Biegunka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
w Znaczniki: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) VisualEditor: przełączono |
→Leki przeciwbiegunkowe: drobne redakcyjne Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna |
||
| (Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 30 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Choroba infobox
|nazwa
|nazwa
|grafika
|
|
|synonimy =
|ICD10 nazwa = Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu▼
|
|
|
|
|
|typy =
|4. ICD10 nazwa = Zaburzenia wegetatywne występujące pod postacią somatyczną ▼
|przyczyny =
|
|rozpoznanie =
|DSM nazwa łacińska = ▼
|
|
|
|
|
|
|
|ICD11 =
|ICD11 nazwa =
|ICD10 =
|ICD10 nazwa =
|DSM-5 =
|DSM-IV =
|DSM-IV nazwa =
|ICDO =
|DiseasesDB =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|MeshID = D003967
|commons =
}}
'''Biegunka''', potocznie '''
W większości przypadków biegunka jest łagodnym, krótkotrwałym i samoograniczającym się stanem, który nie wymaga żadnego leczenia. Czasem bywa jednak groźna dla zdrowia. Największym zagrożeniem jest utrata wody oraz zaburzenia [[Równowaga wodno-elektrolitowa|gospodarki elektrolitowej]]. W szczególności u dzieci biegunki szybko doprowadzają do zagrażającego życiu [[odwodnienie (medycyna)|odwodnienia]]. Jest drugą (po [[zapalenie płuc|zapaleniu płuc]]) pod względem częstości przyczyną [[umieralność|umieralności]] dzieci poniżej 5. roku życia na świecie. Szacuje się, że w 2009 roku biegunka była przyczyną śmierci 1,5 mln osób z tej grupy wiekowej{{r|WHO2010}}.
== Diagnostyka różnicowa ==
Linia 43 ⟶ 57:
** związanych z działaniem wytwarzanych przez niektóre gatunki [[Toksyny|toksyn]] (''Vibrio cholerae'', ''Escherichia coli'').
Biegunka jest również częstym działaniem niepożądanym występującym przy stosowaniu wielu różnorodnych grup leków,
* antybiotyków o szerokim spektrum
* [[Leki przeciwarytmiczne|leków przeciwarytmicznych]] lub [[leki hipotensyjne|hipotensyjnych]]
Linia 56 ⟶ 70:
W zależności od mechanizmu biegunki te dzieli się na{{r|Choroby}}:
; [[biegunka osmotyczna|osmotyczne]]: Efekt uszkodzenia jelit, błędów dietetycznych lub specyficznych defektów trawienia powodujących złe wchłanianie. Duży ładunek osmotyczny, efekt ustaje z zaprzestaniem żywienia. Przyczyny: [[celiakia]], [[nietolerancja laktozy]], substancje słodzące ([[sorbitol]], [[mannitol]] czy [[ksylitol]]), niektóre leki (przeczyszczające, [[ATC (A02)#A 02 A – Leki zobojętniające sok żołądkowy|zobojętniające kwas solny]], [[orlistat]]).
; [[biegunka sekrecyjna|sekrecyjne]]: Wzrost wydzielania w jelicie cienkim lub spadek absorpcji. Wodniste stolce o dużej objętości, nie zmieniają konsystencji po zaprzestaniu jedzenia. Przyczyny: leki (analogiczne jak w biegunce ostrej + [[środki przeczyszczające|przeczyszczające]] z grupy pobudzających); [[gruczolak]]i wydzielające hormony, np. [[Guz wydzielający
; wysiękowe: Stan zapalny powoduje wtórnie wzrost sekrecji i ucieczkę wody. Ślady śluzu, krwi, ropy; względnie duża zawartość elektrolitów, trwa po zaprzestaniu jedzenia. Przyczyny: przewlekłe zapalne choroby jelit (głównie [[wrzodziejące zapalenie jelita grubego]] i [[choroba Crohna]]), [[Rak jelita grubego|rak okrężnicy]], uszkodzenie jelit w wyniku działania: [[Leki cytostatyczne|cytostatyków]], [[Niedokrwienie|niedokrwienia]], napromieniowania, pierwotniaki jelitowe.
