1876

1876

Eeuwen:	18e eeuw · 19e eeuw · 20e eeuw
Decennia:	1860-1869 · 1870-1879 · 1880-1889
Jaren:	<< · < · 1875 · 1876 · 1877 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2629 MMDCXXIX
Armeense jaartelling:		1325 – 1326 ԹՎ ՌՅԻԵ – ՌՅԻԶ
Chinese jaartelling:		4572 – 4573 壬亥 – 癸子
Christelijke jaartelling:		1876 MDCCCLXXVI
Ethiopische jaartelling:		1868 – 1869
Hebreeuwse jaartelling:		5636 – 5637
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1931 – 1932
- Shaka Samvat		1798 – 1799
- Kali yuga		4977 – 4978
Iraanse jaartelling:		1254 – 1255 ۱۲۵۴ – ۱۲۵۵
Islamitische jaartelling:		1292 – 1293 ١٢٩٣ – ١٢٩٢
Maçonnieke jaartelling:		5875 – 5876
1876 naar onderwerp
Lijst van landen
Sport (categorie)
Juliaanse kalender van 1876
Gregoriaanse kalender van 1876

Het jaar 1876 is het 76e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

1 - De Mark vervangt de munteenheden van de Duitse deelstaten als wettig betaalmiddel. De munten en bankbiljetten zijn inwisselbaar tegen goud.
3 - Klaas Kater richt het Nederlandsch Werkliedenverbond Patrimonium op, een protestants-christelijke afsplitsing van het Algemeen Nederlandsch Werklieden Verbond. Aanleiding tot de breuk is de schoolstrijd.
22 - De Almanakredactie van het Leids Studentencorps laat op haar dagje uit een "kiekje" maken door de fotograaf Israël Kiek.
31 - Oprichting van de Hollandsche Teekenmaatschappij door een aantal schilders van de Haagse school.

maart

7 - Alexander Graham Bell ontvangt patent voor het uitvinden van de telefoon. Drie dagen later spreekt hij in zijn toestel de historische woorden tegen zijn assistent: Mr. Watson, come here. I want to see you.
maart - Rusland bezet het Kanaat Kokand en geeft, in de woorden van tsaar Alexander II, gehoor aan de wens van de onderdanen van de Khan om Russische burgers te worden.

april

Opstand in Bulgarije tegen de Osmaanse overheersing.

mei

6 - Bij een oproer in de Osmaanse stad Thessaloniki worden de Duitse en de Franse consul door fanatieke moslims gedood.
8 - Truganini, de laatste Aboriginal uit Tasmanië overlijdt.
13 - Officiële opening van de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn-Zutphen door de HSM, de treinen gaan rijden op 15 mei.
18 - De Franse dichter Arthur Rimbaud meldt zich bij het Koloniaal Werfdepot te Harderwijk aan voor legerdienst in Nederlands-Indië.
26 - De Nederlandse delicatessehandelaar Jacq. P. Lissone opent het eerste reisbureau op het Europese vasteland: Lissone-Lindeman.

juni

14 - Ongeveer 70.000 zaden van de Braziliaanse rubberboom worden uitgezaaid in de Kew Gardens bij Londen. Daaruit zullen de 2800 zaailingen voortkomen waarvan alle rubberbomen in Azië afkomstig zijn.
25 - De Sioux- en de Cheyenne-Indianen winnen de Slag bij de Little Bighorn in de Black Hills in Dakota. Een Amerikaans cavalerieregiment onder leiding van kolonel George Armstrong Custer wordt verpletterend verslagen.
30 - Servië en Montenegro verklaren het Osmaanse Rijk de oorlog wegens wat ze noemen de onderdrukking van de Slaven in Bosnië-Herzegowina.

juli

1 - Met de inlijving bij het koninkrijk Pruisen komt er een eind aan de aparte status van het hertogdom Lauenburg. Het land gaat deel uitmaken van de provincie Sleeswijk-Holstein.
24 - De herverkiezing van de Mexicaanse president Sebastián Lerdo wordt door zijn tegenstanders niet erkend. José María Iglesias roept zich uit tot president.

augustus

13 - De eerste Bayreuther Festspiele onder leiding van Richard Wagner beginnen met, ook voor de eerste keer, een integrale opvoering van zijn Der Ring des Nibelungen.

september

1 - De koninklijke sterrenwacht van Brussel maakt het eerste weerbulletin. Het is gebaseerd op de analyse van synoptische kaarten.
11 - Begin van het Kermisoproer in Amsterdam. De bevolking komt in opstand tegen het afschaffen van de jaarlijkse kermis.

