Kępice: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Wersja z 22:35, 17 sty 2017 edytuj AldraW (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 11 661 edycji WP:SK, szablon, drobne redakcyjne ← poprzednia edycja		Aktualna wersja na dzień 10:02, 18 paź 2024 edytuj anuluj edycję Marcin 303 (dyskusja \| edycje) 193 edycje Dodałem informację z przypisem.
(Nie pokazano 54 wersji utworzonych przez 39 użytkowników)
Linia 1: {{ISG\|Kępice\|Kępice}} {{Inne znaczenia\|miasta\|[[Kępice (ujednoznacznienie)\|inne znaczenia tego słowa]]}} {{~~POL~~Polskie miasto infobox \|nazwa = Kępice \|dopełniacz nazwy = Kępic \|zdjęcie = Niepodległości Kępice.jpg \|opis zdjęcia = Ul. Niepodległości w Kępicach \|herb = POL Kępice COA.svg \|flaga = POL ~~gmina~~ Kępice flag.svg{{!}}border \|dewiza = \|województwo = pomorskie Linia 12 ⟶ 13: \|gmina = [[Kępice (gmina)\|Kępice]] \|data założenia = \|prawa miejskie = [[1 stycznia]] [[1967]]<ref name="gus">{{Cytuj stronę\|url=http://www.kepice.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=48&Itemid=50\|tytuł=kepice.pl\|data dostępu=~~3.10.~~2011-10-03}}</ref> \|stanowisko zarządzającego = \|zarządzający = Magdalena ~~Gryko~~Majewska \|powierzchnia = 6,11<ref name="gus2022">{{Cytuj \|url=https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2022-roku,7,19.html \|tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku \|data=2022-12-07 \|data dostępu=2022-12-08 \|opublikowany=Główny Urząd Statystyczny}}</ref> ~~\|powierzchnia = 6,11~~ \|wysokość = 33,2 do 113 \|rok = 30.06.~~2016~~2023 \|liczba ludności = 3 ~~698~~275<ref name="~~populacja2016~~populacja2023">~~[http://www~~{{Cytuj \|tytuł = Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny \|data dostępu = 2023-11-29 \|opublikowany = demografia.~~polskawliczbach~~stat.gov.pl~~/Kepice~~ \|url = http://~~www~~demografia.~~polskawliczbach~~stat.gov.pl/~~Kepice],~~bazademografia/Tables.aspx w\|język ~~oparciu o~~= ~~dane GUS.~~pl}}</ref> \|gęstość zaludnienia = ~~605~~536,200 \|strefa numeracyjna = +48 59 \|kod pocztowy = 77–230 \|tablice rejestracyjne = GSL \|kod mapy = Kępice (gmina) ~~\|stopniN = 54 \|minutN = 14 \|sekundN = 28~~ \|współrzędne = 54°14′28″N 16°53′23″E ~~\|stopniE = 16 \|minutE = 53 \|sekundE = 23~~ \|TERYT = 2212054 ~~\|kod mapy = powiat słupski~~ \|~~TERYT~~SIMC = ~~6222812054~~0977344 \|~~SIMC~~ hasło promocyjne = ~~\|slogan =~~ \|adres urzędu miasta = ul. Niepodległości 6<br />77–230 Kępice \|commons = Category:Kępice ~~\|wikipodróże =~~ \|wikinews = \|wikicytaty = Linia 38 ⟶ 37: \|bip = }} '''Kępice''' (do 1946 ''Businko''<ref>Jarosław Kociuba "Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach dawnego Księstwa Pomorskiego", Walkowska Wydawnictwo Szczecin 2012</ref>, [[język kaszubski\|kaszb.]] ''~~Hômer~~Kãpice''<ref>{{Cytuj \|tytuł = Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, ~~[[język~~wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska ~~niemiecki~~\|~~niem~~data dostępu = 2023-12-21 \|url = http://skarbnicakaszubska.]]pl/uchwaa-nr-6-2010/ ''\|język = pl-PL}}</ref>, {{w języku\|de\|Hammermühle''}}<ref name="MP">Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski\|1946\|142\|262}})</ref>) – [[miasto]] w [[województwo pomorskie\|województwie pomorskim]], w [[powiat słupski\|powiecie słupskim]], położone na skraju [[Wysoczyzna Polanowska\|Wysoczyzny