;
; motoryczne
== Leczenie ==
[[Plik:Humanitarian aid OCPA-2005-10-28-090517a.jpg|thumb|300px|Nawadnianie, najważniejszy element terapii objawowej. Zdjęcie z [[Pomoc humanitarna|pomocy humanitarnej]] po [[Trzęsienie ziemi w Kaszmirze (2005)|trzęsieniu ziemi w Kaszmirze (2005)]].]]
Biegunka jest zwykle chorobą o krótkim przebiegu i zdolności do samoograniczania. Dlatego w leczeniu wystarczającym sposobem postępowania zwykle jest nawadnianie.
* nawadnianie doustne – podawanie wody i [[elektrolit]]ów w postaci doustnego płynu nawadniającego (ang. ORS, od ''oral rehydratation solution'') w przypadku biegunki o niewielkim lub średnim stopniu [[odwodnienie (medycyna)|odwodnienia]] (poniżej 10%). Jest on roztworem [[chlorek potasu|chlorku potasu]] (1,5 g KCl/l), [[glukoza|glukozy]] (13,5 g/l), [[sól kuchenna|soli kuchennej]] (2,6 g NaCl/l), [[cytrynian sodu|dwuwodnego cytrynianu sodu]] (2,9 g/l){{r|supply.unicef-bulletin9}}.
* nawadnianie dożylne w przypadku:
** ciężkiego [[odwodnienie (medycyna)|odwodnienia]]
** występowaniu objawów [[wstrząs]]u
** objawów [[Świadomość#Zaburzenia świadomości|zaburzeń świadomości]]
** uporczywych wymiotów
** braku poprawy pomimo właściwego nawadniania doustnego
* [[Leczenie żywieniowe|realimentacja]], czyli powrót do odżywiania doustnego, początkowo najlepiej zawierające [[kleik ryżowy]], mus jabłkowy lub [[
=== Leki przeciwbiegunkowe ===
Linia 87 ⟶ 100:
Istnieje jednak szereg zastrzeżeń, które podają w wątpliwość przydatność tych specyfików w leczeniu biegunek o prawdopodobnym podłożu infekcyjnym. Opóźniają on mianowicie usunięcie patogenów enteroinwazyjnych i zwiększają ryzyko wystąpienia [[Zespół hemolityczno-mocznicowy|reakcji typu HUS]] z powodu przedłużonego kontaktu z toksycznymi produktami bakterii{{r|Hornick}}.
* Leki działające adsorpcyjnie,
** zawierające [[Węgiel aktywny|węgiel leczniczy]] jako substancję czynną; węgiel leczniczy po podaniu doustnym wiąże różne substancje znajdujące się w przewodzie pokarmowym (toksyny bakteryjne, bakterie, leki, produkty gnilne, gazy jelitowe, substancje lecznicze) i w ten sposób uniemożliwia ich wchłonięcie z przewodu pokarmowego, ma zastosowanie w leczeniu biegunek, niestrawności i wzdęć oraz, w porozumieniu z lekarzem, w zatruciach lekami i innymi związkami chemicznymi{{r|IndeksLek}}; w leczeniu biegunki stosuje się dawkę 4 g (10 – 13 tabletek 300 mg) w przypadku osoby dorosłej{{r|IndeksLek}}.
** zawierające [[diosmektyt]] jako substancję czynną.
Linia 97 ⟶ 110:
Wystąpienie biegunki przewlekłej lub powikłanej biegunki ostrej (biegunka przebiegająca z temperaturą powyżej 38,5 °C, zwłaszcza z obecnością krwi w stolcu) lub stwierdzenie w badaniach dodatkowych dużej ilości [[leukocyty|leukocytów]] i/lub [[laktoferyna|laktoferyny]] w stolcu są dopiero wskazaniem do ich włączenia.
