Antoni Paleń: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Wersja z 23:54, 30 sty 2013 edytuj Mrówka (dyskusja \| edycje) 16 598 edycji robot pracowicie opróżnia kategorię: Żołnierze podziemia komunistycznego – uczestnicy walk z polskim podziemiem 1942-1945 (Kategoria:Żołnierze podziemia komunistycznego – uczestnicy walk z polskim podziemiem 1942-1945) [operator: Alan_ffm] ← poprzednia edycja		Aktualna wersja na dzień 20:21, 1 lut 2024 edytuj anuluj edycję Krystianusek (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 786 edycji poprawa linków Znacznik: VisualEditor
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 14 użytkowników)
Linia 1: {{Żołnierz infobox ~~'''Antoni Paleń''' (ps. "Jastrząb") (ur. [[9 sierpnia]] [[1920]] w [[Lipa\|Lipie]] pow. [[Janów Lubelski]], zm. [[25 października]] [[1943]]) – oficer [[Gwardia Ludowa\|Gwardii Ludowej]].~~ \|imię i nazwisko = Antoni Paleń \|imię i nazwisko org = \|pseudonim = Jastrząb \|rodzaj wojsk = lądowe \|zwycięstwa = \|grafika = Antoni Paleń.jpg \|opis grafiki = Antoni Paleń w młodości \|stopień grafika = PL Epolet kpt.svg \|stopień = kapitan \|data urodzenia = 9 sierpnia 1920 \|miejsce urodzenia = [[Lipa (powiat stalowowolski)\|Lipa]] \|data śmierci = 25 października 1943 \|miejsce śmierci = [[Kochany]] \|lata służby = 1942–1943 \|siły zbrojne = [[Plik:Esercito Popolare Polacco.svg\|20px]] [[Gwardia Ludowa]] \|formacja = \|jednostki = Grupa Operacyjna GL PPR im. Tadeusza Kościuszki \|stanowiska = Dowódca oddziału partyzanckiego<br/>Komendant GL PPR w Kraśniku \|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]]: * [[powstanie zamojskie]] * [[bitwa pod Kochanami]] † \|późniejsza praca = \|odznaczenia = {{order\|OKG\|3}} \|commons = \|wikiźródła = \|wikicytaty = }} '''Antoni Paleń''', [[Pseudonim\|ps.]] „Jastrząb”<ref>''Antoni Paleń – jeden z najdzielniejszych partyzantów Lubelszczyzny – występuje pod pseudonimem „Jastrząb”, bo według opinii współtowarzyszy walki „... ma w sobie coś z drapieżnego ptaka, jest ruchliwy, szybki, odważny, smukły – zupełnie jak jastrząb”'', Wacław Czyżewski, ''Jastrząb'', Agencja Wydawnicza Varsovia, 1989.</ref> (ur. [[9 sierpnia]] [[1920]] w [[Lipa (powiat stalowowolski)\|Lipie]] pow. [[Janów Lubelski]], zm. [[25 października]] [[1943]]) – oficer [[Gwardia Ludowa\|Gwardii Ludowej]]. == Biografia == Na początku [[1942]] utworzył kilkuosobową grupę wypadową, której został dowódcą przybierając pseudonim ~~"Jastrząb"~~„Jastrząb”. Od marca 1942 grupa ~~"Jastrzębia"~~„Jastrzębia” działała w rejonie [[Lasy Lipskie\|Lasów Lipskich]] i [[Lasy Janowskie\|Janowskich]], a w maju 1942 podporządkowała się [[Polska Partia Robotnicza\|Polskiej Partii Robotniczej]] (PPR) i [[Gwardia Ludowa\|Gwardii Ludowej]] (GL). [[22 czerwca]] 1942 oddział ~~"Jastrzębia"~~„Jastrzębia” uwolnił z aresztu w [[Zaklików\|Zaklikowie]] 18 chłopów. Po kilku akcjach grupa ~~"Jastrzębia"~~„Jastrzębia” stała się