Vejatz lo contengut

Lanamesa : Diferéncia entre lei versions

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Navigar dins l'istoric
← Cambiament precedent
Contengut suprimit Contengut apondut
VisualWikitext
Cap resum de modificació
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
 
(26 revisions intermediàrias per 7 utilizaires pas afichadas)
Linha 1 : Linha 1 :
{{Dialècte Gascon}}
<!-- Article redigit en gascon -->
{{Infobox vila occitana

| carta = oc
{{Infobox Comuna de França
| nom = Lanamesa
|ist={{Gasconha}}
| nom2 = ''Lannemezan''
|parçan= Istoricament restacat ara [[Vath d'Aura]] puish ath [[Nebosan]]
| imatge = Église Saint-Jean-Baptiste de Lannemezan (65).JPG
|gentilici= Lannemezanais (en [[francés]])
| descripcion = Era glèisa de Sent Joan Baptista de Lanamesa.
|carta=oc
| lògo = cap
| nom2= Lannemezan
| escut = Blason_de_Lannemezan.svg
|nom=Lanamesa
| escais = Eths afotats. Eths vaganaus.
| imatge=Église Saint-Jean-Baptiste de Lannemezan (65).JPG
| ist = {{Gasconha}}
| descripcion= Église Saint Jean Baptiste
| parçan = Istoricament restacat ara [[Vath d'Aura]] puish ath [[Nebosan]]
|escut=Blason_de_Lannemezan.svg
|region= {{Mieidia-Pirenèus}}
| region = {{Occitània (Region)}}
| arrondiment = [[Arrondiment de Banhèras de Bigòrra|Banhèras de Bigòrra]]
|departament= {{Hauts Pirenèus}}
| canton = Burèu centralizator deth canton de La Varossa ([[caplòc]] deth [[Canton de Lanamesa]] abans 2015)
|arrondiment= [[Arrondiment de Banhèra de Bigòrra]]
| insee = 65258
|canton= [[Canton de Lanamesa]]
| cp = 65300
| insee= 65258
| cònsol = Bernard Plano
|cp= 65300
| mandat = [[2020]]-[[2026]]
|cònsol= [[Bernard Plano]]
| intercom = [[Comunautat de comunas deth Plan de Lanamesa|CC deth Plan de Lanamesa]] (residéncia)
|mandat= [[2001]]-[[2014]]
| gentilici = Lannemezanais (en [[francés]])
|intercom= [[Comunautat de comunas deth plan de Lanamesa]]
| latitud = 43.125
|longitud= 0.385555555556
| longitud = 0.385555555556
|latitud= 43.125
|alt mini=
| alt mej = 610
|alt mej=610 m-->
| alt mini =
|alt maxi= 647
| alt maxi = 647
|km²= 19.03
| km² = 19.03
| sit = http://www.lannemezan.com
|sens= 6018
|}}
|data-sens= [[2006]]
| dens= 322
|sit= http://www.lannemezan.com
}}

[[Imatge:Église Saint-Jean-Baptiste de Lannemezan (65).JPG|thumb|200px|left|Glèisa de Sant Joan Baptista]]
'''Lanamesa''' ('' Lannemezan'' en [[francés]]) qu'ei ua comuna de {{gasconha}}, administrada peth departament deths {{Hauts Pirenèus}} dera region de {{Mieidia-Pirenèus}}.


('''Era''') '''Lanamesa'''<ref>[https://web.archive.org/web/20170919200819/http://www.locongres.org/oc/aplicacions/top-oc/topoc-recerca/ Top'Òc] Diccionari toponimic occitan del [[Congrès permanent de la lenga occitana]].</ref> o '''Lanamesan/Lanamedan'''<ref>https://toponimiaoc.webs.com/65hautspirenus.htm</ref> (''Lannemezan'' en [[francés]]) qu'ei ua [[comuna francesa|comuna]] d'[[Occitània]], en [[Gasconha]], situada dens eth [[departament francés|departament]] deths [[Hauts Pirenèus]] dera [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]].


== Geografia ==
== Geografia ==
Era vila qu'ei situada sus eth [[Plan de Lanamesa]], ath pè deths [[Pirenèus]] e ath bèth miei d'aquesta cadena de montanhas, entre era [[Mar Grana]] e era [[Mar Mediterranèa]] e entre [[Tarba]] e [[Tolosa]]. Eth plan de Lanamesa qu'ei era hont de 18 arrius e lanamesa qu'ei era traucada pera Petita Baïsa.
Era vila qu'ei situada sus eth [[Plan de Lanamesa]], ath pè deths [[Pirenèus]] e ath bèth miei d'aquesta cadena de montanhas, entre era [[Mar Grana]] e era [[Mar Mediterranèa]] e entre [[Tarba]] e [[Tolosa]]. Eth plan de Lanamesa qu'ei era hont de 18 arrius e lanamesa qu'ei era traucada pera Petita Baïsa.


