Paweł Śpiewak: Różnice pomiędzy wersjami

{{PolitykNaukowiec infobox

|imię polityk i nazwisko = Paweł Śpiewak

|data grafika urodzenia = [[Plik:Paweł Śpiewak17 Kancelariakwietnia Senatu.JPG|180px]]1951

|data partiaśmierci = [[Platforma30 Obywatelska]]marca 2023

|miejsce od śmierci = 19 października 2005[[Warszawa]]

|od commons = Category:Paweł3 października Śpiewak2011

|do quote = Paweł31 grudnia Śpiewak2020

|poprzednik opis grafiki = [[Eleonora Bergman]]

|następca data śmierci = [[Monika Krawczyk]]

|almamater następca = [[Uniwersytet Warszawski]]

|doktorat 2 od data = 20111984

|habilitacja 2data poprzednik = [[Eleonora= Bergman]]2000

'''Paweł Śpiewak''' (ur. [[17 kwietnia]] [[1951]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[30 marca]] [[2023]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://wiadomosci.onet.pl/kraj/nie-zyje-prof-pawel-spiewak/dh6nqpm|tytuł=Nie żyje prof. Paweł Śpiewak|data=30 marca 2023|opublikowany=onet.pl|data dostępu=2023-03-30}}</ref> tamże<ref>{{Encyklopedia PWN |tytuł =Śpiewak Paweł|id =3984205|data dostępu = 2023-09-12}}</ref>) – [[Polska|polski]] [[socjologia|socjolog]] i [[historia idei|historyk idei]], [[Habilitacja|doktor habilitowany]] [[Nauki humanistyczne|nauk humanistycznych]], [[Profesor uczelni|profesor nadzwyczajny]] [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]], publicysta, poseł na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji (2005–2007)|poseł na Sejm V kadencji]], odw latach 20112011–2020 dyrektor [[Żydowski Instytut Historyczny|Żydowskiego Instytutu Historycznego]].

Urodził się w mieszanej rodzinie polsko-[[Żydzi|żydowskiej,]]; był synsynem pisarki i tłumaczki [[Anna Kamieńska|Anny Kamieńskiej]] oraz poety i tłumacza [[Jan Śpiewak (poeta)|Jana Śpiewaka]]. W 1973 ukończył studia w [[InstytutWydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego|Instytucie Socjologii]] [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Związany ze środowiskiem „[[Więź (czasopismo)|Więzi]]”. Od 1978 należał do [[Towarzystwo Kursów Naukowych (1978–1981)|Towarzystwa Kursów Naukowych]]. W 1979 był współzałożycielem [[wydawnictwo podziemne|podziemnego]] kwartalnika „[[Res Publica]]”. W 1980 wstąpił do [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|NSZZ „Solidarność”]]<ref name="encysol.pl">{{Cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20200815114321/http://www.encysol.pl/wiki/Pawe%C5%82_%C5%9Apiewak | tytuł = Paweł Śpiewak |autor=Krzysztof Dąbek |opublikowany = encysol.pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>. Wcześniej w tym samym roku (w okresie [[sierpień 1980|wydarzeń sierpniowych]]) był sygnatariuszem skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami<ref>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20201023212246/http://www.dlibra.karta.org.pl/dlibra/docmetadata?id=4313&from=publication |tytuł = Apel (64 intelektualistów wraz z załączonym suplementem zawierającym nazwiska sygnatariuszy apelu) |opublikowany = karta.org.pl |data dostępu = 2020-09-25}}</ref>.