Polanowskiej]] w dolinie rzeki [[Wieprza\|Wieprzy]], siedziba [[Kępice (gmina)\|gminy miejsko-wiejskiej Kępice]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)\|W latach ~~1975-1998~~1975–1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo słupskie\|woj. słupskiego]], teraz należy do [[województwo pomorskie\|woj. pomorskiego]]. Z historycznego punktu widzenia Kępice związane są z [[Pomorze Zachodnie\|Pomorzem Zachodnim]]<ref>{{encyklopedia PWN\|id=3921919\|tytuł=Kępice\|archiwum=https://archive.ph/HXSYZ\|data dostępu=2023-01-15\|zarchiwizowano=2023-01-15}}</ref>. Miasto, otoczone lasami [[Puszcza Słupska\|Puszczy Słupskiej]], leży na trasie linii kolejowej [[Linia kolejowa nr 405\|Piła Główna – Ustka]], z przystankiem [[Kępice (przystanek kolejowy)\|Kępice]] i przy [[Droga wojewódzka nr 208\|drodze wojewódzkiej 208]]. Miasto, otoczone lasami [[Puszcza Słupska\|Puszczy Słupskiej]] W okolicy znajduje się kilka jezior np. [[Jezioro Obłęskie\|Obłęskie]], Kryształek (nazwa gwarowa z powodu bardzo czystej wody), [[Jezioro Łętowo\|Łętowo]], Jezioro Korzybie, Przyjezierze, Nakło. Przez miasto przepływa rzeka [[Wieprza]]. Według danych z 31 grudnia 2022 Kepice liczyły 3 307 mieszkańców<ref name="Populacja2018" /> ~~31 grudnia 2004 r. miasto miało 3878 mieszkańców. Gmina Kępice liczy wraz z miastem ok. 10 155 mieszkańców{{fakt\|data=2009-01}}.~~ == Nazwa == [[Rada Języka Kaszubskiego]] proponuje [[język kaszubski\|kaszubską]] formę nazwy ''Kãpice''<ref>{{cytuj \|autor = Felicja Baska-Borzyszkowska, Edwarda Breza, Elżbieta Bugajna, Tomasz Fopke, Katarzyna Główczewska, Aleksandra Kas, Wanda Lew-Kiedrowska, Dariusz Majkowski, Iwona Makurat, Janusz Mamelski, Danuta Pioch, Eugeniusz Pryczkowski, Bożena Ugowska, Dorota Wilczewska \| tytuł=Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych \| wydawca=[[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie]] \| miejsce=Gdańsk \| data=2017 \| isbn=978-83-62137-50-3 \| s= 207 }}</ref>. == Historia == [[Plik:Hammermühle Unser Bismarck.jpg\|thumb\|left\|Kępice ok. 1890 roku]] W ~~X-XII~~X–XII w. poniżej zakładu garbarskiego w zakolu [[Wieprza\|Wieprzy]] znajdował się gródek, po którym pozostał obrys wałów, czyli grodzisko. Przez wieki był to teren puszczy. Przyspieszony rozwój osadnictwa zaczął się w IIdrugiej ~~poł.~~połowie XIX w. W dolinie Wieprzy na wschód od [[Warcino\|Warcina]] znajdowała się kuźnia. 7 lipca 1867 ówczesny pruski premier [[Otto von Bismarck]] zakupił od Wernera Ewalda von Blumenthala majątek Warcino, dzięki dotacji w wysokości 400 tys. talarów uzyskanej po zwycięskiej [[wojna prusko-austriacka\|wojnie prusko-austriackiej]]. W 1868 Bismarck zlecił wybudowanie nad Wieprzą papierni "Papierfabrik Hammermühle". Następnie powstał większy zakład w [[Kruszka (Kępice)\|Kruszce]] (Fuchsmühle). Papiernie te, które od 1889 funkcjonowały pod nazwą "Varziner Papierfabrik A.G.", stały się największym przedsiębiorstwem przemysłowym na niemieckim Pomorzu Wschodnim i znaczącym producentem banknotów. Obok zakładów powstały nowe osiedla. Wraz z zakończeniem budowy linii kolejowej ze Szczecinka przez Miastko do Słupska miejscowość uzyskała [[Kępice (przystanek kolejowy)\|dworzec kolejowy]], a przez położone 7  km na północ [[Korzybie (województwo pomorskie)\|Korzybie]] połączenie z linią Sławno-Bytów. W roku 1898 nowym właścicielem został [[Wilhelm von Bismarck]], syn kanclerza Rzeszy i nadprezydent Prus Wschodnich. Po jego śmierci dobra warcińskie odziedziczył jego jedyny syn Wilhelm Nikolaus von Bismarck (~~1896-1940~~1896–1940). Po roku 1890 na potrzeby papierni i tartaku zostały uruchomione elektrownie wodne. W 1918 r. na Wieprzy istniał system czterech elektrowni: w Kępce (Kampmühle), Kruszce (Fuchsmühle), Biesowicach (Beßwitz) i Kępicach (Hammermühle). Wszystkie one, oprócz elektrowni w Kępce (obecnie zabytek), zostały zniszczone w czasie II wojny światowej. [[Plik:Center of Kepice (2).jpg\|thumb\|left\|Centrum Kępic zimą (2020)]] W wyniku reformy administracyjnej w 1928 doszło do scalenia osiedli znajdujących się na terenie niwy warcińskiej (Varziner Flur), czyli Kruszki, Kępic, [[Kępka (Kępice)\|Kępki]] i dworca kolejowego w jedną gminę w ramach [[powiat miastecki\|powiatu miasteckiego]] pod nazwą Kępice. Coraz więcej ludzi znajdowało zatrudnienie w przemyśle. Liczba mieszkańców w 1939 wzrosła do 2169 osób. W czasie II wojny światowej w papierniach na przymusowych robotach pracowało wielu Polaków. Wytwarzano w nich fałszywe [[dolar amerykański\|amerykańskie dolary]] i angielskie [[funt szterling\|funty szterlingi]], służące destabilizacji gospodarek USA i Wielkiej Brytanii. Oprócz tego w czasie wojny produkowano w Kępicach i Kruszce śmigła i szyby na wyposażenie samolotów myśliwskich. Niemcy utworzyli w mieście dwa podobozy [[Roboty przymusowe w III Rzeszy\|pracy przymusowej]] [[Niemieckie obozy jenieckie 1939–1945\|obozu jenieckiego]] [[Stalag II B]]<ref>{{cytuj stronę\|url=http://stalag2b.free.fr/leskommandos.htm\|tytuł=Les Kommandos\|opublikowany=Stalag IIB Hammerstein, Czarne en Pologne\|język=fr\|data dostępu=2024-10-18}}</ref>. W wyniku reformy administracyjnej w 1928 doszło do scalenia osiedli znajdujących się na terenie niwy warcińskiej (Varziner Flur), czyli Kruszki, Kępic, Kępki i dworca kolejowego w jedną gminę w ramach [[powiat miastecki\|powiatu miasteckiego]] pod nazwą Kępice. Coraz więcej ludzi znajdowało zatrudnienie w przemyśle. Liczba mieszkańców w 1939 wzrosła do 2169 osób. W czasie II wojny światowej w papierniach na przymusowych robotach pracowało wielu Polaków. Wytwarzano w nich fałszywe [[dolar amerykański\|amerykańskie dolary]] i angielskie [[funt szterling\|funty szterlingi]], służące destabilizacji gospodarek USA i Wielkiej Brytanii. Oprócz tego w czasie wojny produkowano w Kępicach i Kruszce śmigła i szyby na wyposażenie samolotów myśliwskich. Wśród polskich robotników przymusowych istniała komórka [[Odra (organizacja konspiracyjna)\|organizacji konspiracyjnej Odra]], która została rozbita przez [[Gestapo]] w 1944. Linia 62 ⟶ 66: Po ciężkich walkach w okresie między 2 i 4 marca 1945 Kępice zostały zdobyte przez Armię Czerwoną. Urządzenia fabryczne zostały zdemontowane przez Rosjan w latach 1946/47. Po zakończeniu wojny miejscowość przeszła pod polski zarząd. Rozpoczął się proces wysiedlania ludności niemieckiej i zastępowania jej przez przesiedleńców z głębi kraju i kresów wschodnich spoza [[Linia Curzona\|linii Curzona]]. Przez pierwsze powojenne miesiące ówczesna wieś nosiła nazwę Businko<ref>{{cytuj książkę \| tytuł = Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948\| inni = Tadeusz Białecki (red.)