Zum Inhalt springen

Rosinepigge

Vun Wikipedia
Dialegd: Schbaimarisch

Rosinepigge (uff englisch: Cherry Picking, suppressing evidence, odda a fallacy of incomplete evidence) isch umgongschbrochlisch ä Bildword fa ä „egoischdisches B’mieje, sisch vun ebbes bschdimmdes bloß die schäne Deel zu sischare, um die eher bleede, hässlische unn uuaddragdive Deel de onnare zu iwwalosse“.[1]

Inde Agumendazionstheorie määnd s'Rosinepigge ä Teschnigg, wuma bloß die Belesch, Baischbiel etc. ofiehrd, wu die aischen Agumendazion schdidzn. Onnare Belesch, wu d'gesche schbreschen oddase soga widdaleschen, werren bwussd weg'glossd. Domid vasuchdma die Uffmergsomkaid uff änzelne, ofd ausm Zommehong g'rissene Informazionsfragmend zu leng'ge. Alle onnare Belesch, wude gwinschd Schlussfolscharung widdaschbreschen oddase soga widdaleschen, werren ignorierd.[2][3]

S'Rosinepigge ischä Brobagondateschnigg, än Deng'gfehla unnän logische Fehlschluss, wumas a haifisch finne konn. Zum Baisbiel de "Truchschluss vunde Onegdodisch Ewidens", wuma Daade iwwasiehd odda ausblend, wailma soin persenlische Glaawe iwwaschedzs, oddad die selgdiv Vawendung vun B'wais, wu alles zuriggwaisd, wasde aischene Moinung widdaschbrischd. Die falsches Dilemma flasch suggarierd, dass bloß zwee Meschlischkaide gibd, wonns awwa mehr hodd. Oinische Wisseschafdla sejens Rosinepigge gons allg'moin als Druchschluss vunna selgdive Uffmergsomkaid middm bkonde Baisbiel vum Bschdedischungsfehla.[4] Rosinepigge konn sisch uffä Auswahl vun Daade unn Daadesedz b'zieje, domid ä Schdudje, Umfroch etc. s'gewinschde Ergewniss lieffad, wu irrefiehrend odda soga felisch im Geschesadz zude Realided soi konn.[5]

Teschnigge

[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Farmer unn Cook b'nennen die Agumendazionsteschnigge, wu inde Szeen vunde Laischna vum menschg'machde Glimawondl folschende Teschnigge vum Rosinepigge:[6]

Vamoindlische Paus vunde globale Erwermung. Laischna vum Glimawondel piggen sisch die Rosine ausde Daade, in dem Fall selegdiv ausg'wehlde Tembaradurabschnidd inde Zaid vun 1998 bis 2012 unn bhaubdn, dass die global Erwermug zum Schdillschdond kumme isch.
Card stacking

Card stacking ischä Brobagondateschnigg, wu die Wohrnehmung vunde Laid zuem Thema so monibulierd, dass dursch Auswahl vun Daade, Fagde etc. ä sischd b'tond unn die onnar unnadriggd werd.[7] Soe B'tonung konn dursch Medije odda Oinsaidischkaid vun Agumend odda a dursch efaches Zensiere vun onnare Laid erreischd werre. Die Teschnigg werde haifisch in Redde vun oigsedzd, um onnare in Missgredit zu bringe unn sisch selwa bessa doschdeje zu losse.[8]

Korze Zaidabschnidd

Bai der Teschnigg guggdma sisch die Zaidraije vunde Daade o unn nimmd die Deel raus, wu fa em bass dun. Baide global Owwafleschetembaradur, wu jo nedd glaischmeesisch schdaische dud, sondan ä schdadisdisches Rausche drin hodd, wude longfrischdisch Trend iwwalachad. Baim Rosinepigge werd donn nedd de longfrischdisch Trend gnumme, sondan kurzfrischide Zaidräum g'wehld, wu innahalb vum schdadisdische Rausche g'zield zwische zwee Exdremwerd lischd.[6] S'Johr 1998 ischä Baischbiel dod'd'vor. Des exdrem warme Johr hawwen Glimalaischna als Schdardpungd vunem korze Zaidabschnidd ausde Yaidraih g'numme, wu donn die nochfolschende Johr dem Onschoin gewwe hawwen, also obde Tembaraduroschdisech gleena worre isch.[9] Glimalaischne saachen donn, dass die Erderwärmung sai 1998 zum Schdillschdond kumme isch.[10] Womma sisch awwa die Daade saidm Johr 1997 oguggd, komma die Monibulazion vunde Glimalaischna seje.[11]