W 1984 uzyskał stopień [[doktor (stopień naukowy)|doktora]] (na podstawie pracy zatytułowanej ''Style liberalnego myślenia: anglo-amerykańska myśl polityczna lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku'', jego promotorem był profesor [[Jerzy Szacki (socjolog)|Jerzy Szacki]]). W 2000 został doktorem habilitowanym nauk humanistycznych w dyscyplinie socjologia, przedstawiwszy rozprawę pt. ''W stronę wspólnego dobra''. Został [[Nauczyciel akademicki|nauczycielem akademickim]] w [[Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego|Instytucie Socjologii]] [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] (pełnił w nim funkcję kierownika Zakładu Historii Myśli Społecznej) oraz na [[Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie|Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim]] w [[OlsztynOlsztynie]]ie. Zajmował stanowiska profesorskie na UW i UWM<ref name=":0">{{ludzie nauki|55948|osoba=dr hab. Paweł Śpiewak|data dostępu=20112023-0703-1330}}</ref>. Wykładał również w [[WyższaWyższej SzkołaSzkole Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia|Wyższej Szkole Mediów im. Jerzego Giedroycia]] i [[Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego w Warszawie|Szkole Wyższej im. Bogdana Jańskiego]]. Członek [[Collegium Invisibile]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://archive.is/XHZ3b |tytuł = Lista tutorów Collegium Invisibile |opublikowany = ci.edu.pl |data dostępu = 2011-07-13}}</ref>. W latach 1992–1993 pracował w [[Ośrodek Studiów Wschodnich|Ośrodku Studiów Wschodnich]]<ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Marek Karp]], Jacek Borkowicz, [[Jacek Cichocki]], [[Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz]] |tytuł = Okręt Koszykowa: warszawski Ośrodek Studiów Wschodnich |data = 2007 |isbn = 978-83-01-15350-2 |wydanie = 1 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |strony = 378 |oclc = 192135707}}</ref>. Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się [[Marta Bucholc]] (2006) i [[Karolina Wigura]] (2009)<ref name=":0" />.

Jako bezpartyjny kandydat 25 września 2005 zostałW [[wybory parlamentarne w Polsce w 2005 roku|wybranywyborach w 2005]] uzyskał mandat posła na Sejm V kadencji w [[Okręg wyborczy nr 19 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|okręgu warszawskim]] (kandydował jako bezpartyjny z listy [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]] do Sejmu [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji (2005–2007)|V kadencji]]. W 2007 nie ubiegał się o reelekcję.

3 października 2011 otrzymał nominację na stanowisko dyrektora [[Żydowski Instytut Historyczny|Żydowskiego Instytutu Historycznego]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20210117101416/http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/profesor-pawel-spiewak-dyrektorem-zydowskiego-instytutu-historycznego-2343.php? |tytuł = Profesor Paweł Śpiewak dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego |opublikowany = mkidn.gov.pl |data = 3 października 2011 |data dostępu = 2011-10-14}}</ref>. 31 grudnia 2020 zakończył pełnienie tej funkcji<ref>{{Cytuj stronę |url = https://rynek-ksiazki.pl/aktualnosci/monika-krawczyk-dyrektorem-zydowskiego-instytutu-historycznego/ |tytuł = Monika Krawczyk dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego |opublikowany = rynek-ksiazki.pl |data = 13 stycznia 2021 |data dostępu = 2021-01-18}}</ref>; zastąpiła go [[Monika Krawczyk]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20201231084729/https://www.gov.pl/web/kultura/monika-krawczyk-dyrektorem-zydowskiego-instytutu-historycznego |tytuł = Monika Krawczyk dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego |opublikowany = gov.pl |data = 30 grudnia 2020 |data dostępu = 2021-01-02}}</ref>. Wszedł w skład Kolegium Społecznego w [[Muzeum Historii Żydów Polskich Polin]] w Warszawie<ref>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20210506010338/https://www.polin.pl/pl/kolegium-spoleczne |tytuł = Kolegium społeczne |opublikowany = Muzeum Historii Żydów Polskich Polin |data dostępu = 2021-06-01}}</ref>.

ZajmujeZajmował się socjologią ogólną, socjologią polityki, historią myśli i filozofii społecznej oraz politycznej. BadaBadał i popularyzujepopularyzował zachodnią filozofię i teorię polityki, zwłaszcza myśl [[liberalizm|liberalną]] i [[konserwatyzm|konserwatywną]] (m.in. [[John Stuart Mill|Johna Stuarta Milla]], [[John Acton (1. baron Acton)|Johna Actona]], [[Erving Goffman|Ervinga Goffmana]], [[Michael Oakeshott|Michaela Oakeshotta]], [[Leo Strauss]]a czy [[Eric Voegelin|Erica Voegelina]]). ZajmujeZajmował się także problematyką przemian politycznych i społecznych w [[Polska|Polsce]] i [[Europa Środkowa|Europie Środkowej]]. JestBył autorem prac naukowych z tych dziedzin.

