Max Adler: Skilnad mellom versjonar

Max Adler
	Max Adler
Fødd	15. januar 1873; Wien
Død	28. juni 1937 (64 år)
Statsborgar av	Austerrike, Cisleithania
Parti	Sozialdemokratische Partei Österreichs
Yrke	politikar, filosof, sosiolog, professor, statsvitar, universitetslærar
Institusjonar	Universitetet i Wien
Utdanna ved	Universitetet i Wien
Alle verv	Member of the Landtag of Lower Austria; Substitute Member of the Constitutional Court of Austria (1924–1930) ;

Gå gjennom historikken

← Eldre endring

Sletta innhald Nytt innhald

VisuellWikitekst

På line

Siste versjonen frå 30. mars 2021 kl. 09:03

Max Adler (15. januar 1873–28. juni 1937) var ein austerriksk politikar og filosof. Adler var professor i filosofi og ein leiande personlegdom innan austromarxismen. Han var aktiv i det sosialdemokratiske partiet i Austerrike, SDAP, der han stod på venstre fløy. Han var blant dei som sterkast kritiserte det fleirtalet i parlamentsgruppa til det tyske sosialdemokratiske partiet som støtta krigføringa i første verdskrigen.

Adler sitt arbeid med filosofi gjekk på å prøve å sameine kantiansk medvitsanalyse med den marxistiske samfunnsteorien. Han stod her i motsetning til dei som meinte seg å vere ortodokse marxistar, som Karl Kautsky og Vladimir Lenin.

Han arbeidde au med marxistisk statsteori og tilhøvet mellom politisk og sosialt demokrati. Det sosiale demokratiet når ein først i det klasselause samfunnet, seier Adler. Anna demokrati er berre politisk, og derfor framleis ei form for klasseherredømme, eller klassediktatur. Adler var derfor heller ikkje redd for nemninga «proletariatets diktatur», sjølv om han tok avstand frå bolsjevikane sin misbruk av nemninga, medan ein annan leiande austromarxist, hans nære venn Otto Bauer, ikkje ville bruke uttrykket fordi det så lett blir misforstått. Bauer fekk fleirtal på kongressen i Linz i 1926, da bl.a. dette spørsmålet blei drøfta. SDAP sitt Linz-program frå 1926 er elles namngjete som eit klart uttrykk for austromarxistane sitt venstresosialistiske syn.

Kjelder

@@ Line 1: / Line 1: @@
+{{infoboks politikar2}}
-'''Max Adler''' var ein austerriksk politikar og filosof. Han vart fødd den [[15. januar]] [[1873]] i [[Wien]], og døydde den [[28. juni]] [[1937]]. Adler var professor i [[filosofi]] og ein leiande personlegdom innan [[austromarxisme]]n. Han var aktiv i det [[sosialdemokrati]]ske partiet i Austerrike, SDAP, der han stod på [[venstresida|venstre]] fløy. Han var blant dei som sterkast kritiserte det fleirtalet i [[parlament]]sgruppa til [[det tyske sosialdemokratiske partiet]] som støtta krigføringa i [[første verdskrigen]].
+'''Max Adler''' ({{levde|15. januar|1873|28. juni|1937|Adler, Max}}) var ein austerriksk politikar og filosof. Adler var professor i [[filosofi]] og ein leiande personlegdom innan [[austromarxisme]]n. Han var aktiv i det [[sosialdemokrati]]ske partiet i Austerrike, SDAP, der han stod på [[venstresida|venstre]] fløy. Han var blant dei som sterkast kritiserte det fleirtalet i [[parlament]]sgruppa til [[det tyske sosialdemokratiske partiet]] som støtta krigføringa i [[første verdskrigen]].
+[[Fil:Adler - Sozialistische Idee der Befreiung bei Karl Marx, 1918 - 5172958.tif|mini|venstre|portrett|''Sozialistische Idee der Befreiung bei Karl Marx'', 1918]]
 Adler sitt arbeid med filosofi gjekk på å prøve å sameine kantiansk medvitsanalyse med den [[marxisme|marxistiske]] samfunnsteorien. Han stod her i motsetning til dei som meinte seg å vere ortodokse marxistar, som [[Karl Kautsky]] og [[Vladimir Lenin]].
-Han arbeidde au med marxistisk statsteori og tilhøvet mellom politisk og sosialt [[demokrati]]. Det sosiale demokratiet når ein først i det [[klasselaust samfunn|klasselause samfunnet]], seier Adler. Anna demokrati er berre politisk, og derfor framleis ei form for klasseherredømme, eller klassediktatur. Adler var derfor heller ikkje redd for nemninga «proletariatets diktatur», sjølv om han tok avstand frå [[bolsjevisme|bolsjevikane]] sin misbruk av nemninga, medan ein annan leiande austromarxist, hans nære venn [[Otto Bauer]], ikkje ville bruke uttrykket fordi det så lett blir misforstått. Bauer fekk flertal på kongressen i [[Linz]] i [[1926]], da bl.a. dette spørsmålet blei drøfta. SDAP sitt Linz-program frå 1926 er elles namngjete som eit klart uttrykk for austromarxistane sitt [[venstresosialisme|venstresosialistiske]] syn.
+Han arbeidde au med marxistisk statsteori og tilhøvet mellom politisk og sosialt [[demokrati]]. Det sosiale demokratiet når ein først i det [[klasselaust samfunn|klasselause samfunnet]], seier Adler. Anna demokrati er berre politisk, og derfor framleis ei form for klasseherredømme, eller klassediktatur. Adler var derfor heller ikkje redd for nemninga «proletariatets diktatur», sjølv om han tok avstand frå [[bolsjevisme|bolsjevikane]] sin misbruk av nemninga, medan ein annan leiande austromarxist, hans nære venn [[Otto Bauer]], ikkje ville bruke uttrykket fordi det så lett blir misforstått. Bauer fekk fleirtal på kongressen i [[Linz]] i [[1926]], da bl.a. dette spørsmålet blei drøfta. SDAP sitt Linz-program frå 1926 er elles namngjete som eit klart uttrykk for austromarxistane sitt [[venstresosialisme|venstresosialistiske]] syn.
+==Kjelder==
-[[Kategori:Sosialisme|Adler, Max]]
+{{manglar kjelder}}
-[[Kategori:Arbeidarrørsla|Adler, Max]]
+{{Autoritetsdata}}
-[[Kategori:Arbeidarhistorie|Adler, Max]]
-[[Kategori:Austerrike|Adler, Max]]
-[[Kategori:Austerriksk historie|Adler, Max]]
+[[Kategori:Sosialistiske politikarar]]
-[[de:Max Adler]]
+[[Kategori:Austerrikske filosofar]]
+[[Kategori:Austerrikske politikarar]]