Isolierde Baisbiel

S'werren isolierde Baischbiel ogfiehrd unn Baischbiel ignorierd, wude aischene Sischd widdaschbreschen unn zu onnare Resuldad fiehre dedn. Drodzem globale Gledschaschwund hodds ä paa Gledscha, wu endgesche dem allg'moine Drend on Masse unn Volume zuleschen. Glimalaischna nemmen die Ausnohme, um gesche die Exisdens vunde Global Erwermung zu babble. Die onnare Gleschda, wu abschmelzn, werren gflissendlisch ignorierd.[6] Ä onnares Baisbiel isch die selgdiv Widdagab vunde Glimavorhersache vum James E. Hansen durschde Patrick Michaels. De Hansen hodd 1988 baina Aussach vorm US Kongress drai vaschiedene Vorraussache fadie global Tembaradurendwigglung uffgschdelld, fa diea jeweils unnaschiedlische weldwaide [Kohlenstoffdioxid|Kohleschdoffoxid]]auschschdeß og'numme hodd. Zeh Johr schbeda hodde Michaels donn bloß die exdremschd vun dene Szenarije vum Hansen soine Projegzione g'numme unn falsch b'haubd, dassde Hansen sisch do um 300 Brozend g'irrd hedd.[12]

Schbezifische Ord

Ä onnari Teschnigg isches die Daadeauswahl uff bschdimmde Ord zu bschreng'ge unnä vorhondene, baridari Daadelach bwussd zu ignoriere. A vunde Glimlaischna werd des haifisch oigsedzd um gesche die Taschae zu babble. Do guggnse uffde Tembaradurvalauf vunnem bschdimmde Ord unn saachen, dasses dord awwa inde Middelaldalische Warmzaid wermer g'wesd soi ded, als haid. Womma awwa global druff guggd, donn werd glaa, dasses in der Zaid on monsche Ord wermer unn on onnare kelda g'wesd isch als haid. Unn insgsomd isches inde Middelaldalische Warmzaid kelda g'wesd als geschewerdisch.[6]

Isolierde Forschungserwede

Ma zidierd bloß die wenische „skepdische“ Forschungserwede, wu die aischene Osischde schdidzn, ignoierd awwa alle Forschungserwede, wu zuem onnare Ergewnis kummen. Zum Baischbiel werd haifisch die Erwed vum Richard Lindzen als Belesch fa ä niedrische Glimaagdivided ogfiehrd, awwa die viele onnare Erwede ausgklammad, wus Geschedeel poschdulieren. Ignoierd werren a alle Erwede, wu uff methodische Mengel inde Erwed vum Richard Lindzen hiewaisen. Ä waidares Baisbiel isch die Gridigg om Hockeyschläger-Diagramm, wuma iblischawais ignorierd, dass die Resuldad vunde Erwed middna Raih vun glaischwerdische peer-reviewter Schdudje inde wesendlsiche Pungde iwwaoischdimmd.[6]

Quote Mining

Beim Quote Mining werren Zidaad aus Forschungserwede odda persenlische Briefwegsel b'wussd ausm Zommehong g'risse, umen irrefiehrende Oidrugg zu vamiddle. Ä Baischbiel ischde Haggazwischefall om Glimfoschungszendrum onde Universided vun East Anglia. Do sinn E-Mails vun Glimaforscha gschdole unn noch Zidaad durschsuchd unn donn selgdiv zommegschdelld im Indaned vabraid worre, umde Oidrugg zu erwegge, dass die Forscha B'drischa sinn. In Wirglischkaid sinn do awwa Disgussijone iwwa teschnische Detail aus Zommehong g'risse worre.[6] Nein Unnasuschungskommissijone sinn donn bis 2013 a uuabhengisch vunenonna yum Ergewnis kumme, dasses kän Hiewes uffä Fehlvahalde vunde Forscha gewwe hodd. Glimalaschna hawwen die Ergewnis donn oschliesnd widda als waidares Indiz fa ä Vaschwerung baide Glimaforscha umg'daid.[13]

Wisseschafd

[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Rosinepiggarai ischa Mergmol vum Laischne vunde Wisseschafd unn werde vun vaschiedene Laischna vun Wisseschafd haifisch oigsedzd, um wisseschafdlische Erkendniss schoinba zu widdalesche. Des bassierd zum Baisbiel baide Glimalaischna, de Ewoludzionslaischna wiede Greadzionischde, de Lasichnung vunde schleschde gsundhaidlische Auswirgunge vum Raache unnem Passivraache.[9] Awwa a bai HIV, AIDS, COVID-19, Bieneschderwe etc.