[[Imatge:Map commune FR insee code 65258.png|vignette|upright=1.8|centre|Comunas a l'entorn.]]
== Eths principaus quartièrs dera vila ==

===Eths principaus quartièrs dera vila===
[[Imatge:Quartiers de Lannemezan.JPG|200px|left|Eths quartièrs dera vila]]
[[Imatge:Quartiers de Lannemezan.JPG|200px|left|Eths quartièrs dera vila]]
- '''Eth centre''' : bastit ath torn dera '''maison comuna''' e dera '''glèisa de Sent Joan Baptista''', qu'ei eth còr istoric dera vila e qu'estó arrenavat hè un detzenat d'annadas. Atau, era nava '''plaça deths Dreits deth Òmi''' e deth Ciutadans on òm tròba eth '''ofici deth torisme''' e que hè fàcia ath quiòsc qu'ei un lòc màger deras animacions e deras manifestacions dera vila. '''Era carrèra Tièrs''' ''(Thiers)'', carrèra centrau, qu'ei era mes comerçanta dera comuna e presenta era entrada dera galaria comerciau '''Paul Bert'''. Quitament, qu'avem era '''plaça dera Pòsta''', tanben arrehèta qu'ei hornida de duas honts e d'un monument aths morts deras granas guèrras
- '''Eth centre''' : bastit ath torn dera '''maison comuna''' e dera '''glèisa de Sent Joan Baptista''', qu'ei eth còr istoric dera vila e qu'estó arrenavat hè un detzenat d'annadas. Atau, era nava '''plaça deths Dreits deth Òmi''' e deth Ciutadans on òm tròba eth '''ofici deth torisme''' e que hè fàcia ath quiòsc qu'ei un lòc màger deras animacions e deras manifestacions dera vila. '''Era carrèra Tièrs''' ''(Thiers)'', carrèra centrau, qu'ei era mes comerçanta dera comuna e presenta era entrada dera galaria comerciau '''Paul Bert'''. Quitament, qu'avem era '''plaça dera Pòsta''', tanben arrehèta qu'ei hornida de duas honts e d'un monument aths morts deras granas guèrras
Linha 54 : Linha 51 :


- '''Pèirahita'''. Adès tèrra de lana ath extrèm sud dera comuna, qu'ei uei ua zòna industriau e comerciau en plen desvolopament.
- '''Pèirahita'''. Adès tèrra de lana ath extrèm sud dera comuna, qu'ei uei ua zòna industriau e comerciau en plen desvolopament.

==Toponimia==
Era prononciacion qu'ei [('éra) lana'méza] o [lanamé'za] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''Ramundus de Lanamezano'', en latin, en 1210, ''Ramundus de Lanamezan'' en 1213-1214, ''de Lanamezano'', en latin, en 1300 e 1342, ''Lantermensa'' ! en 1429, ''Lanamesan'' en 1667, ''Lannemezan'' (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)<ref name = glb>Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, ''Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier'', Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1084&titre=lannemezan</ref>.

Segon [[Albèrt Dauzat|Dauzat]], ''Lanamesa'' que vien de ''landa'', mot d'origina gallica, dab eth latin ''medianum'', « situat ath miei »<ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 379, a ''Lalande''</ref>.
Segon [[Ernèst Negre|Negre]], ''Lanamesa'' que vien deth gascon ''lana'' e ''meja(n)a'', ''meda(n)a'', ''meza(n)a'', « mediana »<ref name = glb/>.

Segon [[Miquèu Grosclaude]], que i a duas prononciacions gasconas, ua, [('éra) lana'méza], dab un arreculament de l'accent tonic. L'etimologia latina qu'ei ''landa mediana'' > ''lana mesana'', mes que i a dus sens possibles : « lana deu miei » o « lòc situat au miei de la lana<ref name = glb/>.


== Istòria ==
== Istòria ==
[[Imatge:Manos de Gargas (Francia).png|thumb|left|150px|Dessins rupestres dens los [[Grottes de Gargas]]]]
[[Imatge:Manos de Gargas (Francia).png|thumb|left|150px|Dessins rupestres dens los [[Grottes de Gargas]]]]
Eth [[Plan de Lanamesa]] qu'ei ric en restas de preséncia umana preïstorica ; eths permès abitants que caçavan era arrica fauna sauvatge d'aquesta tempsadas : [[mamot]], [[rinocèros lanós]].
Eth [[Plan de Lanamesa]] qu'ei ric en restas de preséncia umana preïstorica ; eths permèrs abitants que caçavan era arrica fauna sauvatge d'aquesta tempsadas : [[mamot]], [[rinocèros lanós]].


