Artur Eisenbach: Różnice pomiędzy wersjami

|imię i nazwisko = Artur Eisenbach

|grafikaopis grafiki =

|opisalt grafiki =

|podpis data urodzenia = 7 kwietnia 1906

|datamiejsce urodzenia = 7 kwietnia 1906= [[Nowy Sącz]]

|datamiejsce śmierci = 30 października 1992= [[Tel Awiw-Jafa]]

|miejsceprzyczyna śmierci = Tel Awiw-Jafa = samobójstwo

|zawódodznaczenia = historyk{{Order|OOP|KK}} {{Order|KZ|Z}} {{Order|MPL10}}

[[Plik:Grob Marii Czarniewicz-Eisenbach-Grave of Maria Czarniewicz-Eisenbach.JPG|thumb|Grób Marii Czarniewicz-Eisenbach i symboliczny grób Artura Eisenbacha na cmentarzu[[Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)|Cmentarzu żydowskim]] w Warszawie]]

'''Artur Eisenbach''' (ur. [[7 kwietnia]] [[1906]] w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]] jako '''Aron Eisenbach''', zm. [[30 października]] [[1992]] w [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwie]]) – [[Polacy|polski]] historyk [[Żydzi|żydowskiego]] pochodzenia, znawca dziejów ludności żydowskiej w Polsce, w latach 1966–1968 dyrektor [[Żydowski Instytut Historyczny|Żydowskiego Instytutu Historycznego]].

Urodził się w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]] w rodzinie biednych, ortodoksyjnych [[Żydzi|Żydów]], jako syn Chaima Eisenbacha i Zipory z domu Zimetbaum. Po ukończeniu szkoły elementarnej zaczął pracować jako ślusarz. W 1923 ukończył kursy nauczycielskie w [[Wilno|Wilnie]], a w 1927 przeniósł się do [[Kraków|Krakowa]]. W 1930 zdał maturę i rozpoczął studia historyczne na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]], które jednak ukończył na [[Uniwersytet Warszawski|Warszawskim]]. Był uczniem [[Marceli Handelsman|Marcelego Handelsmana]], pod kierunkiem którego napisał [[Praca dyplomowa|pracę magisterską]]. W 1931 przeniósł się do [[Bielsko|Bielska]].

Na początku [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wraz z rodziną udał się do rodzinnego miasta żony (siostry [[Emanuel Ringelblum|Emanuela Ringelbluma]]) – [[Buczacz]]a, gdzie w 1942 zginęła jego małżonka i córka. On sam został zesłany w głąb [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]], skąd w 1946 jako [[repatriacja|repatriant]] wrócił do [[Polska|Polski]] i osiadł w [[Warszawa|Warszawie]]. Był członkiem [[Polska Partia Robotnicza|PPR]], a od 1948 roku – członkiem [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]{{r|O}}. W 1947 roku podjął pracę w [[Centralna Żydowska Komisja Historyczna|Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej]] przy [[Centralny Komitet Żydów Polskich|Centralnym Komitecie Żydów Polskich]] i następnie jako kierownik archiwum w [[Żydowski Instytut Historyczny|Żydowskim Instytucie Historycznym (ŻIH)]], którego dyrektorem był w latach 1966–1968. Ze stanowiska dyrektora ŻIH-u został zdymisjonowany po [[Marzec 1968|wydarzeniach z marca 1968]] między innymi z powodu swojej skutecznej walki w obronie zbiorów i dorobku przed jego planowaną likwidacją.

PoRównolegle [[Marzecdo 1968|wydarzeniachpracy zw marca 1968]] został zdymisjonowany ze stanowiska dyrektora Instytutu, czego powodem była jego skuteczna walkaŻIH-u w obronie zbiorów i dorobku przed jego planowaną likwidacją. W 1966 został pracownikiem [[Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk|Instytutu Historii]] [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]]. W 1977 przeszedł na emeryturę. W 1982 był konsultantem przy produkcji filmu [[Jerzy Kawalerowicz|Jerzego Kawalerowicza]] [[Austeria (film)|''Austeria'']]. W 1987 wyjechał do [[Izrael]]a, gdzie współpracował z [[Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie|Uniwersytetem Hebrajskim]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]] i Instytutem [[Jad Waszem]]. W obliczu pogłębiającej się choroby nowotworowej popełnił [[samobójstwo]] w [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwie]] i tam został pochowany<ref>Magda Prokopowicz (red.), ''Żydzi polscy. Historie niezwykłe'', Wydawnictwo Demart. Warszawa 2010, s. 70–71.</ref> i został pochowany na [[Cmentarz Jarkon|cmentarzu Jarkon]]<ref>{{Cytuj |tytuł = ארתור אייזנבאק |data dostępu = 2024-12-05 |opublikowany = gravez.me |url = https://gravez.me/en/deceased/BB15E2A2-48DD-4B2B-A578-D2D9E35D234D}}</ref>. Jego symboliczny grób znajduje się na [[cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)|cmentarzu żydowskim]] przy [[Ulica Okopowa w Warszawie|ulicy Okopowej]] w [[Warszawa|Warszawie]]<ref>[http://cemetery.jewish.org.pl/id_60156/info/_Artur_Eisenbach.html Symboliczny grób Artura Eisenbacha] w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.</ref>.

Artur Eisenbach zajmował się głównie gromadzeniem i opracowywaniem dokumentów dotyczących [[HolocaustZagłada Żydów|Holocaustu]]u. Posłużyły one jako materiał dowodowy w procesach przeciw zbrodniarzom hitlerowskim. Zajmował się również historią Żydów w drugiej połowie XVIII i XIX wieku. Pod koniec życia pracował nad przygotowaniem edycji wszystkich dzieł [[Emanuel Ringelblum|Emanuela Ringelbluma]].

<ref name="O">{{Cytuj książkę |tytuł = Kto jest kim w Polsce 1984 |wydanie = 1 |rok = 1984 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Interpress |isbn = 8322320736 |strony = 155}}</ref>

[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)]]

[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (1944–1989Polska Ludowa)]]