Triton (luna)

Triton es lo satellit naturau pus gròs de Neptun. Foguèt descubèrt lo 10 d'octòbre de 1846 per l'astronòm britanic William Lassell. A un diamètre leugierament superior a 2 700 quilomètres e fa donc partida dei satellits principaus dau Sistèma Solar. Es l'unic còrs d'aquela categoria que presenta un orbita retrograd. Aquela caracteristica permet d'afirmar que Triton foguèt capturat per Neptun e sa composicion similara a Pluton permet de supausar que lo luòc de sa formacion siegue situat dins la cencha de Kuiper.

Leis observacions de Triton son limitadas en causa de la distància importanta entre la Tèrra e lo satellit e car una unica mission espaciala foguèt mandada per explorar la region de Neptun. La mitat nòrd de la luna es donc totalament desconeguda. Lo rèsta de la superficia es devesida entre de zonas fòrça marcadas. La calòta polara sud sembla marcada per de traças d'activitat criovolcanica. Aquò entraïna l'existéncia d'una atmosfèra tèuna compausat d'azòt, de dioxid de carbòni e de metan.

Caracteristicas fisicas

Triton es un satellit rocassós qu'a una forma quasi esferica amb un rai mejan de 1353 km e que fa partida dei gros satellits dau Sistèma Solar. D'efèct, sa massa representa 0,36% de la massa terrèstra e son diamètre 21,2%. Coma la màger part dei satellits importants dau Sistèma Solar, sa densitat es situada entre lei planetas gigantas e lei planetas rocassosas amb una valor egala a 2,06. Aquela valor es pròcha dei satellits de tipe Ganimèdes mai d'autrei satellits coma Io o la Luna an de densitats superioras. Triton a egalament pas d'atmosfèra espessa.

Estructura intèrna

Triton seriá un còrs diferenciat amb un nuclèu, un mantèu e una crosta. Pasmens, lei conoissenças sus l'interior dau satellit son raras e limitadas. Lo nuclèu seriá rocassós e metallic. Tendriá una quantitat d'elements radioactius sufisenta per entraïnar de movements de conveccion dins lo mantèu. Aqueu mantèu seriá principalament fach d'aiga. Enfin, la crosta de Triton seriá compausada de glaç d'aiga e de dioxid de carbòni.

Geologia de la superficia e geografia

La superficia de Triton foguèt solament observada pendent lo passatge de la sonda Voyager 2 en 1989. Lei regions observadas son situadas dins l'emifèri sud e representan 40% de la superficia totala dau satellit. Lei relèus mesurats èran relativament plans e lei cratèrs d'impacte rars. Lo temps de la superficia seriá donc comprés entre 6 e 50 milions d'annadas^[1]. Tres regions diferentas foguèron identificadas durant la mission :

Uhlanga Regio qu'es la calòta polara sud de Triton amb un albedo important egau a 0,89 e la preséncia de gueisèr sornes.
Monad Regio qu'es l'emisfèri orientat vèrs Neptune pendent l'orbita de la planeta.
Bubembe Regio qu'es un ensems de terrens pus sornes dichs «en pèu de cantalop» per sa semblança ambé lo melon cantalop.

Atmosfèra

Triton a una atmosfèra tèuna principalament facha d'azòt amb d'autreis elements coma de monoxid de carbòni e de metan. Aquela atmosfèra tèn una troposfèra entre 0 e 8 km mai pas d'estratosfèra^[2]. En plaça, i a una termosfèra començant a 8 km de la superficia per se terminar a 950 km. La temperatura de la superficia seriá pròcha de −237,6 °C per una pression entre 1,4 e 1,9 Pa^[2]. Dins la termosfèra, la temperatura seriá quasi constanta vèrs −178 °C. La troposfèra seriá creada per lo criovolcanisme e l'evaporacion d'azòt de la crosta. Entre 1 e 3 km, tèn de nívols fachs de particulas d'azòt. I a pereu de brumas d'idrocarburs e de nitrils. De vents foguèron tanben enregistrats per la sonda Voyager 2. Aquelei vents entraïnèron la formacion d'un anticiclon en causa de la fòrça de Coriolis. Podrián tanben causar lo desplaçament dei particulas d'una talha d'un micromètre.

