Cyraneczka (zwyczajna): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
wikizacje
„Cyraneczka zwyczajna” to nieprawidłowa nazwa gatunku. W „Kompletnej liście ptaków świata” (P. Mielczarek & M. Kuziemko) podaje się nazwy z dopiskiem „(zwyczajny)” w nawiasie dla odróżnienia od innych podgatunków. Por. również „Lista awifauny krajowej” z Komisji Faunistycznej.
Linia 1:
{{Inne znaczenia|ptaka z rodziny kaczkowatych|[[barwa morska|kolor o tej samej nazwie]]}}
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Cyraneczka zwyczajna
|nazwa łacińska = ''Anas crecca''
|TSN = 175081
Linia 21:
|plemię = [[Anatini]]
|rodzaj = ''[[Anas]]''
|gatunek = cyraneczka zwyczajna
|synonimy =
* ''Nettion crecca'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>{{odn|Carboneras|1992|s=602}}
Linia 35:
|commons = Category:Anas crecca
}}
'''Cyraneczka zwyczajna'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}}, '''cyraneczka'''{{odn|Busse|Czarnecki|Dyrcz|Gromadzki|1990|s=79}} (''Anas crecca'') – gatunek średniego, wędrownego [[Ptaki|ptaka]] wodnego z rodziny [[kaczkowate|kaczkowatych]] (Anatidae). Przeloty w marcu–kwietniu i sierpniu–październiku.
 
== Systematyka ==
Wyróżniono dwa podgatunki ''A. crecca''{{r|hbwalive|Mielczarek&Kuziemko}}:
* '''cyraneczka (zwyczajna''', '''cyraneczka)''' (''A. crecca crecca'') – cała [[Europa]] aż po [[Ural]] oraz pas [[Klimat umiarkowany|klimatu umiarkowanego]] i [[Klimat subpolarny|subpolarnego]] w [[Azja|Azji]], ponadto [[Aleuty]]. Zimuje w południowo-zachodniej Europie i wybrzeżach [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], [[Afryka|Afryce]] i [[Azja Południowa|Azji Południowej]].
* '''[[cyraneczka karolińska]]''' (''A. crecca carolinensis'') – północna [[kraina nearktyczna|Nearktyka]]. Część systematyków traktuje ją jako odrębny gatunek{{r|ioc|iucn2}}.
Podgatunek ''nimia'', do którego proponowano zaliczyć populację z Aleutów{{r|ibc}}, został [[Synonim (taksonomia)|zsynonimizowany]] z [[podgatunek nominatywny|podgatunkiem nominatywnym]]{{r|ioc}}.
Linia 65:
 
== Status i ochrona ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN)]] został zaliczony do kategorii LC ([[Gatunek najmniejszej troski|najmniejszej troski]]){{r|iucn}}. IUCN od 2020 roku uznaje cyraneczkę karolińską za osobny gatunek i również zalicza go do kategorii najmniejszej troski{{r|iucn2}}. Liczebność światowej populacji cyraneczki zwyczajnej (''A. crecca crecca'') szacuje się na około 2,8 miliona dorosłych osobników, a cyraneczki karolińskiej (''A. crecca carolinensis'') na około 3,9 miliona dorosłych osobników{{r|iucn2}}.
 
W Polsce gatunek łowny od 1 września do 31 grudnia<ref>Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 24 czerwca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne ({{Dziennik Ustaw|2021|1244}}).</ref>{{refn|grupa=uwaga|Do lipca 2021 r. obowiązywał termin od 15 sierpnia do 21 grudnia<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne ({{Dziennik Ustaw|2005|48|459}}).</ref>.}}. W latach 2013–2018 liczbę par lęgowych na terenie kraju szacowano na 1300–1700{{r|biuletyn2019}}. Ze względu na niewielką liczebność polskiej populacji lęgowej cyraneczki oraz potwierdzony spadek liczebności populacji lęgowych w Finlandii i Rosji (zimujących m.in. w Polsce i stanowiących tu zapewne główny przedmiot polowań), Polski Komitet Krajowy [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody]] (IUCN) w maju 2019 r. przyjął uchwałę wzywającą do objęcia jej ścisłą ochroną gatunkową{{odn|Wylegała|Ławicki|2019|s=20}}.