november

1 - In Nederland wordt het Noordzeekanaal geopend.
21 - Generaal Porfirio Díaz arriveert in Mexico-Stad: begin van het Porfiriaat.

december

4 - De Luikenaar Georges Nagelmaekers richt de Compagnie Internationale des Wagons-Lits op om naar voorbeeld van het Amerikaanse Pullman luxe slaaptreinen te exploiteren.
8 - De gouverneur van Suriname Cornelis Ascanius van Sypesteyn voert de leerplicht in voor kinderen tussen 6 en 12 jaar. De kolonie is het moederland daarmee 25 jaar voor. Het Nederlands wordt de enige onderwijstaal.

zonder datum

In Nederland wordt de Wet op het Hoger Onderwijs ingevoerd. Op de universiteiten neemt het Nederlands als voertaal de plaats in van het Latijn.
Seth Tomas ontwerpt een uurwerk met alarm: de wekker is uitgevonden.
In New York wordt het Central Park geopend.
H.J. Heinz Company introduceert tomatenketchup.
Nederland en Pruisen sluiten een waterverdrag. Vaarwegen in de beide landen zullen worden verbonden om de handel te bevorderen, zo zal een Kanaal Almelo-Nordhorn worden gegraven.

Muziek

Giacomo Puccini componeert de Preludio in Mi minore
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski componeert de balletsuite Het Zwanenmeer
In Wenen wordt de première opgevoerd van de opera Jocondo van Carl Zeller
Edvard Grieg voltooit zijn Ballade i g-moll in het voorjaar
30 augustus: Zion van Niels Gade is voor het eerst te beluisteren.

Literatuur

George Eliot schrijft Daniel Deronda
Mark Twain schrijft The Adventures of Tom Sawyer (De Lotgevallen van Tom Sawyer)
Jack London wordt geboren

Beeldende kunst

De overstroming bij Port Marly (1876) Alfred Sisley
Emancipation Memorial (1876) Thomas Ball, Lincoln Park, Washington D.C.
Bal au Moulin de la Galette (1876) Pierre-Auguste Renoir, Musée d'Orsay

Bouwkunst

Beukenhof, Vichte, België (1876)

Geboren

januari

1 - Paula de Waart, Nederlands toneel- en filmactrice (overleden 1938)
5 - Konrad Adenauer, Duits staatsman (overleden 1967)
10 - Jan Eisenloeffel, Nederlands kunstenaar (overleden 1957)
12 - Jack London, Amerikaans schrijver (overleden 1916)
19 - Dragotin Kette, Sloveens dichter (overleden 1899)
23 - Otto Diels, Duits scheikundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1954)
23 - Rupert Mayer, Duits priester, jezuïet en zalige (overleden 1945)
29 - Havergal Brian, Brits componist (overleden 1972)
31 - Pedro Abad Santos, Filipijns arbeidersleider en afgevaardigde (overleden 1945)

februari

5 - Jan Prins, Nederlands dichter en vertaler (overleden 1948)
22 - George Washington Smith, Amerikaans architect (overleden 1930)

maart

2 - Pius XII, paus 1939-1958 (overleden 1958)
5 - Édouard Belin, Frans uitvinder (overleden 1963)
10 - Jules Cran, Belgisch kunstenaar (overleden 1926)
19 - Joseph Steinweg, Nederlands burgemeester (RKSP) (overleden 1973)
25 - Irving Baxter, Amerikaans atleet (overleden 1957)
29 - Ioannis Georgiadis, Grieks schermer (overleden 1960)

april

3 - Tomáš Baťa, Tsjechisch schoenfabrikant en filantroop (overleden 1932)
19 - Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, prins-gemaal van Nederland (overleden 1934)
26 - Fridthjov Anderssen, Noors componist en organist (overleden 1937)
27 - Con Leahy, Iers hoogspringer (overleden 1921)
30 - Orso Mario Corbino, Italiaans natuurkundige en politicus (overleden 1937)

mei

2 - Willy Arend, Duits wielrenner (overleden 1964)
10 - Frans Morssink, Nederlands katholiek missionaris in Suriname (overleden 1945)
22 - Antoine Bouwens, Nederlands sportschutter (overleden 1963)
24 - Hilda Nilsson, Zweedse seriemoordenares (overleden 1917)

