Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/setembre de 2014

Aost de 2014

Octobre de 2014

Aquesta pagina e sas sospaginas mesadièras son consacradas a l’organizacion e a la mantenença del quadre Lutz sus... de la pagina d’acuèlh.

Aquesta es emplena per l'apèl de {{Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/{{CURRENTDAY}} de {{CURRENTMONTHNAME}}}} (çò que significa que son contengut es lo del Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/jorn, ont jorn es lo jorn e lo mes del jorn corrent (ora UTC)). La frequéncia de renovelament dels quadres es quotidiana.

• Los articles presentats dins los diferents quadres son unicament los promouguts als labèls « Articles de qualitat » e « Bon article ».
• Evitatz de metre mai de 500 caractèrs/100 mots dins los quadres per fin de manténer l'equilibri de las colomnas sus la pagina d'acuèlh ont aquestes quadres son transcluses.

Calendièr per setembre de 2014

Articles « Lutz sus... » ja pareguts sus l’acuèlh del mes de setembre de 2014 :

1èr de setembre de 2014 veire/modificar Australopithecus afarensis qu'ei un ominid escandit que demorec enter hé 3,9 e 2,9 milions d'annades. Australopitecus afarensis qu'auia un cos plam prim coma era espécie més joena d'Australopithecus africanus. Se pensaua qu’Australopitecus afarensis ére encara més pròpleu ath genre Homo (qu'includís era espécie d'homo sapiens), coma un ancessor comun, més que non pas d'autes primats dera epòca. Es fossils més famosi d'aguesta espécie son d'ua esqueleta pas sancèra aperada Lucy (hé 3,2 milions d'annades) trobada per Donald Johanson e sòns collegues qui tà celebrar er hét cantaren diuersi còps era cançon Lucy in the sky with Diamonds des Beatles.	2 de setembre de 2014 veire/modificar Lo clima mediterranèu es un clima de transicion entre lo clima temperat e lo clima subtropical e tropical. Aqueles dos airals an una vegetacion netament diferenciada que seguís los parallèls 35° N e S de la Tèrra. L'airal temperat se caracteriza per tenir una pluviositat abondanta e regulara pendent tot l'an (mens de 800 mm), amb de temperaturas doças l'estiu e un periòde mai o mens long de geladas l'ivèrn. Aquò balha una vegetacion abondanta, de caractèr caducifolat, amb d'estatges erbacèus nemoral, d'estatges d'arbrilhons en esclairòl e un estatge d'arbres nauts e ben desvolopats. Los sòls son d'abitud prigonds e rics en nutriments e aiga.
3 de setembre de 2014 veire/modificar Lo Romanin o Romaniu (en latin Rosmarinus officinalis), es un arbrilhon de la familha de las Lamiacèas (o labièas), butant a l’estat salvage dins lo Bacin Mediterranèu, en particular dins las garrigas aridas e clapassièras, sus de terrens calcaris. Frèsca o secada, aquela èrba condimentària s'utiliza dins la cosina mediterranèa, e una varietat melhorada se cultiva dins l'òrt. Es una planta mellifèra; lo mèl de romanin, o « mèl de Narbona » es celèbre. Es tanben un produch fòrça utilizat pels perfums. Fin finala, a fòrça vertuts fitoterapeuticas. Lo nom « romanin » vendriá del latin « ros marinus » (rosada de mar), o ben del grèc « rhops myrinos » (boisson aromatic).	4 de setembre de 2014 veire/modificar La dinastia Ming es una dinastia chinesa que reinèt de 1368 a 1644. Succediguèt a la dinastia Yuan e foguèt remplaçada per la dinastia Qing. Setze emperaires chinés forman aquela dinastia.
5 de setembre de 2014 veire/modificar Lo lengadocian es lo dialècte occitan parlat sus una granda part del Lengadòc istoric (fòra Velai, lo nòrd de Vivarés e la region de Nimes), una part de Guiana (Roergue, Carcin e qualques parçans d'Agenés e de Peiregòrd) e dins lo sud-oèst d'Auvèrnha.	6 de setembre de 2014 veire/modificar Mart fa partida de çò que se sona planetas telluricas (es a dire de natura rocosa, coma la Tèrra) e es la primièra de las planetas exterioras a l'orbita terrèstra. A dos satellits naturals o lunas, Fòbos e Deimos, de talha plan pichona e de forma irregulara.
