or (2009) Asteriks i Obeliks obchodzą swoje urodziny. Do galijskiej wioski przybywa tłum gości, których Galowie poznali podczas swych podróży.
35 Asteriks u Piktów (2013) Astérix chez les Pictes (2013) Asteriks i Obeliks znajdują na plaży zamrożonego Pikta – Mac Aronha. Wyruszają wraz z nim do Kaledonii (dzisiejsza Szkocja) aby zjednoczyć klany, uwolnić narzeczoną Mac Aronha – Rumiankę – i pokonać Mac Rofagha, kolaborującego z rzymskimi aliantami, wysłanymi przez Cezara na przygotowanie podboju Kaledonii.
36 Papirus Cezara (2015) Le Papyrus de Cesar (2015) Cezar podczas wydania Wojny galijskiej usuwa rozdział o porażkach z mieszkańcami wioski, który po licznych perypetiach dostaje się w ręce Asteriksa i Obeliksa
37 Asteriks w Italii (2017) Astérix et la Transitalique (2017) Cezar organizuje wyścig rydwanów, w którym oczywiście biorą udział Asteriks i Obeliks.
38 Córka Wercyngetoryksa (2019) La Fille de Vercingétorix (2019) Adrenalina, córka generała Wercyngetoryksa, ukrywa się w wiosce galijskiej przed rzymskim tropicielem - Serialomaniksem.
39 Asteriks i Gryf (2021) Astérix et le Griffon (2021) Asteriks i Obeliks wyruszają do krainy Sarmatów, by ochronić tamtejszego szamana Akiedystravę, przyjacieka Paronamiksa. W tym samym czasie rzymscy legioniści na polecenie Juliusza Cezara ruszają do Sarmacji, by schwytać gryfa, tajemniczego stwora, który pomógłby Cezarowi wzmocnić władzę.
Tomy specjalne
- Jak Obeliks wpadł do kociołka druida, kiedy był mały (2009) Comment Obélix est tombé dans la marmite du druide quand il était petit (1965) Opowieść o tym, jak to się stało, że Obeliks wpadł do kotła z magicznym napojem, kiedy był mały.
- Złoty menhir (2020) Le Menhir d’Or (1967) Wznowienie w formie albumowej pozycji wydanej w 1967 w formie płyty z książką.
seria Idefiks i Nieugięci
1 W tej dzielnicy żadnej łaciny! (2022) Pas de quartier pour le latin! (2021) Seria jest komiksową adaptacją serialu animowanego opowiadającego o przygodach Idefiksa i jego psich kompanów.
2 Les Romains se prennent une gamelle! (2022)
3 Ça balance pas mal à Lutèce (2022)

Albumy związane z serią o Asteriksie:

1. W hołdzie Albertowi Uderzo: Asteriks i przyjaciele – zbiór komiksów różnych autorów wydany z okazji 80 urodzin Alberto Uderzo (wyd. polskie 2007)

2. 12 prac Asteriksa (adaptacja filmu animowanego o tym samym tytule) – komiks niebędący częścią oryginalnej serii (wyd. polskie 2012)

3. Tajemnica magicznego wywaru (adaptacja filmu animowanego) – komiks niebędący częścią oryginalnej serii (wyd. polskie 2019)

Adaptacje filmowe

Animowane

Rok Tytuł oryginalny Tytuł polski Krótki opis
1967 Astérix le Gaulois Asterix Gall Cała Galia, prócz jednej wioski, została własnością Rzymian, a źródłem ciągłych zwycięstw niepokonanej wioski jest napój dający nadludzką moc. Rzymianie, by poznać sekret, wysyłają do wioski szpiega, który dowiaduje się o napoju. Gdy jego twórca, Panoramiks, zostaje porwany, Gall Asteriks rusza mu z pomocą.
1968 Astérix et Cléopâtre Asterix i Kleopatra Numerabis otrzymał od Kleopatry rozkaz budowy pięknego pałacu. O pomoc prosi Galów, którzy są twórcami napoju dającego nadludzkiej mocy. Ci wyruszają do Egiptu pomóc architektowi.
1976 Les douze travaux d’Astérix Dwanaście prac Asteriksa Pierwszy film o Asteriksie, nieoparty na komiksie. Cezar wyznacza Galom 12 prac – jeśli je wykonają, zostaną panami Rzymu. Asteriks i Obeliks podejmują się ich wykonania.
1985 Astérix et la surprise de César Asterix kontra Cezar W wiosce zjawia się córka/siostrzenica wodza, Falbala, w której zakochał się Obeliks, jednak jest zaręczona z Tragikomiksem. Gdy parę porywają Rzymianie, Asteriks i Obeliks wyruszają im na pomoc.
1986 Astérix chez les Bretons Asterix w Brytanii Brytanię atakują Rzymianie. Jedyna wolna wioska, w której mieszka kuzyn Asteriksa, prosi Galów o pomoc. Asteriks z Obeliksem wyruszają do Brytanii.
1989 Astérix et le coup du menhir Wielka bitwa Asteriksa Rzymianie chcą porwać Panoramiksa. Podczas walki z Galami druid zostaje przypadkowo zgnieciony menhirem Obeliksa, przez co traci pamięć i rozum. Mieszkańcy osady próbują wszystkiego, by ten ją odzyskał.
1994 Astérix et les indiens Asterix podbija Amerykę Rzymianie postanawiają wrzucić Panoramiksa w otchłań na „krawędzi świata”. Z pomocą druidowi ruszają Asteriks i Obeliks. Odkrywają oni, że Ziemia jest okrągła, a także nowy kontynent – Amerykę.
2006 Astérix et les vikings Asterix i wikingowie Wikingowie usłyszeli, że strach dodaje skrzydeł, więc postanawiają porwać tchórza. Porywają Trendiksa, który zjawia się w wiosce Galów z polecenia swego ojca, który pragnie, by Galowie zrobili z niego mężczyznę. Z pomocą ruszają mu Asteriks z Obeliksem.