juni

3 - José Palma, Filipijns dichter (overleden 1903)
11 - Alfred L. Kroeber, Amerikaans cultureel antropoloog (overleden 1960)
22 - Madeleine Vionnet, Frans modeontwerper (overleden 1975)
23 - Aart van der Leeuw, Nederlands schrijver en dichter (overleden 1931)
24 - Adrianus Johannes Dresmé, Nederlandse beeldhouwer (overleden 1961)
26 - José Gustavo Guerrero, Salvadoraans minister, diplomaat en rechter (overleden 1958)
26 - Coba Ritsema, Nederlands kunstschilderes (overleden 1961)

juli

17 - Maksim Litvinov, Russisch bolsjewiek (overleden 1951)
20 - John Mulcahy, Amerikaans roeier (overleden 1942)
25 - Elisabeth in Beieren, van 1909-1934 koningin van België (overleden 1965)

augustus

4 - John Scaddan, 10^e premier van West-Australië (overleden 1934)
7 - Mata Hari (geboren als Margaretha Zelle), Nederlands danseres en spionne (overleden 1917)
7 - Sientje Prijes, vakbondsbestuurster en schrijfster (overleden 1933)
8 - Sophia Duleep Singh, Brits suffragette (overleden 1948)
17 - Henri Winkelman, Nederlands opperbevelhebber ten tijde van de Duitse invasie in 1940 (overleden 1952)
31 - Violet Gibson, Iers activiste die een aanslag pleegde op Benito Mussolini (overleden 1956)

september

5 - Wilhelm Ritter von Leeb, Duits veldmaarschalk (overleden 1956)
6 - John Macleod, Schots fysioloog en Nobelprijswinnaar (overleden 1935)
11 - Stanley Rowley, Australisch atleet (overleden 1924)
15 - Bruno Walter, Duits dirigent, pianist en componist (overleden 1962)

oktober

9 - Sol Plaatje, Zuid-Afrikaans journalist, schrijver en politicus (overleden 1932)
15 - Arie Keppler, Nederlands volkshuisvester (overleden 1941)
19 - Adolpho Ducke, Braziliaans botanicus en entomoloog (overleden 1959)
27 - Jacqueline Royaards-Sandberg, Nederlands actrice (overleden 1976)

november

5 - Raymond Duchamp-Villon, Frans beeldhouwer (overleden 1918)
23 - Manuel de Falla, Spaans componist (overleden 1946)
24 - Walter Burley Griffin, Amerikaans architect en landschapsarchitect (overleden 1937)
26 - Willis Carrier, Amerikaans ingenieur en uitvinder van de moderne airconditioning (overleden 1950)
26 - Bart van der Leck, Nederlands kunstschilder (overleden 1958)

december

10 - Anton Rudolph Mauve, Nederlands beeldend kunstenaar (overleden 1962)
12 - Alvin Kraenzlein, Amerikaans atleet en olympisch kampioen (overleden 1928)
16 - Rodolphe William Seeldrayers, Belgisch sporter (overleden 1955)
20 - Robert de Kerchove d'Exaerde, Vlaams politicus (overleden 1954)
20 - J. van Oudshoorn, Nederlands schrijver (overleden 1951)
25 - Adolf Windaus, Duits scheikundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1959)
30 - Nico Broekhuysen, Nederlands onderwijzer, uitvinder van het korfbal (overleden 1958)

datum onbekend

Said Nursi, Turks-Koerdisch islamgeleerde (overleden 1960)

Overleden

januari

7 - Maria Theresia Haze (83), Belgisch ordestichtster

februari

2 - John Forster (63), Engels literair criticus en biograaf van Dickens
24 - Jan Pieter Heije (66), Nederlands arts en dichter
24 - Joseph Jenkins Roberts (66), Liberiaans staatsman
29 - Jozef Van Lerius (52), Belgisch kunstschilder

maart

8 - Louise Colet (65), Frans dichteres en schrijfster

mei

15 - Snowshoe Thompson (49), Noors-Amerikaans postbode-te-ski
19 - Guillaume Groen van Prinsterer (74), Nederlands politicus

juni

8 - George Sand (71), Frans schrijfster

juli

1 - Michail Bakoenin (62), Russisch anarchist

oktober

1 - James Lick (80), Amerikaans pianobouwer, vastgoedmagnaat, hovenier en filantroop

november

24 - Maria Francesca Rossetti (49), Engels schrijfster
28 - Karl Ernst von Baer (84), Duits-Baltisch bioloog
29 - Giacinto Gigante (70), Italiaans kunstschilder

Zie de categorie 1876 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.