Star Trek: Skilnad mellom versjonar

'''Star Trek''' er ein TV-serie i [[Science fiction]]-sjangeren skapt av [[Gene Roddenberry]] i [[1966]]. Den handlar om mannskapet ombord på romskipet ''Enterprise'' og deresreisene reiserdeira "''“to boldly go where no man has gone before”''". Originalserien bleivart stansa i [[1969]], men fansen nekta å lalate serien døy. SidenSidan den gong er det blittvort produsert fleire seriar og kinofilmar. Seriens skaperskapar, Gene Roddenberry, døydde mens innspillingainnspelinga av [[Star Trek - The Next Generation|Next Generation]]-serien var i sin fjerde (''kommentar: femte?'') sesong.

[[Image:NCC_1701-D.jpg|thumb|Stjerneskipet Enterprise frafrå TV-serien Star Trek]]

''Star Trek (The Original Series)'' (ofte forkorta ''TOS'' for "The Original Series") hadde ikkje nokon stor suksess i starten. Det viste seg forøvriglikevel etter at serien var stansa at ''Star Trek'' hadde meget trofaste og engasjerte [[fan|fans]]. Fansen som referte til seg sjølv som [[Trekkie]]s, gjorde det populært med repriserreprisar og skapte eitein markedmarknad for seinare seriar og kinofilmar basertbaserte på Roddenberrys verk. Star Trek-historiene annerkjennesblir no nåanerkjende som ein del av amerikansk kultur, og oppnår stadig meir popularitet internasjonalt, inkludert Noreg. Delvis takka vere lobbyverksamdlobbyverksemd frå fansen bestemde [[NASA]] seg for å kalle ein romferge-prototype for ''Enterprise''.

Mange av episodane i den første serien handlar om møte med vesen longtlangt mektigare enn romskipet og mannskapet ombord. Desse vesenavesna tok skikkelsefanst i mange ulike former: avanserte romvesenrasar med psykiske kreftarkrefter, farlege romvesenmaskinar og, i eit tilfelle, ein gud. Nokre gongargonger fekk einnokon av mannskapet gudaktige eigenskapar etter ei merkeleg ulykke, noko som nesten alltid sattesette dei sjølvsjølve og mannskapet i fare. EinEi varsemd i forholdhøve til maskinar oppstod, og i mange episodar redda Kaptein James T. Kirk (spela av William Shatner) fremmede kulturar frå undertrykkingundertrykkjing av diktatoriske datamaskinar.

Dei fleste situasjonarsituasjonane løsteløyste seg når vesenet eller maskinen var nær ved å øydeleggje skipet eller gjere mannskapet til slavar, — men dei vart såtil sist redda av Kirk. Hans vanlege strategi var å lure fienden med "deuxdeus ex machina", ofte etterfølgd av ein glødende appell til humanistiske verdiar.

''Star Trek - The Next Generation'' gagav oss mykje meir bakgrunnsinformasjon om Føderasjonen, ein blanda union mellom ulike rasar med hovedbasen på JordenJorda. Føderasjonen bruker ikkje pengar. Økonomien er basert på prinsippet om overflod, blant anna takka vere replikator-teknologien (gjenstandar - mat, klærklede, etc. - kan produserastbli fråproduserte av rein energi).

OverflodenOverfloda fører til at alle får tilfredstilt sine økonomiske behov. Arbeid, kjøp og salgsal er derfor ikkje nødvendig, og pengar har dermed utspiltutspelt si rolle (kan diskuteresdiskuterast). Andre rasar bruker likevel pengar. Ein rase kalla Ferengi (i Thailand einei nedsetjande nemning på vestlege menn) er derimot megetsvært opptattoppteken av pengar.

I Føderasjonen er uønska kjensler som grådighet og sjalusi megetmykje redusert, siden eiendelareigendelar ikkje har nokon verdi utover den sentimentale. KarakterarRollefigurar, isærog særleg Kaptein Jean-Luc Picard, leggjerlegg ofte ut om korleis folk i Føderasjonen nåno berre strevarstrever med å forbetre seg sjølv og menneskehetenmenneskja, ofte fulgtfølgd av eit spørsmål som "Kva bruker du dagen din til?".