Camp magnetic

Triton a pas de camp magnetic conegut car la sonda Voyager 2 aguèt pas lo temps per realizar de mesuras. Dins aquò, l'existéncia d'un camp intrisèc o induch es possibla^[3].

Orbita e rotacion

Triton es lo solet satellit de talha importanta dau Sistèma Solar qu'a una orbita retrograda. Es a dire que lo sens de la trajectòria es diferent d'aqueu de la rotacion de la superficia de sa planeta. Sa rotacion es sincròna. Ansin, la fàcia dirigida vèrs Neptun es totjorn identica coma per la Tèrra e la Luna. Lo periòde orbitau es de 5 jorns e 21 oras sus una trajectòria quasi circulara. Lo satellit orbita dins un plan clinat de 129,6° a respèct dau plan de rotacion de Neptun a l'entorn dau Soleu^[4]. Ansin, de partidas importantas de l'emisfèri nòrd son actualament invisiblas dempuei la Tèrra.

L'orbita retrograda de Triton entraïna son alentiment per lei fòrças de marèia de Neptun. Lo satellit se sarra donc pauc a pauc de la planeta. Deuriá passar lo limit de ròcas dins 3,6 miliards d'annadas entraïnant sa destruccion e la formacion d'un sistèma d'anèus similar a aqueu de Saturne^[5].

Recèrca e exploracion

Recèrca ambé lei telescòpis terrèstres

En causa de la distància entre la Tèrra e Triton, leis observacions ambé de telescòpis terrèstres son malaisadas. Ansin, avans l'arribada de la sonda Voyager 2 dins lo sistèma de Neptun, lei scientifics pensavan que lo satellit tenguèsse de lacs o de mars d'azòte liquid e una atmosfèra espessa. L'estimacion dau diamètre èra tanben gaire precisa ambé de resultats entre 2 500 e 6 000 quilomètres.

Exploracion espaciala

Voyager 2 foguèt l'unica sonda espaciala qu'explorèt lo sistèma de Neptun en aost de 1989. Permetèt d'estimar lo diamètre de Triton d'un biais precís e de fotografiar una partida de sa superficia^[6]. Permetèt tanben de descubrir lo criovolcanisme de la planeta.

Referéncias

↑ Schenk, Paul M.; Zahnle, Kevin (December 2007). "On the negligible surface age of Triton". Icarus 192 (1): 135–49.
↑ ^2,0 et ^2,1 William B. McKinnon, Randolph L Kirk (2007). "Triton". In Lucy Ann Adams McFadden, Lucy-Ann Adams, Paul Robert Weissman, Torrence V. Johnson. Encyclopedia of the Solar System (2nd ed.). Amsterdam; Boston: Academic Press. pp. 483–502.
↑ C. Agnor, A. Barr, B. Bierhaus, D. Brain, B. Bills, W. Bottke, B. Buratti, S. Charnoz, J. Cho1, A. Christou, G. Collins, J. Colwell, N.Cooper, L. Dones, M. Evans, R. French, A. Gulbis, N. Haghighipour, D. Hamilton, C. Hansen, A. Hendrix, D. Hurley, K. Jessup, M. Kirchoff, W. Kurth, H. Levison, M.Lewis, R. Lillis, Y. Ma, R. Malhotra, T. Michaels, M. Mickelson, W. Patterson, L.Prockter, D. Ragozzine, K. Rutherford, K. Sayanagi, P. Schenk, M. Summers, M.Tiscareno, K. Tsiganis, P. Zarka, The Exploration of Neptune and Triton (2003), [1]
↑ UCLA Earth and Space Science Department, Francis Nimmo, « Outer Solar System – Triton: Seasonal cycles (1). ».
↑ Christopher F. Chyba, D G Jankowski, P D Nicholson, « Tidal evolution in the Neptune-Triton system », dans Astronomy and Astrophysics, vol. 219, no 1–2, July 1989, p. L23–L26.
↑ EC Stone, ED Miner (15 de decembre de 1989). "The Voyager 2 Encounter with the Neptunian System". Science 246 (4936): 1417–21. Bibcode 1989Sci...246.1417S. doi:10.1126/science.246.4936.1417. PMID 17755996.