Louis Braille: Skilnad mellom versjonar

'''Louis Braille''' (utt. {{IPA|[lwi bʁɑj]}}; fransk [[punktskrift]]: ⠨⠇⠕⠥⠊⠎⠀⠨⠃⠗⠁⠊⠇⠇⠑; norsk punktskrift: ⠠⠇⠕⠥⠊⠎⠀⠠⠃⠗⠁⠊⠇⠇⠑; {{levde|4. januar|1809|6. januar|1852|Braille, Louis}}) ervar ein fransk utdannar, kjend som oppfinnaren av [[Punktskrift|punktskrifta]] som vert nytta av [[blinde]]. På mange språk er punktskrifta kalla ''braille'', i Noreg òg kalla blindeskrift.

Braille var fødd i Coupvray nær [[Paris]] i [[Frankrike]]. Som treåring skadde han det venstre auga. Faren hans var [[skomakar]], og vesle Luis ville leika med verktøyet. Medan han leikte med ein syl, bomma han på skoen og sylen traff han i auget. Det oppstod ein infeksjon som òg spreidde seg til det høgre augeauga hans, og gjorde han [[Blinde|blind.]] Då han skulle byrja på skulen sette han seg bakarst i klasserommet og høyrde på undervisninga. Til trass for handikapet sitt vart han best i klassa, men måtte likevel forlate skulen, dåettersom han ikkje kunne lesa eller skriva. Som tiåring fekk han eit [[stipend]], slik at han kunne byrja ved ''Institution Royale des Jeunes Aveugles'' (Den kongelege skulen for blindeblind bornungdom), der bornaelevane lærdelærte praktiske handverk (skomakar). Seinare vart han [[lærar]] på skulen.

På skulen lærte dei blinde å kjenne att opphøgde framstillingar av vanlege visuelle bokstavar. Denne forma for blindeskrift hadde ulemper, mellom anna at brukarane ikkje kunne produsera eigne tekster sjølv, forfordi dei kunne ikkje lesekunne lesa det dei sjølv hadde skrive, eller kommunisera med andre blindeskriftlesarar utan hjelp frå sjåande.

Då han var 15 år fant Braille opp eit «punktsystem» inspirert av systemet til kaptein Charles Barbier deide la Serre, som vitja skulen. Han hadde med seg eit system som soldatar på den tida brukte for å kunna kommunisera med kvarandre i mørktemørket. SerresSystemet systemtil Serre var basert på 12 punkt, medan systemet til Braille var bygd opp ved hjelp av berre 6 punkt. Seinare utvida Braille systemet til å inkludereinkludera matematiske og musikalske teikn.

*Lise Männikö, ''SkriftaSkriften i mørktemørket'', Omnipax 2009

*Mats Køber og Kari Rudjord (red), ''BerreBare rørarøre, ikkjeikke sjå.se : Om Louis Braille, språk og skrift'' 8, Akademisk publisering 2009