Wikipedia

Robotnik (czasopismo): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m kat.
poprawa linków
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 9 użytkowników)
Linia 34:
}}
[[Plik:Robotnik 28.10.1931.jpg|thumb|240px|Strona tytułowa gazety z 28 października 1931 r.]]
'''Robotnik''' – polskie czasopismo związane z historią i tradycją [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]], wydawane (z przerwami) w latach 1894–2003.
 
== Robotnik konspiracyjnej PPS ==
Pismo powołane zostało uchwałą II Zjazdu PPS w lutym 1894 r. Wydawanie pisma poprzedzono [[Jednodniówka|jednodniówką]] wydaną w lutym 1894 r. w [[Londyn]]ie z materiałów krajowych.
 
Pierwszy numer ukazał się z datą 12 lipca 1894 r. w Warszawie. Pierwszym redaktorem naczelnym był [[Jan Strożecki|Jan Stróżecki]] ([[pseudonim|ps.]] „Stefan”, „Gromada”) (redaktor numerów 1–6). Po jego aresztowaniu latem 1894 r. redaktorem (od numeru 7) został [[Józef Piłsudski]] (ps. „Wiktor”).
W tym czasie „Robotnik” wydawany był nielegalnie w [[Lipniszki (rejon iwiejski)|Lipniszkach]] (do grudnia 1894 r.) na Wileńszczyźnie. Wobec dekonspiracji zmieniono miejsce drukarni na [[Wilno]] (od maja 1895 do 1899). W czasie półrocznej przerwy wydawniczej wydano w Londynie drugiego „Robotnika” – jednodniówkę na 1 maja. „Robotnik” drukowany był na przemyconej z [[Londyn]]u przez [[Stanisław Wojciechowski|Stanisława Wojciechowskiego]] ([[pseudonim|ps.]] „Adam”) maszynie drukarskiej. Wojciechowski składał też pismo jako zecer. W stopce dla zmylenia podawano jako miejsce wydania [[Warszawa|Warszawę]].
 
„Robotnik” drukowany był na przemyconej z [[Londyn]]u przez [[Stanisław Wojciechowski|Stanisława Wojciechowskiego]] ([[pseudonim|ps.]] „Adam”) maszynie drukarskiej. [[Stanisław Wojciechowski|Wojciechowski]] składał też pismo jako zecer. W stopce dla zmylenia podawano jako miejsce wydania [[Warszawa|Warszawę]].
W tym początkowym okresie nakład pisma był bardzo wysoki (jak na porównywalne podziemne wydawnictwa): pierwszy numer miał nakład 12001 200. Numery 20–31 „Robotnika„Robotnika” drukowano w nakładzie 13001 300 egzemplarzy, zaś od numeru 32 w nakładzie 16001 600 egzemplarzy. Dodatkowo ukazały się trzy dodatki pnpt. „Kurierek Robotnika”. Po roku, latem 1895, Warszawa kolportowała 450 egzemplarzy, [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębie]] 120, [[Radom]] 100, [[Pabianice]] 60, [[Zawiercie]] 50, [[Wilno]] 50, [[Białystok]] 30, [[Kowno]] 20, później „Robotnik” był kolportowany w innych miastach ([[Częstochowa]], [[Lublin]], [[Grodno]]). Od 1896 r. dotychczas niezorganizowany kolportaż „Robotnika” objęła [[Maria Gertruda Paszkowska]] ([[pseudonim|ps.]] „Gintra”, „Hetmanica”).
Po roku, latem 1895, Warszawa kolportowała 450 egzemplarzy, Zagłębie 120, Radom 100, Pabianice 60, Zawiercie 50, Wilno 50, Białystok 30, Kowno 20, później ‘Robotnik’ był kolportowany w innych miastach (Częstochowa, Lublin, Grodno).
Od 1896 r. dotychczas niezorganizowany kolportaż „Robotnika” objęła [[Maria Gertruda Paszkowska]] ([[pseudonim|ps.]] „Gintra”, „Hetmanica”).
[[Plik:Lodz ul Wschodnia 19.jpg|thumb|left|200px|Dom przy ul. Wschodniej 19<ref name="W19">{{cytuj książkę |nazwisko = Piłsudski |imię = Józef |tytuł = Bibuła – walka rewolucyjna w zaborze rosyjskim |url = http://literat.ug.edu.pl/bibula/0005.htm |wydanie = |wydawca = |miejsce = Warszawa |rok = 1937 |strony = |rozdział = 5 Tajne Drukarnie |isbn = |język = pl |data dostępu = 2008-12-19}}</ref> w [[Łódź|Łodzi]], miejsce tajnej drukarni ''Robotnika'' 1899–1900, zdjęcie z 2008]]
{{Galeria
Linia 51 ⟶ 49:
|Plik:Łódź-ul Wschodnia 19 old plaque.jpg|Pierwsza tablica na domu przy ul. Wschodniej 19 w Łodzi, gdzie w latach 1899–1900 mieściła się tajna drukarnia ''„Robotnika”'', umieszczona w 1920, usunięta ok. 1940 r.}}
[[Plik:Robotnik001.jpg|thumb|240px|„Robotnik”-jednodniówka wydany w Londynie na podstawie materiałów CKR PPS dostarczony do kraju w lutym 1894 w nakładzie 2100 egz.]]
[[Plik:Robotnik FR.jpg|thumb|240px|„Robotnik” [[PPSPolska Partia Socjalistyczna – Frakcja Rewolucyjna|PPS – Frakcji Rewolucyjnej]] z 1908 r.]]
[[Plik:Rob 50.jpg|thumb|240px|„Robotnik” nr 50 z 1903 r. z nową [[Winieta (drukarstwo)|winietą]] [[Teofil Terlecki (grafik)|Teofila Terleckiego]]]]
 