7 de setembre de 2014 veire/modificar Nigèria es un estat d’Africa de l’Oèst situat dins lo Golf de Guinèa. Es enviroutat de Cameron a l’èst, Chad au nòrd-èst e Benin a l’oèst. Sa capitala es Abuja. Es geograficament dominat per lei vaus de Nigèr e de Benoue que forman un deltà important dins lo sud dau país. Son clima es devesit entre una zòna sud umida e una zòna nòrd arida. Es l’estat pus poblat d’Africa ambé mai de 170 milions d’abitants.	8 de setembre de 2014 veire/modificar 1984 es mai sovent considerat coma una referéncia del roman d'anticipacion, de la distopia, veire de la sciéncia ficcion en general. La principala figura del roman, lo Grand Fraire, venguèt una figura metaforica del regim policièr e totalitari, de la societat de la susvelhança, coma de la reduccion de las libertats. Descriu una Grand Bretanha trenta ans après une guèrra nucleara entre l'Èst e l'Ouèst que se seriá passada dans las annadas 1950 e que se seriá instaurat un regim de tipe totalitari fortament inspirat a l'encòp de l'estalinisme e de qualques elements del nazisme. La libertat d'expression existís pas mai. Totas las pensadas son minuciosament susvelhadas, e d’immensas afichas son placardadas per las carrièras, indicant a totes que «Lo Grand Fraire vos gaita» ((en) Big Brother is watching you).
9 de setembre de 2014 veire/modificar Un tsunami es una èrsa o ondada provocada per un movement rapid d'un grand volum d'aiga (ocean o mar). Aquel movement es en general degut a un tèrratremol, una erupcion volcanica sosmarina de tipe explosiu o ben un fòrça grand emboden sosmarin o aerian.	10 de setembre de 2014 veire/modificar Dioclecian èra un Emperaire roman que regnèt del 20 de novembre de 284 al primièr de mai de 305. Dioclecian metèt fin al periòde abitualament conegut pels istorians coma Crisi del Sègle III (235-284). Establiguèt un govèrn autocratic e es aquel que pausèt los fonadaments de la segonda fasa de l'Empèri Roman, coneguda segon lo biais de veire coma lo Dominat (en oposicion al Principat instituit per August), la Tetrarquia o simplament l'Empèri Roman Tardiu. Las reformas de Dioclecian cambièron fondamentalament l'estructura del govèrn imperial e ajudèron a estabilizar l'Empèri economicament e militarament, li permetant de demorar gaireben intacte pendent los cent ans seguents.
11 de setembre de 2014 veire/modificar Lo molin de vent, o molin d'aura, es un dispositiu que transforma l’energia eoliana (energia cinetica del vent) en movement rotatiu pel mejan d’alas ajustablas. Coma molin, es utilizat pus sovent per mòudre de cerealas, trissar, pilar, polverizar divèrsas substàncias, pressar de drupas o espotir d'olivas per ne tirar d'òli, o per accionar una pompa, par exemple per l’irrigacion o per assecar los poldèrs. L'expression s'utiliza pels dispositius ancians dels país rics e las installacions de tecnologias ancianas de las regions mens desvolopadas. Venguèron obsolèts dins los païses desvolopats amb la generalizacion de l'electricitat, es lo davancièr de l'eoliana. Lo molin de vent es diferent de l’eoliana perque aquela servís pus sovent a mòure un generator d’electricitat o, pus rarament, per pompar d'aiga, e es equipada de palas e pas d'alas.	12 de setembre de 2014 veire/modificar Lo provençau es lo dialècte occitan parlat en Provença fòra la zòna aupenca que parla vivaroaupenc.
13 de setembre de 2014 veire/modificar Un glacièr (var. glacèir, glacèr, glacier, selh) es un estòc d'aiga solida permanenta a l'escala umana. La massa de glaç se forma a la superfícia de la Tèrra per compactacion e cristallizacion de la nèu. Un glacièr se desplaça, avança pels efièches conjugats de son pes pròpri e de la penda.	14 de setembre de 2014 veire/modificar L'Eneïda (en latin Aeneis), es una òbra escricha per Virgili entre 29 ab. C. e sa mòrt en 19 ab. C., que es generalament considerada coma lo poèma epic central de la literatura latina, e vista coma una de las òbras màgers de la literatura mondiala.
