Fræna kommune: Skilnad mellom versjonar

Sletta innhald Nytt innhald
Addbot (diskusjon | bidrag)
s robot: fjerna 1 interwikilenkjer som er flytte til d:q484128Wikidata
Merke: mobilendring Mobil nettendring Avansert mobilendring
 
(19 mellomliggjande versjonar av 11 brukarar er ikkje viste)
Line 1:
{{Infoboks norsk kommune
{{Infoboks_kommune|kommunenummer=1548
|våpen=Fræna_komm|kart namn = Fræna
| våpen = Fræna_komm.svg
|ifylke fylke = Møre og Romsdal
| senter = [[Elnesvågen]]
|flatevidd=367
| areal = 369
|målform=Nynorsk
| landareal = 362
|url=www.frana.kommune.no
| vassareal = 7
|ordførarnamn=[[Nils Johan Gjendem]]|ordførarparti=[[Frp]]|ordførarår=2011-
| målform =Nynorsk nøytral
|comcat=Fræna
| ordførar = Tove Henøen
| ordførarparti = Sp
{{Infoboks_kommune| kommunenummer = 1548
}}
'''Fræna kommune''' ligger ein tidlegare norsk kommune i [[Romsdal]] i [[Møre og Romsdal fylke]]. Han vart slegen saman med [[Eide kommune]] til [[Hustadvika kommune]] den 1. januar 2020. Området låg på [[Romsdalshalvøya]], nord for [[Molde]], og grensargrensa til [[Eide kommune|Eide]] og [[Gjemnes kommune]] i nordaust, [[Aukra kommune|Aukra]] i vest og [[Molde kommune|Molde]] i sør. EllesKommunen harhadde kommunendei grensersiste tilgrensene sine frå 1964, då kommunane Fræna, [[NorskehavetBud]] og [[Hustad]] vart slått saman til nye Fræna kommune.
[[Fil:Elnesvågen from Heiane in winter.JPG|mini|venstre|Elnesvågen sett frå Heiane.]]
 
[[Elnesvågen]] er administrasjonssenter og største tettstad i kommunen. Busetnaden i kommunen er spreidd, men tettar seg til i og kring kommunesenteret og i [[Bud]] vest i kommunen. Fræna har fire kyrkjer, [[Myrbostad kyrkje]], [[Bud kyrkje]], [[Hustad kyrkje (i Fræna)|Hustad kyrkje]] og [[Vågøy kyrkje]].
 
Dumperprodusenten [[Moxy]] ligg i Fræna-området.
 
== Namn og symbol==
Kommunenamnet var opphavleg Vaagø (Vågøy) og vart endra til Frænen i 1860<ref>{{Kjelde www |url=http://frana.kyrkja.no/Kyrkjer/V%C3%A5g%C3%B8ykyrkje/tabid/12506/language/nb-NO/Default.aspx |tittel=Vågøy kyrkje |vitja=23. november 2012 |forfattar = |etternamn = Aas |førenamn = Harald |utgjevar=Fræna kirkelige fellesråd, Den norske kyrkja}}</ref> og Fræna i 1918. Staden har namn etter Frænfjorden (gammalnorsk ''Fræni''). Tydinga er uviss, men kan stamme frå ''frænn'' (lys, skinande).
 
I 1589 heitte soknet Vågøy og låg under [[Aukra]] prestegjeld. Ved kongeleg resolusjon av 22. september 1859 vart soknet gjort om til Fræna prestegjeld. I 1880 vart gjeldet så delt i Ytre og Indre Fræna.<ref>{{Kjelde www |url=http://www.arkivverket.no/arkivverket/Tema/Slektsgransking/Hovedkilder/Kirkeboeker/Soknehistorikk/Moere-og-Romsdal |tittel=Prestegjeld og sokn i Møre og Romsdal |vitja=7. mars 2011 |utgjeve=20. februar 2003 |utgjevar=Arkivverket}}</ref>
 
Kommunevåpenet vart vedteke 15. mai 1995 og har sju blå bølgjer på ein gull bakgrunn. Motivet skal symbolisere [[havet]].
 
== Geografi ==
[[Fil:FraenaHustadvika.jpgpng|mini|venstre|UtsynFrå overHustadvika i Fræna.]]
Fræna liggomfattar den [[Romsdalshalvøya]],vestlege ytstdelen i Romsdal og nord forav [[RomsdalsfjordenRomsdalshalvøya]]. Kommunen femner den vestlege delen av halvøya, frå landetområda kringrundt [[Frænfjorden]] i sør til [[Hustadvika]] i nord, og dertil ei rekkje mindre øyar i tillegg , derimellom [[Bjørnsund]]øyane. Nært kysten er det svære myrlendte område. Lenger inn i landet stig terrenget og når toppar mellom 600-1000 moh. Det høgste punktet i kommunen er [[Kvannfjellet]] på 900 moh.
 
