Cassiopèa (constellacion)

Constellacion de Cassiopèa

Cassiopèa es una de las 88 constellacions del cèl, vesibla dins l'emisfèri nòrd. A l'opausat de la Granda Orsa a respièch de la Pichona Orsa, Cassiopèa se pòt facilament reconéisser gràcias a sa forma de « W ». Los vertèxes d'aquel W son, de l'èst cap a l'oèst, ε, δ, α, et β  Cassiopeiae, las quatre estelas pus brilhantas de la constellacion. La punta centrala del W marca fòrça aproximativament la direccion de l'estela polara, α Ursae Minoris.

Istòria

Citada per Aratus de Soles, puèi per Ptolemèu dins l'Almageste, la constellacion representa la reina Cassiopèa dins la mitologia grèga, femna de Cefèa e maire d'Andromèda, a costat de dont se tròba.

Aquela constellacion fa partida del grope de constellacions restacadas al mite d'Andromèda.

Se ditz tanben que per son orguèlh, la reina foguèt encadenada a son tròne, condemnada a virar a l'entorn del pòl Nòrd e qualque còps de pendre a l'envèrs d'un biais fòrça pauc digne.

Observacion de las estelas

Localizacion de la constellacion

La constellacion se localiza dirèctament per sa forma fòrça caracteristica en « M » o « W » (seguent la sason). Aquelas estelas plan brilhantas (mag 2) demòran longtemps vesiblas, e s'utilizan elas meteissas per localizar d'autras constellacions.

Forma de la constellacion

Lo tròne de la reina es ben vesible dins la forma generala de la constellacion, mas la reina pas gaire.

Alinhaments remarcables

Cassiopèa permet de trobar l'estela polara, que marca lo pòl nòrd. I a gaire besonh de prendre un alinhament quin que siá, l'estela polara (prèp del bòrd superior de l'illustracion) es la sola estela brilhanta situada dins aquela direccion. En seguent lo prolongament d'aquel axe, arribam sus la constellacion de la Granda Orsa, generalament bassa sus l'orizont quand Cassiopèa es plan vesibla.

L'alinhament del bòrd drech del « W », entre Caph (β Cas) e Shedar (α Cas), se prolonga vèrs los pès d'Andromèda, 51 And per lo pè Nòrd, e finalament Almach (γ And), son pè Sud, totas doas vesiblas sus l'illustracion. Dins l'autre sens, aquel alinhament condutz a la mitat de la constellacion de Cefèa, lo marit un pauc pichon de Cassiopèa.

L'alinhament intèrne del « W », entre Tsih (γ Cas) e Ruchbah (δ Cas), condutz a l'espatla de Persèu, Mirphak (α Per), dins l'alinhament format per γ, α e δ Per.

Estelas principalas

Article detalhat: Lista de las estelas de Cassiopèa.

α Cassiopeiae (Schedar)

α Cassiopeiae (Schedar), lo Pièch en arabi, es l'estela pus brilhanta de la constellacion. Es una giganta irange, 42 còps pus granda que lo Solelh e 855 còps pus luminosa. Semblariá que la fusion de l'idrogèn s'acabèt dins son nuclèu e qu'aquela de l'eli auriá pres la relèva.

Tsih (γ Cassiopeia)

E mai siá situada al centre de la constellacion, e tant brilhanta coma las autras, γ Cassiopeia possedís pas de nom daissat per las civilizacions mediterranèas. En chinés, es nomenada Tsih, lo foet.

Tsih es una estela variabla eruptiva, una estela blava de tipe Be, lo « e » significant « emission ». Las estelas de tipe Be son d'estelas de rotacion fòrça rapida ; Tsih vira sus aquela meteissa a mai de 300 km/s a l'eqüator, 150 còps pus aviat que lo Solelh, e aquela rotacion balha de pèrdas de matèria : la formacion de tores o de discs a l'entorn de l'estela acompanhada d'una baissa de luminositat, anant fins a 1,5 magnitud.

Autras estelas

β Cassiopeiae (Caph) es una estela variabla de la classa Delta Scuti : passa de la magnitud 2,25 a 2,31 en solament 2 oras e mièja. S'agís tanben d'una giganta per venir, son envelopa es en expansion e son nuclèu en contraccion.

η Cassiopeiae (Achird) es una estela dobla fòrça prèpa del Sistèma Solar (19 annadas lutz). La primièra es fòrça semblabla al Solelh (1,28 còp sa massa, de classa G3), la segonda es un pauc pus pichona (una nana de classa K, de 0,7 còp la massa del Solelh). Aquelas doas estelas irange viran l'una a l'entorn de l'autra en 480 ans a 70 ua.

Objèctes celèstes

La constellacion conten l'amàs dubèrt M52, que se pòt trobar en projectant una linha de α a β Cassiopeiae e en la prolongant sus la meteissa distància a l'oèst. La Via lactèa passa per aquela region del cèl, çò que la rend fòrça rica en estelas. La constellacion albèrga tanben Cassiopèa A, la font de ràdio pus brilhanta del cèl.

Vejatz tanben

• Lista de las estelas de Cassiopèa