Po wyjeździe w 1899 r. [[Stanisław Wojciechowski|Stanisława Wojciechowskiego]] do Londynu [[Józef Piłsudski]] i drukarz Stanisław[[Kazimierz Rożnowski]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Elżbieta Feliksiak |tytuł = Proste drogi Kazimierza Rożnowskiego: socjalisty, sybiraka, obywatela wolnej Polski (w świetle jego listów) |czasopismo = Sybir: wysiedlenia - losy - świadectwa = Siberia: displacements - fates – testimonies |data = 2013 |data dostępu = 2022-06-14 |isbn = 978-83-86232-24-6 |miejsce = Białystok |oclc = 886555802}}</ref> przenieśli wydawanie „Robotnika” do konspiracyjnego lokalu w [[Łódź|Łodzi]] przy [[Ulica Wschodnia w Łodzi|ul. Wschodniej]] 19 m 4, w którym zamieszkał Piłsudski wraz z ówczesną żoną [[Maria Piłsudska (1865–19211863–1921)|Marią]].
 
W nocy z 21 na 22 lutego 1900 r. policja wtargnęła do mieszkania aresztowała Piłsudskich<ref>J. Piłsudski został na czas śledztwa osadzony w więzieniu przy ul. Długiej (ob. Gdańska) 13, stąd 17 kwietnia przewieziony do pawilonu X cytadeli warszawskiej.</ref>, a częściowo wydrukowany nakład nru 36 „Robotnika” został skonfiskowany. Aby wykazać dalsze funkcjonowanie PPS pomimo aresztowań [[Stanisław Wojciechowski]] wydrukował w Londynie kolejny numer (nr 36bis i nr 37), który został rozprowadzony w kraju.
[[Stanisław Wojciechowski|Wojciechowski]] zakupił w Anglii nową maszynę drukarską i umieścił ją w [[Kijów|Kijowie]]. Redakcję w Kijowie organizowali [[Aleksander Sulkiewicz]] i [[Jan Rutkiewicz (polityk)|Jan Rutkiewicz]]. Redaktorem naczelnym został wówczas [[Feliks Perl]]. W Kijowie wydano numery 38 i 39. w nakładzie 1800 egzemplarzy. W Kijowie „Robotnika” drukowano do stycznia 1903 r. (nr 48) następnie redakcja została przeniesiona do [[Ryga|Rygi]]. Jako miejsce wydania podawano [[Warszawa|Warszawę]]. Po aresztowaniu [[Feliks Perl|Perla]] w lipcu 1904 r. redakcję przeniesiono do Krakowa. Redaktorami nru 57 byli [[Józef Kwiatek]] i [[Romuald Minkiewicz]].
 
