Kristiansund kommune: Skilnad mellom versjonar

Gå gjennom historikken

← Eldre endring

Sletta innhald Nytt innhald

VisuellWikitekst

Versjonen frå 26. september 2013 kl. 14:03 endre Fredrasa (diskusjon \| bidrag) 32 078 redigeringer s →Kjende personar frå Kristiansund ← Eldre endring		Siste versjonen frå 2. oktober 2024 kl. 18:28 endre fjern TholmeBot (diskusjon \| bidrag) Robotar 17 156 redigeringer s Faser ut prettytable Merke: paws [2.2]
(23 mellomliggjande versjonar av 12 brukarar er ikkje viste)
Line 1: {{Infoboks norsk kommune {{Infoboks_kommune\|kommunenummer=1505▼ \|~~våpen=Kristiansund_komm\|kart~~ namn = Kristiansund \| våpen = Kristiansund_komm.svg \|~~ifylke~~ fylke = Møre og Romsdal \| senter = [[~~Tettstaden Kristiansund\|~~Kristiansund]] ~~\|flatevidd=87~~ \| areal = 87.44 \|målform=Bokmål▼ \| landareal = 86.21 ~~\|url=www.kristiansund.no~~ \| vassareal = 1.23 ~~\|ordførarnamn=[[Per Kristian Øyen]]\|ordførarår=2007-\|ordførarparti=Ap~~ ▲\| målform =~~Bokmål~~ nøytral ~~\|comcat=Kristiansund}}~~ \| ordførar = Kjell Neergård '''Kristiansund''' (eldre namn ''Fosna'') er ein bykommune med om lag 22 937 innbyggjarar pr 1. januar 2009 på ytre [[Nordmøre]] i [[Møre og Romsdal]]. Byen ligg i havgapet og har totalareal på 87 km2 etter samanslåinga med Frei frå den 1. januar 2008. Før kommunesamanslåinga bestod Kristiansund av dei tre øyane [[Innlandet i Kristiansund\|Innlandet]], [[Nordlandet i Kristiansund\|Nordlandet]] og [[Kirklandet i Kristiansund\|Kirklandet]]/[[Gomalandet]] på til saman 22 km2, samt frå [[1964]] fiskeværet [[Grip]] — eit fråflytta lite fiskerisamfunn og ein gong Noregs minste kommune. ▼ \| ordførarparti = Ap ▲~~{{Infoboks_kommune~~\| kommunenummer = 1505 \| url = [http://www.kristiansund.kommune.no kristiansund.kommune.no] }} ▲'''Kristiansund kommune''' (eldre namn ''Fosna'') er ein bykommune med om lag 2224 ~~937~~526 innbyggjarar prper 1. januar ~~2009~~2016 på ytre [[Nordmøre]] i [[Møre og Romsdal]]. Byen ligg i havgapet og har totalareal på 87 ~~km2~~km² etter samanslåinga med Frei frå den 1. januar 2008. Før kommunesamanslåinga ~~bestod~~utgjorde Kristiansund av dei tre øyane [[Innlandet i Kristiansund\|Innlandet]], [[Nordlandet i Kristiansund\|Nordlandet]] og [[Kirklandet i Kristiansund\|Kirklandet]]/[[Gomalandet]] på til saman 22 ~~km2~~km², ~~samt~~og frå [[1964]] fiskeværet [[Grip]] — eit ~~fråflytta~~fråflytt lite fiskerisamfunn og ein gong ~~Noregs~~den minste ~~kommune~~kommunen i Noreg. == Venskapsbyar == Rad 16 ⟶ 21: == Geografi == Kristiansund ~~består av~~har fire «land», eller øyar; * ''[[Nordlandet i Kristiansund\|Nordlandet]]'', òg kalla «Marokko», er den største. På denne øya ligg det høgaste fjellet i kommunen, [[Kvernberget]], og [[flyplass]]en som har fått namn etter fjellet, [[Kvernberget\|Kristiansund lufthamn, Kvernberget]]. Rad 23 ⟶ 28: * ''[[Innlandet i Kristiansund\|Innlandet]]'', òg kalla «Tahiti», er den minste av dei fire «landa» i Kristiansund. ~~I tillegg til~~Attåt desse fire «landa» finst øya ''[[Skorpa i Kristiansund\|Skorpa]]'' austom Goma og nordom Nordlandet, og ''[[Grip]]'' med sine øyar og holmar uti havet nordom Kristiansund. Frå 1. januar 2008 vart [[Frei kommune]] ~~slått~~slegen saman med Kristiansund. Frei hadde i 2007 5428 ~~innbyggarar~~innbyggjarar. == Historie == Nokre av dei eldste funna frå [[steinalderen]] er funne i Kristiansund, som opphavleg vart kalla Fosna. [[Fosnakulturen]] går heilt tilbake til kring 8000 f.Kr., dadå fosnafolket drog skinnbåtane sine på