Hustadvika er ei av dei mest vêrharde strekningane av vestlandskysten. Fræna er ein kyst og fjordkommune der dei indre delane har ei rekke fjell mellom 600 og 1000 meter. Blant dei mest kjende fjella er [[Jendemsfjellet]] (633 moh.) og [[Kvannfjellet]] på (900 moh.), det høgste fjellet i kommunen. Nært kysten er det svære myrlendte område. Tvers gjennom kommunen går [[Frenfjorden]] som endar inst i [[Malmefjorden]].
 
Nær grensa til tidlegare [[Eide kommune]] ligg dei kjende kalksteinsgrottene [[Trollkyrkja i Fræna|Trollkyrkja]] som er blant Frænas mest populære turistattraksjonar.
 
På fugleberget på Ergan i [[Bud]] hekkar tusenvis [[krykkje]]r som kjem kvar februar og forlèt Fræna til fordel for sør-[[Atlanterhavet|Atlanteren]] i midten av august.
 
== Næringsliv ==
[[Fil:Jendemsfjellet.jpg|mini|Jordbruksområde i Fræna, med Jendemsfjellet til høgre i bakgrunnen.]]
Kommunen har sine største [[hjørnesteinsbedrift]]er som produserer for eksport: [[Hustadmarmor]] produserer marmor til bygningsindustrien og [[slurry]] til papirindustrien. Dumper-produsenten [[Moxy]] vart grunnlagt av gründeren [[Birger Hatlebakk]]. Fræna kommune er den største landbrukskommunen i Møre og Romsdal, med stor kjøtt- og mjølkeproduksjon. [[Tine BA|Tine]] har produksjonsstad for mellom anna [[Jarlsbergost]]. I hamna Harøysund ved Bud er også fiskerinæringa ei viktig næring.
 
[[Atlanterhavsvegen]] og [[Trollkyrkja]] er attraksjonar for turistnæringa i kommunen. Sportsdykking og sportsfiske på Hustad trekker også til seg ein del turisme.
Busetnaden i Fræna er spreidd, men med samlingar i og kring kommunesenteret Elnesvågen, og i [[Bud]], som ligg vest i kommunen.
 
==Folketalsutvikling==
'''Folketalsutvikling for noverande Fræna kommune frå 1900:'''
{| class="wikitable"
{| {{prettytable}}
! 1900<ref name="historisk">[http://www.rhd.uit.no/dok/nos15.html "Hjemmehørende folkemengde Møre og Romsdal 1801-1960] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070223144824/http://www.rhd.uit.no/dok/nos15.html |date=2007-02-23 }} frå Registreringssentral for historiske data, vitja 1. september 2010</ref>
! 1.12.1920<ref name="ssb1920">Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)</ref>
! 1.12.1930<ref name="ssb1950">Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)</ref>
Rad 50 ⟶ 71:
|}
 
== Kjende Frænafolkfolk frå Fræna (''freningarfræningar'') ==
*[[Anton Aure]], (1884–1924), boksamlar og bibliograf
*[[Birger Hatlebakk]], ([[1912]]&ndash;[[1997]]), industrimann.
*[[Rolf Groven]] (f. 1943), biletkunstnar.
*[[Birger Hatlebakk]], ([[1912]]&ndash;[[1997]]), industrimann.
*[[Edvard Hoem]], ([[f. 1949]]&ndash;&nbsp;), forfattar.
*[[Jim Svenøy]] (f. 1972), friidrettsutøvar.
*[[Ola Kvernberg]] (f. 1981), fiolinist og jazzmusikar.
*[[Jim Svenøy]], friidrettsutøvar.
 
== Kjelder ==
{{refstart}}
* [http://www.allkunne.no/default.aspx?menu=23&id=886 «Fræna kommune, Møre og Romsdal»] ''[[Allkunne]]''
* [{{Kjelde www |url= http://snl.no/Fræna|tittel= «Fræna»|vitja=21. avoktober 2010|forfattar= John Stokkan] ''|utgjevar=[[Store norske leksikon|Store Norske Leksikon]]''|utgjeve = 8. juli 2010}}
* [{{Kjelde www |url= http://www.allkunne.no/default.aspx?menu=23&id=886|tittel= «Fræna kommune, Møre og Romsdal»] ''|vitja=21. oktober 2010|forfattar= Eirik Helleve|utgjevar=[[Allkunne]]''|utgjeve = 26. mai 2009}}
====Fotnotar====
----
{{fotnoteliste}}
*''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Fræna|Fræna]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 17. juni 2013.''
{{refslutt}}
 
==Bakgrunnsstoff==
{{commonskat}}
* [http://www.ssb.no/kommuner/region.cgi?nr=15 Kommunefakta Møre og Romsdal frå Statistisk Sentralbyrå]
 
{{Møre og Romsdal fylke}}
{{geografispireAutoritetsdata}}
 
[[Kategori:Fræna kommune| ]]
[[Kategori:Tidlegare kommunar i Møre og Romsdal]]
[[Kategori:Norske kommunar skipa i 1838]]
[[Kategori:Norske kommunar nedlagde i 2020]]