Norrønt: Skilnad mellom versjonar
Sletta innhald Nytt innhald
s r2.5.2) (robot la til: eu, fa, hr endra: uk |
Inkje endringssamandrag Merke: Manuell attenderulling Visuell endring |
||
| (36 mellomliggjande versjonar av 24 brukarar er ikkje viste) | |||
Line 1:
'''Norrønt''' eller '''
[[
Namnet ''oldnordisk'' kjem av at ein ei tid tenkte at norrønt var opphavet til alle dei nordiske språka. Dette fann ein seinare ut ikkje var tilfellet då opphavsspråket er [[urnordisk]]
Det var ikkje noko klart skilje mellom
== Språkhistorie ==
Frå seint på 1100-talet kjem det til syne merkbare skilnader mellom språket i [[Noreg]] og på [[Island]] og dersom ein har bruk for å skilja mellom desse snakkar ein om [[gammalnorsk]] og [[gammalislandsk]]. I eldre språkbruk nytta ein i Noreg ofte ordet ''gammalnorsk'' for språket i heile det norrøne språkområdet, men denne tydinga har no gått av bruk.
== Norrønt skriftspråk ==
[[Fil:Norrønt fragment-frostating.tif|thumb|Side frå [[Frostatingslova]], frå rundt 1260.]]
Dei islandske sogene er skrivne på norrønt. Språkleg vert perioden delt inn i eldre [[norrøn tid]] ([[700]]–[[1150]]) og yngre norrøn tid ([[1150]]–[[1350]]).
Ein skreiv først språket med [[runer]], eigne norrøne bokstavar med opphav i [[det latinske alfabetet]] eller i andre [[olditaliske alfabet]]. Det uendra latinske alfabetet kom til [[Noreg]] på [[1000-talet]]. Dette tok etter kvart over, og runeskrift gjekk or bruk.
På [[1800-talet]] vart det utvikla ein normalisert skrivemåte ([[ortografi]]) for norrønt språk. Det er denne som stort sett er brukt i innføringsbøker og ordbøker. Den normaliserte skrivemåten nyttar det latinske alfabetet utan '''c''', '''q''', '''w''', '''x''' og '''å''', men med dei tre ekstra teikna '''þ''', '''ð''' og '''ǫ''' («[[o med kvist]]»). Ein aksent '''´''' over ein bokstav angir lang vokal. Dei opphavlege handskriftene utviser stor variasjon i ortografien avhengig av geografisk og tidsmessig opphav.
== Døme på norrønt språk ==
Teksten nedanfor er frå [[Egilssoga]]. Versjonen er frå eit manuskript frå [[1200-talet]].
{| border=1 cellpadding=4>
Line 35:
Egill toc uel a þui. oc fysti þorstein at þeir leti hann þangat fara.
Egill setti þorgeir blund niðr at anabrecko
En stein
at
með flocc sinn. oc skilðoz þeir feðgar með
|
Þorgeirr blundr, systursonr Egils, var þar á þinginu ok hafði
Line 45:
Egill tók vel á því ok fýsti Þorstein, at þeir léti hann þangat fara.
Egill setti Þorgeir blund niðr at Ánabrekku,
en Steinarr
at Leirulæk. En Egill reið heim suðr á Nes eptir þingit
með flokk sinn, ok skildusk þeir feðgar með kærleik.
Line 62:
== Morfologi ==
== Sjå òg ==
Line 70:
== Bakgrunnsstoff ==
{{Incubator|Wp/non|prosjekt=Wikipedia}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=5Wz-srPR-Do&t=4s Teksta video med rekonstruert norrøn uttale og same tekst lesen med nyislandsk uttale til jamføring]
* [https://www.youtube.com/channel/UC78YB0e0-5zMiVh4VtPk-zA Teksta lydklypp med rekonstruert norrøn uttale]
* [http://www.heimskringla.no Prosjektet «Norrøne Tekster og Kvad»]
* [http://www.dok.hf.uio.no/perl/search/search.cgi?appid=86&tabid=1275&lang=NNO Norrøn ordbok på nett]
* [https://web.archive.org/web/20080612001042/http://heim.ifi.uio.no/~jankvi/norsk/index.htm Norrøn språktest]
{{Autoritetsdata}}
[[
[[
[[Kategori:Mellomalderen]]
[[Kategori:Historiske tidsrom]]
| |||