polowym oddziałem partyzanckim przybierając imię gen. [[Jarosław Dąbrowski\|Jarosława Dąbrowskiego]]. Pod koniec sierpnia 1942 oddział Palenia połączył się z oddziałem [[Grzegorz Korczyński\|Grzegorza Korczyńskiego]] ~~"Grzegorza"~~„Grzegorza”, który objął dowództwo nad całością. Paleń został jego zastępcą, a oddział przybrał imię Tadeusza Kościuszki. Oddział ten na przełomie lat 1942/[[1943]] m.in. atakował skutecznie niemieckie środki transportu drogowego i kolejowego. W [[Grupa Operacyjna im. Tadeusza Kościuszki\|Grupie Operacyjnej]], w jaką przekształcił się oddział im. T. Kościuszki w okresie luty-marzec 1943 ~~"Jastrząb"~~„Jastrząb” dowodził samodzielnym oddziałem im. Jarosława Dąbrowskiego, działając na terenie Lasów Janowskich, Lipskich i Gościeradowskich, a także powiatów: [[Biłgoraj]], [[Kraśnik]] i [[Puławy]]. Oddział Palenia stoczył wiele potyczek oraz przeprowadził liczne udane akcje dywersyjne, m.in. w marcu 1943 na dwa samochody niemieckie na szosie koło Biłgoraja, w maju 1943 na garnizon niemiecki w Lipie pow. Kraśnik. Poza tym prowadził działania skierowane przeciw działaczom polskiego podziemia niepodległościowego, m.in. [[24 marca]] 1943 podczas napadu rabunkowego na dwór w [[Zarzecze (powiat niżański)\|Zarzeczu]] koło Niska Paleń zamordował 74-letniego [[Stanisław Jerzy Hofmokl\|Stanisława Jerzego Hofmokla]], działacza [[Rada Główna Opiekuńcza\|Rady Głównej Opiekuńczej]], a następnie zaatakował [[Huta Krzeszowska\|Hutę Krzeszowską]], gdzie zastrzelono miejscowego działacza narodowego, jego matkę i pięciu polskich policjantów należących do [[Armia Krajowa\|Armii Krajowej]]. W lipcu 1943 "Jastrząb" został mianowany komendantem powiatowym GL w pow. kraśnickim. Równocześnie powołano go do pracy w dowództwie Okręgu GL nr 5 Janów, obejmującego południową część [[Lubelszczyzna\|Lubelszczyzny]]. [[22 października]] 1943 w walce pod [[Kochany\|Kochanami]] pow. [[Nisko]] został ciężko ranny i po trzech dniach zmarł. Pochowano go w [[Rzeczyca\|Rzeczycy]]. Pośmiertnie został odznaczony [[Order Krzyża Grunwaldu\|Orderem Krzyża Grunwaldu]] III klasy i awansowany na podpułkownika. Jego imię nadano Szkole Podstawowej we wsi Lipa. Oddział Palenia stoczył wiele potyczek oraz przeprowadził liczne udane akcje dywersyjne, m.in. w marcu 1943 na dwa samochody niemieckie na szosie k. Biłgoraja, w maju 1943 na garnizon niemiecki w Lipie pow. Kraśnik. Według zeznań jednego z dowódców lubelskiej GL-AL [[Andrzej Flis\|Andrzeja Flisa "Maksyma"]] z [[11 czerwca]] [[1950]], "Jastrząb" "miał opinie złodzieja kieszonkowego" i "ogólna opinia członków AL o "Jastrzębiu" była taka, że jest w oddziale po to, aby coś zrabować i zawieźć do domu. Stale nosił na ręku jeden zegarek, a w kieszeni drugi oraz kilka pierścionków na palcach". M.in. na tej podstawie [[Piotr Gontarczyk]] określa grupę Antoniego Palenia jako rabunkową.