Żywica: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
m →Zastosowanie: int. |
||
| (Nie pokazano 46 wersji utworzonych przez 31 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{inne znaczenia|substancji|[[Bystra (dopływ Bobru)|Żywica (potok)]]}}
[[Plik:
'''Żywica''' – [[substancja (fizyka)|substancja]]
== Skład żywic ==
▲'''Żywica''' – [[substancja (fizyka)|substancja]] zawarta w niektórych [[rośliny|roślinach]], najczęściej w [[drzewo|drzewach]], szczególnie [[Iglaste|iglastych]]. Znajduje się w specjalnych przestrzeniach międzykomórkowych, lub przewodach żywicznych i wytwarzana jest przez otaczające je komórki. U [[sosna|sosny]] przewody żywiczne są liczne, długie, biegną wzdłuż pnia i konarów, ponadto połączone są przewodami poprzecznymi, wskutek czego z miejsca uszkodzonego wypływają duże ilości żywicy przez długi czas. Żywica służy do zabezpieczania miejsc będących [[Uszkodzenia mechaniczne drewna|ranami]] [[drzewo|drzewa]]. [[Barwa]] żywicy zależna jest od gatunku drzewa, z którego została pozyskana (od białej, przezroczystej do szarej)<ref name=Malinowski>{{Cytuj książkę |nazwisko= Malinowski |imię= Edmund|tytuł= Anatomia roślin|wydawca=PWN |miejsce=Warszawa |rok= 1966}}</ref>.
Żywice są nierozpuszczalnymi w wodzie, bezpostaciowymi lub częściowo krystalicznymi mieszaninami nielotnych [[Związki organiczne|związków organicznych]], głównie [[Terpenoidy|terpenoidów]] ([[kwasy żywiczne]] i ich pochodne) oraz związków fenolowych ([[kwasy fenolowe|kwasów fenolowych]], [[fenole|fenoli]])<ref name=slownik>{{cytuj książkę|autor=Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.) |tytuł=Słownik botaniczny |wydanie=II, zmienione i uzupełnione |miejsce=Warszawa |rok=2003 |wydawca=Wiedza Powszechna |strony=1057 |isbn = 83-214-1305-6}}</ref>.
== Rodzaje żywic ==
Niektóre rodzaje żywic:
* [[
* [[
* [[damara (żywica)|damara]] – z drzew rodzaju [[damarzyk]] ''Shorea'',
* [[gutaperka]]
* [[mirra]], wonna żywica otrzymywaną z [[Balsamowiec mirra|balsamowca mirry]]▼
* [[haszysz]]
* [[ladanum]] – z [[Czystek|czystka]]<ref name=rb>{{Cytuj książkę |nazwisko= Włodarczyk|imię= Zofia |tytuł=Rośliny biblijne. Leksykon |wydawca=Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN |miejsce= Kraków|rok=2011 | isbn= 978-83-89648-98-3}}</ref>,
* [[laka]] – z drzew lakowych,
* [[sandarak]], żywica uzyskiwana z drzew rodziny cyprysowatych▼
* [[olibanum]] – z [[Kadzidla|kadzidli]],
* [[żywica sosny]], otrzymywana z sosny, najczęściej [[Sosna zwyczajna|sosny zwyczajnej]], zawiera [[pinen]]y<ref name=Supniewski/>▼
▲* [[żywica sosny]]
Żywicę pozyskuje się z żywych drzew przez tzw. [[żywicowanie]], lub ze ściętych drzew, konarów i igliwia, otrzymana tym drugim sposobem jest jednak gorszej jakości<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Non-wood forest products from conifers |seria=Non-Wood Forest Products – 12 |rozdział=[http://www.fao.org/docrep/x0453e/X0453e10.htm Resin] |wydawca=Food and Agriculture Organization of the United Nations |rok=1998 |isbn = 92-5-104212-8}}</ref>. ▼
Żywice. w zależności od rodzaju znajdują bardzo różnorodne zastosowanie. Niektóre wykorzystywane są w farmakologii jako lekarstwa lub składniki do produkcji lekarstw<ref name=Supniewski/>, z niektórych produkuje się naturalną [[kalafonia|kalafonię]] i [[terpentyna|terpentynę]], izolację podwodnych przewodów elektrycznych, narkotyki, kosmetyki, tworzywa sztuczne i wiele innych. Z żywicy została wyprodukowana pierwsza na świecie [[guma do żucia]].▼
{{Galeria
| Nazwa=Krople żywicy na szyszce jodły koreańskiej|wielkość=
| Plik:Resins wwalas 1.jpg|
| Plik:Resins wwalas 2.jpg|
Linia 27 ⟶ 28:
| Plik:Resins wwalas 4.jpg|
}}
== Zastosowanie ==
{{Przypisy|stopień= ===}}▼
▲Żywicę pozyskuje się z żywych drzew przez tzw. [[żywicowanie]]
▲Żywice
Na Syberii żywicę tamtejszych gatunków modrzewia (syberyjskiego i dahurskiego) pozyskuje się w celu żucia (сера байкальская, жевательная смолка) i według producentów ma ona własności oczyszczające i dezynfekujące jamę ustną<ref>{{Cytuj | url=https://archive.is/20140201234300/http://klubrp.ru/news/news-473 | tytuł=Страница не найдена<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=klubrp.ru | język=ru | data dostępu=2017-12-09}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://xn----7sbejwba3deg2i.xn--p1ai/index.php?route=product/category&path=61 | tytuł=Смолка байкальская из Сибири, сера лиственницы сибирской<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=xn----7sbejwba3deg2i.xn--p1ai | język=ru | data dostępu=2017-12-03 | archiwum=https://web.archive.org/web/20170920131239/http://xn----7sbejwba3deg2i.xn--p1ai/index.php?route=product%2Fcategory&path=61 | zarchiwizowano=2017-09-20 }}</ref><ref>[http://baykalsmolka.ds03.ru/goods/1185409/ Смолка Байкальская, сера, живица 3гр<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
Kopalna żywica – [[bursztyn]] – ma szerokie zastosowanie w [[złotnictwo|jubilerstwie]]<ref name=slownik/>.
{{commonscat|Resins}}
{{wikisłownik|żywica}}
* [[żywice syntetyczne]]
* [[żywice epoksydowe]]
* [[żywice polimerowe]]
* [[żywica poliestrowa]]
* [[żywice silikonowe]]
* [[Fenoplasty|żywice fenolowo-formaldehydowe]]
* [[żywice mocznikowo-formaldehydowe]]
* [[Żywice jonowymienne (leki)|żywice jonowymienne]]
* [[żywice alkidowe]]
* [[żywicowanie]]
== Przypisy ==
[[Kategoria:Żywice]]▼
{{Kontrola autorytatywna}}
▲[[Kategoria:Żywice naturalne| ]]
| |||