W okresie 1904–1907 „Robotnik” był wydawany w Warszawie (kierownik drukarni [[Feliks Turowicz]]). Od marca do listopada 1904 r. wydano w Warszawie siedem numerów „Robotnika”. Faktycznym redaktorem był [[Jan Strożecki|Jan Stróżecki]] oraz [[Marceli Handelsman]], [[Stanisław Posner]], [[Feliks Kon]], Tadeusz Gałecki [[pseudonim|ps.lit.]] ''[[Andrzej Strug]]'', [[Feliks Sachs]].
W 1904 r. nakład wzrósł z 4100 egzemplarzy (nr 61) do 30 000 (nr 65) i 44 000 (nr 66). Od maja 1906 r. rozpoczęto przedrukowywanie „Robotnika” w Krakowie w nakładzie 1000 egzemplarzy.
 
Po rozłamie w 1906 r. „Robotnik” był wydawany zarówno przez [[Polska Partia Socjalistyczna – Frakcja Rewolucyjna|PPS-Frakcję Rewolucyjną]], jak i [[Polska Partia Socjalistyczna – Lewica (1906–1918)|PPS-Lewicę]].
 
„Robotnik” PPS-Lewicy wychodził od 1906 r. do 1914 r. Trzy numery wydano jeszcze w 1918 r. Redaktorami w różnych okresach byli: [[Marian Bielecki]], [[Feliks Sachs]], [[Paweł Lewinson]] (''Stanisław Łapiński''), [[Maksymilian Horwitz|Maksymilian Horwitz – Walecki]], [[Maria Koszutska]], [[Bernard Szapiro]].
 
Pierwszy numer „Robotnika” PPS-Frakcji Rewolucyjnej ukazał się z datą 30 listopada 1906 r. (nr 200). W ramach PPS-Frakcji Rewolucyjnej kolportowano (w 1906 r.) 10 935 egzemplarzy gazety.
Linia 74 ⟶ 72:
 
== ''Robotnik'' w II Rzeczypospolitej ==
11 listopada 1918 r. członkowie [[Pogotowie Bojowe PPSPolskiej Partii Socjalistycznej|Pogotowia Bojowego PPS]] na polecenie CKR PPS, zajęli siedzibę redakcji i drukarni „Godziny Polskiej” (pisma subsydiowanego przez władze okupacyjne) w Warszawie przy [[Ulica Warecka w Warszawie|ul. Wareckiej]] 7, która stała się siedzibą „Robotnika” na cały okres międzywojenny (władze upaństwowiły drukarnię i wydzierżawiły ją PPS). Już na Wareckiej ukazał się pierwszy (12 listopada 1918 r.). legalny numer 291.
W 1919 r. nakład „Robotnika” wynosił 8–10 tys. W pierwszych miesiącach wydawany był również dwa razy dziennie. Początkowo nie był [[kolportaż|kolportowany]] na całym terytorium Polski. Na terenie b. zaboru pruskiego [[Naczelna Rada Ludowa]] wydała zakaz kolportażu jako „dziennika bolszewickiego i żydowskiego”<ref>Wacław Czarnowski, Prasa socjalistyczna – wierna towarzyszka walki robotniczej, s. 193.</ref>.
 
