Pierwsza Flota: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Belissarius (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Osada: dodano stycznia
 
(Nie pokazano 37 wersji utworzonych przez 20 użytkowników)
Linia 1:
'''Pierwsza Flota''' ([[język angielski|{{ang.]] '''|First Fleet'''}}) to 11 statków i okrętów, które wyruszyły 13 maja 1787 roku z [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] z 1487 ludźmi (w tym 778 skazańcami (192 kobiet i 586 mężczyzn<ref>{{Cytuj | url=http://books.google.com/books?id=6vPOD6Ol15MC | tytuł=Who Cooked the Last Supper?: The Women's History of the World - Rosalind Miles - Google Livres<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=books.google.com | data dostępu=2017-11-26}}</ref>), celem założenia pierwszej europejskiej kolonii na [[Australia|kontynencie australijskim]], w [[Nowa Południowa Walia|Nowej Południowej Walii]]. Flotą dowodził kapitan (później admirał) [[Arthur Phillip]]. Przybyła ona do [[Zatoka Botaniczna|Zatoki Botanicznej]] pomiędzy 18 a 20 stycznia 1788. roku. HMS ''Supply'' wszedł do zatoki 18 stycznia, ''Alexander'', ''Scarborough'' i ''Friendship'' 19, a pozostałe jednostki w dniu 20 stycznia 1788 roku.
[[Plik:FirstFleetCharlotte1787.jpg|thumb|300px|''Charlotte'' w Portsmouth przed wyjściem w morze]]
'''Pierwsza Flota''' ([[język angielski|ang.]] '''First Fleet''') to 11 statków i okrętów, które wyruszyły 13 maja 1787 roku z [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] z 1487 ludźmi (w tym 778 skazańcami (192 kobiet i 586 mężczyzn<ref>http://books.google.com/books?id=6vPOD6Ol15MC</ref>), celem założenia pierwszej europejskiej kolonii na [[Australia|kontynencie australijskim]], w [[Nowa Południowa Walia|Nowej Południowej Walii]]. Flotą dowodził kapitan (później admirał) [[Arthur Phillip]]. Przybyła ona do [[Zatoka Botaniczna|Zatoki Botanicznej]] pomiędzy 18 a 20 stycznia 1788. HMS ''Supply'' wszedł do zatoki 18 stycznia, ''Alexander'', ''Scarborough'' i ''Friendship'' 19, a pozostałe jednostki w dniu 20 stycznia 1788 roku.
 
== Skład Pierwszej Floty ==
'''Eskorta Royal Navy''':
 
Linia 11 ⟶ 10:
! Dowódca
! Opuszczenie Anglii
! Przybycie do SydneyAustralii
! dni rejsu
|-
| HMS ''Sirius''
| dawny statek handlowy - okręt flagowy floty
| kapitan John Hunter
| 13 maja 1787 Portsmouth
| 20 stycznia 1788 Sydney
| 252
|-
Linia 25 ⟶ 24:
| kapitan Henry L. Ball
| 13 maja 1787 Portsmouth
| 18 stycznia 1788 Sydney
| 250
|}
Linia 38 ⟶ 37:
! Załoga
! Opuszczenie Anglii
! Przybycie doSydneydo Australii
! Dni rejsu
! Więźniowie
Linia 68 ⟶ 67:
| N/A
| 13 maja 1787
| 2920 stycznia 1788
| 251
| 76
| 21 - do Przyl. Dobrej Nadziei
|-
| ''Lady Penrhyn''
Linia 113 ⟶ 112:
! Załoga
! Opuszczenie Anglii
! Przybycie do SydneyAustralii
! Dni rejsu
! Więźniowie
Linia 125 ⟶ 124:
| 26 stycznia 1788
| 258
| 21 - na Wyspę Norfolk
| 11 - na Wyspę Norfolk
|-
| ''Fishburn''
Linia 151 ⟶ 150:
Modele wszystkich wymienionych statków i okrętów znajdują się na wystawie w muzeum miejskim w Sydney. Dziewięć [[prom]]ów będących obecnie w użytkowaniu w Zatoce Sydney nosi nazwy statków Pierwszej Floty.
 
