Jaroslav Ježek

Jaroslav Ježek (Praag, 25 september 1906 – New York, 1 januari 1942) was een Tsjechisch componist, dirigent, pianist en dramaturg.

Sinds 1989 is zijn voormalige appartement in Praag, De blauwe kamer, opengesteld voor het publiek.

Levensloop

Ježek was al in jonge leeftijd erg ziek. Op 3-jarige leeftijd werd hij aan het rechteroog blind en aan het linkeroog had hij reeds sinds zijn geboorte staar. Verder werd hij door roodvonk doof. Hij heeft gestudeerd aan het Praags Conservatorium, onder andere compositie bij Karel Boleslav Jirák (1891-1972) tot 1927. Aansluitend studeerde hij in de meesterklassen van Josef Suk en Alois Hába en verdere studies voor piano bij Albína Šímy. Daarna studeerde hij ook kort in Parijs.

Zijn naam is vast verbonden met het Bevrijde theater (Osvobozené divadlo) in Praag. Zijn composities op teksten van Jan Werich en Jiří Voskovec maakten een vast deel uit van het programma van de revueachtige uitvoeringen in dit theater. Dit soort theater is tot nu toe in heel Tsjechië erg populair. Als medewerker van een antifascistisch toneelgezelschap emigreerde hij op 8 januari 1939 samen met Werich en Voskovec naar de Verenigde Staten. Hij overleed op 1 januari 1942 in het Cornell-Hospital als gevolg van een zware ziekte.

Stijl

Ježek is een componist tussen populaire muziek en moderne muziek. Als vertegenwoordiger van de avant-garde is hij weinig bekend. Hij schreef rond 30 werken, die hem net als Ervín Schulhoff en Pavel Haas als typische vertegenwoordiger van de Tsjechische moderne muziek karakteriseren. Maar zijn grootste bekendheid verwierf hij op het gebied van de jazzmuziek en moderne Tsjechische dansen zoals "Tmavomodrý svět", "Hej rup", "Nebe na zemi", "Píseň strašlivá o Golemovi" , "Šaty dělaj člověka", "Klobouk ve křoví", "Život je jen náhoda", "Babička Mary"... en vooral zijn "Bugatti step". Hij schreef tussen 1928 tot 1938 rond 30 toneelstukken voor het Bevrijde theater (Osvobozené divadlo) waarvoor hij als componist, arrangeur, kapelmeester, pianist en dramaturg in een persoon werkzaam was.

Hij werk ook bekend als componist van filmmuziek.

Trivia

In Praag is een conservatorium naar Jaroslav Ježek vernoemd.

Composities

Werken voor orkest

1927 Concert voor piano en orkest
1928 Nerves, suite uit het ballet
1930 Fantazie, voor piano en orkest
1930 Mé vlasti, voor piano en orkest
1936 Symfonická báseň
Jeppe s kopečku
Písně, voor piano en orkest
Pochod karnevalu Umělecké besedy, mars
Směs

Werken voor harmonieorkest

1930 Concert, voor viool en harmonieorkest

Toneelwerken

1927 Svatebcane na Eifelce
1927 Pojisteni proti sebevrazde
1927 Kamarad Ctvrtek
1927 Jeppe s kopecku
1929 Malborough do boje tahne
1930 Giovanni a Anabella
1936 Jezero Ukereve
1936 Timon athensky
1937 Pani Studanka
1937 Don Juan
Zpivajici Benatky

meer dan 20 werken voor het Bevrijde theater (Osvobozené divadlo)

Werken voor koor

1929 Nervy, voor een klein vrouwenkoor en orkest
Svět patří nám, voor gemengd koor en orkest

Vocale muziek

1928-1938 Písničky, uittreksel van 35 liederen uit het Bevrijde theater (Osvobozené divadlo) in Praag voor solozang en piano
Tři písně (Drie liederen), voor solozang en kamerorkest
Ještě několik melodií, voor solozang en piano
Láska má právo se smát, coloratuurwals over "Svět za mřížemi" voor sopraan en orkest
Písničky o Čtveráku Pierotovi, voor solozang en piano - tekst: Fr. Halas
Šest písní, voor solozang en piano

Kamermuziek

1929 Serenade, voor blazerskwartet
1932 Strijkkwartet no. 1
1933 Sonáta, voor viool en piano
1941 Strijkkwartet no. 2

Werken voor piano

1927 Suitu, voor kwarts toon-piano
1928 Sonatina
1928 Petite Suite (Kleine Suite)
1931 Polonéza uit de revue "Golem"
1932 Capriccio
1933 Due bagatelle
1938 Rhapsodie
1939 Toccata
1939 Grand Valse Brillante
1941 Sonata
Balety
Bugatti Step
Býčí zápasy, paso doble voor piano
Dvě skladby z Malé suity (Twee stukken uit de "Kleine Suite"), voor piano
1. Intermezzo
2. Oh, girls!