Mange episodar og filmar handlar om ein trussel til "status quo", noko som ofte vert løyst av mannskapet, og ved slutten av episoden er som regel alt tilbake til det normale. På engelsk er denne formenforma for selvstendigesjølvstendige episodar refert til som "reset button". Når ein er ferdig med å lekeleike må ein putte alle klossane attende i kassen. Mange TV-serierseriar har fått sin bane av denne måten å gjere det på. På slutten av ''Voyager''- og ''Deep Space 9''-seriene var denne metoden forlattforlaten til fordel for vedvarendeutviklande episoder. Gene Roddenberry var sjølv glad i dei sjølvstendige episodane, og det at han døde i 1991 (under innspillinganeinnspelingane av ''Next Generation''), kan ha værtvore med å medvirke til at denne metoden vart forlattforlaten.

Roddenberry var ein glødande forkjemperforkjempar for likhetspolitikklikheitspolitikk, og brukte ofte TV-seriane til å vise sin visjon for eit framtidssamfunn basert på denne politikken. Originalserien hadde ein framtredeneframtredande afrikansk-amerikansk kvinne som en del av mannskapet, Nyota Uhura (spela av Nichelle Nichols). Nichols var den første afrikansk-amerikanske kvinne til å inneha ei hovudrolle på amerikansk TV. Whoopie Goldberg (som er med fra andre sesong av ''Next Generation'') har sjølv sagt at en av grunnane til at ho regnarreknar seg som ein ''trekkie'' var rollemodellen som Nichols var for henne. BareBerre 21 år etter at atombombeneto atombomber vart droppasleppte over Hiroshima og Nagasaki, hadde ''Star Trek'' ein japansk offiser, Hikaru Sulu (George Takei) ombord. I den andre sesongen - kan hende etter klagar frå Sovjet om at det "internasjonale" mannskapet ikkje hadde noen Sovjetteresovjetarar - vart ein russisk karakterrollefigur, Pavel Chekov (Walter Koenig), skreveskriven inn i serien.

Den ''vulkanske'' førstestyrmannen, Mr.Spock (Leonard Nimoy) vart først avvist av TV-stasjonen fordi dei frykta at hans vage satanistiske utseendeutsjånad ville føre til klagar. Det endte forøvrig med at Mr.Spock vart ein av de mest populære karakterenerollefigurane i TV-serien, — kan hende på grunn av hansrollen rollehans som eit fredeligfredeleg, logisk og rolig motstykke til Doktor McCoys glødande, gammeldagse og hissige personlighetpersonlegheit.

Dagens TV-sjåarar vil kanskje se på originalseriens fremstilling av minoriteter og kvinner som gammeldags, men serien var fremskrittsvennligframskrittsvenleg, åpenopen og liberal i si tid. EinEi av ''Star Treks'' meir berømte sider var at det viste det første kysset mellom ein europeisk-amerikansk mann og ei afrikansk-amerikansk kvinne på TV i USA. I ein episode kor tankekontroll vart brukt som unnskyldning til å bryte dendet tabuentabuet, vart Kaptein Kirk og Uhura tvungatvungne til å utføre det første kysset mellom rasar (episode 67, ''Platons Stebarn''). Serien hadde også en megetsvært mektig romvesenrase, ''KlingoneneKlingonane'', som liknaminna meir om jordens asiatere, fremforenn mektige kvite europeereeuropearar. Det er delte meiningar om dette er eineit henvisninghint til ''det røderaude Kina'' eller eit forsøk på å oppnå ieteit balansert syn på etnisitet.

''Star Trek: The Animated Series'' er ein tegnefilmserieteiknefilmserie sattsett i det fiksjonelle Star Trek-universet. Det offisielle namnet på serien var berre ''Star Trek'', men tilføyelsen "The Animated Series" brukes av [[fan|fansen]] til å skilje denhan frå den originale Star Trek-serien (eller [[Star Trek (The Original Series)]]).