Od 1919 do 1939 „Robotnik” ukazywał się jako regularny [[Dziennik (prasa)|dziennik]]. W latach 1918–1927 [[Redaktor naczelny|redaktorem naczelnym]] był [[Feliks Perl]], a od 1927 po jego śmierci [[Mieczysław Niedziałkowski]].
[[Plik:Robotnik 14.11.1931.JPG|thumb|Strona tytułowa dziennika „Robotnik” z dnia 14 listopada 1931 r. Wycięto z niej artykuł wstępny, który z decyzji władz administracyjnych stał się powodem zastosowania konfiskaty całości wydania. W wyniku zastosowania cenzury represyjnej zatrzymano dwa poprzednie wydania tego numeru.]]
W skład redakcji wchodzili m.in. [[Jan Maurycy Borski]], [[Roman Boski]], [[Jan Dąbrowski (dziennikarz)|Jan Dąbrowski]], [[Ignacy Klibański]], [[Krystyna Latoniowa]], [[Jan Nepomucen Miller]], [[Stanisław Niemyski]], [[Stojan Stefanowski]], [[Ludwik Winterok]] oraz w różnych okresach [[Tadeusz Hołówko]], [[Jerzy de Nisau]] (redaktor odpowiedzialny pisma w latach 1921–1922), [[Jerzy Szapiro]], [[Roman Dąbrowski (socjalista)|Roman Dąbrowski]], [[Adam Obarski]], [[Jerzy Michałowicz|Jerzy Władysław Michałowicz]]. Funkcje sekretarza redakcji pełnili: [[Stanisław Dubois]] oraz [[Bolesława Kopelówna]]. Wśród publicystów „Robotnika” znaleźli się m.in.: [[Zygmunt Zaremba]], [[Herman Diamand]], [[Stanisław Posner]], [[Kazimierz Czapiński]], [[Karol Irzykowski]], [[Cezary Jellenta]], [[Adam Próchnik]], [[Kazimierz Pużak]], [[Bronisław Zygmunt Siwik]], [[Zygmunt Żuławski]]. Nakład osiągał w 1926 r. 25 tysięcy egzemplarzy.
 
Po [[przewrót majowy|zamachu majowym]] nasiliły się represje wobec prasy opozycyjnej, gwałtownie wzrosła liczba konfiskat. Tylko w latach 1928–1935 „Robotnik” był rekwirowany ok. 500 razy. Redaktorów skazano łącznie na 47 miesięcy więzienia i 5380 zł grzywny. Po 300 konfiskacie w 1933 r. [[Ignacy Daszyński]], [[Bolesław Limanowski]], [[Andrzej Strug]], [[Kazimierz Pietkiewicz]] zwrócili się z apelem o utworzenie „Funduszu walki z konfiskatami”. Dzięki osiągniętemu wysiłkowi nakład w grudniu 1938 r. osiągnął 60 tys. egzemplarzy. W 1936 r. powstał pod kierunkiem [[Zygmunt Zaremba|Zygmunta Zaremby]] Zespół Czasopism PPS obejmujący wszystkie pisma PPS i przekształcający regionalne pisma jako mutacje „Robotnika” (proces ten objął pisma: „[[Naprzód]]” z Krakowa, „[[Dziennik Ludowy]]” ze Lwowa, „[[Gazeta Robotnicza]]”, „[[Łodzianin]]”, „[[Życie Robotnicze]]” z Radomia).
 
Dzień po agresji hitlerowskiej na Polskę we wrześniu 1939 r. w „Robotniku” ukazał się artykuł – „Karty padły na stół”, autorstwa [[Mieczysław Niedziałkowski|Mieczysława Niedziałkowskiego]], w którym stwierdzono
''„Nie wywołaliśmy tej wojny i nie chcieliśmy jej. Została nam narzucona. Będzie to wojna o całe jutro świata. Są tylko dwie drogi rozwojowe: albo podporządkować się Trzeciej Rzeszy w jej planach hegemonii, albo złamanie tych planów i ocalenie zarazem wolności narodów, wolności ludów i wolności ludu. Weszliśmy na drogę drugą. To jest Polski dziejowy szlak”'''<ref>[http://lewica.pl/?id=17326 Rauba – W obronie Warszawy – lewica.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>.
[[Plik:Warecka1940.jpg|thumb|left|200px|Zbombardowany budynek siedziby „Robotnika” przy ul. Wareckiej 7. Zdjęcie zrobione przez członków PPS w 1940 i dostarczone do Londynu]]
7 września 1939 „Robotnik” ukazał się jako jedyny dziennik w oblężonej Warszawie. Na prośbę gen. [[Walerian Czuma|Waleriana Czumy]] w „Robotniku” opublikowano rozkazy Dowództwa Obrony Warszawy. Na ul. Wareckiej w siedzibie „Robotnika” mieścił się jeden z punktów werbunkowych [[Robotnicza Brygada Obrony Warszawy|Robotniczych Brygad Obrony Warszawy]]. Ostatni numer rozprowadzony w [[Warszawa|Warszawie]] nosił datę 24 września i był 266(7899) kolejnym jego wydaniem.
Linia 111 ⟶ 109:
Redaktorem naczelnym początkowo był [[Jan Dąbrowski (dziennikarz)|Jan Dąbrowski]] (11 września 1944 – 14 grudnia 1945) z przedwojennej redakcji, a następnie [[Zbigniew Mitzner]] (15 grudnia 1945 – 31 października 1946), [[Julian Hochfeld]] (1 września 1946 – 30 września 1947), [[Grzegorz Jaszuński]] (1 października – 14 listopada 1947) jako p.o. redaktora naczelnego, oraz [[Stefan Arski]] (15 listopada 1947 – 15 grudnia 1948 r.)<ref>Polska Partia Socjalistyczna (informator) w: Archiwum Ruchu Robotniczego Tom IX, Warszawa 1984, s. 349.</ref>.
 