A partir dera conquesta romana, que vengó ua region d'establiment de tèrmes.
A partir dera conquesta romana, que vengó ua region d'establiment de tèrmes.
Linha 67 : Linha 72 :
Durant las Guèrras de religion era vila (e sustot era glèisa de Sent Joan Baptista) que estón sacamadejats per [[Gabriel Ièr de Montgomery]], mandat pera regina [[joana de Labrit]].
Durant las Guèrras de religion era vila (e sustot era glèisa de Sent Joan Baptista) que estón sacamadejats per [[Gabriel Ièr de Montgomery]], mandat pera regina [[joana de Labrit]].


== Administracion ==
=oc
<gallery>
Fichièr:Vieux Lannemezan 1.JPG|Era carrèra Georges Clémenceau
Fichièr:Vieux Lannemezan 2.JPG|Eth pont d'Espanha, a on passa dessús eth camin de hèr Tolosa-Baiona
Fichièr:Vieux Lannemezan 3.JPG|Era glèisa de Sent Joan Baptista
Fichièr:Vieux Lannemezan 4.JPG|Eth monument taths morts e eth vielh marcat crobit arringat
Fichièr:Vieux Lannemezan 5.JPG|Era plaça deth heralh
Fichièr:Vieux Lannemezan 6.JPG|Era maison comuna de Lanamesa
</gallery>


=== Demografia ===
==== Evolucion demografica desempuish 1793 ====

Lanamesa qu'ei era 5au vila (en nombre d'abitants) deths Hauts Pirenèus, darrèr [[Tarba]], [[Lorda]], [[Banhèras de Bigòrra]] e [[Aurelhan (Haut Pirenèus)|Aurelhan]].

{{DemogFR| 1793= 779 | 1800= 841 | 1806= 882 | 1821= 1 411 | 1831= 1 243 | 1836= 1 302 | 1841= 1 408 | 1846= 1 563 | 1851= 1 604 | 1856= 1 570 | 1861= 1 607 | 1866= 1 602 | 1872= 1 772 | 1876= 1 839 | 1881= 1 859 | 1886= 2 379 | 1891= 1 872 | 1896= 1 794 | 1901= 2 023 | 1906= 2 069 | 1911= 1 913 | 1921= 2 035 | 1926= 2 305 | 1931= 2 569 | 1936= 2 529 | 1946= 5 095 | 1954= 5 308 | 1962= 7 378 | 1968= 8 680 | 1975= 8 385 | 1982= 7 362 | 1990= 6 704 | 1999= 6 137 | date1=2006 | pop1= 6 018 |<ref>[http://www.insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/pages2008/pdf/dep65.pdf Recensement de 2006 des comunas des Hautes-Pirenèus]</ref>|
source = 65258
}}
<center> Chifra de [[2006]] : populacion totala. </center>

<center>'''Istograma representant l'evolucion de la populacion de Lanamesa desempuish [[1793]]''' <br />
<timeline>
Colors=
id:lightgrey value:gray(0.9)
id:darkgrey value:gray(0.7)
id:sfondo value:rgb(1,1,1)
id:barra value:rgb(0.4,0.5,0.8)

ImageSize = width:1000 height:400
PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:50
DateFormat = x.y
Period =from:0 till:10000
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:1000 start:0
ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:500 start:0
BackgroundColors = canvas:sfondo

BarData=
bar:1793 text:1793
bar:1800 text:1800
bar:1806 text:1806
bar:1821 text:1821
bar:1831 text:1831
bar:1836 text:1836
bar:1841 text:1841
bar:1846 text:1846
bar:1851 text:1851
bar:1856 text:1856
bar:1861 text:1861
bar:1866 text:1866
bar:1872 text:1872
bar:1876 text:1876
bar:1881 text:1881
bar:1886 text:1886
bar:1891 text:1891
bar:1896 text:1896
bar:1901 text:1901
bar:1906 text:1906
bar:1911 text:1911
bar:1921 text:1921
bar:1926 text:1926
bar:1931 text:1931
bar:1936 text:1936
bar:1942 text:1942
bar:1946 text:1946
bar:1954 text:1954
bar:1962 text:1962
bar:1968 text:1968
bar:1975 text:1975
bar:1982 text:1982
bar:1990 text:1990
bar:1999 text:1999
bar:2006 text:2006

PlotData=
color:barra width:15 align:left
bar:1793 from:0 till: 767
bar:1800 from:0 till: 841
bar:1806 from:0 till: 882
bar:1821 from:0 till: 1411
bar:1831 from:0 till: 1243
bar:1836 from:0 till: 1302
bar:1841 from:0 till: 1408
bar:1846 from:0 till: 1563
bar:1851 from:0 till: 1604
bar:1856 from:0 till: 1570
bar:1861 from:0 till: 1607
bar:1866 from:0 till: 1602
bar:1872 from:0 till: 1772
bar:1876 from:0 till: 1839
bar:1881 from:0 till: 1859
bar:1886 from:0 till: 2379
bar:1891 from:0 till: 1872
bar:1896 from:0 till: 1794
bar:1901 from:0 till: 2023
bar:1906 from:0 till: 2069
bar:1911 from:0 till: 1913
bar:1921 from:0 till: 2035
bar:1926 from:0 till: 2305
bar:1931 from:0 till: 2569
bar:1936 from:0 till: 2529
bar:1942 from:0 till: 4800
bar:1946 from:0 till: 5095
bar:1954 from:0 till: 5308
bar:1962 from:0 till: 7378
bar:1968 from:0 till: 8680
bar:1975 from:0 till: 8385
bar:1982 from:0 till: 7362
bar:1990 from:0 till: 6704
bar:1999 from:0 till: 6137
bar:2006 from:0 till: 6018