== Ludzie Pierwszej Floty ==
Dokładnej liczby tych wszystkich, którzy byli związani z rejsem Pierwszej Floty, przypuszczalnie nigdy nie da się ustalić, a wszystkie dostępne wyliczenia różnią się nieznacznie między sobą. Mollie Gillen<ref>Mollie Gillen:
''The Founders of Australia: A Biographical Dictionary of the First Fleet'', s.445</ref> przytacza następujące dane:
Linia 164 ⟶ 163:
|Piechota morska || 247 || 245
|-
|JejIch żony i dzieci || 46 || 54
|-
|Więźniowie || 579 || 543
Linia 172 ⟶ 171:
|Dzieci więźniów || 14 || 18
|-
|'''Razem''' || '''1,4031403''' || '''1,3321332'''
|}
 
W czasie podróży urodziło się siedmiorodwanaścioro dzieci, a 69 osób zmarło, zostało zwolnionych ze służby, bądź zdezerterowało (61 mężczyzn i 8 kobiet). W związku z tym, że nie zachowały się listy załóg sześciu statków transportowych i trzech zaopatrzeniowych, całkiem możliwe iż w rzeczywistości było o 110 marynarzy więcej.
 
Statki wiozły w swych ładowniach liny, naczynia, szkło na szyby w oknach domu gubernatora, deski i belki, sprzęt kuchenny (w tym kilka pieców żeliwnych) i różnego rodzaju broń. Wieziono także narzędzia, sprzęt rolniczy, ziarno siewne, alkohole, leki, bandażeopatrunki, instrumenty chirurgiczne oraz kajdany i łańcuchy. Na pokładzie jednego ze statków znajdowały się spakowane razem panele prefabrykowanego domu dla gubernatora. Flota wiozła 5000 cegieł i tysiące gwoździ. Osadnicy byli zdani na samych siebie i musieli przetrwać pierwszy okres, zanim nie wydawydało pierwszych plonówowoców rolnictwo i hodowla.
 
== Podróż ==
[[Plik:ArthurPhilip.jpg|thumbmały|Kapitan Arthur Phillip, dowódca floty]]
3 czerwca 1787 roku flota zawinęła do portu [[Santa Cruz de Tenerife|Santa Cruz]] na [[Teneryfa|Teneryfie]], gdzie uzupełniono zapasy wody pitnej, warzyw i mięsa. Phillip i wyźsiwysocy rangą oficerowie byli podejmowani przez miejscowego gubernatora hiszpańskiego. W tym czasie grupa więźniów, których niebacznie wypuszczono na pokład, dokonała próby ucieczki, ale nie udało im się zbiec. 10 czerwca podniesiono żagle i flota skierowała się, przez [[Ocean Atlantycki|Atlantyk]] do [[Rio de Janeiro]] korzystając z pomyślnych wiatrów i prądów oceanicznych.
 
Gdy flota znalazła się w tropikach nastały bardzo gorące, wilgotne dni. Skazańcom, ale również załodze i oficerom, dawały się we znaki szkodniki: szczury, pluskwy, wszy, karaluchy i pchły. [[Zęza|Zęzy]] pełne były stęchłej, śmierdzącej wody, co stwarzało warunki nie do zniesienia, szczególnie dla skazańców. Sztormy tropikalne zmuszały do zamykania pokryw luków, co jeszcze pogarszało ich sytuację. W rezultacie na ''Alexandrze'' zachorowała i zmarła pewna liczba więźniów. Na statkach, które przewoziły kobiety, panowało niepohamowane rozpasanie, w czym uczestniczyli zarówno więźniowie jak i marynarze i [[piechota morska|marines]].
 
W czasie ciszy morskiej Phillip został zmuszony do racjonowania wody, którą wydawano w ilości trzech [[półkwarta|pint]] (około półtora litra) dziennie. W końcu jednak przyszedł wiatr, co pozwoliło flocie dotrzeć 5 sierpnia do Rio. Postój w zatoce trwał miesiąc. Zęzy oczyszczono i przewietrzono, dokonano niezbędnych napraw, pobrano zapas wody, a nadto Phillip zamówił spore zapasy żywności. Ubrania więźniarek, ze względu na ilość wszy, zostały spalone; w ich miejsce mogły sobie poszyć nowe, z płótna po workach z ryżem. Oficerowie tymczasem zwiedzali miasto i zawierali nowe znajomości. Nie obyło się bez zgrzytów: jeden ze skazańców i żołnierz marines zostali ukarani za próbę puszczenia w obieg fałszywych ćwierćdolarówek zrobionych ze starych cynowych garnków i łyżek.
 