W 1946 r. nakład wynosił 40 tys., zaś w 1947 r. ok. 100 tys. egzemplarzy. Postanowieniem prezydenta RP Bolesława Bieruta z 15 października 1947 na wniosek Centralnego Komitetu Wykonawczego P.P.S. ''za długoletnią pracę w redakcji „Robotnika” i wierność ruchowi robotniczemu'' zostali odznaczeni [[Krzyż Zasługi|Złotym Krzyżem Zasługi]] [[Czesław Klim]], [[Józef Komorowski (dziennikarz)|Józef Komorowski]], [[Alfred Łaśkowski]], [[Bolesław Stańczykowski]]<ref>{{Monitor Polski|1947|131|816}}.</ref>. Pismo zostało zlikwidowane w grudniu 1948 po powstaniu [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]. „Robotnik” został połączony z „[[Głos Ludu (gazetadziennik w PolscePPR)|Głosem Ludu]]” organem [[Polska Partia Robotnicza|PPR]], w dziennik „[[Trybuna Ludu]]”.
 
== Robotnik KSS-KOR ==
Linia 122 ⟶ 120:
23 lutego 1983 r. ukazał się pierwszy numer „Robotnika” z podtytułem „Pismo członków MRKS” (Międzyzakładowy Robotniczy Komitet „Solidarności”). Z przyczyn technicznych pierwszy ukazał się jako numer 2. Założycielami pisma byli [[Piotr Ikonowicz]], Marcin Oblicki, Michał Tomczak, którzy opuścili [[Obozy dla internowanych 1981–1982|obóz internowanych]] na warszawskiej [[Białołęka|Białołęce]] w 1982 roku. Początkowo wydawali pismo „MIS – tygodnik stanu wojennego”. Jednak już w trakcie więziennych rozmów uznali, że potrzebne jest pismo podziemnej „Solidarności” o lewicowym charakterze.
 
„Robotnik” z podtytułem „Pismo członków MRKS” wychodził do 131 numeru<ref>[{{Cytuj stronę |url = http://www.sws.org.pl/arch/rob/003.pdf |tytuł = druk.pdf |opublikowany = sws.org.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20061001142718/http://www.sws.org.pl/arch/rob/003.pdf druk.pdf<!-- Tytuł|zarchiwizowano wygenerowany przez bota= 2006-10->].01}}</ref>. Zwykle miał kilka mutacji regionalnych m.in. „Robotnik Pomorza Zachodniego”.
Redagowali go m.in. [[Piotr Ikonowicz]] [[pseudonim|ps.]] „Igor Lewy”, [[Krzysztof Markuszewski]] ps. „Prowincjusz”, [[Danuta Baumgarten]], [[Iwona Różewicz]] ps. „Dorota Z.”, [[Grzegorz Ilka]] ps. „A.G.Rawicki, agr”, [[Małgorzata Motylińska]], [[Joachim Biernacki]] ps. „Bayard”, [[Tomasz Truskawa]], [[Andrzej Sieradzki (polityk)|Andrzej Sieradzki]], [[Cezary Miżejewski]] ps. „Andrzej Celt”. „Robotnik” w tym czasie był wydawany w nakładzie od 5 do 15 tysięcy egzemplarzy (wydania ulotkowe 50 tys. egz.). Redakcja „Robotnika” mieściła się w mieszkaniu Danuty Baumgarten przy ul. Etiudy Rewolucyjnej w Warszawie. Redakcja „Robotnika Pomorza Zachodniego” w mieszkaniu Zbigniewa Chędoszki przy ul. Okrzei w Szczecinie. Od marca 1986 r. publikacje „Robotnika” zaczęły być sygnowane jako [[Wydawnictwo im. Olofa Palme]]. Nazwa była uhonorowaniem przewodniczącego szwedzkiej socjaldemokracji, premiera Olofa Palme zamordowanego 23 lutego 1986 r.
 