\| wydawca = Książnica Pomorska w Szczecinie\| miejsce = Szczecin\| rok = 2002\| strony = 96\| isbn = 83-87879-34-7}}</ref>;, a stacja kolejowa ''Businko Korzybskie''. Nazwę Kępice wprowadzono rozporządzeniem Ministerstwa Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku<ref>{{Monitor Polski\|~~rok=~~1946\|~~numer=~~142\|~~pozycja=~~262}}, s. 4</ref>. W miejsce zdemontowanej papierni i fabryki celulozy uruchomiono w 1957 garbarnię. Kępickie Zakłady Garbarskie Kegar zatrudniały do 1000 pracowników i posiadały zakłady filialne w [[Białogard]]zie i [[Dębnica Kaszubska\|Dębnicy Kaszubskiej]]. Zostały sprywatyzowane w 1996. W 1958 pracownicy garbarni odbudowali zdemontowaną elektrownię wodną w Kępicach. W 1980 elektrownia została przekazana w użytkowanie do Zakładu Energetycznego w [[Słupsk]]u. W 1996 dokonano gruntownej modernizacji jej urządzeń. Przez pierwsze 15 powojennych lat Kępice były grupą niewielkich osiedli. Dopiero w styczniu 1959 otrzymały status osiedla robotniczego. Dzięki garbarni miejscowość szybko się rozwijała i [[1 stycznia]] [[1967]] r. Kępice otrzymały [[prawa miejskie]]. == Demografia == {\| class="wikitable" ~~{\| border=1 cellspacing="0" cellpadding="2" bgcolor=#DDEEFF~~ ~~\|- bgcolor=#BBCCFF~~ ! align="center" \| Rok \|\| Liczba ludności \|- \|[[1905]] \|\| align="center" \| 414 \|- \|[[1930]] \|\| align="center" \| ~~1.400~~1400 \|- \|[[1933]] \|\| align="center" \| ~~2.008~~2008 \|- \|[[1939]] \|\| align="center" \| ~~2.169~~2169 \|- \|[[1946]] \|\| align="center" \| ~~1.107~~1107 \|- \|[[1950]] \|\| align="center" \| 631 \|- \|[[1960]] \|\| align="center" \| ~~2.049~~2049 \|- \|[[1970]] \|\| align="center" \| ~~2.878~~2878 \|- \|[[1978]] \|\| align="center" \| ~~3.106~~3106 \|- \|[[1987]] \|\| align="center" \| ~~4.156~~4156 \|- \|[[2007]] \|\| align="center" \| ~~3.778~~3778<ref name="gus2">{{Cytuj stronę\|url=http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/6/7/1/l_ludnosc_stan_struktura_2008.zip\|tytuł=Dane Głównego Urzędu Statystycznego: ''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.)''\|data dostępu=2016-05-06}}</ref> \|- \|2022 \|\| align="center" \| 3307<ref name="Populacja2018" /> \|} * Piramida wieku mieszkańców Kępic w 2014 roku<ref name="~~populacja2016~~Populacja2018"~~/>. <br~~ />~~[[Plik:Piramida wieku Kepice~~.~~png\|690x480px]]~~ <br />[[Plik:Piramida wieku Kepice.png\|690x480px]] ~~== Gminy partnerskie ==~~ == Transport == Przez Kępice przebiega [[Droga wojewódzka nr 208]]. Alternatywną drogą do miasta jest droga lokalna z [[Ciecholub\|Ciecholuba]]. Dobra jakość dróg powoduje krótki czas dojazdu do pobliskich miast [<nowiki/>[[Słupsk]] - 35 minut, [[Miastko]] 32 minuty czy [[Koszalin]] 1 godzina]. Głównym przewoźnikiem autobusowym obsługującym linie do Kępic jest PKS Bytów. Obsługuje on kursy do Słupska i Miastka a także kursy szkolne do pobliskich wsi. Przez miasto przebiega niezelektryfikowana [[linia kolejowa nr 405]] z dwoma przystankami kolejowymi na terenie miasta [[Kępice (przystanek kolejowy)\|Kępice]] i [[Kępka (przystanek kolejowy)\|Kępka.]]Oba przystanki obsługuje przewoźnik [[Polregio]].Jednak aby skorzystać z pociągów pośpiesznych należy udać do [[Słupsk\|Słupska]] lub [[Sławno\|Sławna]]. == Miasta partnerskie == * {{flaga\|DEU}} [[Bomlitz (gmina)\|Bomlitz]] * {{flaga\|POL}} [[~~Bystra-Sidzina (gmina)\|~~Bystra-Sidzina]] * {{flaga\|POL}} [[Cegłów (gmina)\|Cegłów]] == Wspólnoty wyznaniowe == ~~== Podział administracyjny gminy Kępice ==~~ * [[Kościół łaciński\|Kościół rzymskokatolicki]]: ~~Gmina zajmuje powierzchnię 293 km², którą zamieszkuje 10.155 mieszkańców (2002). W jej skład wchodzi 15 [[sołectwo\|sołectw]] obejmujących 36 miejscowości:~~ ** [[Parafia Matki Bożej Różańcowej w Kępicach\|parafia Matki Bożej Różańcowej]] * [[Świadkowie Jehowy]] ** zbór<ref>{{jw\|data dostępu=2014-06-05}}</ref> == Ludzie związani z Kępicami‎ ‎ == ~~{\|class="wikitable"~~ {{Kategoria główna\|‎‎Ludzie związani z Kępicami‎}} ~~! Nazwa polska !! Nazwa kaszubska !! Nazwa niemiecka~~ \|- ~~\|[[Barcino]] \|\| \|\| Bartin~~ \|- ~~\|Barwino \|\| \|\| Barvin~~ \|- ~~\|[[Biesowice (wieś w województwie pomorskim)\|Biesowice]] \|\| \|\| Beßwitz~~ \|- ~~\|Biesowiczki \|\| \|\| Beßwitzer Glashütte~~ \|- ~~\|Bronowo \|\| \|\| Brünnow~~ \|- ~~\|Brzezinka \|\| \|\| Birkenthal~~ \|- ~~\|Chorówko \|\| \|\| Neu Chorow~~ \|- ~~\|Chorowo \|\| \|\| Chorow~~ \|- ~~\|[[Ciecholub]] \|\| \|\| Techlipp~~ \|- ~~\|Darnowo \|\| \|\| Börnen~~ \|- ~~\|Gościeradz \|\| \|\| Augusthof~~ \|- ~~\|Jabłoniec \|\| \|\| Rosenhof~~ \|- ~~\|Jabłonna \|\| \|\| Vorwerk Augustthal~~ \|- ~~\|Kaczyno \|\| \|\|~~ \|- ~~\|Kawka \|\| \|\|~~ \|- ~~\|'''Kępice''' \|\| Hômer{{fakt\|data=2016-02}} \|\| Hammermühle~~ \|- ~~\|[[Korzybie (województwo pomorskie)\|Korzybie]] \|\| Korzëbié{{fakt\|data=2016-02}} \|\| Zollbrück~~ \|- ~~\|Kotłowo \|\| \|\| Vorwerk Kotlow~~ \|- ~~\|Łużki \|\| \|\| Luschken~~ \|- ~~\|Mielęcino \|\| \|\| Fuchsberge~~ \|- ~~\|Mzdowiec \|\| \|\| Misdow~~ \|- ~~\|Mzdówko \|\| \|\| Misdow B~~ \|- ~~\|Mzdowo \|\| \|\| Misdow A~~ \|- ~~\|[[Obłęże]] \|\| Òblëżé{{fakt\|data=2016-02}} \|\| Woblanse~~ \|- ~~\|[[Osieki (Kępice)\|Osieki]] \|\| \|\| Wusseken~~ \|- ~~\|[[Osowo (Kępice)\|Osowo]] \|\| Òsowò{{fakt\|data=2016-02}} \|\| Wussow~~ \|- ~~\|Płocko \|\| \|\| Plötzig~~ \|- ~~\|Podgóry \|\| \|\| Puddiger~~ \|- ~~\|Polichno \|\| \|\|~~ \|- ~~\|Przyjezierze \|\| \|\| Seehof~~ \|- ~~\|[[Przytocko]] \|\| \|\| Pritzig~~ \|- ~~\|Pustowo \|\| Pùstòwò{{fakt\|data=2016-02}} \|\| Püstow~~ \|- ~~\|Radzikowo \|\| \|\| Marienthal~~ \|- ~~\|[[Warcino]] \|\| Warcënò{{fakt\|data=2016-02}} \|\| Varzin~~ \|- ~~\|Węgorzyno \|\| \|\| Vangerin~~ \|- ~~\|Żelice Dolne \|\| \|\| Nieder Seelitz~~ \|- ~~\|Żelice Górne \|\| \|\| Ober Seelitz~~ \|} ~~== Wspólnoty wyznaniowe ==~~ * [[Parafia Matki Bożej Różańcowej w Kępicach]] * [[Świadkowie Jehowy\|Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy]]<ref>Dane według raportów [http://www.jw.org/apps/P_YBBXHC wyszukiwarki zborów] (www.jw.org) z 5 czerwca 2014.</ref> {{== Przypisy}} == <references> <ref name="Populacja2018">[https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2023,3,17.html Rocznik Demograficzny 2023] - Podstawowe informacje o liczbie i strukturze ludności Polski w 2022 r.</ref> </references> == Linki zewnętrzne == * [http://www.kepice.pl/ Kępice On-line Serwis Gminy Kępice] * [{{Cytuj stronę \| url = http://~~www.~~kepice.info/ \| tytuł = Kępice Info Serwis Informacyjny Gminy Kępice] \| opublikowany = kepice.info \| archiwum = https://web.archive.org/web/20180322164622/http://kepice.info/ \| zarchiwizowano = 2018-03-22}} {{Gmina Kępice}} Linia 201 ⟶ 142: [[Kategoria:Kępice\| ]] [[Kategoria:Miasta w województwie pomorskim]] [[Kategoria:Miasta w Polsce, którym nadano prawa miejskie w XX wieku]]