Flota opuściła Rio 4 września, by zdążyć dotrzeć do [[Przylądek Dobrej Nadziei|Przylądka Dobrej Nadziei]] w południowej Afryce przed nastaniem sezonu wiatrów zachodnich; osiągnęła cel 13 października<ref>DavidD. Hill: ''1788'', Random House 2008, ISBN 978-1-7416-6800-1, ss.120123120-123</ref>. Był to ostatni postój przed Australią, należało więc kupić wszystko, co będzie potrzebne w nowej kolonii: ziarno, sadzonki roślin, a także inwentarz żywy. Zakupiono więc dwa„dwa byki, siedem krów, jednego ogiera, trzy klacze, 44 owce, 32 świnie, 4 kozy i ''"bardzo dużo drobiu wszelkiego rodzaju"''rodzaju”<ref name="AE">Alec H. Chisholm [red.]: ''The Australian Encyclopaedia'', t.4, s.72</ref>. Więźniarki z ''Friendship'' zostały przeniesione na inne statki, by zrobić miejsce dla zwierząt. Skazańców karmiono świeżą wołowiną i baraniną, chlebem, warzywami i owocami, by mogli przetrwać najdłuższy etap podróży. Holenderskie miasto [[Kapsztad]] było ostatnim bastionem Europy, której uczestnicy podróży mieli nie widzieć przez wiele lat, a niektórzy wcale.
 
W towarzystwie burz, charakterystycznych dla szerokości poniżej 40. równoleżnika, ciężko załadowane statki walczyły z rozszalałym morzem. Gdy opływały [[Tasmania|Ziemię Van Diemen]] uderzył gwałtowny sztorm, który porwał żagle i uszkodził maszty kilku jednostek. W listopadzie Phillip przesiadł się na ''Supply''. Teraz, ze statkami ''Alexander'', ''Friendship'' i ''Scarborough'', najszybszymi w całej flocie i wiozącymi najwięcej skazańców-mężczyzn, ''Supply'' ruszył naprzód, by przygotować miejsce lądowania pozostałych. Phillip miał zamiar wybrać najlepsze dla zasiedlenia miejsce z czystą wodą, oczyścić grunt i być może nawet zbudować prowizoryczne pomieszczenia mieszkalne. Przeceniał swoje siły, jego "lotna„lotna eskadra"eskadra” wyprzedziła resztę floty o godziny zaledwie, więc z prac przygotowawczych nic nie wyszło. ''Supply'' dotarł do Zatoki Botanicznej 18 stycznia 1788; trzy najszybsze transportowce 19, a najwolniejsze, w tym ''Sirius'', 20 stycznia<ref name="NLAFFTL">[http://www.nla.gov.au/exhibitions/georgeraper/timeline/timeline-doc-1788.html# Timeline - 1788] [http://www.nla.gov.au/exhibitions/upsidedown/ The World Upside Down: Australia 1788–1830]</ref>.
 
Była to jedna z największych podróży morskich epoki żaglowców — jedenaście statków wiozących blisko 1500 ludzi wraz z zaopatrzeniem<ref name="AE"/> wędrowało przez nieznane morza 252 dni pokonując ponad 15.&nbsp;000 mil (24.000&nbsp;000 km) bez utraty nawet jednego z nich. W drodze zmarło 48 osób, czyli zaledwie trzy procent całości. Zważywszy na trudy podróży, problemy nawigacyjne, marne warunki zdrowotne i nieobycie z morzem skazańców, bardzo słabą znajomość medycyny i brak wiedzy na temat zapobiegania [[szkorbut]]owi, ciasnotę, warunki higieniczne panujęcepanujące na statkach, złe planowanie i słabe wyposażenie, było to nadzwyczajne osiągnięcie.
 
== Osada ==
Rychło przekonano się, że Zatoka Botaniczna nie jest bynajmniej tak wspaniała, jak opisał ją [[James Cook]]. Zatoka okazała się być otwartą i niczym nie zabezpieczoną, wody pitnej prawie nie było, a ziemia nie nadawała się pod uprawę. Teren porastały niezmiernie odporne na ciosy siekier drzewa. Narzędzia pękały, a pnie ustępowały dopiero ładunkom prochu. Pierwszy kontakt z miejscowymi [[Aborygeni australijscy|aborygenami]] też nie był udany, bowiem ci ostatni byli wprawdzie zaciekawieni, ale i bardzo podejrzliwi. Prymitywne szałasy zbudowane dla oficerów zawaliły się pod naporem burzy. Marines, którzy mieli pilnować i poganiać do roboty skazańców, woleli się upijać, a ich dowódca, major Robert Ross, doprowadzał Phillipa do rozpaczy swą arogancją i lenistwem. Sam Phillip obawiał się, że nieopierzona kolonia może paść ofiarą aborygenów lub zamorskich potęgmocarstw<ref name="AE"/>.
 
