Hopp til innhald

Tersamisk: Skilnad mellom versjonar

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Gå gjennom historikken
← Eldre endring
Sletta innhald Nytt innhald
VisuellWikitekst
VolkovBot (diskusjon | bidrag)
Robotar
71 282 redigeringer
Trondtr (diskusjon | bidrag)
Administratorar
17 602 redigeringer
 
(38 mellomliggjande versjonar av 21 brukarar er ikkje viste)
Line 1: Line 1:
{{Infoboks_språk |
{{Infoboks_språk |
| namn = Tersamisk
| namn = Tersamisk
| heimnamn = -
| heimnamn =
| familycolor=uralsk
| familycolor=uralsk
| land = [[Russland]]
| land = [[Russland]]
| distrikt = [[Murmansk oblast]], [[Russland]]
| distrikt = [[Murmansk oblast]] i [[Russland]]
| talarar = 6 (også rapportert utdøydd)
| talarar = 6 (også rapportert utdøydd)
| slekt = [[uralske språk]]
| utbreiing = Ikkje bland dei 100 største
| familie = [[finsk-ugriske språk]]<br />[[samiske språk]]<br />[[austsamiske språk]]; [[uralske språk]]
|slekt2= [[finsk-ugriske språk]]
⚫
|slekt3=[[samiske språk]]
⚫
|abc=ikkje skriftspråk
|slekt4=[[austsamiske språk]]
| nasjon = -
⚫
|abc=Ikkje skriftspråk
| byrå = -
| iso1 =
| iso3 = sjt
|glotto=ters1235
⚫
| iso2 = smi (andre samiske språk)
| sil = LPT
}}
}}
'''Tersamisk''' er eit [[samiske språk|samisk språk]] som blir, eller vart, snakka i dei austlege delane av [[Murmansk oblast]] i [[Russland]]. Tersamisk høyrer til dei austsamiske språka, og dei næraste slektningane er [[enaresamisk språk|enaresamisk]], [[skoltesamisk språk|skoltesamisk]], [[kildinsamisk språk|kildinsamisk]] og [[akkalasamisk språk|akkalasamisk]].
'''Tersamisk''' er eit [[samiske språk|samisk språk]] som blir, eller vart, snakka på [[Kolahalvøya]] i dei austlege delane av [[Murmansk oblast]] i [[Russland]]. Det er rekna som eit døyande språk med berre to eldre talarar (2010). Tersamisk høyrer til dei austsamiske språka, og dei næraste slektningane er [[enaresamisk]], [[skoltesamisk]], [[kildinsamisk]] og [[akkalasamisk]].

<!--Den eldste kjende dokumentasjonen av samiske språk er ei tersamisk ordliste frå 1557, skriven ned av den britiske oppdagaren [[Steven Borough]] i 1557 og gjeven ut av [[Richard Hakluyt]].<ref>Aikio Samuli: «Olbmot ovdal min - Sámiid historjá 1700-logu rádjái». Girjegiisá: Kárášjohka, 1992. Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.</ref> -->Språket er blitt noko studert gjennom lydopptak, nedskrifter og tospråklege ordbøker, men det er ikkje utvikla noko standardisert skriftspråk eller nokon grammatikk.<ref>Itkonen T. I.: "Koltan- ja kuolanlapin sanakirja", Helsinki: [[Société Finno-Ougrienne]], 1958; Itkonen T. I.: «Koltan- ja kuolanlappalaisia satuja», 1931.''[[Société Finno-Ougrienne|Memoires de la Société Finno-Ougrienne]] 60''. Oppgjevne av Engelsk Wikipedia.</ref>

==Status==
Tersamisk har vore eit språk i nedgang dei siste tiåra, då dei fleste tersamane har gått over til [[russisk]]. Tidleg på 1990-talet hadde språket seks eldre talarar, på 2000-talet var det berre to att.<ref name="Tiuraniemi Olli 2004">Tiuraniemi Olli: "Anatoli Zaharov on maapallon ainoa turjansaamea puhuva mies", ''Kide'' 6 / 2004. Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.</ref>