W 1984 przy piśmie powołano [[lewica|lewicową]] [[Grupa Polityczna Robotnik„Robotnik”|Grupę Polityczną Robotnik]], która w 1987 r. współtworzyła [[Polska Partia Socjalistyczna (19871987–1990)|Polską Partię Socjalistyczną]].
 
Przed [[1 Maja]] 1986 r. środowisko „Robotnika” przeprowadziło największą kampanię ulotową. Rozrzucono w Warszawie ponad 50 tys. egzemplarzy specjalnego ulotowego 1-majowego numeru „Robotnika”, m.in. z wierszem [[BertoldBertolt Brecht|Bertolda Brechta]]. Akcja ta doprowadziła do aresztowań w środowisku „Robotnika” m.in. aresztowano i skazano [[Iwona Różewicz|Iwonę Różewicz]]. Udało się jednak ewakuować drukarnię i ocalić nakład pisma.
 
W listopadzie 1987 r. środowisko „Robotnika” zorganizowało akcję [[Miesiąc prasy zakładowej|„Listopad miesiącem prasy zakładowej Solidarności”]], polegający na wsparciu odrodzenia pism zakładowych „Solidarności i jawnym rozdawaniu ich pod zakładami pracy.
Linia 134 ⟶ 132:
W okresie 1998–1990 wydawano równolegle dwa pisma pod nazwą „Robotnik”. Jedno przez partię skupioną wokół [[Jan Józef Lipski|Jana Józefa Lipskiego]] (redaktor [[Wojciech Borowik]], [[Krzysztof Markuszewski]], [[Iwona Różewicz]], drugie przez [[Piotr Ikonowicz|Piotra Ikonowicza]] i [[Cezary Miżejewski|Cezarego Miżejewskiego]] w ramach [[PPS-Rewolucja Demokratyczna]] (prawdopodobnie ostatni numer pisma „Robotnik” Centralne pismo PPS-RD z maja 1990 nosił numer 145).
 
W listopadzie 1990 r. po XXV Kongresie [[Polska Partia Socjalistyczna (19871987–1990)|Polskiej Partii Socjalistycznej]] (pierwszy numer jako – 5/8393 – zachowując numerację z „Robotnika” na emigracji) ukazał się pod red. [[Piotr Ikonowicz|Piotra Ikonowicza]] i [[Andrzej Piotr Studziński|Andrzeja Piotra Studzińskiego]].
 
