Hornskei: Skilnad mellom versjonar
s fjerna Kategori:Ting av horn; la til Kategori:Hornprodukt med HotCat |
litt meir |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
[[Fil:Hornskei.jpg|mini|To hornskeier av kuhorn {{byline|Andreas Vartdal}}]] |
[[Fil:Hornskei.jpg|mini|To hornskeier av kuhorn {{byline|Andreas Vartdal}}]] |
||
'''Hornskei''' er ein reiskap ein nyttar til å ete. Hornskeia er laga av horn, oftast av [[storfe]]. Horn av [[ |
'''Hornskei''' er ein reiskap ein nyttar til å ete. Hornskeia er laga av horn, oftast av [[storfe]]. Horn av [[geit|bukkar]] og vêrar har og vorte brukt. Bukkehorn er hardare og tyngre å arbeide med enn kuhorn. |
||
<ref name=HEE>{{Kilde bok|forfattar =Hans Eirik Endal|redaktør = |utgjevingsår = 1990|artikkel=Hornskeida|tittel = Årbok for Nordfjord 1990|side=148-150|forlag = Nordfjord Folkemuseum|stad = Sandane|ISSN= 0400-2296}}</ref> |
|||
Ein kjenner til at horn har vorte nytta til å laga bruksgjenstandar og [[smykke]]r heil sidan [[steinalderen]]. |
Ein kjenner til at horn har vorte nytta til å laga bruksgjenstandar og [[smykke]]r heil sidan [[steinalderen]]. |
||
| Line 13: | Line 15: | ||
I moderne landbruk vert dei fleste kalvane avhorna som små. Det kan difor vere vanskeleg å få tak i emne til hornskeier. |
I moderne landbruk vert dei fleste kalvane avhorna som små. Det kan difor vere vanskeleg å få tak i emne til hornskeier. |
||
==Fotnotar== |
|||
{{fotnoteliste}} |
|||
== Kjelder == |
== Kjelder == |
||
* Harald Kolstad: ''Gamle redskaper Små antikviteter''. N.W.Damm & SØN AS. 2002. ISBN 82-496-0445-8 |
* Harald Kolstad: ''Gamle redskaper Små antikviteter''. N.W.Damm & SØN AS. 2002. ISBN 82-496-0445-8 |
||
Siste versjonen frå 12. desember 2024 kl. 20:46
Hornskei er ein reiskap ein nyttar til å ete. Hornskeia er laga av horn, oftast av storfe. Horn av bukkar og vêrar har og vorte brukt. Bukkehorn er hardare og tyngre å arbeide med enn kuhorn. [1]
Ein kjenner til at horn har vorte nytta til å laga bruksgjenstandar og smykker heil sidan steinalderen.
Horn er lett å forme. Først tek ein vekk beinet som er inne i hornet og kappar av den harde spissen. Til hornskeier vert hornet delt på langs. Så varmar ein det varsamt opp, antan i vatn eller over open eld. Hornbiten vert sett i press i ei skeipresse for å få rett skap på skeibladet. Etter eit døger kan ein forme skeia, pusse og polere henne.
Det er vond smak av ei ny skei. Det er vanskeleg å vaske opp hornskeier i varmt vatn. Då vil dei lett miste fasongen. Tidlegare var det vanleg at kvar hadde si personlege skei, som hadde sin faste plass. Det kunne ofte vera ein sprekk i veggen. Etter bruk slikka brukaren god av skeia og sette ho på sin plass.
Hornskeier har, liksom treskeier, vorte rekna som betre å ete med enn meir moderne metallskeier.
Hornskeier har vorte brukt til å glatte tøy med.
I moderne landbruk vert dei fleste kalvane avhorna som små. Det kan difor vere vanskeleg å få tak i emne til hornskeier.
Fotnotar
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Harald Kolstad: Gamle redskaper Små antikviteter. N.W.Damm & SØN AS. 2002. ISBN 82-496-0445-8
- Kristoffer Visted og Hilmar Stigum: Vår gamle bondekultur band 2. Oslo 1970.
- Fylkesarkivet for Sogn og Fjordane