„Choosing to make selective choices among competing evidence, so as to emphasize those results that support a given position, while ignoring or dismissing any findings that do not support it, is a practice known as "cherry picking" and is a hallmark of poor science or pseudo-science (uff daidsch: Ä selgdive Auswahl vun vaschiedne B'wais zu dreffe, um die Ergewniss yu b'tone, wu ä bschdimmd Posidzion unnaschdizn, unn alle onnare Ergewniss zu ignorierem laischne odda vawerfe, wu des nedd unnaschdizn, isch ä Aad, wuma als „Rosinepiggarai“ b'konnd isch unnä Kennzaische vun schleschde Wisseschafd odda Pseudowisseschaft isch). Richard Somerville, Testimony before the US House of Representatives Committee on Energy and Commerce Subcommittee on Energy and Power, March 8, 2011.[14]“

„Rigorous science looks at all the evidence (rather than cherry picking only favorable evidence), controls for variables as to identify what is actually working, uses blinded observations so as to minimize the effects of bias, and uses internally consistent logic (uff daidsch: Rigerose Wisseschafd guggd uff alle B'wais (onschdadd nur gindische B'wais rauszupigge), Kondrollierd die Variable, um feschzuschdelle, was tatsäschlisch fungzionierd, vawend vablindede B'obachdunge, um dieAuswirgungen vun Voroig'nummehaid varing'gere, unn vawend ä in sisch Logik). Steven Novella, "A Skeptic In Oz", April 26, 2011[15]“

Baisbiel

[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

S'Rosinepigge ischä zendrales Mergmol vunde pseudowisseschafdlische Agumendazion.

S'glassische Baischbiel isch s'Rosinepigge inde Induschdrie, zum Baisbiel vunde Tuwakinduschdrie, wu domidd unna onnarem erfolschraisch wisseschafdlische Erkenndniss zude Gsundhaidsschedlischkaid vum Raache in Misskredit g'brochd unn scherfare Gsedz gesches Raache fa ä longi Zaid vazeschad hawwen.[9]

Rosinepigge werd a vun Ewoludzionlaischna b'nudzd. Unna onnarem werd gsachd, dass Fossilije, wu sisch iwwa mehr als ä geologische Schischd erschdreggd, än B'wais gesche die Ewoludzionstheorie isch. Die Erklerung vun solsche Fund midde schnelle Ablacharung vun Sedimende ums Fossil, werre ignoierd. A daidn [[Evolutionsleugner}Ewoludzionlaischna]] Yidaad vun Wisseschafdla um, wu sisch driwwa schraiden, wie g'nau die Ewoludzion schdaddg'funne hodd unn fiehren des als B'wais gesche die Ewoludzion o sisch o.[9]

Vawais

[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]
  1. ↑ Rosinenpicken. Duden, abgerufen am 9. September 2017.
  2. ↑ Vgl. G. Thomas Farmer, John Cook: Climate Change Science. A modern Synthesis. Volume 1 - The Physical Climate, Dordrecht 2013, S. 451.
  3. ↑ Gary Klass, Just Plain Data Analysis: Common Statistical Fallacies in Analyses of Social Indicator Data, Department of Politics and Government, Illinois State University, statlit.org, 2008
  4. ↑ The Internet Encyclopedia of Philosophy, "Fallacies", Bradley Dowden (2010)
  5. ↑ Vorlach:Cite book
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Vgl. G. Thomas Farmer, John Cook: Climate Change Science. A modern Synthesis. Volume 1 - The Physical Climate. Dordrecht 2013, S. 451f.
  7. ↑ Harcourt Brace, The fine art of propaganda: a study of Father Coughlin's Speeches, Institute for Propaganda Analysis, 1939, Harcourt Brace and Company, Seiten 95–101
  8. ↑ John C. S. Kim, The art of creative critical thinking, 1993, University Press of America, isbn 9780819188472, Seiten 317–318
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3  Sven Ove Hansson: Science denial as a form of pseudoscience. In: Studies in History and Philosophy of Science. 63, 2017, S. 39-47, doi:10.1016/j.shpsa.2017.05.002.
  10. ↑ Iselin Medhaug, Martin B. Stolpe, Erich M. Fischer, Reto Knutti, Reconciling controversies about the ‘global warming hiatus’, Nature 545(7652), 2017, S. 41–47, doi:10.1038/nature22315.
  11. ↑ James Lawrence Powell: The Inquisition of Climate Science. New York 2012, S. 172.
  12. ↑ James Lawrence Powell: The Inquisition of Climate Science. New York 2012, S. 171f.
  13. ↑ Vgl. G. Thomas Farmer, John Cook: Climate Change Science. A modern Synthesis. Volume 1 - The Physical Climate. Dordrecht 2013, S. 455.
  14. ↑ "Devious deception in displaying data: Cherry picking", Science or Not, April 3, 2012, retrieved 16 February 2015
  15. ↑ Steven Novella, A Skeptic In Oz, 26 April 2011, Science-Based Medicine
Vun "https://pfl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rosinenpicken&oldid=89024"