15 de setembre de 2014 veire/modificar Belize es un país d'America Centrala situat entre Mexic e Guatemala. Unic estat de la region sensa acces a l'Ocean Pacific, ocupa un territori de 22 966 km2 principalament format de plans maritims umids e de paluns. Sa capitala politica es Belmopán mai la vila pus importanta es Belize City. A una frontiera ambé Mexic e Guatemala. La formacion de Belize comencèt dins leis annadas 1660 quand s'installèron de marins anglés desirós d'esplechar la fusta tropicala de la jungla. En 1798, leis Espanhòus acceptèron aquela preséncia e la colonia comencèt de si desvolopar. En causa dau nombre feble de colons e dei cambis demografic ambé lei populacions e lei regions vesinas, una populacion fòrça mestissada si formèt e si concentrèt principalement lòng dau litorau e dei rius. Lo país venguèt autonòm en 1964 e independent en 1981. Son economia evolucionèt alora de l'esplecha de fusta vèrs lo produccion de fruchs e de sucre, lo desvolopament dau torisme e leis activitats financieras coma paradís fiscau.	16 de setembre de 2014 veire/modificar La petanca es un jòc jòc de bola tipicament occitan inventat a La Ciutat en 1910. L'etimologia del mot es una desformacion de "pè tancat". Lo jòc s'es fòrça espandit e fin de 2007, se comptiá 558 898 licenciats dins 78 païses, dempuèi Marròc fins a Vietnam. Als quals s'apondon los practicants occasionals, coma los vacancièrs, es a dire de milions d'amators.
17 de setembre de 2014 veire/modificar La Revolucion Russa es l'ensems deis eveniments que se debanèron en 1917 e venguèron la fin de l'Empèri Rus e lo començament de l'Union Sovietica. Causada per la crisi de l'Empèri Rus a la fin dau sègle XIX e l'immobilisme de seis institucions teocraticas en fàcia dei desiranças de la populacion, se debanèt en divèrseis etapas. Lei premierei veguèron la revirada deis assais de reformas e l'aparicion d'una oposicion politica armada en lucha còntra lo govèrn. Se desvolopèt una agitacion permanenta que causèt una premiera revòuta còntra lo regim en 1905 permetent l'establiment d'una monarquiá constitucionala. Pasmens, aqueu sistèma mau capitèt e lei difficultats russas durant la Premiera Guèrra Mondiala entraïnèron un procès revolucionari novèu en 1917. Aqueu darrier rebutèt lo govèrn dau tsar en febrier de 1917. Un Govèrn Provisori li succediguèt mai sa volontat de contuniar la guèrra se turtèt a la populacion qu'exigiguèt la fin dei combats. Ansin, en octòbre, lei Bolchevics de Lenin capitèron de prendre lo poder. Aquò marquèt lo començament d'una guèrra civila lònga entre lei Bolchevics e seis enemics que gropèron la màger de seis adversris politics. Pas capables de s'organizar, aquelei darriers foguèron replegats entre 1918 e 1919 e batuts dins lo començament deis annadas 1920 permetent la consolidacion dau govèrn dei Bolchevics que proclamèron la fondacion de l'Union Sovietica lo 30 de decembre de 1922.	18 de setembre de 2014 veire/modificar Una galaxia es, en cosmologia, un assemblatge d'estelas, de gas, de poscas e de matèria negra e amb a vegadas un trauc negre supermassiu dins son centre.Las galaxias coma los sistèmas estellars de granda talha foguèron mesas en evidéncia pendent los ans 1920, subretot per l'astronòm american Edwin Hubble. Las galaxias son de tres tipes morfologics principals : ellipticas, espiralas, irregularas. Edwin Hubble donèt una descripcion pus precisa dels tipes de galaxias nomenada dempuèi sequéncia de Hubble.