Do sierpnia 2020 był członkiem [[Stowarzyszenie Pisarzy Polskich|Stowarzyszenia Pisarzy Polskich]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20210805233426/https://www.zeszytyliterackie.pl/rezygnujemy-z-czlonkostwa-w-stowarzyszenia-pisarzy-polskich/?cli_action=1598020593.121 | tytuł = Rezygnujemy z członkostwa w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich | data = 14 sierpnia 2020 | opublikowany = „Zeszyty Literackie” | data dostępu = 2020-08-21}}</ref>. Był w kolegiach redakcyjnych [[Res Publica Nowa|„Res Publiki Nowej”]] i [[Przegląd Polityczny|„Przeglądu Politycznego”]]. StałyBył współpracownikteż stałym współpracownikiem „[[Wprost|„Wprost”]]” i [[Życie Warszawy|„Życia Warszawy”]]. Publikował także w wielu gazetach codziennych: [[Dziennik Polska-Europa-Świat|„Dzienniku”]], [[Fakt (gazeta)|„Fakcie”]], [[Gazeta Wyborcza|„Gazecie Wyborczej”]] i [[Rzeczpospolita (gazeta)|„Rzeczpospolitej”]]. Podjął również współpracę z tygodnikiem internetowym „[[Kultura Liberalna]]”<ref>{{Cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20131130140119/http://kulturaliberalna.pl:80/zespol/ | tytuł = Zespół | opublikowany = kulturaliberalna.pl | data dostępu = 2011-07-13}}</ref>. JestBył też stałym współpracownikiem „[[Tygodnik Powszechny|Tygodnika„Tygodnika PowszechnegoPowszechnego”]]”, gdziew którym współtworzywspółtworzył cotygodniową sekcję ''Czytania'', w której pojawiająpojawiły się komentarze teologiczne z perspektywy chrześcijańskiej (autorstwa [[Grzegorz Ryś (duchowny)|Grzegorza Rysia]] i [[Wacław Oszajca|Wacława Oszajcy]]) oraz judaistycznej (autorstwa Pawła Śpiewaka). Ponadto efektem jego zainteresowania Biblią jeststała się publikacja książkowa ''Midrasze. Księga nad Księgami'', za którą w 2005 został nominowany do [[Nagroda Literacka „Nike”|Nagrody Literackiej Nike„Nike”]] 2005<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Nagroda Nike 2005 | url = https://web.archive.org/web/20160325141105/http://nike.org.pl/strona.php?p=28&eid=4| opublikowany = nike.org.pl | data dostępu = 2015-08-05}}</ref>. Działał na rzecz pojednania między Polakami a Żydami<ref>{{Cytuj stronę|url=https://natemat.pl/478925,zmarl-pawel-spiewak-mial-72-lata|tytuł=Paweł Śpiewak nie żyje. Słynny socjolog i ojciec Jana Śpiewaka miał 71 lata|autor=Natalia Kamińska|opublikowany=natemat.pl|data=30 marca 2023|data dostępu=2023-03-31}}</ref>.

* ''Gramsci'', (1977)

* ''Ideologie i obywatele'', (1991)

* ''W stronę wspólnego dobra'', (1998)

* ''Anti-Totalitarismus. Eine polnische Debatte'', (2003)

* ''Obietnice demokracji'', (2004)

* ''Midrasze: księga nad księgami'', (2004)

* ''Pamięć po komunizmie'', (2005)

* ''Pięć ksiąg Tory. Komentarze'', (2012)

* ''Żydokomuna'', (2012)

* [{{Cytuj stronę|url=http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/5RP/384 |tytuł=Strona sejmowa posła V kadencji]. [dostęp|data dostępu=2011-07-13].}}

[[Kategoria:PolitycyLaureaci PlatformyNagrody Obywatelskiejim. księdza Józefa Tischnera]]

[[Kategoria:PracownicyLudzie Żydowskiegourodzeni Instytutuw HistorycznegoWarszawie]]

[[Kategoria:Wykładowcy Szkoły Wyższej im. Bogdana JańskiegoZmarli w Warszawie2023]]