</timeline>
</center>

== Cultura locala, patrimòni e torisme ==
* Glèisa de Sant Joan : classada Monument istoric, d'estil gotic, dab un portau deth sègle XIII e un capanar deth sègle XIX[[Imatge:Piau-Engaly.jpg|thumb|200px|left|Estacion de Piau-Engaly]]

=== A proximitat ===
[[Imatge:100 1632.JPG|thumb|200px|Lo [[castèth de Mauvesin]]]]
* Tumulus preïstoricT1 e T2
* [[Castèth de Mauvesin]]
* [[Abadia d'Escaladiu]]
* Estacion d'esquí : [[Sent Lari e Sola]], [[Piau-Engaly]], [[Peiraguda]], [[Nistòs]]

=== Personalitats ligadas dab era comuna ===
* [[Paul-Henri de Le Rue]] : [[snowboard]]er francés - Medalha de Bronze aths [[Jòcs olimpicsmpiques d'ivèrn de 2006]] a [[Turin]] ;
* [[Feliç Lacrampa]] : jogador de [[rugbí XV]] ;
* [[Philippe Rougé-Thomas]] : joueur de [[rugbí XV]];
* [[Pierre Berbizier]] : jogador de [[rugbi XV]] - 11 vegadas capitani der' equipa de França
* [[Renat Horquet]] : arbitre internacionau [[rugbí XV]].

=== Ligams extèrnes ===
* [http://www.lannemezan.fr/ Sit oficiau]
* [http://www.recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField= 65258


{{Commons | Category:Lannemezan |Lanamesa}}
{{Clr}}

== Nòtas ==
{{Comcomlanamesa}}

{{Portal Gasconha}}
==Geografia==

==Istòria==

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 65258
{{ElegitDebuta|insee= 65258
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
|Títol= Lista deths cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[Bernard Plano]]|Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta=març de [[2001]] |Fin= [[2026]] |Identitat= Bernard Plano|Partit= [[PS]]|Qualitat= engenhaire}}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta=març de [[1977]] |Fin= 2001 |Identitat= Pierre Bleuler|Partit= [[UDF]] |Qualitat= mètge, deputat, conselher generau}}
{{Elegit |Debuta= març de [[1966]] |Fin= 1977 |Identitat=François Sarrat |Partit=radicau socialista |Qualitat= cap d'entrepresa}}
{{Elegit |Debuta= [[1939]] |Fin= 1966 |Identitat=Paul Baratgin |Partit=Radicau Socialista RGR |Qualitat= senator}}
{{Elegit |Debuta= |Fin= 1939 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
=== Demografia ===
== Demografia ==
{{Demografia
{{Demografia
|insee= 65258
|insee= 65258
Linha 233 : Linha 93 :
|1831=
|1831=
|1836=
|1836=
|1841=
|1841=1408
|1846=
|1846=1563
|1851=
|1851=1604
|1856=
|1856=
|1861=
|1861=
|1866=
|1866=
|1872=
|1872=
|1876=
|1876=1839
|1881=
|1881=
|1886=
|1886=
Linha 247 : Linha 107 :
|1901=
|1901=
|1906=
|1906=
|1911=
|1911=1913
|1921=
|1921=
|1926=
|1926=
Linha 254 : Linha 114 :
|1946=
|1946=
|1954=
|1954=
|1962= 7 378
|1962=7378
|1968= 8 680
|1968=
|1975= 8 385
|1975=
|1982= 7 362
|1982=
|1990= 6 704
|1990=
|1999= 6 138
|1999= 6137
|2006=5824
|2005=
|2006= 6 018
|2007=
|2007=
|2008=
|2008=
|2009= 5 789
|2009=
|cassini=18656
|cassini=
|senscomptesdobles=1962}}
|senscomptesdobles=1962}}
Dab 5 940 abitants, Lanamesa qu'ei era 5au vila (en nombre d'abitants) deths Hauts Pirenèus, darrèr [[Tarba]], [[Lorda]], [[Banhèras de Bigòrra]] e [[Aurelhan (Hauts Pirenèus)|Aurelhan]].
* En {{popfr65|0}} era populacion qu'èra de {{popfr65|258}} abitants e era densitat qu'èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr65|258}}/19.03) round 2}}}} ab/km².