== Klasyfikacja ICD10 ==
{| class="wikitable"
|-
! kod ICD10 !! nazwa choroby
|-
▲
|-
| {{ICD10|K58}} || Zespół drażliwego jelita
|-
| {{ICD10|K59.1}} || Biegunka czynnościowa
|-
▲
|-
|}
== Zobacz też ==
* [[dyzenteria]]
Linia 105 ⟶ 132:
<ref name=Brown-1994>{{cytuj pismo | nazwisko = Brown | imię = KH. | nazwisko2 = Peerson | imię2 = JM. | nazwisko3 = Fontaine | imię3 = O. | tytuł = Use of nonhuman milks in the dietary management of young children with acute diarrhea: a meta-analysis of clinical trials | czasopismo = Pediatrics | wolumin = 93 | numer = 1 | strony = 17–27 | rok = 1994 | pmid = 8265318}}</ref>
<ref name=Choroby>{{cytuj książkę | nazwisko = Szczeklik | imię = Andrzej | tytuł = Choroby wewnętrzne: stan wiedzy na rok 2010 | wydawca = Medycyna Praktyczna | miejsce = Kraków | isbn = 978-83-7430-255-5}}</ref>
<ref name="doi10.1542/pir.33-5-207-s207-218">{{cytuj pismo | autor = Garrett C. Zella, Esther J. Israel | tytuł = Chronic Diarrhea in Children | czasopismo = Pediatrics in Review | wydanie = 5 | wolumin = 33 | strony = 207–218 | data = 2012 | doi = 10.1542/pir.33-5-207}}</ref>
<ref name=Hornick>{{cytuj pismo | nazwisko = DuPont HI, Hornick RB | autor = Adverse effects of lomotil therapy in shigellosis | czasopismo = JAMA | wolumin = 226 | strony = 1525–1528 | data = 1973}}</ref>
<ref name=Gazala-1988>{{
<ref name=Harrison>{{cytuj książkę | nazwisko = Fauci | imię = Anthony S. | tytuł = Harrison's Principles of Internal Medicine | wydawca = McGraw-Hill | miejsce = New York | data = 2008 | isbn = 0-07-164114-9 | nazwisko2 = Kasper | imię2 = Dennis L. | nazwisko3 = Braunwald | imię3 = Eugene |wydanie = 17 | doi = 10.1036/0071466339 | rozdział = 40. Diarrhea and Constipation}}</ref>
<ref name=principles>{{cytuj książkę | tytuł = Harrison's principles of internal medicine | wydanie = 18 | isbn = 0-07-146633-9 | url = https://archive.is/20130424222717/http://www.accessmedicine.com/content.aspx?aID=9113005}}</ref>
<ref name=IndeksLek>{{cytuj książkę | autor = Praca zbiorowa | tytuł = Indeks leków medycyny praktycznej | wydawca = Medycyna praktyczna | miejsce = Kraków | data = 2005 | isbn = 83-7430-006-X}}</ref>
<ref name=mp.pl>{{cytuj stronę | url = http://gastrologia.mp.pl/objawy/show.html?id=50644/ | tytuł = ''Biegunka'' | autor = Włodzimierz Zych | data dostępu = 2011-07-02}}</ref>
<ref name=Thielman>{{cytuj pismo | autor = Nathan M. Thielman, Richard L. Guerrant | tytuł = Acute Infectious Diarrhea | czasopismo = N Engl J Med | wydanie = 350 | strony = 38–47 | data = 2004}}</ref>
<ref name=supply.unicef-bulletin9>{{cytuj | url =
<ref name=WHO2010>{{cytuj książkę | autor = UNICEF/WHO | tytuł = Diarrhoea: Why children are still dying and what can be done | data = 2009 | isbn = 978-92-806-4462-3 | url = http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241598415_eng.pdf}}</ref>
}}
| |||