21 stycznia Phillip z grupą towarzyszy opuścił Zatokę w trzech małych łodziach, by zbadać wybrzeże położone dalej na północ. WkródceWkrótce zorientowali się, że zatoka [[Port Jackson]], a która oddalona była od Zatoki Botanicznej o około 12 kilometrów, jest wymarzonym miejscem dla kolonii z dobrze osłoniętym kotwicowiskiem, wodą pitną i żyzną ziemią. Cook widział i nazwał tę zatokę, ale nie wpłynął do niej. Wrażenia po odwiedzeniu Port Jackson Phillip zawarł w liście do Londynu: ''"Najwspanialsza„Najwspanialsza zatoka na świecie, gdzie tysiąc [[okręt liniowy|liniowców]] może przebywać w stanie całkowitego bezpieczeństwa...”<ref name="AE"''/>.
 
Rankiem 24 stycznia kolonistów wystraszył widok dwóch francuskich okrętów wpływających do Zatoki Botanicznej. Okazało się jednak, że to ekspedycja naukowa, na czele której stał markiz [[Jean-François de La Pérouse]]<ref name="AE"/>. Francuzi mieli nadzieję zastać w tym miejscymiejscu kwitnącą koloniekolonię, gdzie mogliby dokonać napraw swych statków i uzupełnić zaopatrzenie. Tymczasem zastali dopiero co przybyłą flotę i skazańców będących w stanie znacznie gorszym niż oni sami. Francuscy i brytyjscy oficerowie nawiązali serdeczne stosunki, ale Phillip i La Pérouse nigdy się nie spotkali się. Okręty francuskie zostały w Zatoce do 10 marca, ale nigdy nie powróciły do Francji. Rozbiły się na rafach wyspy [[Wyspy Santa Cruz|Vanikoro]], a wszyscy członkowie załóg padli ofiarą [[kanibalizm|kanibali]]<ref name=hill>David Hill, ''1788: The Brutal Truth of the First Fleet''</ref>.
 
26 stycznia 1788 statki floty podniosły kotwice i pożeglowały do Port Jackson. Tutejsze dobrze osłonięte kotwicowisko było głębokowodne i bardzo bliskie brzegu, a w pobliżu wpadał do zatoki niewielki strumień. Phillip nazwał to miejsce "Sydney„Sydney Cove"Cove”, dla upamiętnienia [[Thomas Townshend, 1. wicehrabia Sydney|Lorda Sydney]], brytyjskiego [[Ministrowie spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii|Home Secretary]]. Do dziś obchodzi się "Dzień26 stycznia „Dzień Australii"Australii” na pamiątkę powstania pierwszej osady brytyjskiej<ref name=hill/>.
 
==Zobacz teżPrzypisy ==
{{Przypisy}}
*[[Historia Australii]]
 
== Bibliografia ==
{{przypisy}}
* {{cytuj książkę |autor=David Hill |tytuł=1788:The Brutal Truth of the First Fleet|miejsce=Sydney |wydawca=Random House Australia |rok=2008 |isbn=978-1-7416-6797-4}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.pcug.org.au/~pdownes/dps/1stflt.htm Complete list of the convicts of the First Fleet]
* [http://firstfleet.uow.edu.au/search.html Searchable database of First Fleet convicts]
* [http://library.sl.nsw.gov.au/search/X?first%20fleet The First Fleet - State Library of NSW]
* [http://acms.sl.nsw.gov.au/item/itemDetailPaged.aspx?itemID=825606 State Library of NSW - First Fleet Re-enactment Company records, 1978-1990: Presented by Trish and Wally Franklin]
* [http://library.sl.nsw.gov.au/search/X?first%20fleet%20re-enactment&searchscope=2 State Library of NSW - First Fleet Re-enactment Voyage 1987-1988]
 
* [http://www.barton101.com/tng/getperson.php?personID=I195&tree=Barton Family Tree of Frederick Meredith (cook/baker on the HMS Sirius)]
{{Kontrola autorytatywna}}
 
*[[Kategoria:Historia Australii]]
[[de:First Fleet]]
[[en:First Fleet]]
[[fr:First Fleet]]
[[gl:First Fleet]]
[[id:First Fleet]]
[[it:Prima Flotta]]
[[ms:Armada Pertama]]
[[nl:Eerste Vloot]]
[[pt:First Fleet]]
[[ru:Первый флот]]
[[simple:First Fleet]]