19 de setembre de 2014 veire/modificar Lombardia (italian: Lombardia, lombard occidental: Lumbardìa, lombard oriental: Lombardia, occitan ancian: llompartia, es una de las 20 regions italianas. La capitala n'es Milan. Lo seisen de la populacion italiana abita en Lombardia e aperaquí un cinquen del PIB italian se fa dins aquesta region. Las lengas lai son l'italian, lo lombard occidental e l'oriental, emai qualques varietats d'emilian que se parlan per las províncias de Màntoa, Pavia e Cremona. Lombardia es una destinacion toristica que compren los lacs de Garda, de Còme, d'Iseo e Major emai la capitala e d'autras vilas istoricas coma Màntoa, Pavia, Cremona e Bergam. La religion principala n'es lo catolicisme.	20 de setembre de 2014 veire/modificar Dioclecian èra un Emperaire roman que regnèt del 20 de novembre de 284 al primièr de mai de 305. Dioclecian metèt fin al periòde abitualament conegut pels istorians coma Crisi del Sègle III (235-284). Establiguèt un govèrn autocratic e es aquel que pausèt los fonadaments de la segonda fasa de l'Empèri Roman, coneguda segon lo biais de veire coma lo Dominat (en oposicion al Principat instituit per August), la Tetrarquia o simplament l'Empèri Roman Tardiu. Las reformas de Dioclecian cambièron fondamentalament l'estructura del govèrn imperial e ajudèron a estabilizar l'Empèri economicament e militarament, li permetant de demorar gaireben intacte pendent los cent ans seguents.
21 de setembre de 2014 veire/modificar Lo molin de vent, o molin d'aura, es un dispositiu que transforma l’energia eoliana (energia cinetica del vent) en movement rotatiu pel mejan d’alas ajustablas. Coma molin, es utilizat pus sovent per mòudre de cerealas, trissar, pilar, polverizar divèrsas substàncias, pressar de drupas o espotir d'olivas per ne tirar d'òli, o per accionar una pompa, par exemple per l’irrigacion o per assecar los poldèrs. L'expression s'utiliza pels dispositius ancians dels país rics e las installacions de tecnologias ancianas de las regions mens desvolopadas. Venguèron obsolèts dins los païses desvolopats amb la generalizacion de l'electricitat, es lo davancièr de l'eoliana. Lo molin de vent es diferent de l’eoliana perque aquela servís pus sovent a mòure un generator d’electricitat o, pus rarament, per pompar d'aiga, e es equipada de palas e pas d'alas.	22 de setembre de 2014 veire/modificar Extension dau provençau Lo provençau es lo dialècte occitan parlat en Provença (fòra la zòna aupenca que parla vivaroaupenc) e dins l'Èst de Lengadòc. Lo niçard n’es un sosdialècte parlat a Niça. Lo mot provençau serviguèt longtemps a nommar la lenga occitana dins son ensems. Lo provençau rodanenc es la lenga de Frederic Mistral e serviguèt de basa per la creacion de la nòrma mistralenca.
23 de setembre de 2014 veire/modificar Jaqueta de Baldur's Gate II: Shadows of Amn. Baldur's Gate II: Shadows of Amn es un videojuec desvolopat per Bioware e editat per Black Isle Studios. Es la seguida de Baldur's Gate e sortèt sus Microsoft Windows en setembre de 2000. Coma son predecessor, lo juec es basat sus l'univèrs dei Reiaumes Oblidats e sus lei reglas de AD&D 2a Edicion. Utiliza lo motor de videojuec Infinity Engine, ja utilizat per lo premier òpus e per d'autrei juecs de Black Isles coma aquelei de la seria deis Icewind Dale. Lo començament de Baldur's Gate II a luec rapidament après leis eveniments de Baldur's Gate e contunia l'istòria dau protagonista, lo fiu adoptiu de Gorion, que son eiretatge unic de fiu dau dieu Bhaal atira l'atencion dau masc Jon Irenicus, elfe descaigut e maudit. L'intriga es basada sus lei rescòntres e leis afrontaments entre lo protagonista e Jon Irenicus. Se debana dins la region d'Amn e de la ciutat d'Athkatla, au sud de la vila de Baldur's Gate ont aviá luec lo racònte dau premier òpus de la seria. Lo juec recebèt un acuèlh critic fòrça favorable e unei jornaus de la premsa especializada li donèron lo títol de juec de ròtle de l'annada 2000. Mai de dos milions d'unitats foguèron vendudas e una expansion intitulada Baldur's Gate II: Throne of Bhaal sortèt lo 21 de junh de 2001. Apondèt un gròs donjon suplementari e una conclusion a l'istòria dau protagonista e dei Fius de Bhaal. Una version modernizada intitulada Baldur's Gate II: Enhanced Edition foguèt anonciada en 2012 e publicada lo 15 de novembre de 2013.	24 de setembre de 2014 veire/modificar L'Eneïda (en latin Aeneis), es una òbra escricha per Virgili entre 29 ab. C. e sa mòrt en 19 ab. C., que es generalament considerada coma lo poèma epic central de la literatura latina, e vista coma una de las òbras màgers de la literatura mondiala.