== Cultura locala, patrimòni e torisme ==
* Glèisa de Sant Joan : classada Monument istoric, d'estil gotic, dab un portau deth sègle XIII e un capanar deth sègle XIX[[Imatge:Piau-Engaly.jpg|thumb|200px|left|Estacion de Piau-Engaly]]
<gallery>
Fichièr:Vieux Lannemezan 1.JPG|Era carrèra Georges Clémenceau
Fichièr:Vieux Lannemezan 2.JPG|Eth pont d'Espanha, a on passa dessús eth camin de hèr Tolosa-Baiona
Fichièr:Vieux Lannemezan 3.JPG|Era glèisa de Sent Joan Baptista
Fichièr:Vieux Lannemezan 4.JPG|Eth monument taths morts e eth vielh marcat crobit arringat
Fichièr:Vieux Lannemezan 5.JPG|Era plaça deth heralh
Fichièr:Vieux Lannemezan 6.JPG|Era maison comuna de Lanamesa
</gallery>


=== A proximitat ===
==Nòtas==
[[Imatge:100 1632.JPG|thumb|200px|Lo [[castèth de Mauvesin]]]]
* Tumulus preïstoricT1 e T2
* [[Castèth de Mauvesin]]
* [[Abadiá d'Escaladiu]]
* Estacion d'esquí : [[Sent Lari e Sola]], [[Piau-Engaly]], [[Peiraguda]], [[Nistòs]]

=== Personalitats ligadas dab era comuna ===
* [[Paul-Henri de Le Rue]] : [[snowboard]]er - Medalha de Bronze aths [[Jòcs Olimpics d'ivèrn de 2006]] a [[Turin]] ;
* [[Feliç Lacrampa]] : jogador de [[rugbi de XV]] ;
* [[Philippe Rougé-Thomas]] : jogador de [[rugbi de XV]];
* [[Pierre Berbizier]] : jogador de [[rugbi de XV]] - 11 vegadas capitani der' equipa de França
* [[Renat Horquet]] : arbitre internacionau [[rugbi de XV]];
*[[Antoine Dupont]] : jogador de [[rugbi de XV]].

=== Ligams extèrnes ===
* [http://www.lannemezan.fr/ Sit oficiau]

{{Commons | Category:Lannemezan |Lanamesa}}
{{Clr}}

== Nòtas e referéncias ==
<references/>
<references/>

{{Portal Gasconha}}
{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de| insee = 65258
{{Comunas de| insee = 65258}}
}}

[[Categoria:Comuna de Gasconha]]
[[Categoria:Comuna de Gasconha]]
[[Categoria:Bastida medievala]]
[[Categoria:Bastida medievala]]
[[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]]
[[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]]
[[Categoria:Comuna de Comenge]]

Version actuala en data del 21 febrièr de 2024 a 18.04

Vila d'Occitània
Lanamesa
Lannemezan
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Era glèisa de Sent Joan Baptista de Lanamesa.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 07′ 30″ N, 0° 23′ 08″ E
Superfícia 19,03 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana 		 
647 m
588 m
Geografia politica
País  Gasconha
Parçan Istoricament restacat ara Vath d'Aura puish ath Nebosan
Estat Bandièra de França França
Region
76 		Occitània
Departament
65 		Hauts Pirenèus Armas deu Departament deus Hauts Pirenèus
Arrondiment
652 		Banhèras de Bigòrra
Canton
6511 		Burèu centralizator deth canton de La Varossa (caplòc deth Canton de Lanamesa abans 2015)
Intercom
246500797 		CC deth Plan de Lanamesa (residéncia)
Cònsol Bernard Plano
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018) 		5 812 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

5 971 ab.
Densitat 312,14 ab./km²
Autras informacions
Escais Eths afotats. Eths vaganaus.
Gentilici Lannemezanais (en francés)
Còde postal 65300
Còde INSEE 65258
http://www.lannemezan.com

(Era) Lanamesa[1] o Lanamesan/Lanamedan[2] (Lannemezan en francés) qu'ei ua comuna d'Occitània, en Gasconha, situada dens eth departament deths Hauts Pirenèus dera region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Geografia

[modificar | Modificar lo còdi]

Era vila qu'ei situada sus eth Plan de Lanamesa, ath pè deths Pirenèus e ath bèth miei d'aquesta cadena de montanhas, entre era Mar Grana e era Mar Mediterranèa e entre Tarba e Tolosa. Eth plan de Lanamesa qu'ei era hont de 18 arrius e lanamesa qu'ei era traucada pera Petita Baïsa.

Comunas a l'entorn.