Serien bleivart produsert av selskapet ''Filmation'' og hadde to sesongersesongar i 1972-1973 som samla utgjer 22 episoderepisodar à 30 minutterminutt. Serien viste det meste av den originale besetningenbesetninga — som også gav røystanerøyster til karakteranerollefigurane, med unntak av Pavel Chekov (Walter Koenig), som vart erstatteterstatta av Løytnant Arex. Arex var en del av ein trefotettreføtt rase som hadde tre armar og tre beinføter.

Ein vona at Star Trek skulle kunne ta i bruk all den fridommen som animasjonar gjev, men budsjettrammene var fortsattframleis eit problem, og kvaliteten på animasjoneneanimasjonane var dårleg. I det minste gav det moglegheit til eit mykje meir omfattande landskap på fremmedeframande planetar enn det eit lite studio kunne gje.

Det måer merkastverdt å merkje seg at sjølv om Enterprise-skipet var det sammesame som i originalserien, så hadde dette skipet eit holodekk, i likhet med skipet som vart introdusert i The Next Generation-serien.

I 1997 bleivart ein ny TV-serie lansert, ''Star Trek - The Next Generation'' (forkorta til ''ST:TNG'' eller berre ''TNG''), med eit nytt mannskap og ein ny handlingstråd. I motsetningmotsetnad til i originalserien møter mannskapet ombord ''USS Enterprise NCC 1701-D'' som regel på andre rasar som er teknologisk jamnbyrdige. Ein god del episodar er uten møtarmøte med andre raserrasar, slik som tidssløyfartidssløyfer, karakterdrama og naturkatastrofar.

Sjølv om mannskapet også i denne serien møter på avanserte rasar, er det mindre triksing og fiendlighetfiendskap ute og går, — som regel prøver dei å finne ei fredelig løysing. I nokre tilfelle løysasblir det heile løyst på ein humoristisk måte.

Ein stor forskjell frå originalserien er fokuset på Hoveddirektivet (Prime Directive) som seier at den avanserte Føderasjonen ikkje skal blande seg inn i den teknologiske og moralske utviklingenutviklinga av andre kulturerkulturar. Dette vart ofte brukt i handlingenhandlinga til å skape moralske konflikterkonfliktar mellom karakterenerollefigurane, og dei måtte bevitnevera vitne til rasar i nød som dei var juridisk hindra frå i å hjelpe.

Den største forskjellen mellom TOS og TNG er forøvrigelles at episodane var historisk knyttetknytta til kvarandre. GjenstanderGjenstandar, fiendar og karakterarrollefigurar frå tidligaretidlegare episodar kom ofte att, noenoko som styrka sammenhengensamanhengen mellom episodane. Ein megetsvært viktig karakterrollefigur som gjekk att i heile serien, ''Q'', vart introdusert i den første episoden (''Encounter at Farpoint''). Han var den mest innflytelsesrike enkeltfienden i heile serien, og var planlagd til å vere det.

Roddenberry vart vedvarende kreditert som ''Executive Producer'' for ''Star Trek: The Next Generation'', men innflytelsen hans inflytelse bleivart svekka ettersometter som serien vart produsert. Når produsenten ''Rick Berman'' kom inn i bildet, vart serien meir aktiv i sin natur og baserte seg meir på action og kriging. Dette vart tydelegare i dei seinare episodane av TNG, og var basis for det vidare plottet i serien.

I 1993 lanserte Paramount Pictures Star Trek - Deep Space 9 (ofte forkorta DS9) som gjekk samtidig med slutten av ''The Next Generation'' og dei fleste sesongane av ''Voyager''. DS9 var et avvik fra den vanlege ''Star Trek''-oppskriftenoppskrifta vedi at serien ikkje handla om romskipet ''Enterprise'' og mannskapet ombord. I staden handla serien om romstasjonen ''Deep Space Nine'', ein fjern Føderasjonsutpost på ein tidligare Cardassiskkardassisk gruvestasjon.

''Deep Space Nine'' forlot dei meir utopiske emnene frå tidligare Star Trek-serier, og fokuserte meir på krig, politikk og kompromiss, og andre moderne emneremne. Kommandør Benjamin Sisko (Avery Brooks) vart tvungatvungen til å samarbeide med eit splitta bajoransk styre med sin førsteoffiser, Major Kira (Nana Visitor). Som ein tidligare motstandsledermotstandsleiar ønskja ho i byrjinga ikkje FøderasjonensFøderasjonen si hjelp til å drive stasjonen.