25 de setembre de 2014 veire/modificar L'art romanic se desvolopèt en l'Euròpa Occidentala del sègle X al sègle XIII, aprèp la dislocacion de l'Empèri Carolingian. En mai de las influéncias evidentas romanas apareisson de novèlas tendéncias lombardas que s'exprimiguèron per de novèlas formas e estructuras inspiradas pels edificis encara subsistissent, tanben i a una assimilacion clara dels modes orientals. L'estil novèl lèu s'espandiguèt per totas las culturas europèas mediterranèas, traversant los Alps cap als païses de Ren e tanben los Pirenèus per tota la Peninsula Iberica. Al començament l'estil èra especialament foncional e austèr, utilizant subretot pèira de talha. Per la nau s'aplicava la volta de brèç, sens decoracions o duberturas. Plan sovent la pòrta de dintrada es situada del costat del miègjorn e sola dubertura, amb d'escasses fenèstras de doble arcas. E mai a l'exterior de las absidas e dels murs ressortissiá de lesenas (o faciada lombarda) e d'arcs cècs. Las naus podián èsser divididas amb de pilastres units per arcs de plen cindra. A la fin del sègle XI se produguèron de cambis importants com las primièras realizacions amb de pèiras polidas, de decoracions esculturalas de las fenèstras, portals, capitèls, veirals e objèctes de culta, ... E foguèt, al sègle XII, qu'esclatèt la construccion de las grandas òbras romanicas, amb pinturas muralas, enlairament de grands campanars, clastras... Mai totjorn limitats pels recorses arquitectonics que melhorèron basicament l'estil gotic.	26 de setembre de 2014 veire/modificar José Manuel Cerqueira Afonso dos Santos Aveiro, 2 d'agost de 1929 — Setúbal, 23 de febrièr de 1987), èra un cantaire e compositor portugués. Es tanben conegut pel diminutiu familiar de Zeca Afonso, que venguèt son nom d'artista.
27 de setembre de 2014 veire/modificar Lo tèrme d'ordinator (ordenador, ordenaor, ordenader]) designa un dispositiu fisic materializant una maquina de Turing. Aquesta definicion, e mai siá rigorosa, dona gaire d'entresenhas subre çò qu'en practica un ordinator es o pòt faire : d'efècte existisson de tipes nombrós d'ordinators, construchs e especializats per de pretzfachs divèrs : dei maquinas qu'emplon de salas entieras e que pòdon efectuar quin tractament que siá fins a de circuits integrats de quauquei millimètres que contraròtlan un minirobòt o una mòstra. Mai se se fa abstraccion de sa talha e e de çò que fan, possedisson totei doas causas : (aumens) una memòria e (aumens) un processor. Una maquina de Turing (e per ansin un ordinator) es concebuda per executar de programas : un ordinator sens un programa d'executar es inutil. Totei leis ordinators an doncas besonh de programas : lo programa mai important, de fòrça, per un ordinator es son sistèma operatiu, que s'ocupa de gerir la maquina, sei ressorsas e lei programas qu'executa d'esperela, e balha a l'utilizaire un mejan per introduire e executar leis autrei programas, comunament sonats aplicacions. L'ensemble dei programas es lo logiciau, en oposicion au materiau qu'es la partida fisica deis ordinators.	28 de setembre de 2014 veire/modificar La Reforma, tanben dicha Reforma Protestanta, es un scisme de la religion crestiana qu'acomencèt vèrs la fin deis annadas 1510 e s'espandiguèt rapidàment dins lo rèsta d'Euròpa, especialament dins lo nòrd dau continent. Foguèt causada per l'angoissa de la populacion per lo sauvament de son arma, lei turpiduds e lo declin d'un clergat prefondament afeblit per lei crisis dei sègles XIV e XV e lo desvolopament d'unei movements de reformas de la Glèisa. Entraïnèt vèrs la mitat dau sègle XVI un redreiçament de la papautat e una reforma de la religion catolica, conegut sota lo nom de Còntra-Reforma, que s'opausèt a l'expansion dau protestantisme. Establiguèt un equilibri religiós novèu, e fòrça precari, sus lo continent europèu.