land, knekte [[muslingar\|skjel]] og veida, og slo seg til ved bredda av [[Atlanterhavet]]. [[Istida]] var på retur. Desse ytre distrikta vart tidleg isfrie, og i havet fanst rikeleg føde. Ein hadde òg tilgang på [[flint]] og andre harde bergartar. Ein har gjort fleire funn frå fosnakulturen i kommunen, ~~blant~~mellom anna ved Voldvatnet. Det første funnet vart gjort så tidleg som i [[1909]] av [[Anders Nummedal]]. På slutten av [[1600-talet]] kom ~~frislendaren~~[[Friesland\|frislendar]]en [[Jappe Ippes]] med kunnskapar om tørking av saltfisk til Noreg. Den [[11. august]] [[1691]] fekk han eit kongeleg privilegiebrev som gav han løyve til å drive med tilverking og eksport av [[klippfisk]] i Kristiansund og på [[Tustna]]. Det store oppsvinget kom likevel ikkje før skotten [[John Ramsay]] overtok etter Jappe. «Alle» fekk arbeide på «bergan». Båtane kom inn frå havet med salta fisk som måtte vaskast. Etterpå skulle fisken fraktast til ny salting og stabling oppe på berga. Fisken vart no ~~liggande~~liggjande i press i rundt to veker for at saltlaken skulle renne av. Kristiansund fekk offisiell [[bystatus]] den [[29. juni]] [[1742]] av kong [[Christian VI]], under namnet Christianssund. Byen utvikla seg ~~raskt~~snøgt og vart ein føregangsby, særleg på fiskehandel. Dette trekte mange utlendingar til byen, særleg frå [[England]] og [[Skottland]]. I åra etter [[1776]] bygde byen opp ein stor skipsflåte med fleire [[skipsverft]] og [[~~reperbane~~reiparbane]]. Vidare fram mot [[1806]] hadde næringslivet i Kristiansund ei eksplosjonsarta utvikling, der byen vart tilført enorme ~~rikdommar~~rikdomar. === Folketalsutvikling === Kristiansund var den største byen og den største kommunen i Møre og Romsdal etter folketal fram til det første tiåret av 1900-talet, då [[Ålesund kommune\|Ålesund]] vart større.<ref name="historisk">[http://www.rhd.uit.no/dok/nos15.html "Hjemmehørende folkemengde Møre og Romsdal 1801-1960] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20070223144824/http://www.rhd.uit.no/dok/nos15.html \|date=2007-02-23 }} frå Registreringssentral for historiske data, vitja 1. september 2010</ref> I 1969 passerte òg [[Molde kommune\|Molde]] i folketal, og Kristiansund har sidan då vore den tredje største kommunen i fylket.<ref name="ssb">[http://www.ssb.no/emner/02/02/folkendrhist/tabeller/tab/1503.html Folkemengd i Kristiansund 1. januar kvart år frå 1951 til 2008,] frå Statistisk sentralbyrå</ref><ref name="ssb4">[http://www.ssb.no/emner/02/02/folkendrhist/tabeller/tab/1502.html Folkemengd i Molde 1. januar kvart år frå 1951,] frå Statistisk sentralbyrå</ref> ~~<br />~~ ~~<br />~~ '''Folketalsutvikling for noverande Kristiansund kommune frå 1900:''' {\| class="wikitable" ~~{\| {{prettytable}}~~ ! 1900<ref name="historisk"/> ! 1.12.1920<ref name="ssb1920">Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)</ref> Rad 67 ⟶ 71: :<sup>a</sup> ''Talet omfattar ikkje [[Dale i Kristiansund\|Dale]] krins, som var del av gamle [[Bremsnes]] kommune fram til 1964, då han vart del av Kristiansund kommune. Dette området hadde då 963 innbyggjarar. Det omfattar heller ikkje krinsane [[Dale i Kristiansund\|Dale]], [[Bolga i Kristiansund\|Bolga]] og [[Valen i Kristiansund\|Valen]], som var del av gamle [[Bremsnes]] kommune fram til 1964, då dei vart del av gamle [[Frei]] kommune. Desse områda hadde då 884 innbyggjarar. Talet omfattar ein del av [[Aspøya i Tingvoll\|Aspøya]] som var del av gamle [[Frei]] kommune fram til 1964, då det vart overført til [[Tingvoll