Renderowane

Rok Tytuł oryginalny Tytuł polski Krótki opis
2014 Astérix: Le Domaine des dieux Asteriks i Obeliks: Osiedle bogów Wielki wódz i dożywotni dyktator Rzymu – Juliusz Cezar postanawia wypróbować wobec niepokornych nową taktykę. Cesarz rozkazuje więc wybudować obok wioski „Osiedle Bogów” – kolonię luksusowych posiadłości dla bogatych Rzymian.
2019 Astérix: Le Secret de la potion magique Asteriks i Obeliks: Tajemnica magicznego wywaru Podczas zbierania ziół druid Panoramiks ulega wypadkowi. Podejmuje on decyzję, że czas zapewnić przyszłość wiosce Galów. Razem z Asterixem i Obelixem wyrusza na poszukiwania młodego utalentowanego druida, któremu przekaże tajemnicę magicznego napoju.

Aktorskie

Rok Tytuł oryginalny Tytuł polski Krótki opis
1999 Astérix & Obélix contre César Asterix i Obelix kontra Cezar Cezar podbija całą Galię z wyjątkiem jednej osady stawiającej opór, dzięki napojowi magicznemu druida Panoramiksa, który czyni wojowników niepokonanymi. Jeden z centurionów Cezara, Dwulicus, chce zdobyć napój dla siebie, by obalić dyktatora i samemu stać się panem Rzymu.
2002 Astérix & Obélix: Mission Cléopâtre Asterix i Obelix: Misja Kleopatra Numernabis otrzymał od Kleopatry rozkaz budowy pięknego pałacu. O pomoc prosi Panoramiksa, który rusza do Egiptu pomóc architektowi. Wraz z druidem ruszają Asteriks i Obeliks.
2008 Astérix aux jeux olympiques Asterix na olimpiadzie

Gall Romantiks, ukochany pięknej księżniczki greckiej, Iriny, musi wziąć udział w igrzyskach olimpijskich, by poślubić ukochaną. Próbuje mu w tym przeszkodzić Brutus, syn Cezara, który także pragnie poślubić Irinę. Asteriks, Obeliks i Kakofoniks jadą do Grecji, by trenować Romantiksa.

2012 Astérix et Obélix: Au service de Sa Majesté Asterix i Obelix: W służbie Jej Królewskiej Mości Gdy w 50 roku p.n.e. Cezar wyrusza na podbój Brytanii, nie spodziewa się wytrwałego oporu zaledwie jednej wioski. Mimo zaskakujących sukcesów, siły wkrótce zaczynają opuszczać dzielnych obrońców. Władczyni Kordelia szuka więc wsparcia u innych zaciekłych wrogów Rzymian. Zarówno ona, jak i spragniony kolejnych zwycięstw Cezar, nie przypuszczają, jakie spustoszenie na wyspach uczyni przybycie najdzielniejszych i najbardziej nieprzewidywalnych wojów Europy – Asteriksa i Obeliksa, a u ich boku młodego siostrzeńca wodza Galów – Skandalixa, którego charakter ma się zahartować w ogniu walki z pechowym najeźdźcą…

2021

Astérix et Obélix, l'Empire du milieu[6] Asterix i Obelix, Jedwabny Szlak

Dubbing

W polskich wersjach filmów animowanych i aktorskich Asterix przemawiał głosem następujących aktorów:

Seriale animowane

  • francuski serial animowany Idéfix et les irréductibles o przygodach Idefiksa (przeżywanych przez spotkaniem Asteriksa i Obeliksa)[7]; stacja France 4 wyemitowała 52 odcinki[8],
  • na 2023 r. zapowiedziano premierę serialu animowanego Asterix, stanowiącego adaptację albumu Walka wodzów[9].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Towarzyszy bohaterom od albumu Wyprawa dookoła Galii.
  2. Agecanonix. [w:] Asterix and Obelix – Official Website [on-line]. Les Éditions Albert Rene / Goscinny-Uderzo. [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-08)]. (ang.).
  3. Fulliautomatix. [w:] Asterix and Obelix – Official Website [on-line]. Les Éditions Albert Rene / Goscinny-Uderzo. [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-08)]. (ang.).
  4. www.asterix.com. [dostęp 2016-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)].
  5. Wydano również w Polsce w 2013 r.
  6. Astérix et Obélix, l'Empire du milieu (2021) pełna obsada [online], Filmweb [dostęp 2020-11-11] (pol.).
  7. Idéfix a sa propre série, bientôt sur France 4 [online], tvmag.lefigaro.fr, 24 czerwca 2021 [dostęp 2021-12-10].
  8. Idéfix et les irréductibles [online], france.tv [dostęp 2021-12-10] (fr.).
  9. About Netflix - Gal Asterix w serialu animowanym Netflix w reżyserii Alaina Chabata [online], About Netflix [dostęp 2021-12-10] (pol.).