29 de setembre de 2014 veire/modificar Lo Califat Abbassida foguèt lo tresen califat islamic qu'existiguèt entre 750 e 1259. Capitèt de prendre lo poder après una revòuta còntra lo califat omeia en crisi durant leis annadas 740 en causa de sa politica exclusent lei minoritats nombrosas de l'Empèri, especialament aquelei de Pèrsia. Venceires en 750, leis Abbassidas consolidèron rapidament lor poder, reorganizèron l'administracion en s'inspirant dei tradicions de l'Empèri Sassanida e creeèron una capitala novèla, Bagdad, a partir de 762. La dinastia aquistèt un poder important gràcias a sa dominacion sus lo monde musulman e a sa posicion estrategica sus lei vias comercialas principalas de l'epòca. Sostenguda per una politica activa d'encoratjament deis autoritats, lei sciéncias e la cultura realizèron de progrès considerables e Bagdad venguèt lo centre culturau, comerciau e intellectuau de la planeta fins a sa destruccion per lei Mongòls en 1258. D'efèct, maugrat son primat culturau e scientific, lo Califat poguèt pas tenir sei regions perifericas puei centralas que venguèron independentas tre lei sègles IX e X. A partir d'aqueu sègle, lo califa teniá solament una autoritat nominala sus lei territòris musulmans. Venguts dependents, e de còps vassaus, d'estats pus poderós, lei califas demorèron solament senhors de la region de Bagdad que foguèt conquista en 1258 durant leis invasions mongòlas en Orient Pròche. Lei subrevivents de la familha Abbassida s'anèron alora installar au Caire sota la proteccion dei sultans mamelucs. Conservèron un ròtle onorific fins au sègle XVI quand lo darrier califa leguèt son poder au sultan otoman de Constantinòple.	30 de setembre de 2014 veire/modificar Un cuirassat èra un grand naviri de guèrra que teniá un blindatge fòrça important e una artilhariá principala equipada dei calibres de marina pus importants de son epòca. A respèct dau crosaire de batalha, aviá un desplaçament e una artilhariá similars mai èra pus protegit e mens rapid. Dins lo corrent de son existéncia, lo cuirassat a fòrtament evolucionat per s'adaptar ais avançadas tecnologicas per restar au nivèu dei flòtas estrangieras. Lo mòt vèn dau tipe de naviri designat per lo nom battleship en anglés. Aqueu mòt es aparegut vèrs 1749 a partir de la contraccion de line of battle ship (en occitan : naviri de linha de batalha) e designava alora lei naviris de linha que formavan lo còrs dei flòtas majoras dau sègle XVIII. Lo cuirassat èra un naviri de guèrra poderós e tanben un simbòl de poder, de fiertat nacionala e de dominacion navala. Durant mai d'un decenni, lo nombre e lei capacitats dei cuirassats d'una marina èran de factors determinant dins lei relacions diplomaticas e leis estrategias militaras. Ansin, la corsa ais armaments deis annadas 1900 ambé la construccion accelerada de cuirassats foguèt un dei factors importants a l'origina de la Primièra Guèrra Mondiala. Après la guèrra, de tractats limitèron lo nombre de cuirassats e lor produccion. Pasmens, aquò empachèt pas l'utilizacion de cuirassats tant ancians que modèrns durant la Segonda Guèrra Mondiala. Dins aquò, en defòra de ka batalha de Jutland, lei combats entre cuirassats foguèron rars. De mai, maugrat un blindatge important, lei cuirassats demorèron totjorn menaçats per de naviris pichons e rapides equipats d'armas coma lei torpilhas o lei minas marinas o per la seguida per leis aeronaus e lei missils. A partir de 1945, lei cuirassats foguèron donc pauc a pauc remplaçats per lei pòrta-avions coma naviri principau dei grops de combat. La marina estatsunidenca foguèt la soleta que gardèt quauquei cuirassats coma naviris de sostèn magerament dins lo cas d'operacions de desbarcament. Lei darriers cuirassats foguèron desarmats dins leis annadas 1990.