kommune]]. Dette området hadde då 147 innbyggjarar.'' == ~~Kjende folk~~Folk frå Kristiansund == [[:kategori:Folk frå Kristiansund\|Folk frå Kristiansund]] vert kalla «kristiansundarar». * [[John Moses]], skipsreiar og medlem av eidsvollsforsamlinga i 1814. Rad 73 ⟶ 77: * [[Edvard Bræin]] (1887–1957), romantisk komponist og folketonesamlar. * [[Arnulf Øverland]] (1889–1968), forfattar. * [[Kaare Fostervoll]] (1891–1981), gymnasrektor, ~~arbeiderpolitikar~~arbeidarpolitikar og første kringkastingssjef. * [[Magnar Isaksen]] (1910–1979), landslagsspelar i fotball (for [[FC Lyn\|Lyn]]), «bronselaget» i [[Sommar-OL 1936]]. * [[Edvard Fliflet Bræin]] (1924–1976), modernistisk/nyklassisistisk komponist, musikar og dirigent. Rad 80 ⟶ 84: * [[Øyvind Elgenes]], rockemusikar * [[Lynni Treekrem]] (f. 1958), pop- og rockemusikar. * [[Jan-Erik Larsen]] (f. 1963), Ap-politikar, statssekretær * [[Trygve Waldemar Fiske]], (f. 1987), musikar (Frei) * [[Øyvind Leonardsen]], fotballspelar * [[Ole Gunnar Solskjær]], landslagsspelar i fotball. * [[Anja Cecilie Solvik]], stiftaren av [[Bunadsgeriljaen]] == Diverse == I [[1876]] vart [[sundbåt]]en oppretta i Kristiansund. Dette er ein [[ferje]]båt som fraktar passasjerar mellom dei fire øyane. Båten tar berre nokre få personar, men er ~~vorte~~vorten eit populært transportmiddel i Kristiansund. Den lokale avisa heiter [[Tidens Krav]]. == ~~Fotnotar~~Kjelder ==▼ {{fotnoteliste}}▼ == Bakgrunnsstoff == Rad 92 ⟶ 102: === Utdanning === * [http://www.atlanten.vgs.no/ Atlanten videregående skole] * [http://www.krsund.vgs.no/ Kristiansund videregående skole] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050706110455/http://www.krsund.vgs.no/ \|date=2005-07-06 }} === Kultur og underhaldning === * [http://www.baillsund-bluesklubb.no/ Baillsund Bluesklubb] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050405071728/http://www.baillsund-bluesklubb.no/ \|date=2005-04-05 }} * [http://www2.filmweb.no/norsk-kino/kristiansund/ Caroline kino (Kristiansund kino)] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050716050614/http://www2.filmweb.no/norsk-kino/kristiansund/ \|date=2005-07-16 }} * [http://www.dansestudioetkristiansund.no/ Dansestudioet Kristiansund] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050522004117/http://www.dansestudioetkristiansund.no/ \|date=2005-05-22 }} * [http://www.fosnafolk.no/ koret Fosnafolk] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050901110519/http://www.fosnafolk.no/ \|date=2005-09-01 }} * [http://www.kristiansund.folkebibl.no/ Kristiansund folkebibliotek] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20180127004428/http://www.kristiansund.folkebibl.no/ \|date=2018-01-27 }} * [http://www.ksk.no/ Kristiansund sjakklubb (KSK)] * [http://home.no/kr-sund-storband/ Kristiansund Storband] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050527080115/http://www.home.no/kr-sund-storband/ \|date=2005-05-27 }} * [http://www.oik.no/ Operaen i Kristiansund - Midtnorsk Musikkteater AS] * [http://www.paraplyrevyen.no/ Paraplyrevyen] Rad 116 ⟶ 126: === Kommunikasjon og transport === * [http://www.avinor.no/Norsk/Lufthavner/Kristiansund_lufthavn,_Kvernberget/ Kristiansund lufthavn, Kvernberget] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050618005207/http://www.avinor.no/Norsk/Lufthavner/Kristiansund_lufthavn,_Kvernberget/ \|date=2005-06-18 }} ▲== Fotnotar == ▲{{fotnoteliste}} {{Møre og Romsdal fylke}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Kristiansund kommune\| ]]