Eths principaus quartièrs dera vila

[modificar | Modificar lo còdi]
Eths quartièrs dera vila
Eths quartièrs dera vila

- Eth centre : bastit ath torn dera maison comuna e dera glèisa de Sent Joan Baptista, qu'ei eth còr istoric dera vila e qu'estó arrenavat hè un detzenat d'annadas. Atau, era nava plaça deths Dreits deth Òmi e deth Ciutadans on òm tròba eth ofici deth torisme e que hè fàcia ath quiòsc qu'ei un lòc màger deras animacions e deras manifestacions dera vila. Era carrèra Tièrs (Thiers), carrèra centrau, qu'ei era mes comerçanta dera comuna e presenta era entrada dera galaria comerciau Paul Bert. Quitament, qu'avem era plaça dera Pòsta, tanben arrehèta qu'ei hornida de duas honts e d'un monument aths morts deras granas guèrras

- Eths Bortolets, ath torn deth baloard deths Tilhs e près dera gara S.N.C.F., que's plaça en haut d'un cantau que domina eth centre e se desplega ath torn d'un large boloard bordat d'arbos.

- Eth Gueriçà, quartièr pro recent ath sud dera ciutat, que's plaça en bòrd deth bòsc dera Plantada e deth canau dera Nèsta. Qu'ei sustot bastit d'ostaus individuaus bordant nombrós espacis verds.

- Las Moliàs. Ath nòrd, eth quartièr "deths molins" ath torn dera "cité des bans", deth collègi, qu'ei en mutacion gràcias ara construccion de navas parcèlas e d'un centre medicosociau.

- Eths Barraquets qu'ei un bordalat ancian situat ath extrèm nòrd dera comuna.

- Eth Horquet, arrebatiat en francés "la Demi-Lune" tara partida bastida quan eth complèxe espitalèr de Lanamesa i estó implantat, qu'ei un bèth bordalat arrecent estremat dera vila situat ath èst d'aquesta sus era arrota de Tolosa, eth espitau d'amiè era sua urbanizacion e era construccion d'un Parc de léser eth Gòlf e un ipodròm.

- Pèirahita. Adès tèrra de lana ath extrèm sud dera comuna, qu'ei uei ua zòna industriau e comerciau en plen desvolopament.

Toponimia

[modificar | Modificar lo còdi]

Era prononciacion qu'ei [('éra) lana'méza] o [lanamé'za] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : Ramundus de Lanamezano, en latin, en 1210, Ramundus de Lanamezan en 1213-1214, de Lanamezano, en latin, en 1300 e 1342, Lantermensa ! en 1429, Lanamesan en 1667, Lannemezan (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)[3].

Segon Dauzat, Lanamesa que vien de landa, mot d'origina gallica, dab eth latin medianum, « situat ath miei »[4]. Segon Negre, Lanamesa que vien deth gascon lana e meja(n)a, meda(n)a, meza(n)a, « mediana »[3].

Segon Miquèu Grosclaude, que i a duas prononciacions gasconas, ua, [('éra) lana'méza], dab un arreculament de l'accent tonic. L'etimologia latina qu'ei landa mediana > lana mesana, mes que i a dus sens possibles : « lana deu miei » o « lòc situat au miei de la lana[3].

Istòria

[modificar | Modificar lo còdi]
Dessins rupestres dens los Grottes de Gargas

Eth Plan de Lanamesa qu'ei ric en restas de preséncia umana preïstorica ; eths permèrs abitants que caçavan era arrica fauna sauvatge d'aquesta tempsadas : mamot, rinocèros lanós.

A partir dera conquesta romana, que vengó ua region d'establiment de tèrmes.

En 1274, per carta de franquesa, Géraud Ièr d'Aure-Larboust que fondè era bastida de Lanamesa sus un terrenh eslhevat provesit d'ua tor. Sus un lòc conegut alavetz coma era Lana del Boc.

En 1345, eth vescomte de Foish-Bearn que crompèr lo territòri de Lanamesa amassa dab Escala, Tuzaguet e Pinars a Geraud II d'Aure-Larboust e Gaston Febus qu'eth restaquè a sa possession de Nebosan.

Durant las Guèrras de religion era vila (e sustot era glèisa de Sent Joan Baptista) que estón sacamadejats per Gabriel Ièr de Montgomery, mandat pera regina joana de Labrit.

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista deths cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març de 2001 2026 Bernard Plano PS engenhaire
març de 1977 2001 Pierre Bleuler UDF mètge, deputat, conselher generau
març de 1966 1977 François Sarrat radicau socialista cap d'entrepresa
1939 1966 Paul Baratgin Radicau Socialista RGR senator
  1939      
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

[modificar | Modificar lo còdi]

Demografia

[modificar | Modificar lo còdi]
modificar « persona »
 v · d · m  		Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 5940, totala: 6171

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 408 1 563 1 604

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 1 839 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 1 913 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
7 378


Cercar
 6 137
 5 824
 5 762
 5 716
5 911
2009 2010
5 789
5 985 		5 817
6 051
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Dab 5 940 abitants, Lanamesa qu'ei era 5au vila (en nombre d'abitants) deths Hauts Pirenèus, darrèr Tarba, Lorda, Banhèras de Bigòrra e Aurelhan.

  • En 2018 era populacion qu'èra de 5812 abitants e era densitat qu'èra de 305,41 ab/km².