Filmmuziek

1931 Ze soboty na neděli
1931 Pudr a benzin
1932 Peníze nebo život
1934 Hej rup!
1934 U nás v Kocourkově
1937 Svět patří nám

Bibliografie

Michael Beckerman: The Dark Blue Exile of Jaroslav Jezek, Music & Politics 2 (Summer 2008) The Dark Blue Exile of Jaroslav Jezek (gearchiveerd)
Katerina Hnatova: Jaroslav Jezek: co-creator of the Czech inter-war modern movement, in: Jaroslav Jezek: co-creator of the Czech inter-war modern movement, in: Czech Music , Jan, 2007
Mojmir Sobotka: Ježek, Jaroslav," Cesky hudebni slovnik osob a instituci, February 2007 [1] (February 23, 2007)
František Cinger: Šťastné blues aneb z deníku Jaroslava Ježka, Praha: BVD, 2006.
Walter Pass, Gerhard Scheit, Wilhelm Svoboda: Liste Österreichischer Musikerinnen und Musiker im Exil mit keinen oder wenigen weiteren Lebensdatum, in: Orpheus im Exil - Die Vertreibung der Österreichischen Musik von 1938 bis 1945, Wien: Verlag für Gesellschaftskritik, 1995, 409 p., ISBN 978-3-851-15200-5
Hanns-Werner Heister, Walter-Wolfgang Sparrer: Komponisten der Gegenwart, Edition Text & Kritik, München, 1992, ISBN 978-3-88377-930-0
Antonín Matzner, Ivan Poledňák, Igo Wasserberger: Encyklopedie jazzu a moderní populární hudby - Část jmenná - Československá scéna, Supraphon, Praha, 1990
Josef Kotek: Jaroslava Jeaka jazzova zmrtvychvstani (Jazz-Auferstehung von Jaroslav Ježek), Melodie. 20 (1982), S. 65-67.
Václav Holzknecht: Jaroslav Ježek, Praha: Horizont 1982. 176 S.
Václav Holzknecht: Glosa o Jezkovi. (Bemerkungen uber Jaroslav Ježek), Hudebni rozhledy. 29 (1976), S. 567-568.
Václav Holzknecht: Jeakova komorni hudba. (Jaroslav Ježeks Kammermusik), G-70. 6 (1970), Nr. 6, S. 6.
Václav Holzknecht: Jaroslav Ježek a Osvobozené divadlo, Praha: SNKLHU, 1957. 419 S.
Václav Holzknecht: Pisnev Jaroslava Ježvka. (Die Lieder von Jaroslav Ježek), Hudebni rozhledy. 8 (1955), S. 734-736.
Jaromíra Trojanová: Jaroslav Ježek : soupis díla z fondů SVK, With an introduction by Olga Jiranova. Brno: SVK, 1981.
Lubomir Doruzka: Jaroslav Ježek - zaltladatel ceskeho jazzu? - (Jaroslav Ježek - der Gründer des tschechischen Jazz?), Melodie. 14 (1976), S. 272-274.
Jan Knob: Neznamy Jaroslav Ježek. (Unbekannter Jaroslav Ježek), G 66. 2 (1966), No. 10, S. 1, 4.
Čeněk Gardavský: Contemporary Czechoslovak composers, Prague: Panton, 1965. 565 p.
Československý hudební slovník osob a institucí, Praha: Státní hudební vydavatelství: 1963, 1965
Vladimir Stepanek, Bohumil Karasek: An outline of Czech and Slovak music - Part I: Czech music, Prague: Orbis, 1960, 145 p.
Jan Löwenbach: Czechoslovak Composers and Musicians in America, in: Musical Quarterly, 3 (1943): 324-326.
Jan Löwenbach: Jaroslav Ježek. Pokus o vyklad skladatelskeho typu." in: Jaroslav Jezek. New York: Newyorsky denik, 1942. Pp. 9-25.

Externe links

(en) Korte biografie
(en) Biografe en korte werklijst