▼ Poza tym prowadził działania skierowane przeciw działaczom polskiego podziemia niepodległościowego, m.in. 24 marca 1943 podczas napadu rabunkowego na dwór w [[Zarzecze (powiat niżański)\|Zarzeczu]] koło Niska Paleń zamordował 74-letniego [[Stanisław Jerzy Hofmokl\|Stanisława Jerzego Hofmokla]], działacza [[Rada Główna Opiekuńcza (1940–1945)\|Rady Głównej Opiekuńczej]], a następnie zaatakował [[Huta Krzeszowska\|Hutę Krzeszowską]], gdzie zastrzelono miejscowego działacza narodowego, jego matkę i pięciu polskich policjantów należących do [[Armia Krajowa\|Armii Krajowej]]<ref>M.J. Chodakiewicz, ''Narodowe Siły Zbrojne. „Ząb” przeciw dwu wrogom'', wyd. 2 uzup. i posz., Warszawa 1999, s. 104.</ref>. W lipcu 1943 „Jastrząb” został mianowany komendantem powiatowym GL w pow. kraśnickim. Równocześnie powołano go do pracy w dowództwie Okręgu GL nr 5 Janów, obejmującego południową część [[Lubelszczyzna\|Lubelszczyzny]]. 22 października 1943 w [[Bitwa pod Kochanami\|walce pod Kochanami]] [[Powiat niżański\|pow. Nisko]] został ciężko ranny i po trzech dniach zmarł. Pochowano go w [[Rzeczyca Ziemiańska\|Rzeczycy]]. Pośmiertnie został awansowany na podpułkownika. ▲Według zeznań jednego z dowódców lubelskiej GL-AL [[Andrzej Flis (partyzant)\|Andrzeja Flisa ~~"Maksyma"~~„Maksyma”]] z [[11 czerwca]] [[1950]], ~~"Jastrząb"~~„Jastrząb” ~~"miał~~„miał opinie złodzieja ~~kieszonkowego"~~kieszonkowego” i ~~"ogólna~~„ogólna opinia członków AL o ~~"Jastrzębiu"~~„Jastrzębiu” była taka, że jest w oddziale po to, aby coś zrabować i zawieźć do domu. Stale nosił na ręku jeden zegarek, a w kieszeni drugi oraz kilka pierścionków na ~~palcach"~~palcach”. M.in. na tej podstawie [[Piotr Gontarczyk]] określa grupę Antoniego Palenia jako rabunkową. == Awanse == * [[Kapitan (ranga)\|kapitan]] – 1943 * [[podpułkownik]] – pośmiertnie na przełomie 1943/44 == Ordery i odznaczenia == * [[Order Krzyża Grunwaldu]] III klasy (pośmiertnie, 24 października 1947)<ref>{{Monitor Polski\|rok=1947\|numer=135\|pozycja=840}} „za zasługi położone w walce konspiracyjnej z okupantem”.</ref> == Upamiętnienie == Wchodząca w skład Zespołu Szkół im. „Szarych Szeregów” w Lipie Publiczna Szkoła Podstawowa nosi imię „Antoniego Palenia ps. „Jastrząb”. == Przypisy == {{Przypisy}} == Bibliografia == * ''Polski Słownik Biograficzny'', t. XXV, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980. * Edward Gronczewski, ''Walczyli o Polskę Ludową'', Warszawa 1982. * Piotr Gontarczyk, ''Polska Partia Robotnicza - Droga do władzy ~~1941-1944~~1941–1944'', Warszawa 2003. == Linki zewnętrzne == {{DEFAULTSORT:Paleń, Antoni}}▼ * [http://img.audiovis.nac.gov.pl/PIC/PIC_37-1771-4.jpg \| pierwszy z lewej, zdjęcie z 1943] {{Kontrola autorytatywna}} ▲{{~~DEFAULTSORT~~SORTUJ:Paleń, Antoni}} [[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy]]▼ [[Kategoria:Oficerowie Gwardii Ludowej]] [[Kategoria:Urodzeni w 1920]] [[Kategoria:Zmarli w 1943]] ▲[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy]]