Cultura locala, patrimòni e torisme

[modificar | Modificar lo còdi]
  • Glèisa de Sant Joan : classada Monument istoric, d'estil gotic, dab un portau deth sègle XIII e un capanar deth sègle XIX
    Estacion de Piau-Engaly
  • Era carrèra Georges Clémenceau
    Era carrèra Georges Clémenceau
  • Eth pont d'Espanha, a on passa dessús eth camin de hèr Tolosa-Baiona
    Eth pont d'Espanha, a on passa dessús eth camin de hèr Tolosa-Baiona
  • Era glèisa de Sent Joan Baptista
    Era glèisa de Sent Joan Baptista
  • Eth monument taths morts e eth vielh marcat crobit arringat
    Eth monument taths morts e eth vielh marcat crobit arringat
  • Era plaça deth heralh
    Era plaça deth heralh
  • Era maison comuna de Lanamesa
    Era maison comuna de Lanamesa

A proximitat

[modificar | Modificar lo còdi]
Lo castèth de Mauvesin

Personalitats ligadas dab era comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Lanamesa.

Nòtas e referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. ↑ Top'Òc Diccionari toponimic occitan del Congrès permanent de la lenga occitana.
  2. ↑ https://toponimiaoc.webs.com/65hautspirenus.htm
  3. ↑ 3,0 3,1 et 3,2 Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1084&titre=lannemezan
  4. ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 379, a Lalande
v · m
Comunas deths Hauts Pirenèus en Gasconha
(comunas actualas, comunas que caupon de comunas delegadas, ancianas comunas, ancianas comunas vengudas comunas delegadas)
Adast · Adèr · Adervièla · Adervièla e Pocieures · Agòs e Vidalòs · Alièr · Ancida · Andrest · Anèra · Anèra e Camors · Aneras · Eths Angles · Angòs · Anlar · Ansòst · Antishan · Antin · Antist · Aranhoet · Arbiost · Arcisac d'Ador · Arcisac eths Angles · Arcisans Avant · Arcisans Dessús · Ardengòst · Argelèrs de Banhèras · Argelèrs de Gasòst · Ariés e Espenan · Armentèula · Arnèr · Arràs · Arrajon era Hita · Àrreu · Arrens e Marçós · Eths Arrodèths · Arrodèth · Artanhan · Artalens e Soïn · Artigamin · Artigas · Aspin · Aspin (Lavedan) · Asca · Astèr · Astuga · Avereda · Aucun · Aulon · Aurelhan · Aurensan · Auriavath · Avanha · Aventinhan · Averan · Avèus · Avesac, Prat e era Hita · Airòs e Arboish · Aisac e Òst · Asereish · Àdet · Banhèras de Bigòrra · Baniòs · Barbashen · Barbadan Devath · Barbadan Dessús · Varètja · Era Varelha · Barlest · Barrancoèu · Barri · Barta · La Barta (de Nestés) · Bartrés · Vathsèra · Badèth · Baselhac · Bajordan · Badús · Basús de Nestés · Beucens · Beudian · Begòla · Benac · Benquèr · Berberust e Liàs · Bernac Devath · Bernac Dessús · Vernadèth Devath · Vernadèth Dessús · Bertren · Bèthvéser · Bèthpuei · Bèthpoi · Bètas · Bisa · Bisós · Bonahont · Bonamason · Bonrepaus · Bòr e Silhen · Bordèras de Loron · Bordèras  · Bòrdas · Bolh Davant · Bolh Darrèr e Perulh · Bolin · Borg de Bigòrra · Borisp · Borriac · Borç · Brauvaca · Bugar · Bulan · Bun · Burc · Buson · Cabanac · Cadiac · Cadelha e Trashèrra · Caharèth · Caishon · Calavantèr · Camalèrs · Camors (Vath d'Aura) · Camors (Loron) · Campan · Camparan · Campistrons · Campudan · Eths Cantaus · Capvèrn · Castèthbajac · Castèthnau de Manhoac · Castèthnau de Ribèra Baisha · Castèthvièlh · Casterar e Lanussa · Lo Casterar · Casterés · Castilhon · Cauvós · Cauçada · Cautarés · Casarilh · Cadau de Devath · Cadau de Dessús · Cadau e Eth Hereishet · Cadau, Eth Hereishet, Anèra e Camors · Shèla Devath · Shèla e Espon · Sheust · Shèsa · Shins · Ciutat · Cidòs · Clarac · Clarenç · Còllongas · Coçan · Creishèths · Devesa · Dors · Ens · Esbarèish · Escalar · Escaunets · Los Condaus · Esconets · Escòts · Escobèrs e Potz · Esparròs · Espeisha · Espielh · Esquiesa e Cèra · Estanh · Estampuras · Estarvièla · Estença · Estèrra · Estirac · Harrèra · Herrèra · Fontralha · Freisheda · Hreishindèth · Hreishet · Hrèisho e Hreishet · Galhagòs · Galan · Galés · Gardèras · Gaudent · Gaussan · Gavarnia · Gajan · Gasava · Gasòst · Gèdra · Gembria · Generest · Genos · Gençac · Gèr · Gerda · Gèrm · Gèrms · Geu · Gès · Gès eths Angles · Gonés · Guaus · Godor · Gorga · Gralhen · Gredian · Grust · Gusha · Gushen · Guiseric · Haishan · Hagedèth · Hauban · Hauthaget · Hèishas · Èras · Eth Hereishet · Hibarèta · Hins · Hita · Hòrgas · Ueidèth · Lo Horc · Ibòs · Ilhet · Ilhèu · Isaort · Isaus · Jaca · Jarret · Gèdeu · Julhan · Julòs · Juncalàs · Labassèra · Era Bastida · L'Abatut · Era Bòrda · La Cassanha · La Fitòla · La Garda · Era Granja · La Hita Topièra · La Lana · La Lana (Tria) · La Lobèra · Era Marca · La Marca d'Arrostanh · Hlamiac · Lançon · Lanespeda · Lana · Lanamesa · Lançac · La Pèira · Laran · La Reula · L'Arròca · Lascasèras · Lasladas · Eras Salas · Laurs e Balanhans · Lairiça · Lescurri · Lespuei · Lesinhan · Lhes · Liac · Libaròs · Lias · Lidòs · Lombrés · Lomner · Lortèth · Lobajac · Locrup · Lodenvièla · Lodervièla · Luei · Loït · Lorda · Loras de Varossa · Lubret e Sent Luc · Lube e Bèthmont · Luc · Luganhan · Luquet · Lustar · Luctilhós · Lus e Sent Sauvaire · Madiran · Mançan · Marqueria · Marçac · Marçans · Marcelhan · Mascarans · Mauborguet · Maulion de Varossa · Mauvesin · Maseras de Nestés · Maderòlas · Masoau · Merlhèu · Mingòt · Molèra · Momeras · Montfaucon · Montlion · Montlong · Mont · Montastruc · Montagut · Montgalhard · Montinhac · Montossèr · Montcirèr · Montledós · Montmolós · Mun · Nestièr · Nulh · Nistòs · Nolhan · Audòs · Auliac Devath · Auliac Dessús · Aumets · Ordisan · Organ · Aurius · Aurinhac · Aurinclas · Orleish · Auroish · Los Mès · Aussen · Aussun · Aussun eths Angles · Uelhons · Orda · Ordins e Còth d'Ossan · Ordon · Ors Belila · Ostèr · Ausons · Audon · Palhac · Pariac · Perèr · Peirauba · Peiret · Peiriguèra · Peirosa · Peirun · Pèirahita e Nestalàs · Pinars · Pintac · Pocieures · Poiharrèr · Pomarós · Eth Poi · Poiastruc · Posac · Preishac · Pujòu · Puntós · Poidarrius · Rabastens de Bigòrra · Arrecurt · Rejaumont · Ricau · Arris · Sabalòs · Sabarròs · Sàcoe · Sadornin · Salhan · Sent Arroman · Sent Criac · Senta Maria de Varossa · Senlana · Sent Lari e Sola · Sent Laurenç de Nestés · Sent Leser · Sent Martin · Sent Pastors · Sent Pau de Nestés · Sent Pèr (de Bigòrra) · Sent Savin · Sent Sever · Seleishan · Saligòs · Salas · Salas d'Ador · Samuran · Sanós · Sariac · Sarlabons · Sarniguet · Sarp · Sarrancolin · Sarriac · Sarrolhas · Sassís · Sauvatèrra · Sasòs · Lo Segalàs · Segús · Sèish · Semiac · Senac · Sent Ors · Cèra (Lavedan) · Cèra e Lançòu · Cèra d'Arrostanh · Seron · Sers · Siarroi · Sindòu · Siradan · Shirèish · Sombrun · Soriac · Sòst · Soblacausa · Soas · Solon · Sogèus · Tajan · Talasac · Tarastèish · Tarba · Teve · Tèrmes · Tuí · Tibiran e Jaunac · Telhosa · Tostac · Tornai · Tornós Darrèr · Tornós Davant · Tramedaigas · Trebons · Tria de Baïsa · Trobath · Trolei e la Barta · Tusaguèth · Uglans · Unhoans · Us · Usèr · Veireda e Jumet · Veireda, Jumet e Camors · Vic de Bigòrra · Vido · Vidosa · Vielar · Vièla (d'Ador) · Vièla (d'Aura) · Vièla (de Loron) · Bièr e Bòrdas · Viudòs · Biei · Biger · Biec · Vilafranca · Vilalonca · Vilambic · Jalamur · Vièlanava · Vilanava · Biscòs · Bisquèr · Visòs
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Lanamesa&oldid=2424096 »