Pańszczyzna: Różnice pomiędzy wersjami

'''Pańszczyzna''' – w okresie feudalizmu przymusowa praca wykonywana przez [[Chłopi|chłopów]] na rzecz właściciela ziemskiego w formie [[renta feudalna|renty feudalnej]]<ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/renta-feudalna;3967124.html</ref>, w wymiarze ustalonym jednostronnie przez niego, bądź według norm zwyczajowych lub prawnych{{odn|Czajka, Kamler i Sienkiewicz|1995|s= 1071}}{{odn|Mączak|1981|s=34}}<ref name="malaencyklopedia">''Mała encyklopedia rolnicza'', pr. zbior., Warszawa 1964, s. 528.</ref>. Pierwotnie podstawą odrabiania pańszczyzny było posiadanie przez chłopów gospodarstw na ziemiach pańskich, później świadczenie wynikało z samego [[Poddaństwo|poddaństwa]], na podstawie którego do odrabiania pańszczyzny zmuszono nawet chłopów nie posiadających ziemi<ref>''Encyklopedia. Historia'', wyd. Greg 2015, s. 412.</ref>{{odn|Wyczański|1965|s=16}}. Dzień pracy pańszczyźnianej rozpoczynał się o świcie, a kończył o zmroku. W południe była przerwa, aby zjeść posiłek, który należało zabrać z domu. Na ziemiach polskich spóźnienie karano [[Chłosta|chłostą]], zazwyczaj wymierzano 5 uderzeń kijem{{odn|Witkoś|1977|s=36}}. Uzupełniająca konwencja w sprawie zniesienia niewolnictwa, handlu niewolnikami oraz instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa, podpisana 7 września 1956 roku w Genewie wymieniała pańszczyznę w ramach instytucji i praktyk zbliżonych do [[Niewolnictwo|niewolnictwa]]{{odn|Rauszer|2020|s=8}}. Pańszczyzna występowała też w ukrytej formie i wykonywana była w ramach: [[Darmocha|darmoch]], [[Powaba|powabów]] i [[Najem przymusowy|najmu przymusowego]]<ref>Joanna Kowalik, [http://www.rasil.home.pl/rrh_2_2002/13_joanna_kowalik.pdf ''Regulamin powinności włościan dóbr Kąkolewnica''] s. 190.</ref>{{odn|Rutkowski|1953|s= 311}}. Z powodu wzrostu pańszczyzny do 6-7 dni w tygodniu, z absurdalnymi przypadkami w których chłop w ramach pańszczyzny musiał odpracować 12 pańszczyźnianych dniówek w tygodniu, pod koniec XVIII wieku cesarz [[Józef II Habsburg]] ograniczył w [[Monarchia Habsburgów|monarchii Habsburgów]] ''Robotpatentem'' maksymalny wymiar pańszczyzny do 3 dni w tygodniu{{odn|Kieniewicz|1951|s= 2-3}}.