Eit anna eksempel på DS9s mørkeremørkare, mermeir kontroversielle handling er ''Seksjon 31'', ei politiavdeling i Stjerneflåtens EtteretningstjenesteEtteretningsteneste (Starfleet Intelligence) drevadriven i all løyndom. Denne udemokratiske skyggeorganisasjonenskuggeorganisasjonen rettferdiggjer sine ulovligeulovlege, etisk betenkeligebetenkelege taktikkertaktikkar med at han er nødvendig for Føderasjonens vedvarande eksistens.

[[Star Trek - Voyager]] vart først send på TV i 1995, like etter at ''The Next Generation''-serien var avslutta. DenHan bleifann sattstad i den sammesame tidsperiodenfiktive perioden som ''Deep Space Nine'', men denne gongen på eit skip igjenatt -— ''USS Voyager''. I pilotepisoden vertblir ''Voyager'' sendsent på eit oppdrag for å spore opp eit skip styrt av einei cellegruppe av ''Maquis'', ein anti-Cardassianskkardassiansk terroristorganisasjon (eller motstandsbevegelse,motstandsrørsle utfrå— ut frå augo som ser). Under einei jakt gjennom eit område kjend som ''the Badlands'', vertblir skipa transporterttransporterte til den andre sida av galaksen gjennom eit fremmedartetfremmedarta apparat. Mannskapet ombord dei to skipa vert tvungatvungne til å slå seg sammensaman etter at MaquisenesMaquisane sitt skip vert øydelagt av Kazonerekazonarar.

Sjølv om dei to første sesongenesesongane fokuserte på konflikten mellom dei fridomselskande Maquisane og det organiserte Føderasjonsmannskapet, konsentrerte serien i all hovedsakhovudsak seg om utforskingenutforskinga av Delta-kvadranten av galaksen (Jorda er i Alfa-kvadranten) under Voyager-skipets lange reise heim. På veienvegen heim må skipet med det passende namnet hamle opp med organstjelandeorganstelande Vidiianerevidiianarar, Borgenesborgane marerittslegionarsine mareritt-legionar og den ekstradimensjonelle skrekken frafrå ''Species 8472''.

I 2001 starta den nyestenyaste serien som opprinneligopphavleg bareberre fekk navnet ''Enterprise''. Enterprise vart sattsett itil år 2151, ti år før Føderasjonen vart skipa. Det var også den første serien uten orda "Star Trek" i tittelen. DenHan hadde meir action, meir fokus på farar forbundeti samband med utforskingenmed utforskinga av verdsrommet med underlegen teknologi. DenHan hadde ogsåòg eineit "Temporal Cold War"-plot som ser ut til å lede bort frå den tradisjonelle Star Trek-tidslinjatidslina. Ved starten av den tredje sesongen i 2003 endra dei tittelen frå berre ''Enterprise'' til ''Star Trek: Enterprise''. Ein del av fansen protesterte høylytt mot denne nyestenyaste Star Trek-serien. Dei såsåg på det som bareberre et forsøk på å tjenetene pengerpengar med meir action og fokus på lettkledde romvesenkvinner, og dermed avsporing frå meir sentrale temaertema frå dei tidligaretidlegare seriane. Andre har hevdethevda at dei generelt sett lavelåge sjåartala skyldeser resultat av eit forsøk på å markedsføre deres TV-stasjonstasjonen deira, UPN, mot einei yngre, mannligmannleg målgruppe. ''Enterprise'' har dei lavestelågaste sjåartala for ein ''Star Trek''-serie nokonsinne, ein nedadgående trend sidensidan avslutninga av ''The Next Generation''.

Det er vorte produsert 10i alt ti kinofilmar, kor den siste var planlagt vist på norske kinoar, men vart aldri avrt vist grunnetpå grunn av dårlege visningstal i utlandet. Delvis på grunn av sterkt press fra fansen vart det likevel sattsett opp fire spesialforestillingerspesialforestillingar med Star Trek: Nemesis på [[Eldorado kino]] i mars 2003.