„Robotnik” jako pismo PPS wychodziło nieregularnie od 1990 do 2003 r. Redaktorami w różnych okresach byli [[Piotr Ikonowicz]], [[Piotr Wojciech Kotlarz]], [[Robert Kuliński]], [[Cezary Miżejewski]], [[Krystyna Cała]], [[Elżbieta Ciborska]], [[Zuzanna Dąbrowska]].
Linia 144 ⟶ 142:
[[Plik:Warecka1.JPG|thumb|240px|Fragment napisu z ul. Wareckiej usunięty przez członków PPS]]
* Secesyjna winieta „Robotnika” z liśćmi akantu przygotowana została na zlecenie Komitetu Zagranicznego PPS przez znanego grafika [[Teofil Terlecki (grafik)|Teofila Terleckiego]]<ref>Józef Kozłowski, Proletariacka Młoda Polska, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 1986, s. 77.</ref>. Winieta ta ukazała się po raz pierwszy w jubileuszowym numerze 50 (21 marca 1903 r.) i drukowana była do nru 83 z 21 marca 1906 r. Ponownie winieta ta pojawiła się w okresie międzywojennym i wszystkich kolejnych edycjach „Robotnika”. Tradycyjna winieta pojawiła się w 1987 r. od numeru 124 w „Robotniku”. Piśmie członków MRKS jako nawiązanie do tradycji PPS.
* Legendarna siedziba i drukarnia „Robotnika” przy ul. Wareckiej 7 po zbrojnym zajęciu 11 listopada 1918 r. przez [[Pogotowie Bojowe Polskiej Partii Socjalistycznej|Pogotowie Bojowe PPS]] była dzierżawiona od państwa. W połowie lat trzydziestych budynek został wykupiony na własność przez Związek Zawodowy Kolejarzy. Budynek ten obecnie nie istnieje. W 1988 r. w 40 rocznicę powstania [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] ufundowano tablicę upamiętniającą siedzibę „Robotnika”. W 1989 r. członkowie [[Polska Partia Socjalistyczna (19871987–1990)|PPS]] [[Grzegorz Ilka]] i [[Tomasz Truskawa]] dokonali nielegalnie usunięcia z tablicy podpisu o „fundatorze”.
* W okresie międzywojennym wydawcą „Robotnika” była Spółka Nakładowo-Wydawnicza „Robotnik”, która przejęła tytuł własności od Rady Naczelnej PPS. Spółkę założyło siedmiu działaczy m.in. [[Kazimierz Pużak]], [[Zygmunt Zaremba]], [[Tadeusz Hołówko]], [[Jan Czarnocki]]. Spółka na początku posiadała kapitał zakładowy wysokości 100 tys. marek polskich (wówczas równowartość 25 dolarów). Spółka posiadała 14 udziałów, z czego po dwa udziały posiadał każdy z założycieli.
 
Linia 164 ⟶ 162:
* Andrzej Czystowski, Warszawskie wydawnictwa PPS-WRN (1939–1944), w: „Z Pola Walki”, nr 1965)
 
== Linki zewnętrzne[http://literat.ug.edu.pl/bibula/index.htm#spis/ Józef Piłsudski, Bibuła] ==
* [http://literat.ug.edu.pl/bibula/index.htm#spis/ Józef Piłsudski, Bibuła]
* [http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=19803&from=editionindex&from=-3search&dirids=40&lang=pl Fotokopia „Robotnika” nr 249 z 8 września 1939 r. na stronach Cyfrowej Biblioteki Narodowej]
* [http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=19804&from=editionindex&from=-3search&dirids=40&lang=pl Fotokopia „Robotnika” nr 251 z 10 września 1939 r. na stronach Cyfrowej Biblioteki Narodowej]
Linia 173 ⟶ 170:
* [http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=19855&from=editionindex&from=-3search&dirids=40&lang=pl Fotokopia „Robotnika” nr 262 z 20 września 1939 r. na stronach Cyfrowej Biblioteki Narodowej]
* [http://www.sws.org.pl/ archiwalne numery „Robotnika. Pisma członków MRKS” i „Robotnika Pomorza Zachodniego” w archiwach Stowarzyszenia Wolnego Słowa]
* [{{Cytuj stronę |url = http://www.pilsudski.org/archiwa/dokument.php?nonav=&nrar=701&nrzesp=1&sygn=174&handle=701.180/4863 |tytuł = Zdigitalizowana jednodniówka „Robotnik” z lutego 1894 r. na stronie Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce] |opublikowany = pilsudski.org |archiwum = https://web.archive.org/web/20160304093642/http://www.pilsudski.org/archiwa/dokument.php?nonav=&nrar=701&nrzesp=1&sygn=174&handle=701.180/4863 |zarchiwizowano = 2016-03-04}}
* [https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=robotnik%20centralny%20organ&sort=single_date%20asc Wydania „Robotnika” na stronach Federacji Bibliotek Cyfrowych]
 
{{Józef Piłsudski}}
Linia 193 ⟶ 191:
[[Kategoria:Prasa podziemna w Polsce 1945–1989]]
[[Kategoria:Prasa w Warszawie]]
[[Kategoria:Prasa w Łodzi (Królestwo Kongresowe)]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Robotnik_(czasopismo)”