Nedgangen til tersamisk blei framskunda av [[Sovjetunionen|sovjetisk]] [[kollektivisering]] og [[sovjetisk språkpolitikk|språkpolitikk]] der tersamisk blei forbode å nytta i heimar og skular på 1930-talet.
Innbyggjarane i den største av dei seks landsbyane der ein tala språket, Jokanga, blei flytta til den [[lukka by]]en Gremikha (no [[Ostrovnoj]]).<ref name="Tiuraniemi Olli 2004"/>

==Kjelder==
{{refstart}}
*[http://www.ethnologue.com/language/sjt «Saami, Ter»], ethnologue.com
*Thomas Nilsen, [http://barentsobserver.com/en/sections/society/sami-languages-disappears «Sami languages disappears»], barentsobserver.com (February 19, 2010)
{{refslutt}}

== Bakgrunnsstoff ==
* [https://glottolog.org/resource/languoid/id/ters1235 Glottolog: Bibilografi over tersamisk språkforsking]
* [http://giellatekno.uit.no/dicts/sjtdicts.nob.html Tersamiske ordlister] frå [[Giellatekno]]

{{Incubator|Wp/sjt|prosjekt=Wikipedia}}



{{Samiske språk}}
{{Samiske språk}}
{{Uralske språk}}
{{samar}}

{{Språkspire}}
{{Språkspire}}


[[Kategori:Samiske språk]]
[[Kategori:Samiske språk]]
[[Kategori:Tersamisk språk]]
[[Kategori:Austsamiske språk]]
[[Kategori:Språk i Russland]]
[[Kategori:Språk i Russland]]
[[Kategori:Einskildspråk]]

[[no:Tersamisk]]
[[br:Samieg Ter]]
[[bg:Тер-саамски език]]
[[en:Ter Sami]]
[[eo:Ter-samea lingvo]]
[[it:Lingua sami di Ter]]
[[se:Darjjesámegiella]]
[[fi:Turjansaame]]

Siste versjonen frå 14. april 2022 kl. 11:55

Tersamisk
Klassifisering uralske språk
 finsk-ugriske språk
  samiske språk
   austsamiske språk
Bruk
Tala i Russland
Område Murmansk oblast i Russland
Tersamisktalande i alt 6 (også rapportert utdøydd)
Skriftsystem Ikkje skriftspråk
Språkkodar
ISO 639-3 sjt
Glottolog ters1235

Tersamisk er eit samisk språk som blir, eller vart, snakka på Kolahalvøya i dei austlege delane av Murmansk oblast i Russland. Det er rekna som eit døyande språk med berre to eldre talarar (2010). Tersamisk høyrer til dei austsamiske språka, og dei næraste slektningane er enaresamisk, skoltesamisk, kildinsamisk og akkalasamisk.

Språket er blitt noko studert gjennom lydopptak, nedskrifter og tospråklege ordbøker, men det er ikkje utvikla noko standardisert skriftspråk eller nokon grammatikk.[1]

Status

[endre | endre wikiteksten]

Tersamisk har vore eit språk i nedgang dei siste tiåra, då dei fleste tersamane har gått over til russisk. Tidleg på 1990-talet hadde språket seks eldre talarar, på 2000-talet var det berre to att.[2]

Nedgangen til tersamisk blei framskunda av sovjetisk kollektivisering og språkpolitikk der tersamisk blei forbode å nytta i heimar og skular på 1930-talet. Innbyggjarane i den største av dei seks landsbyane der ein tala språket, Jokanga, blei flytta til den lukka byen Gremikha (no Ostrovnoj).[2]

Kjelder

[endre | endre wikiteksten]
  1. ↑ Itkonen T. I.: "Koltan- ja kuolanlapin sanakirja", Helsinki: Société Finno-Ougrienne, 1958; Itkonen T. I.: «Koltan- ja kuolanlappalaisia satuja», 1931.Memoires de la Société Finno-Ougrienne 60. Oppgjevne av Engelsk Wikipedia.
  2. ↑ 2,0 2,1 Tiuraniemi Olli: "Anatoli Zaharov on maapallon ainoa turjansaamea puhuva mies", Kide 6 / 2004. Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]

Wikimedia Incubator - Wikipedia på tersamisk


Spire Denne språkartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Tersamisk&oldid=3364102»